Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lutego 2017 roku , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , Rozporządzenia ( WE) 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego odmówił J. Z. prawa do emerytury dla osób kontynuujących zatrudnienie. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w świetle międzynarodowych przepisów o koordynacji zabezpieczenia społecznego , warunek kontynuowania ubezpieczenia , o którym mowa w art.55 , jest spełniony wyłącznie w sytuacji, gdy osoba zainteresowana, podlegała, w jakimkolwiek czasie przed osiągnięciem wieku emerytalnego, ubezpieczeniu w Polsce oraz, gdy okresy ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, po osiągnięciu wieku emerytalnego, zostały przebyte pod działaniem polskiego ustawodawstwa. Organ rentowy odmówił J. Z. prawa do emerytury zgodnie z art.55 , ponieważ po osiągnięciu wieku emerytalnego, nie kontynuował ubezpieczenia emerytalnego i rentowego w Polsce.

/decyzja w aktach ZUS/

W dniu 14 marca 2017 r. pełnomocnik J. Z. złożył odwołanie od w/w decyzji , wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie wnioskodawcy prawa do wyliczenia emerytury należnej na podstawie art.27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( art.55 w związku z art.26).W treści odwołania wskazano ,że wnioskodawca osiągnął powszechny wiek emerytalny w dniu 22 grudnia 2013 r. i podlegał wówczas ubezpieczeniom społecznym w Hiszpanii. W dniu 13 lutego 2015 r. po raz pierwszy wystąpił o emeryturę do I Oddziału ZUS w Ł. , a decyzją z dnia 6 sierpnia 2015 r. organ rentowy ustalił wysokość emerytury na kwotę 4 548,13 zł wstrzymując wypłatę z powodu wypłacania zasiłku chorobowego ( od dnia 13 listopada 2014 r. przez hiszpańską instytucję ubezpieczeniową). Kolejną decyzją ( zaliczkową) z dnia 18 września 2015 r. , organ rentowy przyznał wnioskodawcy emeryturę od 30 czerwca 2015 r. , przy czym nadal wstrzymał jej wypłatę ( z uwagi na pobieranie zasiłku) – odwołanie wnioskodawcy o realizację wypłaty zostało oddalone wyrokiem z dnia 19 grudnia 2016 r. , a wnioskodawca złożył apelację. W odwołaniu podkreślono ,że to na instytucjach ubezpieczeniowych polskiej i hiszpańskiej ciąży obowiązek poprawnego ustalenia jaki charakter miało i ma nadal świadczenie wypłacane od 13 listopada 2014 r. z tytułu skutków wypadku w pracy oraz czy jest to tymczasowo renta (której zasadność była kontrolnie badana aż do dnia 5 października 2016 r. ,a od 5 października 2016 r. ma charakter stały) lub jest to świadczenie odpowiadające odszkodowaniu z racji odniesionego uszczerbku na zdrowiu. W sytuacji , gdy wnioskodawcy (od 5 października 2016 r.) przyznano prawo do świadczenia z hiszpańskiego ubezpieczenia społecznego na stałe ( z tytułu skutków wypadku w pracy), to polski organ rentowy nie może dożywotnio pozbawić go prawa do emerytury (uchylając się od wyliczenia kapitałowego należnej mu emerytury zgodnie z art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy , działanie organu rentowego narusza art. 5 lit. a i b Rozporządzenia 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) Nr (...) z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

/odwołanie - k. 2 – 6/

W odpowiedzi na odwołanie, pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.19 – 20//

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

J. Z. urodził się (...). Posiada wyższe wykształcenie – z zawodu jest lekarzem. Od 6 listopada 2006 roku ubezpieczony mieszkał i pracował w Hiszpanii.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 3 listopada 2014 roku ubezpieczony uległ , na terenie Hiszpanii, wypadkowi w pracy i od dnia 3 listopada do dnia 12 listopada 2014 roku nie wykonywał pracy, otrzymywał zasiłek chorobowy, który wypłacał pracodawca. Ubezpieczony zakończył pracę w Hiszpanii w dniu 12 listopada 2014 roku.

/zaświadczenie – k.53/

Od 13 listopada 2014 roku ubezpieczony otrzymywał świadczenie wypłacane przez hiszpański (...) Instytut (...) z tytułu czasowej niezdolności do pracy za wypadek w miejscu pracy , zgodnie z hiszpańskimi przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

/zaświadczenie – k.53 , dokumentacja k.113 – 120 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2015 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. Z. emeryturę od 30 czerwca 2015 roku tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1995 roku do 2004 roku i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 254,68% ograniczony do 250%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową 3 308,33 zł wynosi 8 270,83 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił staż sumaryczny 37 lat 11 miesięcy i 11 dni (455 miesięcy) w tym okresy:

-

składkowe: 31 lat 5 miesięcy i 6 dni (377 miesięcy)

-

nieskładkowe: 6 lat 6 miesięcy i 5 dni (78 miesięcy)

Wysokość emerytury obliczono w następujący sposób:

24% x 3 308,33 = 794 zł

(377 x 1,3 %):12 x 8 270,83 = 3 377,81 zł

(78 x 0,7 %):12 x 8 270,83 = 376,32 zł

razem: 4 548,13 zł

/decyzja – k.123 - 126 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 18 września 2015 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. Z. zaliczkę na poczet przysługującej emerytury za łączone okresy w pracy w Polsce i Hiszpanii od 30 czerwca 2015 roku tj. nabycia uprawnień.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1995 roku do 2004 roku i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 254,68% ograniczony do 250%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową 3 308,33 zł wynosi 8 270,83 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił staż sumaryczny 37 lat 11 miesięcy i 11 dni (455 miesięcy) w tym okresy:

-

składkowe: 31 lat 5 miesięcy i 6 dni (377 miesięcy)

-

nieskładkowe: 6 lat 6 miesięcy i 5 dni (78 miesięcy)

Wysokość emerytury obliczono w następujący sposób:

24% x 3 308,33 = 794 zł

(474 x 1,3 %):12 x 8 270,83 = 4 247,07 zł

(78 x 0,7 %):12 x 8 270,83 = 376,32 zł

razem: 5 417,39 zł

Emeryturę ustalono według proporcji 455 miesięcy pracy w Polsce do 552 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Wysokość emerytury proporcjonalnej została obliczona w następujący sposób: 5 417,39 x 455/552 = 4 465,45 zł

/decyzja – k.185 - 188 plik I akt ZUS/

Od dnia 5 października 2016 r. hiszpańska instytucja ubezpieczeniowa przyznała J. Z. świadczenie z tytułu stałej niezdolności do pracy w stopniu całkowitym.

/postanowienie k.11/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów zawartych zarówno w aktach sprawy jak i w aktach organu rentowego. Sąd pragnie jednocześnie podkreślić , że już po wydaniu zaskarżonej decyzji , w stosunku do wnioskodawcy , Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydawał decyzje, mocą których przyznał mu świadczenia emerytalno – rentowe , ale okoliczność ta nie mogła mieć wpływu na wydanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) , w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji tj. zgodnie z ust. 3 pkt 4 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: w przypadku mężczyzn urodzonych od dnia 1 lipca 1948 roku do dnia 30 marca 1948 roku osiągnęli wiek emerytalny w wysokości 65 lat i 3 miesięcy oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Jak wynika z art. 55 ww. ustawy, ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego
i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 roku, może być obliczona emerytura na podstawie art. 26 (emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183), jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że ustalony w sprawie stan faktyczny wskazuje , iż wnioskodawca spełnił przesłanki uzyskania emerytury na podstawie art. 27 analizowanej ustawy (wnioskodawca urodzony w dniu (...), wiek emerytalny tj. 65 lat i 3 miesiące osiągnął w dniu 22 grudnia 2013 r., a ponadto legitymował się stażem pracy w wymiarze co najmniej 25 lat) oraz ,że ostatnią aktywność zawodową wykonywał na terenie Hiszpanii.

Przedmiot niniejszej sprawy sprowadził się do ustalenia, czy wnioskodawca spełnia warunki niezbędne do ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy emerytalnej. Organ rentowy argumentował bowiem, że prawo takie nie przysługuje wnioskodawcy, gdyż po osiągnięciu wieku emerytalnego , nie kontynuował ubezpieczenia emerytalnego i rentowego w Polsce.

Wskazać należy ,że przytoczony wcześniej art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych został umiejscowiony w rozdziale zatytułowanym ustalenie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50. Ustawodawca umiejscowił go w tym fragmencie ustawy, jako regulację poświęconą szczególnemu sposobowi wyliczenia emerytury. Przepis ten stanowi zastosowanie jedynie do ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku i spełniających, dodatkowo, warunki takie jak: kontynuowanie ubezpieczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego, a także złożenie wniosku o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 roku. Dla osób tych emerytura może zostać przyznana w wysokości ustalonej według starych zasad albo według zasad nowych, jeśli tym sposobem wyliczona okaże się wyższa. Przesłanki określone w analizowanym przepisie muszą zostać spełnione łącznie. Regulacja ta stanowi pewną preferencję w ustalaniu wysokości emerytury, polegającą na porównaniu emerytury wyliczonej starym i nowym sposobem ( K. R., Stosowanie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, Z zagadnień ubezpieczenia społecznego Nr 4 (2012)).

Stosowanie wspomnianego art. 55 rodziło problemy na etapie realizacji przysługującego z niego prawa. Wątpliwości powstałe na tle stosowania art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie.

W uchwale z dnia 4 lipca 2013 roku, II UZP 4/13, którą Sąd w pełni podziela, Sąd Najwyższy uznał, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 roku, który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił
o emeryturę po 31 grudnia 2008 roku ma prawo do jej obliczenia na podstawie art. 26
w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. (OSNP 2013/21-22/257, Prok.i Pr.-wkł. (...), Biul. SN 2013/7/24-25). Stanowisko to powtórzono w wyroku Sądu Najwyższego z 10 lipca 2013 roku, II UK 424/12, LEX nr 1341674.

Przepis art. 55 ustawy o emeryturach i rentach został skierowany do ubezpieczonych spełniających warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, tj. urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, którzy spełniając warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, dalej kontynuowali ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku przewidzianego w tym przepisie, co najmniej do końca 2008 roku Z powyższego wynika, że tylko emeryt pobierający świadczenie emerytalne, który jest w dalszym ciągu, choćby nieprzerwanie, osobą czynną zawodowo i z tego tytułu kontynuuje obowiązkowe ubezpieczenia emerytalnym i rentowym, zachowuje status ubezpieczonego spełniającego warunki do uzyskania najkorzystniejszego wymiaru należnego mu świadczenia emerytalnego, w tym do jego wyliczenia na zasadach kapitałowych, jeżeli emerytura obliczona na podstawie art. 26, jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej, gdy spełnił warunki wymagane w art. 55 tej ustawy, w tym złożył wniosek emerytalny po dacie wprowadzenia reformy systemu emerytalnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013 roku, sygn. II UK 23/13, LEX nr 1474928).

Celem uregulowania, zawartego w art. 55 ustawy emerytalnej, było umożliwienie przeliczenia emerytury osobom, które pobierając świadczenie emerytalne, w dalszym ciągu, są, osobami czynnymi zawodowo i z tego tytułu kontynuują ubezpieczenia emerytalne
i rentowe. Konieczne jest, zatem, zachowanie statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust.13 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Zgodnie z tym przepisem ubezpieczonym jest osoba podlegająca ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu określonym w przepisie o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określają, kto podlega ubezpieczeniom społecznym. Nabycie statusu emeryta (art. 4 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) wiąże się z utratą statusu ubezpieczonego (art. 4 pkt 13 tej ustawy) tylko wtedy, jeżeli po przyznaniu prawa do emerytury, emeryt nie podlega obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 roku, sygn. I UK 345/13, LEX nr 1455228).

Stanowisko takie zostało również zaprezentowane w wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 18 września 2014 roku, I UK 27/14, na którego treść powołuję się wnioskodawca,
w orzeczeniu tym Sąd Najwyższy wskazał, iż zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ma utrzymywanie przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), oraz stwierdzić, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.). W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 roku powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie (LEX nr 1537287).

Wnioskodawca nie spełnił przesłanki do obliczenia emerytury na podstawie art. 55 ustawy, gdyż po osiągnięciu wieku emerytalnego nie kontynuował ubezpieczenia emerytalnego i rentowego na terenie Polski. Wprawdzie zasady, wynikające z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE nr L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.) nakazują zaliczać okresy pracy wykonywanej na terenie innego kraju Unii Europejskiej , tak jakby były to okresy pracy wykonywanej w Polsce , to jednak analizowana sytuacja jest inna. Podkreślić bowiem należy ,że o ile polski organ rentowy ma obowiązek uwzględnienia w stażu pracy także okresów pracy wykonywanej na terenie innego kraju Unii Europejskiej , to jednak samo wyliczenie świadczenia odbywa się z uwzględnieniem proporcji polskich okresów ubezpieczenia do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia wnioskodawcy. Tym samym okresy ubezpieczenia wnioskodawcy w Hiszpanii ( a tylko takie posiadał wnioskodawca po osiągnięciu wieku emerytalnego) nie mogą być kwalifikowane jako polskie okresy ubezpieczenia , a to z kolei wyklucza możliwość przeliczenia świadczenia w myśl wskazanego przepisu.

Podkreślić także należy ,że możliwość skorzystania z wtórnego przeliczenia świadczenia na podstawie art. 55 ustawy została przez ustawodawcę ściśle określona i nie dopuszcza wykładni rozszerzającej. Ustawodawca wyraźnie przewidział możliwość zastosowania art. 55 ustawy tylko dla osób spełniających warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, które kontynuowały ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego, a z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpiły po dniu 31 grudnia 2008 r., ergo wyraźnie wyłączył przeliczenie „starej” emerytury według nowych zasad. Chodzi wyłącznie o przyznanie emerytury uzyskanej przez wypełnienie warunków przewidzianych w art. 27 ustawy i obliczenie jej według art. 26, które może nastąpić tylko po dniu 1 stycznia 2008 r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2017 r. , sygn. akt II UK 652/15 , legalis nr 1569081).

Jeszcze raz podkreślić należy, że zawarta w analizowanym przepisie regulacja pozwalająca na wyższe niż dotychczas przewidziane w art. 53 ustawy zwiększenie świadczenia emerytalnego skierowana jest tylko do tych ubezpieczonych, którzy pomimo ukończenia wieku emerytalnego kontynuują podleganie ubezpieczeniu społecznemu
i aktywnie uczestniczą w tworzeniu funduszu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 maja 2015 roku, sygn. III AUa 1321/14, LEX nr 1766040).

W świetle powyższych rozważań J. Z. nie spełnia zatem wszystkich określonych przepisem art. 55 ustawy emerytalnej przesłanek warunkujących możliwość obliczenia emerytury na podstawie art. 26.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż decyzja organu jest prawidłowa, zaś odwołanie od niej pozbawione podstawy prawnej i dlatego na mocy powołanych przepisów oraz w oparciu o treść art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

Wyrok wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

S.B.