Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 marca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. zobowiązał (...) Bank (...) SA do zwrotu świadczenia za okres 1.01.2017 – 31.01.2017 r w kwocie 1160,26 zł z tytułu świadczenia przekazanego w dniu 9 stycznia 2017 r na rachunek W. G., którego zgon nastąpił w dniu 30 grudnia 2016 r, a organ rentowy przekazał na rachunek emeryturę za styczeń 2017 r. Organ rentowy jako podstawę prawną decyzji wskazał art. 138 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

( decyzja k.29 akt ZUS ).

(...) Bank (...) SA z siedzibą w K., reprezentowany przez radcę prawnego, odwołał się od powyższej decyzji, podnosząc naruszenie art. 55 ust. 3 ustawy Prawo Bankowe, z uwagi na to, że bank dokonał wypłaty środków z rachunku na rzecz spadkobierców, przed wystąpieniem ZUS o zwrot spornej kwoty.

( odwołanie k. 2 ).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

( odpowiedź na odwołanie k.41 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. G. pobierał rentę rodzinną na podstawie decyzji z dnia 25 listopada 2016 roku. Termin płatności renty opiewał na dzień 10 każdego miesiąca

( okoliczność bezsporna; decyzja k.13 akt ZUS ).

W. G. zmarł w dniu 30 grudnia 2016 roku

( odpis skrócony aktu zgonu k.19 akt ZUS ).

Świadczenie za styczeń 2017 roku zostało przelane na konto zmarłego w dniu 9 stycznia 2017 r.

( okoliczność bezsporna ).

W dniu 10 stycznia 2017 roku do organu rentowego wpłynął akt zgonu W. G..

( akt zgonu k.19 akt ZUS )

W dniu 20 stycznia 2017 r zostały złożone w Banku dokumenty dotyczące wypłaty spadku po zmarłym W. G.. W dniu 30 stycznia 2017 r środki z rachunku zostały wypłacone dla spadkobierców – A. G. i Ł. G..

(umowa o częściowy dział spadku, wnioski o wypłatę, polecenie przelewu – k. 4 – 8)

Pismem z dnia 31 stycznia 2017 roku ZUS II Oddział w Ł., w związku ze zgonem W. G. w dniu 30 grudnia 2016 roku zwrócił się do (...) o zwrot świadczenia za miesiąc styczeń 2017 roku w kwocie 1160,26 zł . Bank odebrał pismo w dniu 9 lutego 2017 r.

( pismo k.26 akt ZUS ).

Pismem z dnia 21 lutego 2017 roku (...) Bank (...) S.A. poinformował ZUS II Oddział w Ł., iż nie może dokonać zwrotu środków, ponieważ w dniu 30 stycznia 2017 roku dokonano wypłaty całości środków znajdujących się na rachunku dla dwóch osób z tytułu spadku: G. A. i G. Ł..

( pismo k.27 akt ZUS ).

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 138 a. ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17 grudnia 1998 r. (t.j. Dz. U. z 2016 poz. 887 ) podmiot prowadzący rachunek płatniczy oraz bank i spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa prowadzące rachunek inny niż płatniczy, a także wydawca instrumentu płatniczego są obowiązani zwrócić Zakładowi kwoty świadczeń przekazane na ten rachunek albo instrument płatniczy, za miesiące następujące po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć świadczeniobiorcy; przepis art. 144 ust. 1 stosuje się odpowiednio

Założeniem omawianej regulacji było umożliwienie organom rentowym odzyskania świadczeń wypłaconych mimo ustania do nich prawa, a w szczególności wykluczenie sytuacji, w której podmiot prowadzący rachunek pokrywałby z kwot nienależnych świadczeń obciążenia figurujące na rachunku (np. debet) lub wypłacał je osobom nieuprawnionym. Omawiany art. 138a nie stanowi regulacji wyczerpującej. Należy uwzględniać przepisy odrębne, w szczególności art. 55 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r Prawo Bankowe. /Dz.U.2016.1988 t.j./

Należy podkreślić, wbrew twierdzeniom organu rentowego, że art. 138a stanowi jedynie podstawę do wydania przez organ rentowy - w przypadku odmowy dobrowolnej wypłaty przez bank - decyzji obciążającej zwrotem świadczenia wpłaconego na rachunek bankowy po śmierci jego posiadacza oraz otwiera drogę postępowania egzekucyjnego w administracji, natomiast podstawę obowiązku banku stanowi art. 55 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe./tak SN w wyroku z dnia 9 marca 2012 roku, I UK 327/11, LEX nr 1212048/

Zgodnie z art. 55 ust. 1 pkt 2 Prawa Bankowego w przypadku śmierci posiadacza rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej bank jest obowiązany wypłacić z tych rachunków kwotę równą wpłatom na rachunki dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku, wskazaną we wniosku organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie, skierowanym do banku wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat. Z powyższego obowiązku bank jest jednak zwolniony (całkowicie lub częściowo), jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu wypłacającego świadczenie lub uposażenie dokonał z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku w całości lub części, oraz w terminie 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty (art. 55 ust. 3 pr. bank.).

Art. 55 ust. 3 wprowadza wyjątek od obowiązku określonego w ust. 1 pkt 2 tego artykułu. Bank jest zwolniony od wypłaty pełnej lub częściowej kwoty, o jakiej mowa w art. 55 ust. 1 pkt 2, jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu wypłacającego świadczenie lub uposażenie dokonał z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku w całości lub części, oraz w terminie 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty. Osoby uprawnione to przykładowo spadkobiercy zmarłego, osoba lub osoby wskazane w dyspozycji na wypadek śmierci, o których mowa w art. 56 Prawa Bankowego./tak A. K. w komentarzu do Prawa Bankowego, opubl. W LEX/

Jedynie wypłata, w której można jednoznacznie zidentyfikować osobę uprawnioną, spełnia wymagania komentowanego przepisu. ( por. w tym zakresie: uchwała SN z 6 maja 2009 r., II UZP 2/2009, LexPolonica nr 2030221, OSNP 2009, nr 19-20, poz. 265)

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz o przestawione powyżej regulacje prawne, Sąd uznał, że decyzja organu rentowego została wydana nieprawidłowo.

Organ rentowy wpłacał na rachunek bankowy W. G. rentę rodzinną. Po jego śmierci (w dniu 30 grudnia 2016 r.) na konto posiadacza rachunku bankowego ZUS wpłacił świadczenie za miesiąc styczeń 2017 roku w kwocie 1160,26 zł. Wpłata dokonana została w dniu 9 stycznia 2017 roku, natomiast akt zgonu wpłynął do organu w dniu 10 stycznia 2017 r

Organ rentowy zwrócił się do banku o zwrot nienależnie przelanego świadczenia pismem z dnia 31 stycznia 2017 r, a pismo to zostało odebrane w dniu 9 lutego 2017 r .

Jednakże w dniu 30 stycznia 2017 r, a więc przed wnioskiem organu rentowego, nastąpiła wypłata środków z rachunku na rzecz spadkobierców, o czym organ rentowy został poinformowany przez bank pismem z dnia 21 lutego 2017 r, które wpłynęło do organu w dniu 2 marca 2017 r.

Zatem Bank przed upływem terminu 30 dni poinformował Zakład o braku możliwości zrealizowania jego wniosku o zwrot świadczenia. Wskazał również dane osób jako innych uprawnionych osób, na rzecz których wypłacono świadczenie.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie zastosowanie znalazł przywołany przepis art. 55 ust. 3 ustawy określający przesłanki zwolnienia banku od wypłaty pełnej lub częściowej kwoty, o której mowa w ust. 1 pkt 2, tj. kwoty równej wpłatom na rachunki dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku.

Wobec spełnienia wszystkich przesłanek z art. 55 ust. 3 prawa bankowego, stwierdzić należy że (...) Bank (...) SA jest zwolniony od obowiązku zwrotu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kwoty wpłaconej na konto W. G. tytułem renty rodzinnej.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.