Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Pabianicach zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 października 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 226/19 z powództwa przeciwko G. D. (1), o zapłatę:

1.  oddalił powództwo,

2.  zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz G. D. (1) kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając wydane orzeczenie w całości.

Powód zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na wynik postępowania, a to:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującą błędnym ustaleniem, iż roszczenie dochodzone na podstawie przedstawionego przez powoda weksla nie jest roszczeniem zasługującym na uwzględnienie, co w efekcie spowodowało oddalenie powództwa;

b.  art. 328 § 2 k.p.c. (wg aktualnej nomenklatury po nowelizacji, która weszła w życie w dniu 7 listopada 2019 r. – obowiązujący w tym brzmieniu jako jego odpowiednik: art. 327 ¹ § 1 k.p.c.) poprzez pominięcie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wyszczególnienia faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł, a także przede wszystkim wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, na jakich oparto w niej rozstrzygnięcie, co utrudnia zrozumienie przyczyn oddalenia powództwa oraz uniemożliwia kontrolę instancyjną zaskarżonego rozstrzygnięcia;

c.  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. wyrażające się w naruszeniu obowiązującej w procesie cywilnym zasady kontradyktoryjności, a tym samym wyjście poza rolę arbitra w sporze, które skutkowało oddaleniem powództwa wobec uznania, iż roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie w oparciu o nie znajdujące umocowania w materiale dowodowym zarzuty, wysnute przez Sąd I instancji, a także wobec nie podołania przez stronę pozwaną ciężarowi dowodowemu, opierającą swoje stanowisko o nieudowodnione w żaden sposób twierdzenia co do charakteru spornego weksla, tj. jako byłby to weksel in blanco, a także łączącej z nim stosunek podstawowy w postaci umowy pożyczki z 1994 r., co Sąd I instancji podzielił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku;

d.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującą błędnym ustaleniem stanu faktycznego wyrażającym się w przyjęciu, iż weksel stanowiący podstawę roszczeń powoda miał charakter weksla in blanco, co w opinii Sądu I instancji implikowało obowiązek przedstawienia deklaracji wekslowej lub innych dokumentów związanych ze stosunkiem podstawowym, łącząc tym samy sporne roszczenie z umową pożyczki z 1994 r., a w dalszej mierze przełożyło się na nieprawidłowe ustalenia w zakresie rozłożenia ciężaru dowodowego w tej sprawie, bezzasadnie przerzucając go w całości na stronę powoda w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego,

e.  art. 228 § 2 k.p.c. poprzez pośrednie oparcie rozstrzygnięcia o fakty znane Sądowi z urzędu, iż powód dysponował wekslem z terminem wystawienia weksla oznaczonym na 1995 r., a także niezasadne i bezpodstawne przyjęcie istnienia stosunku podstawowego pomimo, iż Sąd mimo ustawowego wymogu nie zwrócił na owe fakty uwagi stron w trakcie posiedzenia, uniemożliwiając jednocześnie ustosunkowanie się do ich treści i zajęcie stanowiska, a samo zobowiązanie wekslowe należy traktować, jako zobowiązanie abstrakcyjne;

f.  art. 6 k.c. w zw. z art. 253 k.p.c. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie w sytuacji, gdy strona pozwana nie kwestionowała prawdziwości weksla złożonego w tej sprawie, odnosząc się jedynie do jego części składowej w postaci podpisu, co skutkowało nieuprawnionym przerzuceniem ciężaru dowodowego na powoda w tym zakresie, dodatkowo abstrahując już od samego braku podstaw do zastosowania wskazanego przepisu proceduralnego, w sposób nieuprawniony zwalniając pozwanego w tym procesie z obowiązku wykazania podstawy swoich twierdzeń i przedstawienia przeciwdowodów wobec twierdzeń powoda,

2.  naruszenie prawa materialnego, a to:

a.  art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (tj. Dz. U.2016.160; dalej jako: Ustawa) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, skutkujące nieuprawnionym przyjęciem, iż weksel stanowiący podstawę powództwa miał charakter niezupełnego w chwili wystawienia, a tym samym, znaczenie co do dochodzenia spornych roszczeń miała deklaracja wekslowa, jak i inne dokumenty dotyczące stosunku podstawowego, a także umowa pożyczki z 1994 r.;

b.  art. 101 ustawy poprzez jego nie zastosowanie w przedmiotowej sprawie pomimo, iż weksel stanowiący podstawę powództwa posiada wszystkie elementy weksla własnego, a zatem jest wekslem o charakterze zupełnym.

W świetle tak podniesionych zarzutów, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, przyznanie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, zaś ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać trzeba, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, zaś zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W dalszej kolejności podkreślenia wymaga, że składana w tym postępowaniu apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 11 i 2 k.p.c. (zob. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07; tak również M. Manowska, „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, Warszawa 2013, s. 305 – 306).

Zgodnie z dyspozycją art. 382 k.p.c. Sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w I instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., Sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związanym zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, OSN 2008/6/55.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania orzeczenia sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z dnia 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124). Dokonanie własnych ustaleń faktycznych pozwala sądowi drugiej instancji na określenie właściwej podstawy prawnej rozstrzygnięcia, tj. wybór właściwego przepisu prawa materialnego, jego wykładnię i dokonanie subsumcji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 509/12, LEX nr 1353054).

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy.

Zarzuty podniesione w apelacji powoda w żadnej mierze nie podważyły zasadności zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia Sadu I instancji. Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji .

Zgodnie z powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie poglądem ustalenie treści weksla i jego wykładnia, a tym samym ustalenie treści wynikającego z niego zobowiązania wekslowego, może być dokonywana wyłącznie na podstawie tekstu weksla, a nie na podstawie innych dowodów. Poddając analizie treść przedłożonego w niniejszej sprawie przez powoda weksla, w zestawieniu z podnoszonymi przez strony twierdzeniami, Sąd Okręgowy powziął wątpliwość co do jego autentyczności. Przyjmując za prawdziwe twierdzenia powoda, że weksel w chwili jego wydania przez pozwaną był wypełniony, stanowił weksel własny, zupełny, przyjąć należało, że w jego treści znajdowało się wówczas oznaczenie zarówno daty wystawienia weksla, wskazanej, jako 20 marca 1994 r. oraz miejsce płatności oznaczone jako (...) Ł., natomiast termin płatności oznaczony został na dzień 31 grudnia 2016 r. O ile data wystawienia weksla wydaje się być wiarygodna, o tyle wskazany w treści weksla termin płatności weksla jest nieprawdopodobny. G. D. (2) zmarła we wrześniu 1994 r., co za tym idzie jest bardzo mało prawdopodobne, aby będąc już osobą w podeszłym wieku i wypełniając weksel własny wpisała datę płatności blisko 23 lata późniejszą. Zwłaszcza, że pozwana, wystawiając weksel, który jak twierdzi powód był zupełny, musiała dla jego ważności wypełnić go w całości, albowiem tym właśnie różni się weksel własny od weksla in blanco. Do powstanie zobowiązania wekslowego konieczne jest sporządzenie dokumentu, który zawiera wszystkie elementy weksla, w przedmiotowej sprawie weksla własnego. Spełnienie wymogów formalnych z pr. wekslowego stanowi podstawową przesłankę powstania zobowiązania wekslowego. Ponadto uwagę Sądu Okręgowego zwraca również fakt, że część wystawionego weksla własnego jest wypełniona zupełnie innym charakterem pisma. Z tego też względu przedłożony przez powoda weksel, stanowiący podstawę roszczenia jawi się jako niewiarygodny. Przyjęcie, że to inna osoba niż wystawca wypełniła weksel, wpisała datę świadczyłoby o jego przerobieniu, rodziłoby nieważność weksla ( por. wyrok SN z dnia 26.09.2013 r. II CSK 719/12).) . Oczywiście sam brak terminu płatności nie powoduje nieważności weksla.

Sąd Rejonowy zasadnie ustalił, że w dacie wystawienia weksla był on niezupełny, nie zawierał oznaczenia terminu płatności. Weksel nie zawierał przesłanki z art. 101 pkt 3. prawa wekslowego. Nie można było uznać tego weksla za własny. Dlatego też Sąd Rejonowy zasadnie uznał za konieczne sięgnięcie do porozumienia wekslowego, które miało być powiązane z wekslem stanowiącym zabezpieczeniem wierzytelności wobec G. D. (2), wynikającym z załączonej umowy cesji wierzytelności. Powód nie przedstawił deklaracji wekslowej co skutkowało nie udowodnieniem roszczenia dochodzonego powództwem (art. 6 k.c.). Dlatego też zarzut naruszenia art. 6 k.c. jest niezasadny.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 450 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.