Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 listopada 2011 roku złożonym w Sądzie Rejonowym d. Ł. W. w. Ł., skierowanym przeciwko (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W.-Centrum Restrukturyzacji i Windykacji-Biuro w Ł. M. J., wniósł o zwolnienie samochodu A. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2005 oraz samochodu A. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1996 od egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Ł. W. w. Ł. K. P. w sprawie o sygnaturze akt Km 45327/11 i umorzenie powyższego postępowania egzekucyjnego w części dotyczącej skierowania egzekucji do samochodów na mocy art. 824 §1 pkt 2 k.p.c.. Nadto powód żądał zabezpieczenia powództwa poprzez zawieszenie prowadzonej egzekucji do czasu prawomocnego zakończenia postępowania oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż jest właścicielem zajętej ruchomości na podstawie umowy pożyczki zawartej w dniu 1 maja 2011 roku z przewłaszczeniem na zabezpieczenie przedmiotowych samochodów ze skutkiem od dnia zawarcia umowy .

(pozew k. 2- 4)

Postanowieniem z dnia 29 listopada 2011 roku Sąd Rejonowy dla Ł. W. w. Ł.udzielił zabezpieczenia powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy S. R.dla Ł. W.w Łodzi K. P.w sprawie o sygnaturze akt Km 45327/11 w części dotyczącej egzekucji pojazdu marki A. (...)o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2005 oraz pojazdu A. (...)o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1996, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszego postępowania

(postanowienie - k. 9)

Postanowieniem z dnia 16 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy dla Ł. W.w Łodzi uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i na podstawie art. 200 §1 k.p.c. przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi.

(postanowienie k.18)

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. - Centrum Restrukturyzacji i Windykacji-Biuro w Ł. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany wskazał, iż umowa pożyczki zawarta pomiędzy powodem a P. M. (1) i D. M. ma charakter pozornej czynności prawnej przeprowadzonej tylko w tym celu aby pomniejszyć majątek dłużnika, a więc z pokrzywdzeniem wierzyciela. W ocenie pozwanego pozorność umowy wynika z faktu, iż powód nie przedstawił pokwitowania odbioru pieniędzy, nie przedstawił dowodów rejestracyjnych pojazdów wystawionych na nazwisko pożyczkodawcy oraz brak jest również potwierdzenia zapłaty podatku cywilnoprawnego, a także z tego, że pożyczkę udzielono na okres 10 lat, a samochody miały 6 i 15 lat, co powodowałoby, że wartość samochodów w chwili powrotnego przewłaszczenia byłaby symboliczna, a odsetki wynosiłyby 7.000 zł. Nadto w ocenie pozwanego o pozorności czynności świadczy również okoliczność, że toczy się sprawa z powództwa A. A. (1) o zwolnienie od egzekucji zajętego u P. M. (1) samochodu marki M. (...) nr rej. (...) o wartości 28.000 zł, gdzie wykorzystano umowę pożyczki o identycznej treści jak w niniejszej sprawie, z tym, że zawarto ją w dniu 1 maja 2011 roku.

(odpowiedź na pozew - k. 47-48)

Na rozprawie w dniu 21 lutego 2014 roku pełnomocnik powoda poparł powództwo i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego wnosił zaś o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

(protokół rozprawy - k. 198)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Ł. W. w. Ł. K. P. w sprawie o sygnaturze akt Km 45327/11 prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W.-Centrum Restrukturyzacji i Windykacji-Biuro w Ł. przeciwko D. M., P. M. (1), T. M., S. M.. Egzekucja prowadzona jest na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 27 lipca 2011 roku zaopatrzonego w sądową klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2011 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II 1 Co 8126/11. Egzekucja została skierowana m.in. do ruchomości dłużników P. i D. M..

(pismo Komornika k. 82, protokół zajęcia ruchomości k.7)

Roszczenie będące przedmiotem powyższej egzekucji wynika z umowy kredytu zawartej w dniu 23 kwietnia 2009 roku pomiędzy (...) Bank (...) S.A. a D. M.. Poręczycielem zobowiązania z umowy był P. M. (1). Wezwaniem z dnia 25 lutego 2011 roku (...) S.A. wezwał D. M. do zapłaty kwoty łącznie 62.893,47 zł w terminie do dnia 15 marca 2011 roku. Wobec braku zapłaty, pismem z dnia 16 maja 2011 roku (...) S.A. wypowiedział umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty kredytu z powodu zaległości w spłacie należności ze skutkiem po upływie 30 dni od daty doręczenia pisma. Zadłużenie na dzień 16 maja 2011 roku wynosiło 272.139,30 zł

(wezwanie do zapłaty k.75, wypowiedzenie umowy kredytu k. 76)

W toku postępowania egzekucyjnego zajęto ruchomości w postaci środków transportu, w tym samochód A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), wskazane w protokole zajęcia z dnia 19 października 2011 roku. W protokole zaznaczono zgodnie z oświadczeniem dłużnika P. M. (1), że przedmiotowe pojazdy stanowią własność M. J.. W protokole zajęcia podano wartość szacunkową pojazdów na kwotę 85.000 zł (80.000 zł za A. (...) i 5.000 zł za A. (...)). Ponadto zajęto samochód ciężarowy marki M. (...) oraz samochód V., V. (...) i eurokuchnię z zabudową. W protokole odnotowano oświadczenie dłużnika, że samochód ciężarowy jest własnością A. A. (1), a pozostałe pojazdy i eurokuchnia stanowi własność dłużników. Zajęte pojazdy oddano pod dozór dłużnika P. M. (1), który był obecny przy zajmowaniu ruchomości. P. M. (1) na pytanie o skutki usunięcia majątku po wszczęciu egzekucji uzyskał od asesora komorniczego M. K. (1) pouczenie o skardze paulińskiej i odpowiedzialności karnej za usunięcie mienia. Podczas zajęcia ruchomości nie był obecny powód M. J.. O zajęciu samochodów dowiedział się z pisma komornika.

( protokół zajęcia ruchomości k.7 , zeznania świadka M. K. k.149, zeznania powoda k. 153-154, 195-197 w zw. z k. 150)

P. M. (1) razem z żoną D. M. prowadził działalność gospodarczą i ich status majątkowy był wysoki. Powód M. J. od 1992 roku prowadził działalność gospodarczą w formie spółki jawnej – drukarnię, w której używał 4 samochody osobowe. Nie posiadał samochodów zarejestrowanych na siebie. W 2011 roku powód osiągał dochód w wysokości 10.000-12.000 zł.

Powód M. J. i P. M. (1) są znajomymi. Ich synowie chodzili razem do tego samego przedszkola, byli przyjaciółmi i stąd nawiązała się znajomość ich ojców. Ponadto P. M. (1) utrzymywał kontakty towarzyskie z powodem kilka razy w roku. Nie informował go jednak o swoich problemach finansowych i poprosił o pożyczkę. Powód wyraził zgodę, chciał pomóc znajomemu. P. M. (1) nie musiał prosić go wiele razy o udzielenie pożyczki. Żona powoda wyraziła zgodę na udzielenie pożyczki małżonkom M..

(zeznania świadka P. M. k. 151-152, 197-198, zeznania powoda k. 153-154, 195-197 w zw. z k. 150)

Dnia 1 lipca 2011 roku M. J. zawarł z D. M. oraz P. M. (1) umowę pożyczki. Mocą tej umowy M. J. pożyczył D. M. oraz P. M. (1) kwotę 70.000 zł, którą zobowiązali się zwrócić do dnia 31 października 2021 roku wraz z należnym oprocentowaniem, ustalonym na 1 % wartości pożyczki w stosunku rocznym. W celu zabezpieczenia zaś wierzytelności, pożyczkobiorcy przenieśli na pożyczkodawcę własność samochodu A. (...), rok produkcji 1996, nr rej. (...) i samochód A. (...), rok produkcji 2005, nr rej. (...), oświadczając, iż własność wskazanych przedmiotów nie jest obciążona prawami i roszczeniami osób trzecich. Pożyczkodawca wyraził zgodę na przeniesienie własności pojazdów. Strony ustaliły, iż przewłaszczenie jest skuteczne od dnia zawarcia umowy. Pożyczkodawca zobowiązał się do zwrotnego przeniesienia na rzecz pożyczkobiorców własności przedmiotowych samochodów, po dokonaniu przez pożyczkobiorców spłaty pożyczki w terminie 3 dni od dnia dokonania zapłaty. W § 5 umowy strony uzgodniły, że samochody pozostaną w posiadaniu pożyczkobiorców, bez wynagrodzenia dla pożyczkodawcy, do czasu zapłaty kwoty pożyczki, z zachowaniem prawa do pobierania pożytków oraz obowiązkiem ponoszenia kosztów utrzymania oraz ciężarów przypadających na tę własność. W § 6 umowy wskazano, że pożyczkodawcy przysługuje prawo odstąpienia od umowy i żądania natychmiastowego zwrotu pożyczki wraz z oprocentowaniem za korzystanie z niej, jeżeli zwrot pożyczki będzie wątpliwy z powodu stwierdzenia złego stanu majątkowego pożyczkobiorców.

(kserokopia umowy pożyczki - k. 5-6)

Tekst i druk umowy pożyczki P. M. (1) wydrukował z Internetu. Do podpisania umowy doszło w domu M. J. w A.. Umowa została podpisana w obecności P. M. (1), D. M. i powoda. W umowie strony określiły symbolicznie niewielkie oprocentowanie, bowiem P. M. (1) zamierzał szybko zwrócić pożyczkę. W gotowym druku umowy był wyznaczony okres 10 lat na spłatę pożyczki i strony nie zmieniły tego zapisu pomimo, że P. M. (1) chciał wcześniej spłacić pożyczkę. Kwota pożyczki była przeznaczona na prowadzenie bieżącej działalności D. M.. Po podpisaniu umowy P. M. (1) otrzymał od M. J. pieniądze w gotówce, które posiadał w domu popakowane w paczki.

Samochody użytkował P. M. oraz powód, przy czym w większości czasu samochody stoją w garażu P. M. przy ul. (...) w Ł. i to P. M. je użytkuje. Gdy powód potrzebuje skorzystać z samochodu to telefonicznie powiadamia o tym P. M. aby zaprowadził mu samochód albo że sam odbierze samochód z garażu. Powód korzysta z A. przez kilka razy w miesiącu przez kilka dni i odstawia samochód do garażu przy ul. (...) albo P. M. (1) przyjeżdża odebrać go z firmy powoda.

Po pewnym czasie od zawarcia umowy M. J. wezwał P. M. (1) do przekazania mu pojazdów wraz z dowodami rejestracyjnymi. Powód chciał przerejestrować samochody bowiem dowiedział się o złej kondycji finansowej P. M. i jego żony. Chciał dodatkowo się zabezpieczyć i przerejestrować samochody na swoje nazwisko.

(zeznania świadka P. M. k. 151-152 , 197-198, zeznania powoda k. 153-154, 195-197 w zw. z k. 150)

W dniu 13 października 2011 roku P. M. (1) oraz D. M. uiścili na rzecz Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. w Ł. kwotę 1.300 zł tytułem podatku od umowy pożyczki z dnia 1 lipca 2011 roku oraz kwotę 52 zł tytułem odsetek od umowy pożyczki .

(potwierdzenia przelewów k.89)

Powód przerejestrował pojazdy na siebie w dniu 18 października 2011 roku i w dniu 2 listopada 2011 roku otrzymał nowe dowody rejestracyjne.

(dowody rejestracyjne k. 87-88)

W toku egzekucji przeciwko małżonkom M. była przeprowadzona licytacja nieruchomości i wierzyciel otrzymał około 500.000 zł.

(zeznania świadka P. M. k. 197-198)

D. i P. małżonkowie M. skorzystali także z pomocy finansowej A. A. (1) z przeznaczeniem jej na prowadzenie działalności gospodarczej. W dniu 1 maja 2011 roku zawarli z nim umowę pożyczki kwoty 30.000 zł i w celu zabezpieczenia małżonkowie M. przenieśli na pożyczkodawcę własność samochodu M. (...) o nr rej. (...), z obowiązkiem jego zwrotu po spłacie kwoty pożyczki. A. A. (1) wystąpił z pozwem o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji i wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2013 roku w sprawie II C 886/11 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi uwzględnił powództwo . (kserokopie: pozew k. 119-121, umowa pożyczki k.122-123, wyrok z uzasadnieniem k.124-137)

Powód nie otrzymał żadnej części spłaty pożyczki od P. M. (1). Nie skorzystał z przewidzianego w umowie pożyczki prawa odstąpienia od umowy i żądania natychmiastowego zwrotu pożyczki wraz z oprocentowaniem za korzystanie z niej.

(zeznania świadka P. M. k. 151-152 , 197-198, zeznania powoda k. 153-154, 195-197 w zw. z k. 150)

Ustalenia faktyczne przedmiotowej sprawy Sąd oparł na załączonych do akt dokumentach, na zeznaniach świadka P. M. (1). M. K. (1) i zeznaniach powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Stosownie do przepisu art. 841§1 k.p.c .osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Zgodnie zaś z §2 art. 841 k.p.c., jeżeli dłużnik zaprzecza prawu powoda, należy oprócz wierzyciela pozwać również dłużnika. Powództwo o zwolnienie od egzekucji stanowi środek obrony przysługujący osobie trzeciej, której prawa zostały naruszone przez egzekucję. Nie może natomiast korzystać z niego dłużnik.

W rozpoznawanej sprawie powodowi przysługuje status osoby trzeciej w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 841 k.p.c., albowiem powód nie został wymieniony jako dłużnik ani wierzyciel w tytule wykonawczym, na podstawie, którego

wszczęto egzekucję przeciwko dłużnikom. Powód M. J. posiada zatem legitymację czynną do podniesienia roszczenia z art. 841 k.p.c. Legitymowanym biernie natomiast w przedmiotowej sprawie o zwolnienie od egzekucji jest wierzyciel (...) S.A. w W.. Powód winien wnieść powództwo w terminie 1 miesiąca od daty powzięcia wiadomości o naruszeniu prawa ( §3 art. 841 k.p.c. ). W rozpoznawanej sprawie Sąd uznał, że powyższy termin został zachowany, choć powód nie przedłożył dokumentu, z którego wynikałoby w jakiej dacie został zawiadomiony o zajęciu ruchomości. Pozew został złożony w dniu 22 listopada 2011 roku, a zatem można było przyjąć, że skoro zajęcie ruchomości zostało dokonane w dniu 19 października 2011 roku i nie był przy nim obecny powód, a następnie powód został o tym fakcie zawiadomiony pismem komornika, to został zachowany miesięczny termin na wniesienie powództwa.

Na podstawie art. 841 k.p.c. chronione jest przede wszystkim prawo własności. Występując z powództwem z art. 841 k.p.c. powód winien był w toku procesu wykazać, więc, iż ruchomości w postaci samochodów stanowią jego własność.

W przedmiotowej sprawie powód wywodził swoje prawo własności do zajętych samochodów A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z umowy zawartej w dniu 01 lipca 2011 roku z małżonkami D. i P. M. (1), której zasadniczym przedmiotem było udzielenie przez powoda pożyczki w kwocie 70.000 zł. Tytułem zabezpieczenia spłaty pożyczki - udzielonej na 10 lat, małżonkowie M. przenieśli własność w/w samochodów z obowiązkiem ich zwrotnego przeniesienia po spłacie zobowiązania. Tytułem zatem powoda do samochodów jest jego przewłaszczenie na zabezpieczenie. Kodeks cywilny nie zawiera ustawowej regulacji przewłaszczenia na zabezpieczenie. Jest to umowa nienazwana, a strony mają zakres swobody określony w art. 353 ¹ k.c. co do ukształtowania treści wiążącej ich umowy zwłaszcza w odniesieniu do sposobu zaspokojenia się wierzyciela i ustalenia warunków, na jakich ma nastąpić pierwotne przejście własności na dłużnika. Rodzi to nowe sytuacje, w których może być zastosowany art. 841 k.p.c. w celu ochrony praw każdej ze stron przed działaniami innych podmiotów. W sytuacji gdy prowadzona jest egzekucja z majątku dłużnika będącego w posiadaniu przedmiotu przewłaszczenia, wierzyciel może skorzystać z ochrony wynikającej z art. 841 k.p.c., jeżeli wykaże swe prawa do zajętego przedmiotu. Natomiast w wypadku egzekucji z majątku wierzyciela należy rozróżnić sytuację, kiedy istnieje już roszczenie o zwrotne przeniesienie własności przewłaszczonych rzeczy, od sytuacji, gdy roszczenie to jeszcze nie powstało. W pierwszej sytuacji dłużnikowi przysługuje prawo do wytoczenia powództwa z art. 841 k.p.c., ponieważ zajęcie przedmiotu przewłaszczenia stanowi czynność naruszającą jego prawa. Jednak gdy roszczenie to jeszcze nie powstało, dłużnik nie może domagać się wyłączenia spod egzekucji przedmiotu przewłaszczenia, brak bowiem prawa dłużnika, które mogłoby być naruszone poprzez egzekucję

Skutkiem dokonanego zabezpieczenia w przedmiotowej sprawie było przeniesienie z datą zawarcia umowy prawa własności samochodów na rzecz pożyczkodawcy – M. J., z obowiązkiem ich zwrotu - po dokonanej spłacie zobowiązania. W umowie z dnia 1 lipca 2011 roku strony wskazały bowiem, iż przewłaszczenie jest skuteczne od dnia zawarcia umowy. Natomiast obowiązek powrotnego przeniesienia prawa własności, miał się aktualizować po dokonaniu przez pożyczkobiorców spłaty pożyczki w terminie 3 dni od dnia dokonania zapłaty. W § 5 umowy strony uzgodniły, iż samochody pozostaną w posiadaniu pożyczkobiorców, do czasu zapłaty kwoty pożyczki, bez wynagrodzenia dla pożyczkodawcy, ale z obowiązkiem ponoszenia kosztów utrzymania oraz ciężarów przypadających na tę własność. Z chwilą zatem zawarcia umowy, własność samochodów istniała po stronie pożyczkodawcy, a powoda w przedmiotowej sprawie.

Strona pozwana zakwestionowała przedmiotową umowę podnosząc zarzut pozorności umowy oraz zarzut ze skargi paulińskiej.

Pozorność umowy strona pozwana wywodziła z niekorzystnych dla pożyczkodawcy warunków umowy. A zatem w ocenie pozwanego treść umowy warunkuje ocenę jej wadliwości i skuteczności. Nie sposób się zgodzić z tą argumentacją.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze (§ 2).

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru. Czynność ukryta jest zawsze w pewien sposób powiązana z ujawnionym przez strony oświadczeniem woli, choć związek ten może być zakresowo różny: od niewielkich modyfikacji jednego ze świadczeń (np. inne - od oficjalnie manifestowanej - określenie wysokości ceny umowy sprzedaży) do ukrycia innego typu czynności, z zachowaniem tożsamości przedmiotu (np. ukrycie darowizny pod pozorną umową sprzedaży tej samej rzeczy). Pozorność czynności prawnej, stwierdzonej dokumentem, może być udowodniona za pomocą zeznań świadków i przesłuchania stron.

W przedmiotowej sprawie pełnomocnik pozwanego podnosząc zarzut pozorności oświadczenia woli, nie udowodnił, że czynnością ukrytą było uniknięcie skutków zajęcia komorniczego, o którym wierzyciel samochodów został uprzedzony przez pracownika komornika. Z ustalonego stanu faktycznego, a w szczególności z zeznań świadka M. K. rzeczywiście wynika, że pouczał on P. M. o skutkach usunięcia mienia spod egzekucji i skardze paulińskiej przed dokonaniem zajęcia ruchomości, ale zauważyć należy, że umowa została podpisana w dniu 1 lipca 2011 roku, w dniu 27 lipca 2011 roku pozwany wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, któremu została nadana klauzula wykonalności w dniu 30 sierpnia 2011 roku. Wobec tego dopiero po tej dacie pozwany dysponował tytułem wykonawczym na podstawie którego wszczął egzekucję komorniczą. Pouczenie P. M. przez asesora komorniczego miało zatem miejsce po zawarciu umowy pożyczki i przewłaszczenia na zabezpieczenie. W ocenie Sądu nie o pozorność wady oświadczenia woli chodzi pozwanemu, lecz o twierdzenie, że nie doszło do zawarcia umowy, co wyraźnie sformułował w głosie do protokołu (k.157). Pozwany próbował dowodzić, że czynność z dnia 1 lipca 2011 roku jest czynnością nieistniejącą. Twierdzeń tych jednak nie udowodnił. Powód i zeznający w sprawie P. M. (1) potwierdzili bowiem fakt zawarcia i wykonania umowy. Widoczne są wprawdzie nieznaczne różnice pomiędzy tymi zeznaniami oraz brak jest opisu szczegółów towarzyszących zawarciu umowy, to jednakże nie są to okoliczności o istotnym znaczeniu, które podważają fakt zawarcia tej umowy. Wskazać należy, że ponadto także inne dowody wskazują, że doszło do zawarcia umowy. Umowa została zgłoszona do opodatkowania i choć faktycznie z opóźnieniem, to nie została ona zakwestionowana przez organ podatkowy. Nadto powód ujawnił swoje prawa do przewłaszczonych samochodów w dowodach rejestracyjnych. Warto również zauważyć, że w protokole zajęcia samochodów komornik wskazał ich wartość szacunkową 85.000 zł , co w porównaniu z kwotą udzielonej pożyczki nie przemawia za przyjęciem pozorności umowy. Także okoliczność, że P. M. korzystał z pomocy finansowej A. A., sporządził podobną umowę jak z powodem, nie ma znaczenia dla ustalenia nieistnienia umowy. Zdaniem Sądu brak jest w materiale dowodowym okoliczności uzasadniających twierdzenia pozwanego. Traktowanie zaś podnoszonych argumentów - niekorzystność skutków umowy dla powoda, niskie oprocentowanie, pozostawienie samochodów w posiadaniu dłużnika, brak fundamentalnych postanowień właściwych dla umowy przewłaszczenia tj. sposobu i zasad zaspokojenia się wierzyciela z przedmiotu przewłaszczenia w przypadku uchybienia przez dłużnika obowiązku zwrotu pożyczki, nie mieści się w katalogu przesłanek, które winien wykazać podnoszący zarzut bezskuteczności dokonanej czynności w stosunku do niego. Zgodnie tymczasem z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pozwany był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który w toku procesu nie zgłosił żadnych dowodów, które potwierdziłyby zasadność podnoszonych przez stronę zarzutów. Umowa powinna określać sposób zaspokojenia wierzyciela przewłaszczonej rzeczy, ale w braku takich postanowień może w każdy sposób, który nie jest sprzeczny z treścią stosunku prawnego, umową lub zasadami współżycia społecznego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1995 roku, I CR 7/95, OSNC 1995/12/183). Zaznaczyć należy, że stanowisko pozwanego nie jest konsekwentne bowiem z jednej strony usiłował nieudolnie dowodzić, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie nie istniała, a z drugiej strony uznawał tę czynność za istniejącą i podnosił zarzut uznania jej za bezskuteczną.

Przechodząc do oceny kolejnego zarzutu ze skargi paulińskiej, to należy wskazać, że nie był on również skuteczny.

Stosownie do treści art. 531 § 1 k.c. uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową.

Zarzut zostaje podniesiony wówczas, gdy wierzyciel, prowadząc egzekucję przeciwko dłużnikowi, zajął przedmiot, który na skutek krzywdzącej czynności dłużnika należy do osoby trzeciej. Chodzi zwykle o rzecz lub sumę pieniężną, które osoba trzecia nabyła od dłużnika lub których nie musiała przenieść na dłużnika dzięki dokonaniu zaskarżanej czynności. To zajęcie osoba trzecia zwalcza powództwem o zwolnienie od egzekucji zajętego przedmiotu (art. 841 § 1 k.p.c.), a wierzyciel broni się przed tym powództwem za pomocą zarzutu pauliańskiego. Rozstrzygniecie zarzutu ze skargi pauliańskiej jest przestankowym ustaleniem okoliczności, istotnych dla rozstrzygnięcia żądania głównego - zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji.

Stosownie do przepisu art. 527 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Zgodnie zaś z § 3 art. 527 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zgodnie z art. 530 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Jeżeli jednak osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika wiedziała.

Do uwzględnienia powództwa muszą być spełnione kumulatywnie następujące przesłanki:

-istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności,

-dokonanie przez dłużnika z „osobą trzecią” czynności prawnej,

-dokonanie przez dłużnika czynności „z pokrzywdzeniem wierzycieli”, a zarazem takiej, z której „osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową”,

-dokonanie przez dłużnika czynności „ze świadomością pokrzywdzenia”,

-działanie osoby trzeciej w złej wierze.

Przy czym ocena zaistnienia wskazanych przesłanek musi być odniesiona do stanu faktycznego, powołanego i udowodnionego przez strony.

W niniejszej sprawie zarzut ze skargi pauliańskiej dotyczy czynności odpłatnej - ustanowienia zabezpieczenia dla roszczeń z umowy pożyczki. Pozwany musi zatem wykazać wierzytelność, korzyść majątkową, która weszła do majątku osoby trzeciej, stan niewypłacalności lub powiększenia niewypłacalności po stronie dłużnika i świadomość obu stron zaskarżonej czynności, co do pokrzywdzenia wierzyciela.

W ocenie Sądu pozwany nie wykazał przede wszystkim stanu niewypłacalności dłużników. Stosownie bowiem do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne, a zatem co do zasady na stronie wywodzącej ze skargi pauliańskiej roszczenia dla siebie. W tej sprawie ciężar dowodu spoczywał na stronie podnoszącej zarzut, a zatem na pozwanym.

Zgodnie z przyjętym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, pokrzywdzenie wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia, oraz że wiążąca się z pokrzywdzeniem niewypłacalność dłużnika musi istnieć w chwili wystąpienia ze skargą pauliańską i w chwili orzekania przez Sąd (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22.3.2001 roku, V CKN 280/00, z dnia 23.7.2003 r., II CKN 299/01, z dnia 29.6.2004 r., II CK 367/03). Dlatego Sąd powinien także brać pod uwagę czynności prawne zdziałane przez dłużnika już po dokonaniu zaskarżonej czynności i stan jego majątku w chwili zamknięcia rozprawy oraz ocenić, czy między ustalonym stanem niewypłacalności lub wyższego stopnia niewypłacalności a zaskarżoną czynnością prawną istnieje związek przyczynowy. Związek ten nie musi być wyłączny i jedyny. Przyczyną niewypłacalności mogą być różne zdarzenia i czynności prawne dłużnika, a jedną z nich powinna być czynność zaskarżona. Tak rozumiany związek przyczynowy występuje i przesłanka pokrzywdzenia jest spełniona także wówczas, jeżeli zaskarżona czynność, dopiero razem z innymi zdarzeniami lub czynnościami prawnymi dłużnika, doprowadziła do jego niewypłacalności, jeżeli składnikiem tych przyczyn i bez niej one same nie spowodowałyby niewypłacalności. Do oceny tego związku przyczynowego decydująca jest chwila, w której wierzyciel wystąpił z żądaniem uznania bezskuteczności, a nie chwila zawarcia czynności prawnej. W przypadku, gdy niewypłacalność jest następstwem wielu czynności prawnych dłużnika, do wierzyciela należy wybór czynności, przeciwko której kieruje skargę pauliańską (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2007 r. II CSK 323/07).

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana w żaden sposób nie wykazała stosownymi dokumentami niewypłacalności dłużnika, czy pomiędzy przeniesieniem własności samochodów a niewypłacalnością dłużnika istnieje związek przyczynowy i jak to przeniesienie wpłynęło na stopień zaspokojenia się wierzyciela w toku egzekucji. Wobec braku jakichkolwiek danych odnośnie stanu majątkowego dłużnika, okoliczności dotyczących postępowania egzekucyjnego, jego skuteczności nie można uznać, że została spełniona przesłanka niewypłacalności dłużnika.

Pozwany nie wykazał również wiedzy osoby trzeciej, iż dokonanie czynności krzywdzi wierzyciela. Ustalony stan faktyczny w zakresie relacji pomiędzy powodem a P. M. (1) i jego żony nie pozwala w ocenie Sądu skorzystać z domniemania ustanowionego w art. 527 § 3 k.c. W piśmiennictwie podkreśla się, iż dzięki art. 527 § 3 k.c. wierzyciel nie musi wykazywać, że osoba trzecia wiedziała lub przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli - bowiem okoliczność ta jest objęta domniemaniem prawnym. Wierzyciel natomiast zamiast tej okoliczności musi udowodnić podstawę domniemania w postaci istnienia bliskiego stosunku pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią w chwili dokonywania czynności prawnej. Wskazuje się, że uzasadnieniem dla wprowadzenia tego domniemania jest także okoliczność, iż osoby bliskie gotowe są do niesienia pomocy dłużnikowi i dlatego bardziej są skłonne do zawarcia nieuczciwej transakcji. Nadto gdy czynność dokonana jest na rzecz osoby pozostającej w bliskim stosunku faktycznym z dłużnikiem, mogą mieć miejsce takie sytuacje, gdy dłużnik nie będzie pozbawiony faktycznego dysponowania korzyścią. Odnośnie samego pojęcia pozostawania w „bliskim stosunku”, w orzecznictwie i piśmiennictwie wskazuje się, że o istnieniu bliskiego stosunku pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią decydują zwykle więzy rodzinne (pokrewieństwo, powinowactwo) oraz małżeństwo, konkubinat. Nadto do takich więzów zaliczyć można więzy przyjaźni, bliskiej znajomości, wdzięczności, zależności, więzy powstające na tle prowadzenia wspólnych interesów (wyrok SN z dnia 24 kwietnia 1996 r.f I CRN 61/96, OSNC 1996, nr 9, poz. 125). Prezentowany jest także pogląd, że pojęcia osoby bliskiej nie należy identyfikować z określonymi więzami rodzinnymi, lecz winny być brane pod uwagę faktyczne stosunki łączące dłużnika z osoba trzecią, które pozwalają na przyjęcie, że osoba trzecia mogła znać sytuację majątkową dłużnika i cel jego działań; z kolei bliska więź prawno-rodzinna może stanowić podstawę domniemania faktycznego, że dane osoby pozostają w bliskim stosunku w rozumieniu art. 527 k.c.

W ocenie Sądu materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie bliskiego stosunku między M. J. a dłużnikami - D. i P. małżonkami M.. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w postaci zeznań powoda i P. M. (1) wynika, że oboje byli znajomymi z racji tego, że ich synowie chodząc do tego samego przedszkola przyjaźnili się, a ich znajomość towarzyska ograniczała się kilku spotkań towarzyskich w ciągu roku. Można zatem uznać, że nie była to zbyt bliska znajomość, nie znali oni szczegółowo swojej sytuacji finansowej i oceniali ją powierzchownie. Powód dowiedział się o kłopotach finansowych P. M. (1) nie od niego ale z innych źródeł.

Pozwany nie wykazał zatem stosunku bliskości, nie wykazał też wiedzy osoby trzeciej, iż dokonując czynności działa z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Uwzględniając zatem powyższe rozważania na podstawie art.841 k.p.c. Sąd zwolnił od egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Ł. W.w Łodzi K. P.w sprawie o sygn. akt Km 45327/11, samochód marki A. (...) nr rej. (...), rok produkcji 2005, nr identyfikacyjny (...)i samochód osobowy marki A. (...), nr rej. (...), rok produkcji 1996, nr identyfikacyjny (...).

Powód wnosił również o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.. Przepis ten wymienia przypadki umorzenia postępowania egzekucyjnego z urzędu, przy czym nie wyklucza jednak możliwości złożenia przez uczestników wniosku o umorzenie, który musi być rozstrzygnięty przez organ egzekucyjny. Postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu ze względu na jej przedmiot m.in. wtedy gdy sąd na podstawie art. 841 k.p.c. wyda prawomocne orzeczenie o zwolnieniu zajętego przedmiotu od egzekucji (por. Helena Ciepła: Komentarz do art. 824 k.p.c., LEX). Z tych względów powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu (pkt 3 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z wynikiem sprawy. Na zasądzoną w punkcie 2 kwotę składa się uiszczona opłata od pozwu – 4.250 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika powoda - 3.600 zł, ustalone w oparciu o § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa - 17 zł.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.