Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2024 r. nr (...)-2024 Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił A. Ł. kapitał początkowy na dzień
1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 663,43 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych,
tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 54,34%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 54,34 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie powołanej w cz. I decyzji (54,34 % x 1.220,89 zł = 663,43).

Zakład do ustalenia kapitału początkowego uwzględnił następujące okresy:

a)  składkowe

łącznie: 19 lat, 5 miesięcy, 25 dni, tj. 233 miesiące;

b)  nieskładkowe

łącznie: 8 miesięcy, 4 dni, tj. 8 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawcy wynosi 61,44%.

Współczynnik ten służył do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek wnioskodawcy w dniu 31 grudnia 1998 r. – po zaokrągleniu do pełnych lat – wynoszący 40 lat;

- łączny staż ubezpieczeniowy – wynoszący 7259 dni.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 73.275,40 zł.

Do ustalenia wysokości kapitału początkowego, Zakład nie uwzględnił okresów:

- od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. – z uwagi na błędną datę urodzenia;

- od 7 czerwca 1997 r. do 15 czerwca 1997 r. – z uwagi na brak podania przyczyny przerwy. (decyzja k. bez nr. akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2024 r. (...) ZUS I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 26 lutego 2024 r. przyznał A. Ł. emeryturę od 1 lutego 2024 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie,
z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 73.199,83 zł;

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 481.130,64 zł;

- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji wyniosła 30.865,34 zł;

- średnie dalsze trwanie życia wyniosło: 209,30 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 2795,97 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (73.199,83 + 481.130,64 + 30.865,34)/209,30 = 2795,97 zł.

(decyzja k. 19-21 akt emerytalnych ZUS)

A. Ł. odwołał się od powyższych decyzji odwołanie złożył wskazując, że ZUS nie uwzględnił do ustalenia wartości kapitału początkowego okresu od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. z powodu błędnej daty urodzenia na świadectwie pracy co jest niezgodne ze stanem faktycznym. Skarżący podniósł, że świadectwo zawiera poprawioną jedną cyfrę w dacie urodzenia co jednak wskazuje wyraźnie na cyfrę 9. W ocenie ubezpieczonego, nie może on ponosić odpowiedzialności za błąd pracodawcy. (odwołanie k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania od decyzji
z dnia 12 kwietnia 2024 r. o ustaleniu kapitału początkowego oraz decyzji z dnia 14 kwietnia 2024 r. o przyznaniu emerytury. Organ rentowy stał na stanowisku, że uwzględnienie w/w okresu nie jest możliwe, ponieważ przedłożone przez wnioskodawcę świadectwo pracy
z 9 września 1978 r. zawiera poprawioną datę urodzenia wnioskodawcy, a brak jest innych dowodów potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w tym okresie w ww. zakładzie pracy. (odpowiedź na odwołanie k. 11-11v., k. 6 załączonych akt VIII U 1277/24)

Postanowieniem z dnia 31 maja 2024 r. Sąd Okręgowy w Łodzi postanowił połączyć sprawę o sygnaturze akt VIII U 1277/24 ze sprawą o sygnaturze akt VIII U 1276/24 i obie sprawy rozpoznawać łącznie pod numerem sprawy o sygnaturze akt VIII U 1276/24. (postanowienie k. 8 załączonych akt VIII 1277/24)

Na rozprawie w dniu 19 grudnia 2024 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,
a pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania. (stanowiska stron e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:02:43-00:03:12, 00:43:08-00:47:21 – płyta CD k. 44)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. Ł. urodził się w dniu (...) Jego ojcem jest J. z domu Ł., a matką G. z domu W.. (odpis skrócony aktu urodzenia k. 7)

W okresie od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w S. (...) w P. na stanowisku traktorzysty – za wynagrodzeniem 10,50 zł. (świadectwo pracy k. 13-13v. akt ZUS dot. świadczenia przedemerytalnego, zeznania świadka F. P. e-protokół rozprawy
z 19 grudnia 2024 r. 00:13:58-00:23:31 – płyta CD k. 44, zeznania świadka W. C. e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:23:31-00:34:42 – płyta CD k. 44)

Pracując w S. (...) w P. w spornym okresie ubezpieczony jeździł tylko ciągnikiem, gdyż wówczas na wyposażeniu (...) w P. nie było jeszcze koparko - ładowarek. (zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:40:53-00:43:08 w zw. z 00:03:29-00:11:21 – płyta CD k. 44, zeznania świadka F. P. e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:13:58-00:23:31 – płyta CD
k. 44, zeznania świadka W. C. e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:23:31-00:34:42 – płyta CD k. 44)

W dniu 9 września 1978 r. pracodawca – S. (...) w P. wystawiła A. Ł., synowi J., urodzonemu (...) (rok nieczytelny) świadectwo pracy potwierdzające powyższy okres zatrudnienia. (świadectwo pracy k. 13-13v. akt ZUS dot. świadczenia przedemerytalnego)

Po zakończeniu spornego okresu zatrudnienia, wnioskodawca był zatrudniony
w Zakładzie Budowlano- (...)
w Ł. w okresie od 20 października 1978 r. do 31 maja 1981 r. (od 25 stycznia 1979 r. do
3 lutego 1981 r. odbywał służbę wojskową). Następnie ponownie był zatrudniony na stanowisku traktorzysty w S. (...) w P. w okresie od
9 czerwca 1981 r. do 31 marca 1990 r., zaś w okresie od 1 kwietnia 1990 r. do 5 sierpnia 1996 r. pracował na stanowisku traktorzysty i operatora koparko-ładowarki w M. S. (...) w M., do której został przekazany w wyniku podziału (...) w P.. (świadectwa pracy k. 14-14v., 16-17v. akt ZUS dot. świadczenia przedemerytalnego, książeczka wojskowa k. 15-15v. akt ZUS dot. świadczenia przedemerytalnego, zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:40:53-00:43:08 w zw. z 00:03:29-00:11:21 – płyta CD k. 44, zeznania świadka F. P. e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:13:58-00:23:31 – płyta CD
k. 44, zeznania świadka W. C. e-protokół rozprawy z 19 grudnia 2024 r. 00:23:31-00:34:42 – płyta CD k. 44)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS, a także w oparciu o zeznania wnioskodawcy oraz świadków: F. P. oraz W. C..

Zgromadzone dokumenty nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności i w ocenie Sądu mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie. Brak jest podstaw do podważenia wiarygodności świadectwa pracy wystawionego w dniu 9 września 1978 r. mimo przeprawek w zakresie daty urodzenia wnioskodawcy. W ocenie Sądu, świadectwo to ponad wszelką wątpliwość potwierdza, że wnioskodawca w okresie od 1 kwietnia 1978 r. do
9 września 1978 r był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w S. (...) ( (...)) w P. na stanowisku traktorzysty – za wynagrodzeniem 10,50 zł. Dokument ten niewątpliwie jest oryginalny, nadto został podpisany przez ówczesnego dyrektora s. (...) w P.. Świadectwo to zawiera wszelkie niezbędne informacje (takie jak nazwę zakładu, jego adres, informacje dotyczące zatrudnienia ubezpieczonego, a także dane ubezpieczonego, które pomimo nieczytelnej daty urodzenia pozwalają na ustalenie tożsamości zatrudnionego). W ocenie Sądu brak jest zatem wątpliwości, że świadectwo pracy zaświadcza, że to wnioskodawca, a nie jakakolwiek inna osoba
o nazwisku A. Ł. był zatrudniony w (...) w P. od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. Z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków i wnioskodawcy – zawierających co prawda drobne sprzeczności wynikające z upływu ponad 45 lat od spornego okresu, jak również z podeszłego wieku samych świadków wynika bowiem, że odwołujący rzeczywiście pracował w (...) w P. już w latach siedemdziesiątych. Zeznania świadków wykazują także bezsprzecznie, że osobą o imieniu i nazwisku A. Ł.,
o którym mowa w świadectwie pracy z 9 września 1978 r. jest wnioskodawca, a nie inna osoba o takim imieniu i nazwisku.

Nieprzydatne dla ustalenia stanu faktycznego były natomiast dowody z akt osobowych pracowników (...) w P. uzyskanych z Komisariatu Policji w O.. Dokumenty te odnosiły się bowiem do innych okresów zatrudnienia wnioskodawcy w (...)
w P. niż okres od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631., dalej: ustawa emerytalna) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ust. 1 tejże ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z ust. 3 przywołanego artykułu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Natomiast na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Z kolei ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a więc dla osób takich jak wnioskodawca, określa przepis art. 24 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Stosownie natomiast do treści art. 25 ust 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa wart 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Z kolei zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W ust. 2 wskazano, że wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3). Przy czym w ust. 4 i 5 wskazano, że tablice trwania życia ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust 1a i 1b oraz w art. 27 ust 2 i 3.

Z powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że zasadą obowiązującą przy ustalaniu wysokości emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. jest zasada zdefiniowanej składki, zgodnie z którą wysokość świadczenia zależy z jednej strony od sumy składek emerytalnych jakie zostały zgromadzone na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS za okres poczynając od 1 stycznia 1999 r., zaś z drugiej od wysokości kapitału początkowego, tj. od kwoty ustalonej oddzielnie dla każdego ubezpieczonego według ustalonego przez ustawodawcę wzoru, odzwierciedlającej w przybliżeniu stan jego konta ubezpieczeniowego za okres do 31 grudnia 1998 r.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia czy do ustalenia wysokości kapitału początkowego oraz wysokości emerytury wnioskodawcy organ rentowy powinien uwzględnić okres zatrudnienia A. Ł. w (...)
w P. w okresie od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. Organ rentowy stał na stanowisku, że uwzględnienie tego okresu nie jest możliwe, ponieważ przedłożone przez wnioskodawcę świadectwo pracy z 9 września 1978 r. zawiera poprawioną datę urodzenia, a brak jest innych dowodów potwierdzających jego zatrudnienie w spornym okresie.

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja niewątpliwie wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, iż zarówno okres zatrudnienia jak i wysokość uzyskiwanego uposażenia nie może być wykazana w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998/11/342, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 marca 1997 r., III AUa 105/97, OSA
w W. rok 1997, nr. 2, poz. 7; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 18 sierpnia 1993, III AUr 294/93 opubl: P.. Sąd. rok 1994, nr. 3, poz. 6).

Przyjąć zatem trzeba, iż w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (sporne czy też niemożliwe do udowodnienia przy pomocy dowodu z dokumentu) mogą być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, które Sąd uzna za pożądane i celowe, co wynika także z treści przepisu art. 473 k.p.c. Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem oraz dopuścił dowód z przesłuchania wnioskodawcy oraz świadków, którzy również byli pracownikami (...) w P. w pierwszym okresie zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w P..

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe ponad wszelką wątpliwość wykazało, że w spornym okresie wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w S. (...) w P. na stanowisku traktorzysty. Pracując tam w 1978 r. jeździł ciągnikiem – wykonywał więc pracę typową dla tego stanowiska pracy.

Odnosząc się zaś do dowodu ze świadectwa pracy, należy zauważyć, że na spornym świadectwie pracy widnieje oryginalna pieczątka zakładu pracy, a także pieczątki zawierające imię, nazwisko i stanowisko osoby podpisującej to świadectwo – ówczesnego dyrektora (...) w P.. Dokument ten niewątpliwie jest oryginalny, zaś przeróbka daty rocznej urodzenia wnioskodawcy wnikała zapewne z błędu popełnionego przez osobę wypisującą,
a nie z zabiegów wnioskodawcy, który działałby z zamiarem przerobienia tego świadectwa
i uzyskania nienależnego mu świadczenia.

Fakty wykazane w świadectwie znajdują bowiem potwierdzenie w dowodach z zeznań świadków, z których wynika, że wnioskodawca pracował w (...) w P. już w latach siedemdziesiątych – a więc w spornym okresie. Z zeznań świadków wynika również, że w (...) w P. nie pracowała żadna inna osoba o danych osobowych A. Ł. – a zatem świadectwo pracy – mimo poprawionej daty urodzenia musi dotyczyć zatrudnienia ubezpieczonego, a nie jakiejś innej osoby. Tym samym w ocenie Sądu sporne świadectwo pracy stanowi potwierdzenie zatrudnienia A. Ł. syna J. urodzonego w dniu (...) w S. (...) w P. w okresie od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r. na stanowisku traktorzysty.

Podkreślenia wymaga, że zasada swobodnej oceny dowodów przez Sąd orzekający wyrażona w art. 233 § 1 k.p.c. z jednej strony uprawnia Sąd do oceny tychże dowodów ,,według własnego przekonania” z drugiej natomiast strony zobowiązuje Sąd do ,,wszechstronnego rozważenia zebranego materiału”. Uprawnienie sądu do oceny dowodów według własnego przekonania nie oznacza oczywiście dowolności w tej ocenie, bowiem poza sporem winno być, iż dokonując tej oceny Sąd nie może ignorować zasad logiki, osiągnięć nauki, doświadczenia czy też wyciągać wniosków nie wynikających z materiału dowodowego . (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 września 2013 roku, sygn. akt III AUa 329/13, LEX nr 1378585)

W związku z powyższym – w ocenie Sądu – brak jest podstaw do odmowy wiarygodności zgromadzonemu w toku postępowania przed organem rentowym dokumentowi w postaci świadectwa pracy z 9 września 1978 r., którego wiarygodność została poparta zeznaniami świadków oraz wnioskodawcy. Brak jest zatem przesłanek do odmowy przez organ rentowy ustalenia wartości kapitału początkowego ubezpieczonego ustalonego na dzień
1 stycznia 1999 r. z uwzględnieniem jego okresu zatrudnienia w S. (...) w P. od 1 kwietnia 1978 r. do 9 września 1978 r.

Organ rentowy winien więc uwzględnić sporny okres przy ustaleniu kapitału początkowego – a tak wyliczony kapitał początkowy powinien stanowić podstawę do ustalenia wysokości emerytury ubezpieczonego.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone decyzje orzekając, jak w punktach 1. oraz 2. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł w punkcie drugim sentencji wyroku – zasądzając od ZUS I Oddziału w Ł. (jako strony przegrywającej postępowanie) na rzecz A. Ł. (jako strony wygrywającej postępowanie) kwotę 360 zł. Zgodnie bowiem
z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Stosownie do art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez wykwalifikowanego pełnomocnika zalicza się wynagrodzenie.

Zgodnie zaś z treścią art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił, w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm. w brzmieniu sprzed 31 grudnia 2024 r.) – mając na uwadze, że niniejsze postępowanie dotyczyło odwołania od dwóch decyzji organu rentowego, z których obie zostały zmienione.

SSO Paulina Kuźma