Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Skarb Państwa wniósł pozew przeciwko J. K. o uznanie za bezskuteczną wobec powoda czynności prawnej w postaci umowy darowizny nieruchomości dokonanej 20 lutego 2014 roku przez M. K. i S. K. na rzecz córki J. K. na podstawie art. 527 i następnych kpc podnosząc, że została dokonana z pokrzywdzeniem powoda jako wierzyciela zobowiązań podatkowych S. K. z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług, należnych za lata 2010-2012, stwierdzonych wyszczególnionymi w pozwie tytułami wykonawczymi, w łącznej wysokości 592’445,64 zł należności głównej i odsetek na dzień 16 lutego 2017 roku oraz 27’184,86 zł tytułem kosztów egzekucyjnych i kosztów upomnienia.

Powódka wniosła o odrzucenie pozwu ze względu na niedopuszczalność drogi sądowej, a w dalszej kolejności o oddalenie powództwa.

Postanowieniem z 4 grudnia 2017 roku Sąd oddalił zarzut niedopuszczalności drogi sądowej.

Stan faktyczny:

S. K. prowadził w latach 2010-2014 działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Pod koniec stycznia 2014 roku rozpoczęto u niego kontrolę podatkową. W jej trakcie S. K. dowiedział się od urzędników o nieprawidłowościach w sposobie rozliczania podatków należnych w związku z tą działalnością.

/ zeznania świadka S. K. – k 388, zeznania powódki – k 388 /

20 lutego 2014 roku małżonkowie M. K. i S. K. działając w imieniu własnym oraz na rzecz swojej córki J. K. urodzonej (...) zawarli w formie aktu notarialnego umowę darowizny. Jej przedmiotem było przeniesienie przez małżonków K. na J. K. prawa własności nieruchomości położonej w P., objętej księgą wieczystą Nr (...). Wartość darowizny została określona w umowie na 190’000,00 zł. Przed zawarciem tej umowy przedmiotowa nieruchomość wchodziła w skład małżeńskiej wspólności ustawowej rodziców powódki.

/ odpis umowy darowizny – k 143-146, odpis księgi wieczystej Nr (...) – k 148-153, odpis aktu urodzenia J. K. – k 304 /

Po dokonaniu opisanej wyżej czynności S. K. nie miał innego majątku poza mieszkaniem o powierzchni 48 m ², znajdującym się w starym budownictwie, które zostało na niego przepisane pod tytułem darmym przez rodziców kilka lat wcześniej. Prawo własności tego lokalu jest obciążone prawem dożywotniego mieszkania ustanowionym na rzecz darczyńców.

/ zeznania świadka S. K. – k 388, zeznania powódki – k 388 /

Po zakończeniu kontroli podatkowej, na skutek wniosków pokontrolnych, od maja 2014 roku S. K. zaczął składać prawidłowe deklaracje podatkowe w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług, należnych za lata 2010 do 2012. Na podstawie tych deklaracji Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. wydał tytułu wykonawcze przeciwko S. K. o numerach: SM (...) z dnia 8 lipca 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku i SM (...) z dnia 17 grudnia 2014 roku stwierdzające zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za lata 2010-2012 oraz tytuły wykonawcze o numerach: SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 17 czerwca 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 19 września 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 27 sierpnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM 6/722/15 z dnia 6 marca 2015 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, SM (...) z dnia 8 grudnia 2014 roku, stwierdzające zaległości w podatku od towarów i usług należnego za lata 2010-2012. Łączna wysokość zobowiązań podatkowych S. K. wraz z odsetkami należnymi na dzień 16 lutego 2017 roku wyniosła 592’445,64 zł; ponadto S. K. został obciążony kwotą 27’184,86 zł z tytułu kosztów egzekucji i upomnienia, wynikających z wymienionych tytułów.

/ odpisy tytułów wykonawczych – k 31 – 99, kopie deklaracji podatkowych – k 101-139, zestawienie zaległości – k 141, wnioski pokontrolne – k 157-162, wnioski pokontrolne – k 166 /

Rozważania prawne:

Powództwo należało uznać za w pełni uzasadnione, ponieważ zostały spełnione wszystkie przesłanki skargi pauliańskiej wskazane w art. 527 § 1 kc.

Nie ulega wątpliwości, że w chwili dokonywania czynności, której dotyczy pozew, S. K. był dłużnikiem Skarbu Państwa z tytułu należności podatkowych od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług za lata 2010 do 2012. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej zobowiązania z tego tytułu nie powstały dopiero z chwilą złożenia prawidłowych deklaracji podatkowych, co było wynikiem kontroli przeprowadzonej w początkach 2014 roku i sformułowanych na jej podstawie wniosków pokontrolnych, ani tym bardziej z chwila wystawienia tytułów wykonawczych przez organ administracji podatkowej. Jak słusznie zauważył powód, obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje najpóźniej z dniem 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym podatnik uzyskał dochody podlegające opodatkowaniu, co wynika z art. 45 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w zakresie podatku od towarów i usług – najpóźniej do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, co wynika z art. 103 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Nieprawidłowe wykonanie lub niewykonanie tych obowiązków przez podatnika – jak miało to miejsce w tej sprawie, pozostaje bez wpływu na sam fakt stwierdzenia istnienia określonego zobowiązania w określonej dacie.

Przedmiotowa czynność prawna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela, ponieważ w jej następstwie z majątku dłużnika został wyprowadzony składnik o znacznej wartości, co doprowadziło do sytuacji, w której S. K. stał się co najmniej niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed 20 lutego 2014 roku – art. 527 § 2 kc.

Dokonując darowizny S. K. miał wiedzę na temat kontroli podatkowej prowadzonej w związku z jego działalnością gospodarczą i od urzędników skarbowych wiedział, że wystąpiły jakieś nieprawidłowości w rozliczeniu podatkowym z tej działalności. Dłużnik miał też pełną świadomość swojego stanu majątkowego. Zatem zaistniała przesłanka w postaci świadomości dłużnika działania z pokrzywdzeniem wierzycieli. Nie ma przy tym znaczenia jakimi motywami kierowali się małżonkowie K. podejmując decyzje o darowaniu córce nieruchomości. Dla skuteczności skargi pauliańskiej nie jest bowiem konieczne wystąpienie po stronie dłużnika zamiaru pokrzywdzenia wierzyciela.

Czynność rozporządzająca dłużnika została dokonana pod tytułem darmym, zatem świadomość pozwanej co do działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela jest irrelewantna, co wynika z art. 528 kc.

Mając na względzie przytoczone argumenty należało uwzględnić powództwo w całości. Uznanie bezskuteczności dotyczy przy tym całej czynności dokonanej przez małżonków K., ponieważ jej przedmiotem był składnik majątku wspólnego. Zgodnie z art. 29 ustawy ordynacja podatkowa, odpowiedzialność podatnika za zobowiązania podatkowe rozciąga się także na majątek objęty wspólnością ustawową podatnika i jego małżonka.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc obciążając pozwaną, jako stronę przegrywającą, obowiązkiem zwrotu na rzecz ustawowego zastępcy powoda należnego wynagrodzenia, z uwzględnieniem także wynagrodzenia za udział w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym, zainicjowanym wniesieniem zażalenia na postanowienie wydane w tej sprawie w przedmiocie zabezpieczenia.