Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 października 2018 roku M. C. wniósł o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego w postaci umowy kredytu hipotecznego (...), wskazując iż pozwanym w sprawie jest (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. powołując się na niedoręczenie przed zawarciem umowy wzorca umowy, wyzysk. Domagał się także zasądzenia kosztów procesu.

(pozew k.3-5)

Zarządzeniem z dnia 21 listopada 2018 roku zarządzono doręczenie odpisu pozwu wskazanemu pozwanemu.

(zarządzenie k.38)

Przesłana korespondencja, mimo że była kierowana do (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. została odesłana przez (...), ze wskazaniem, że wymieniony bank nie powinien być adresatem. Istotnie korespondencja był skierowana do innego podmiotu. Mając na uwadze, że korespondencję kierowaną do innego podmiotu podjął (...), zarządzeniem przewodniczącego wezwano wymieniony bank do wyjaśnienia przyczyn odebrania przesyłki która do niego nie była kierowana, wskazania z jakich przyczyn naruszono tajemnicę korespondencji.

(pismo wyjaśniające k.41,zarządzenie k.70)

Wobec tego, że z KRS wynikało że pozwany jest nadal wpisany do rejestru, zarządzono ponowne doręczenie odpisu pozwu.

(KRS k.45-69, zarządzenie k.70)

Pismem z dnia 6 marca 2019 roku (...) ponownie odpowiedział, że oznaczony w pozwie pozwany nie istnieje wobec dokonanego przekształcenia, zaś (...) nie przejął od niego zobowiązań hipotecznych. W wyniku powyższego po raz kolejny, nie doszło do doręczenia odpisu pozwu.

(pismo k.76-77)

Zarządzeniem z dnia 13 marca 2019 roku, powód został zobowiązany do wskazania, czy prostuje oznaczenie pozwanego lub też kieruje pozew przeciwko innemu podmiotowi.

(zarządzenie k.119)

Powód ostatecznie pismem z dnia 25 marca 2019 roku oznaczył pozwanego jako (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W..

(pismo k.121)

Wobec sprecyzowania oznaczenia pozwanego, zarządzeniem z dnia 16 kwietnia 2019 roku, oznaczono w systemie(...) Oddział w Polsce z siedzibą w W.. Zwrócono nadawcy (...) pismo z dnia 19 marca 2019 roku, zaś odpis pozwu zastał odesłany przez (...) jako podjęty przez osobę do której nie był skierowany.

(zarządzenie k.122, n.u. k.123, pismo k.125)

(...) Bank (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W. pismem z dnia 9 maja 2019 roku, podniósł zarzut braku legitymacji procesowej biernej i odesłał nadesłane dokumenty. Z chwilą doręczenia (...) Bank (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W. odpisu pozwu, na zasadzie art.192k.p.c. powstała zawisłość sporu.

(pismo k.133)

Zrządzeniem z dnia 16 maja 2019 roku wezwano pozwanego do nadesłania odpisu pisma, nadesłania pełnomocnictwa i wyjaśnienia przyczyn dla których odesłano doręczone dokumenty, pod rygorem wydania wyroku zaocznego.

(zarządzenie k.134)

W dniu 30 maja 2019 roku pozwany w nadesłanym piśmie, wniósł o oddalenie powództwa, podniósł zarzut braku legitymacji biernej.

(pismo k.136-147)

Powyższe pismo zostało zakwalifikowane jako odpowiedź na pozew i wraz z odpisem pełnomocnictwa zarządzono doręczenie pełnomocnikowi powoda.

(zarządzenie k.247)

Pismem z dnia 27 sierpnia 2019 roku, pełnomocnik powoda oświadczył, że w odpowiedzi na zarzuty pozwanego, zmienia powództwo i obecnie kieruje roszczenia przeciwko (...).

(pismo k.260)

Zarządzeniem z dnia 9 września 2019 roku pełnomocnik powoda został zobowiązany do wskazania w oparciu o jaką podstawę procesową zmienia powództwo, w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu pisma.

(zarządzenie k.261)

Pismem z dnia 11 października 2019 roku pełnomocnik powoda, oświadczył, że cofa oświadczenie o zmianie powództwa i wyjaśnił, że pozew jest kierowany przeciwko dotychczasowemu pozwanemu (...) Bank (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W., zaś wskazanie nastąpiło (...) w wyniku omyłki.

(pismo k.263)

Pismem z dnia 10 stycznia 2020 roku, pozwany ponowił żądanie oddalenia powództwa, wobec podnoszonego zarzutu braku legitymacji biernej.

(pismo k.275-281)

Pismem z dnia 10 lutego 2020 roku pełnomocnik powoda oświadczył, że wskazuje jako pozwanego (...), a nie dotychczasowego pozwanego.

(pismo k.369)

Na rozprawie w dniu 18 lutego 2020 roku pełnomocnik powoda wskazał, że podtrzymuje oświadczenia z pisma z 10 lutego 2020 roku i wskazuje jako pozwanego (...). Ostatecznie cofnął swoje oświadczenia i stwierdził, że kieruje roszczenia wobec nieistniejącego banku opisanego w pozwie.

Mimo podejmowanych prób, nie złożył skutecznego oświadczenia procesowego o zmianie powództwa.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podtrzymał zgłoszony zarzut braku legitymacji procesowej biernej.

(protokół k.370-371 wraz z zapisem k.372)

W dniu 15 listopada 2006 r. pomiędzy (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce oraz M. C. została zawarta umowa o Kredyt (...).

(umowa k.7-9)

W dniu 6 kwietnia 2012 r. pomiędzy (...) S.A. oraz M. C. zawarta została umowa o Kredyt Hipoteczny o numerze (...). Zgodnie z par. 3 umowy kredytodawca zobowiązał się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę kredytu w wysokości 277.789,09 złotych. W umowie określono stopę oprocentowania kredytu. Kredyt udzielony został na spłatę i restrukturyzację zobowiązań oraz pokrycie kosztów dodatkowych związanych z udzieleniem kredytu.

(umowa k.19-34)

W dniu 19 września 2011 r. nastąpiło przekształcenie (...) S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce w (...) S.A. w sposób określony w art. 42a-42f ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 140, poz. 939, z późn. zm. – Prawo bankowe), tj. poprzez wniesienie tytułem wkładu niepieniężnego wszystkich składników majątkowych Oddziału.

W dniu 31 grudnia 2012 r. nastąpiło połączenie (...) S.A. z (...) Bank (...) S.A. Z dniem połączenia (...) Bank (...) S.A. wstąpiła z mocy prawa jako spółka przejmująca, na podstawie art 492 par. 1 pkt. 1 oraz art. 494 par. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), we wszystkie prawa i obowiązki (...) S.A., z kolei (...) S.A. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

W dniu 28 kwietnia 2018 roku uzgodniony został plan podziału (...) Bank (...) S.A. Podział został dokonany w trybie art. 529 par. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych w wyniku przeniesienia części majątku (...) Bank (...) S.A. na Bank (...) S.A. Zawarta przez powoda umowa o Kredyt na Miarę z dnia 15 listopada 2006 r., jak i umowa o Kredyt Hipoteczny z dnia 6 kwietnia 2012 r., które były kredytami złotówkowymi, które zgodnie z ustalonym Planem Podziału (...) S.A. z dnia 28 kwietnia 2018 r., w zakresie istniejących praw i obowiązków przypadły Bankowi (...) S.A.

(dokumenty dotyczące przekształceń k.149-244,288-365)

Sąd zważył co następuje:

Podstaw odpowiedzialności pozwanego wobec powoda, w pierwszej kolejności należy poszukiwać w treści przepisu art. 471 k.c. w zw. z art. 69 i następne ustawy prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 140, poz. 939) z późn. zm. Stosownie do art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z art. 69 ustawy prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W sprawie wystąpił brak legitymacji procesowej biernej pozwanego.

Okoliczności związane z dokonanymi przekształceniami (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. i tym, że obecnie zobowiązania powoda nie pozostają w przedsiębiorstwie pozwanego (...) Bank (...) Oddziału w Polsce z siedzibą w W. wynikają że złożonych dokumentów, zostały też przyznane przez powoda.

Tym samym powództwo podlegało oddaleniu, w braku dokonania skutecznych czynności procesowych skutkujących zmianą osoby pozwanego.

Przypomnieć należy, iż pismem z dnia 10 lutego 2020 roku pełnomocnik powoda oświadczył, że wskazuje jako pozwanego (...), a nie dotychczasowego pozwanego.

Wobec tego, że w sprawie powstała zawisłość sporu z momentem doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, nie można było w trybie oznaczenia strony dokonać jakikolwiek zmian.

Warunkiem skutecznej zmiany było skorzystanie z instytucji, które są uregulowane w art.194 i następnych k.p.c.

W związku z tym, na rozprawie wezwano pełnomocnika powoda do wskazania, czy w związku z zarzutem braku legitymacji procesowej biernej pozwanego, zgłasza wnioski procesowe.

Pełnomocnik powoda, wniósł o udzielenie terminie do ustosunkowania się do stanowiska pozwanego.

Postanowieniem wydanym na rozprawie, sad oddalił wniosek o odroczenie rozprawy, wobec tego że pozwany od chwili doręczania mu odpisu pozwu, podnosił wymieniony zarzut, co powodowało, że profesjonalny pełnomocnik, który reprezentował powoda mógł złożyć stosowne wnioski we właściwym czasie.

Pełnomocnik powoda wobec oddalenia wniosku o odroczenie rozprawy, wniósł o umożliwienie sprawdzenia w kodeksie postępowania cywilnego, podstawy procesowej zgłaszanego wniosku z pisma z 10 lutego 2020 roku.

Po kilkunastu minutach zapoznawania się z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, pełnomocnik wskazał, że na podstawie art.198§1 k.p.c. wnosi o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...).

Art. 198 k.p.c. nie stanowi postawy procesowej zmiany powództwa, a określa skutki wezwania do udziału w spawie lub zawiadomienia o powyższym, wobec czego pełnomocnik powoda ponownie został wezwany do złożenia właściwego wniosku procesowego.

Ostatecznie oświadczył, że powództwa nie zmienia, ponieważ zgodnie z punktem 3 art.192 k.p.c., zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa objętego żądaniem nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy.

Wobec stanowiska procesowego powoda, sąd pominął wnioski dowodowe na podstawie art.235(2)§1pkt 2k.p.c., bowiem w sprawie zachodził brak legitymacji procesowej biernej pozwanego, a tym samym prowadzenie postępowania dowodowego nie było celowe, zaś badanie kwestii związanych z zwarciem umowy i jej wykonaniem stało się nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Pełnomocnik powoda składając zastrzeżenie procesowe wskazał, że sąd naruszył art.193§1 k.p.c., podczas gdy procesowe podstawy zmiany powództwa, które muszą być wskazane przez stronę domagającą się zmiany opisane są w art.194-196 k.p.c.

Jednocześnie pełnomocnik powoda nie cofnął swojego oświadczenia o tym, że powództwa nie zmienia.

Dlatego powództwo podlegało oddaleniu.

Niezależnie od braku legitymacji biernej pozwanego, powództwo o ustalenie nieistnienia umowy, choćby zostało skierowane przeciwko właściwie oznaczonemu pozwanemu było niezasadne.

Powód twierdził, że zwarta umowa zawarta w dniu 15 listopada 2006 r. wraz z umową z dnia 6 kwietnia 2012 roku, stanowi wzorzec umowy i wobec tego, że nie została doręczona powodowi przed zawarciem umowy nie istnieje.

Zgodnie z art. 384 § 1k.c. ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

§ 2. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Powództwo zostało oparte na twierdzeniu, że jeżeli przed zawarciem umowy nie doręczono powodowi bliżej nieokreślonego „wzorca umowy” do umowa opisana w pozwie nie istnieje. Powód w pozwie i jego uzasadnieniu nie wskazał o jakie konkretnie wzorce chodzi, prawdopodobnie o tzw. OWU czy regulaminy.

Jedynie można się domyślać, że intencją powoda było wykazanie, że nie doręczono mu przed podpisaniem umowy, blankietowej umowy w której zawarte są wynikające z wzorca postanowienia umowne. Faktu stawienia się w banku i popisania umowy powód nie kwestionował. Nie ulega wątpliwości, ze strony umowy uzgodniły kwotę udzielonego kredytu, zasady i terminy spłaty zobowiązania, oprocentowanie. Wynika to wprost z treści dokumentu umowy kredytowej potwierdzonej podpisami stron.

Wydaje się, że pozew został oparty na twierdzeniu, że na skutek „niedoręczenia wzorca”, umowa nie została skutecznie zawarta, a tym samym nie istnieje. Powyższe stoi w sprzeczności z powołaną w pozwie podstawą materialnoprawną powództwa wynikającą z art. 384 k.c. Powód wywodzi nieprawidłowe wnioski z w/w przepisu. To, że ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, nie został doręczony przed zawarciem umowy drugiej stronie, skutkuje brakiem związania kontrahenta tym wzorcem, ale nie wpływa na istnienie samej umowy. Powyższe wynika nie tylko z prostej wykładni językowej przepisu, ale zostało potwierdzone wieloma orzeczeniami sądów.(por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 8 maja 2015 r., I ACa 1638/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - I Wydział Cywilny z dnia 17 grudnia 2015 r., I ACa 492/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - I Wydział Cywilny z dnia 13 czerwca 2016 r.,I ACa 23/15)

Kolejną przesłanką mająca decydować o zasadności powództwa było twierdzenie o wykorzystaniu przymusowego położenia powoda, czyli zrealizowaniu przesłanek z art. 388 § 1k.c. Sprawa w ogóle nie mogła być badana w kontekście wyzysku, wobec tego że zgodnie § 2 art. 388 § 1k.c., uprawnienia z tego tytułu wygasają upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.

Mając powyższe na uwadze, należy uznać iż nawet w sytuacji prawidłowego przekształcenia podmiotowego powództwa, powództwo podlegałoby oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c.

Koszty zastępstwa procesowego pozwanego ustalono w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 z późn.zm.)