Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 kwietnia 2023 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał, M. B., emeryturę od 1 stycznia 2023 r. tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. W treści decyzji wskazano, że do obliczenia emerytury przyjęto: kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 292 431,50 zł , kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 166 665,25 zł , kwotę środków zewidencjonowanych na subkoncie, z uwzględnieniem ich waloryzacji w wysokości 70 462,53 zł , średnie dalsze trwanie życia tj. 194,90 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 2 717,08 zł.

/decyzja k.30 – 32 odwrót akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji złożył M. B. zarzucając jej:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że w latach od stycznia 1986 r. do września 1990 r. odwołujący się nie był zatrudniony , a tym samym nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne, które mogłyby zostać wliczone do podstawy wymiaru emerytury;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym uznaniu, że w roku 1989 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ubezpieczonego wynosił 0, podczas gdy w tym okresie odwołujący był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

- nieuwzględnienie przy wydawaniu decyzji zeznań/oświadczeń złożonych przez świadków, którzy potwierdzili, że w latach 1986-1990 ubezpieczony był zatrudniony i były odprowadzanego za niego składki emerytalne;

- niepotwierdzenie przez ZUS spornych okresów ubezpieczenia, pomimo tego, że z oświadczenia odwołującego się oraz z zeznań świadków wynika, że w tym czasie co miesiąc za ubezpieczonego były odprowadzane składki emerytalne w związku z zatrudnieniem na umowę o pracę.

Z uwagi na powyższe M. B. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zobowiązanie ZUS do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem pełnych okresów składkowych w latach 1986 – 1990 oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego się kosztów postępowania według norm przepisanych.

/odwołanie k.3 – 7/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazano , że za podniesione w odwołaniu okresy wnioskodawca nie przedstawił żadnej dokumentacji.

/odpowiedź na odwołanie k.18 – 18 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 30 marca 2023 r. - znak (...) - 2023 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wysokość kapitału początkowego M. B. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 48 467,10 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął : podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 601,65 zł ( pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 49,28 % , wyliczony z lat 1989 - 1998 przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł); okresy składkowe (8 lat , 4 miesiące i 0 dni tj. 100 miesięcy) ; nieskładkowe ( okres nauki w szkole 4 lata , 6 miesięcy i 0 dni tj. 54 miesiące) ; współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 50,44 % ; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy ( komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn).

/decyzja k.29 – 29 odwrót akt ZUS/

Powyższa decyzja została wydana w oparciu o ustalenia , że, w okresie od 1 października 1978 r. do 5 kwietnia 1984 r., M. B. odbywał studia wyższe na P. (...) (...) , a w okresie od 1 września 1990 r. do 31 grudnia 1998 r. prowadził działalność gospodarczą i z tego tytułu odprowadzał stosowne składki na ubezpieczenia.

/zaświadczenie k. 7 akt ZUS , potwierdzenie ubezpieczenia k.19 – 19 odwrót akt ZUS/

Wyliczona w powyższy sposób kwota kapitału początkowego została uwzględniona przez organ rentowy przy wyliczeniu należnego wnioskodawcy świadczenia emerytalnego ustalonego zaskarżoną decyzją.

/decyzja k.30 – 32 odwrót akt ZUS/

Wnioskodawca nie dysponuje jakąkolwiek dokumentacją odnoszącą się do, podniesionych przez niego okresów, tj. pracy na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w Ł. od stycznia 1986 r. do grudnia 1989 r. oraz pracy na rzecz Wojewódzkiego Zakładu Usług (...) w K. od stycznia do września 1990 r.

/okoliczność bezsporna/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji, zawartej w aktach organu rentowego. Wprawdzie z zeznań świadków: E. K. oraz U. F. wynikało , że w spornych okresach wnioskodawca miał pracować na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w Ł. oraz miał pracować na rzecz Wojewódzkiego Zakładu Usług (...) w K. , to jednak wobec braku jakiejkolwiek dokumentacji odnoszącej się wprost do zatrudnienia wnioskodawcy w tych okresach ( np. legitymacji ubezpieczeniowej , dowodu osobistego , umowy o pracę , świadectwa pracy ) , Sąd nie mógł czynić ustaleń wyłącznie w oparciu o złożone zeznania. Podkreślić w tym miejscu również należy , że Sąd, przy ustaleniu podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych musi dysponować dowodami, niebudzącymi wątpliwości i nie może opierać się na przypuszczeniach , czy też określonych założeniach , a tym bardziej jedynie na zeznaniach. Co również znamienne , żadna z instytucji, do których zwracał się wnioskodawca, nie dysponuje jego dokumentacją osobową, dotyczącą spornych okresów. Wprawdzie nie można wykluczyć , że wnioskodawca mógł pracować , choćby dorywczo, u ww. pracodawców w spornych okresach , to jednak biorąc pod uwagę powyższe okoliczności , a przede wszystkim wobec wątpliwości , co do formy zatrudnienia i kwestii zgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczeń, oraz odprowadzania za niego należnych składek , nie sposób uwzględnić spornych okresów przy wyliczaniu należnego wnioskodawcy świadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie, jako niezasadne, podlega oddaleniu.

Z dokonanych ustaleń wynika, ze wnioskodawca urodził się urodził się (...) , a zatem jego emerytura musiała zostać ustalona w oparciu o art.26 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl wskazanego artykułu, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art.24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art.173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art.40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 1b oraz art.185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art.183.

Postępowanie w niniejszej sprawie , sprowadziło się, zatem, do ustalenia, czy możliwym jest zaliczenie do stażu pracy wnioskodawcy okresu od stycznia 1986 r. do grudnia 1989 r. oraz okresu od stycznia do września 1990 r. , kiedy to wnioskodawca miał pracować na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w Ł. oraz na rzecz Wojewódzkiego Zakładu Usług (...) w K.. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że uwzględnienie podnoszonych przez wnioskodawcę okresów przełoży się bezpośrednio na wartość kapitału początkowego, a co za tym idzie na wysokość należnej mu emerytury.

W tym miejscu, wskazać należy , że rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412) przewiduje w § 22 ust. 1, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1. legitymacja ubezpieczeniowa;

2. legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Wprawdzie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dowodowe (art. 473 § 1 k.p.c.), ale zgodnie z regułą wynikającą z art. 6 k.c. ciężar dowodu w wykazaniu świadczenia pracy w spornych okresach spoczywał na ubezpieczonym. Same twierdzenia ubezpieczonego oraz ogólne zeznania świadków są w tym zakresie niewystraczające, a Sąd nie może wyłącznie na ich podstawie dokonać ustaleń faktycznych , bowiem, byłyby one dowolne.

Poza tym , dowody z zeznań świadków nie mogą, choćby ze względu na znaczny upływ czasu, stanowić wystarczająco pewnego i jedynego źródła, dla rekonstrukcji faktów o warunkach pracy i płacy oraz pozostałych istotnych okoliczności, w szczególności, gdy dotychczas przedłożone dokumenty, takich faktów nie potwierdzają. W sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia, wymaga się, bowiem, dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych - potwierdzających czy uprawdopodobniających, w stopniu graniczącym z pewnością, nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności, związane ze świadczeniem pracy i wysokością, uzyskiwanego wynagrodzenia. Prymat nadany dokumentacji pracowniczej, prowadzi do gradacji mocy dowodowej, polegającej na tym, że dokumentacja ta stanowi podstawę weryfikacji pozostałych dowodów, przedłożonych przez strony. Wiarygodność i moc wszystkich dowodów wymaga oceny wszechstronnej, pozwalającej na postawienie wniosków pewnych, precyzyjnych i kategorycznych.

W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że : „dowód tylko z zeznań świadków ,nie może przesądzać o wykonywaniu pracy zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej, zatem, przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Wskazać należy, że w niniejszej sprawie nie zgromadzono dowodów, które w jakikolwiek sposób pozwoliłyby zakwestionować ustalenia poczynione przez organ rentowy. Wnioskodawca na poparcie swojego stanowiska nie przedstawił żadnych miarodajnych dowodów, w szczególności dokumentów odnoszących się do spornych okresów. W ocenie Sądu okresy zwykłego zatrudnienia należy wykazywać na podstawie świadectw pracy, wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej, czy innych dokumentów „o charakterze pracowniczym”, czyli mającymi związek ze stosunkiem pracy. Fakt zatrudniania nie może być ustalany wyłącznie na podstawie osobowych źródeł dowodowych, tak jak chciał tego odwołujący. Źródła osobowe (zeznania świadków) mogą tylko wspomagać dokumenty o charakterze pracowniczym i muszą mieć w nich oparcie.

W tym miejscu wskazać należy , że nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie , ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., sygn. akt I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 1998 r., sygn. II UKN 244/98, opubl. OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662/. Nadto nie ulega wątpliwości , że wnioskodawca przystępując do sporu winien był przedstawić wszystkie dowody na poparcie swoich twierdzeń.

Ponieważ wnioskodawca nie udowodnił faktów, leżących u podstaw odwołania, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 kpc, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku

S.B.