Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 marca 2024 roku, skierowanym przeciwko P. C. i D. C. (1), powód (...) Bank (...) SA z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz solidarnie (ewentualnie in solidum, ewentualnie w częściach równych): (I.1.) kwoty 240.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 24 stycznia 2024 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kapitału kredytu wypłaconego na podstawie zawartej umowy kredytu, (I.2) zmianę wysokości świadczenia powoda w postaci wypłaconego pozwanym na podstawie zawartej umowy kredytu kapitału kredytu w związku z istotną zmianą siły nabywczej pieniądza w czasie i ukształtowanie go na poziomie 267.504,29 zł oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda solidarnie (ewentualnie in solidum, ewentualnie w częściach równych): kwoty 27.504,29 zł tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty – na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej.

Ewentualnie strona powodowa wniosła o (I.3.) zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda solidarnie (ewentualnie in solidum, ewentualnie w częściach równych): kwoty 27.504,29 zł tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu wypłaconego na podstawie zawartej umowy w związku ze zmianą wartości pieniądza w czasie i tym samym zmianą wysokości świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty.

W zakresie kosztów wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

(pozew k. 4-16)

W odpowiedzi na pozew, doręczony 16 kwietnia 2024 r., strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej według norm przepisanych.

Strona pozwana podniosła zarzut potrącenia wierzytelności wobec powoda a zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 17 listopada 2022 r. w kwocie 240.000 zł z dochodzoną przez powoda wierzytelnością względem pozwanych o zwrot kapitału udostępnionego na podstawie umowy. Podniosła również zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia banku w pozostałym zakresie.

(odpowiedź na pozew k. 72-78)

Pismem z 1 lipca 2024 r. bank częściowo cofnął powództwo sformułowane w pkt. I. 1. petitum pozwu w zakresie kwoty 240.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2024 roku wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, wniósł o zasądzenie solidarnie od P. C. i D. C. (1) kwoty 6.583,36 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 240.000 zł od dnia 24 stycznia 2024 roku do dnia 22 kwietnia 2024 roku wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty. Przed roszczeniem sformułowanym w pkt. I. 2. petitum pozwu o zmianę wysokości świadczenia w związku z istotną zmianą siły nabywczej pieniądza w czasie i ukształtowanie go na poziomie 267.504,29 zł oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 27.504,29 zł tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty - na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej, które to roszczenie aktualnie po modyfikacji jest roszczeniem ewentualnym, zgłosił roszczenie o zasądzenie solidarnie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 25 592,93 zł tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu wypłaconego na podstawie i zawartej przez strony Umowy Kredytu w związku koniecznością urealnienia wysokości świadczenia Banku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty, które to roszczenie aktualnie po modyfikacji jest roszczeniem głównym obok drugiego żądania głównego zasądzenia kwoty 200.000,00 zł tytułem zwrotu kapitału udostępnionego na podstawie Umowy kredytu. Ponadto bank wycofał roszczenie ewentualne sformułowane w pkt. I. 3. petitum pozwu. (pismo k. 93-109)

Strona powodowa, w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu doręczone 6 września 2024 r., podtrzymała stanowisko w sprawie i wniosła o oddalenie powództwa także w zmodyfikowanym zakresie.

(pismo k. 140-141, 144-148)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank Spółka Akcyjna w W. jest następcą prawnym (...) Banku Spółki Akcyjnej w W..

(okoliczność bezsporna)

W dniu 19 maja 2008 roku pozwani, zawarli z (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą w W., umowę kredytu na cele mieszkaniowe (...) nr (...).

Kredyt opiewał na kwotę 240.000 zł przy jednoczesnej indeksacji do waluty CHF i okresie kredytowania oznaczonym na 180 miesięcy ( § 2 ust. 1 i §9 ust. 2 Umowy). Środki z kredytu były przeznaczone na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i refinansowania zaliczki w kwocie 20.000 zł ( § 3 Umowy).

(niesporne, a nadto: umowa kredytu k. 22-25, 40-43) Między stronami toczył się proces z powództwa kredytobiorców (pozwanych w -niniejszym postępowaniu), w którym wniósł ustalenie nieważności ww. umowy kredytu ze względu na abuzywność jej postanowień i o zapłatę. (niesporne) Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 listopada 2022 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie XII C 212/21 ustalił nieważność umowy kredytu (...) nr (...) zawartego między P. C. i D. C. (2) a (...) Bankiem SA z siedzibą w W. i zasądził od banku na rzecz kredytobiorców łącznie kwotę 182.623,37 zł i 53.558,11 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. (wyrok SO k. 81-82, wyrok SA k. 125-139) Pismem z 18 kwietnia 2024 r. kredytobiorcy oświadczyli wobec banku, że w związku z wyrokami, dokonują potrącenia przysługujących im wierzytelności o zapłatę kwoty 38.905,03 zł tytułem zasądzonych wyrokiem ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 182.623,37 zł za okres od 5 lipca 2022 r. do 18 kwietnia 2024 r., kwoty 50.929,52 zł stanowiącej równowartość zasądzonych ustawowych odsetek za opóźnienie w kwocie 11.409,71 chf obliczonych od kwoty 53.558,11 chf za okres od 5 lipca 2022 r. do 18 kwietnia 2024 ustaloną według kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski 18 kwietnia 2024 r. oraz kwoty 150.165,45 zł tytułem części należności głównej, tj. łącznie kwoty 240.000 zł z wierzytelnością wzajemną banku o zapłatę 240.000 zł tytułem zwrotu kapitału udzielonego kredytu. Do oświadczenia załączono pełnomocnictwo materialnoprawne. Oświadczenie doręczono 22 kwietnia 2024 r. (oświadczenie k. 83, pełnomocnictwo k. 84, potwierdzenie nadania i doręczenia k. 86-87)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty. Wiarygodność tych dowodów nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd postanowił na podstawie art. 235 ² §1 pkt. 2 i 5 k.p.c. pominąć zgłoszone przez pełnomocnika powoda dowody z przesłuchania pozwanych oraz powołania biegłego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie niesporne było to, że strony zawarły umowę kredytu indeksowanego kursem waluty szwajcarskiej, na podstawie której bank udostępnił stronie pozwanej kapitał w łącznej kwocie 240.000 zł.

Wobec cofnięcia pozwu w zakresie żądania kwoty kapitału, Sąd, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c., umorzył postępowanie w sprawie. Oświadczenia powoda o cofnięciu powództwa były prawnie skuteczne. Pozwani bowiem skutecznie potrącili wierzytelność powoda z tytułu kapitału z przysługującymi im wierzytelnościami z tytułu uiszczonych kosztów kredytu.

Tym samym podlegało rozpoznaniu przez Sąd roszczenie strony powodowej o zasądzenie od pozwanych kwoty skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od udostępnionego kapitału. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie odsetkowe powstało i było wymagalne.

Kwota dochodzona w tym zakresie podlegała zasądzeniu na rzecz powoda.

Przypomnieć należy, iż wobec stwierdzenia nieważności umowy zaktualizował się obowiązek wzajemnego rozliczenia w oparciu o art. 405 w zw. art. 410 k.c. tego, co strony świadczyły sobie nawzajem. Jeśli w wyniku zawarcia umowy każda ze stron spełniła świadczenie na rzecz drugiej strony, to w przypadku nieważności umowy, także w przypadku przyjęcia jej upadku wobec braku możliwości jej utrzymania po wyeliminowaniu postanowień abuzywnych, każda z nich ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia – bank o zwrot kwoty przekazanego kredytu, a kredytobiorca o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz banku w wykonaniu umowy kredytowej.

Przy tym, wskazać należy, że na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 17 listopada 2022 r., w sprawie XII C 212/21, zasądzono na rzecz kredytobiorców kwotę 182.623,37 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kwotę 53.558,11 CHF ustawowymi odsetkami za opóźnienie wraz z kosztami procesu w kwocie 10.834 zł – tytułem zwrotu świadczeń nienależnych.

Zgodnie z art. 499 k.c., potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Pozwani dokonali potracenia należności po doręczeniu odpisu pozwu, zatem powstała wymagalność odsetek za opóźnienie, jak i odpowiedzialność pozwanych za wynik procesu.

Zarzut potrącenia jest zaś czynnością procesową dokonywaną w trakcie trwającego postępowania, do której legitymowany jest pozwany. W zarzucie potrącenia mamy do czynienia z dwoma niezależnymi oświadczeniami o zupełnie innych skutkach. Jednym z oświadczeń, które tkwi w czynności procesowej, jest oświadczenie materialnoprawne o potrąceniu, a drugim jest natomiast procesowe powołanie się na czynność materialnoprawną, której celem jest umorzenie wierzytelności. Oświadczenie o potrąceniu jest czynnością materialnoprawną powodującą – w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 k.c. – odpowiednie umorzenie wzajemnych wierzytelności, natomiast zarzut potrącenia jest czynnością procesową, polegającą na żądaniu oddalenie powództwa w całości lub w części z powołaniem się na okoliczność, że roszczenie wygasło wskutek potrącenia. W niniejszej sprawie nie zostało złożone przez pozwaną pismo wraz z dowodami doręczenia powodowi.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c., przy uwzględnieniu treści art. 455 k.c. Powód dochodził odsetek liczonych od dnia zapłaty tytułem zwrotu kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej, od dnia następnego po doręczeniu pisma z dnia 25 czerwca 2024 roku.

Sąd oddalił jako oczywiście bezzasadne powództwo w zakresie kwot przewyższających kwotę udzielonego kredytu. Z orzecznictwa Sadów oraz wyroków TSUE jasno wynika, iż bank nie może dochodzić od kredytobiorcy żadnych dodatkowych kwot ponad kwotę udzielonego kapitału. Dlatego powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na postawie art. 100 k.p.c. Powód w zakresie żądania głównego o zwrot kapitał wygrał sprawę, natomiast w pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu. Tym samym wygrał proces w 90%. Dlatego zwrotowi na rzecz powoda podlegała kwota uiszczonej opłaty od pozwu wynagrodzenia pełnomocnika, opłat skarbowych od pełnomocnictw. Wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 10.800 zł zostało ustalone na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów, Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.) poz. 1800), zaś wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2015 r. poz. 1802 z późn. zm.)

O odsetkach z opóźnienie od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.