Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

29 sierpnia 2015 roku M. K. (1) wniósł pozew, w którym domagał się zasądzenia od T. S. na swoją rzecz:

1/ 65’000,00 zł zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

2/ 3’960,00 zł odszkodowania obejmującego koszty opieki przez okres trzech miesięcy, medykamentów, wizyt lekarskich oraz dojazdów, a nadto koszty zniszczonej odzieży, z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty,

3/ po 400,00 zł miesięcznie renty na zwiększone potrzeby, obejmującej koszty ponoszone na coroczny zakup okularów, kropli do oczu oraz korzystania z dowozu przez osoby trzecie, płatnej od 1 stycznia 2015 roku, do dziesiątego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku przekroczenia terminu płatności,

4/ 57’600,00 zł tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej, obejmującej zarobki utracone przez powoda w okresie od października 2012 roku do 31 maja 2015 roku,

5/ po 1’800,00 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej za zarobki utracone przez powoda w dalszym okresie, płatnej poczynając od 1 czerwca 2015 roku i na przyszłość, do dziesiątego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku przekroczenia terminu płatności,

6/ koszty procesu według norm.

Roszczenia te zostały zgłoszone w związku z następstwami pobicia powoda przez pozwanego 9 września 2012 roku.

17 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Łodzi wydał wyrok zaoczny, którym uwzględnił w całości żądania M. K. (1).

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany wniósł o uchylenie tego orzeczenia i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu. T. S. nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności, natomiast podniósł, że zadośćuczynienie wypłacone przez pozwanego poszkodowanemu na mocy prawomocnego wyroku karnego całkowicie naprawiło wyrządzoną M. K. (1) krzywdę, zaś powód nie udowodnił poniesienia szkody w wysokości przekraczającej odszkodowanie wypłacone mu przez pozwanego na tej samej podstawie.

W odpowiedzi na sprzeciw M. K. (1) podtrzymał swoje roszczenia wnosząc o utrzymanie w mocy wyroku zaocznego wydanego w tej sprawie.

Stan faktyczny:

9 września 2012 roku w Ł. T. S. spowodował uszkodzenie ciała M. K. (1) w ten sposób, że uderzył powoda szklanką w twarz czym spowodował u poszkodowanego naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej siedmiu dni. Za swój czyn, wypełniający znamiona opisane w art. 157 § 1 kk, pozwany został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z 21 marca 2013 roku. Ponadto, Sąd Rejonowy zobowiązał sprawcę do częściowego naprawienia wyrządzonej szkody przez zapłatę na rzecz M. K. (1) 5’000,00 zł częściowego odszkodowania oraz 5’000,00 zł częściowego zadośćuczynienia.

/ załączone akta IV K 59/13 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi /

W wyniku zdarzenia z 9 września 2012 roku powód doznał urazu przebijającego oka lewego i licznych ran powierzchownych otaczającej skóry. Przez około 6 tygodni utrzymywały się u poszkodowanego dolegliwości bólowe związane z urazem. W następstwie urazu obniżyła się ostrość wzroku oka lewego, co początkowo, przez około dwa miesiące utrudniało lokalizację w przestrzeni wskutek utraty widzenia obuocznego. Obecnie ostrość wzroku oka lewego jest nadal obniżona, więc zmiana ta jest trwała i stanowi trwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 7,5%. Kolejnym następstwem pobicia było obniżenie ostrości wzroku w oku lewym. Początkowo, przez pierwsze dwa miesiące była duża różnica, obecnie ubytek ten nie jest duży i umożliwia widzenie obuoczne. Uraz przebijający rogówki spowodował konieczność nawilżania oka lewego. Koszt miesięczny kropli wynosi około 30 zł. Przez pierwsze dwa miesiące od zdarzenia powód wymagał pomocy osób trzecich, co było spowodowane utratą widzenia obuocznego, a w związku z tym trudnością z oceną odległości, lokalizacją w przestrzeni. Pomoc taka była niezbędna w wymiarze 2 godzin dziennie.

/ k 368-370 – opinia pisemna biegłej specjalisty z zakresu chorób oczy D. P. /

Obrażenia doznane przez M. K. (1) 9 września 2012 roku nie spowodowały u poszkodowanego żadnych następstw neurologicznych.

/ k 305-307 – opinia pisemna biegłego neurologa P. R. /

Rany powierzchowne naskórka spowodowane pobiciem pozostawiły na twarzy powoda blizny pourazowe, które są trwałym, umiarkowanym oszpeceniem bez zaburzeń czynnościowych skóry, powodującym trwały uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego w wysokości 5%. Nie ma możliwości usunięcia tych blizn. W związku z uszkodzeniem naskórka poszkodowany doznał znacznych cierpień fizycznych przez około dwa tygodnie od zdarzenia; później, w ciągu miesiąca dolegliwości stopniowo ustąpiły.

/ k 339-341 – opinia pisemna biegłego z zakresu chirurgii plastycznej T. Z. /

W wyniku pobicia z 9 września 2012 roku M. K. (1) doznał zaburzeń stresowych pourazowych. Dokładny okres ich trwania jest trudny do ustalenia, prawdopodobnie wynosił co najmniej pół roku. Do kryteriów diagnostycznych pozwalających rozpoznać u powoda PTSD było: narażenie na poważne zagrożenie utraty życia; intensywne ponowne przeżywanie urazu np. uczucie intensywnej przykrości wskutek ekspozycji na coś co przypomina lub symbolizuje jakiś aspekt zdarzenia urazowego; unikanie i psychiczne odrętwienie np. próby unikania aktywności, miejsc i ludzi wywołujących wspomnienie urazu, unikanie myśli, uczuć i rozmów związanych z urazem, ograniczone zainteresowanie, osłabienie aktywności; fizjologiczne pobudzenie np. zaburzenia snu, trudności w koncentracji, nadmierna czujność. Zakres cierpień psychicznych powoda był znaczny przez pół roku po zdarzeniu, następnie umiarkowany, obecnie jest nieznaczny i związany z unikaniem sytuacji i miejsc przypominających uraz. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu powoda spowodowany następstwami psychicznymi wyniósł 7%. Powód w okresie pół roku od zdarzenia nie opuszczał miejsca zamieszkania i w tym czasie uzasadniona była pomoc osób trzecich. Z uwagi na utrzymującą się dolegliwość w postaci lęku przed przebywaniem w dużej grupie ludzi, powód powinien podjąć terapię indywidualną celem przepracowania przebytej traumy.

/ k 329-332 - opinia pisemna biegłej psychiatry V. K. /

W chwili zdarzenia M. K. (1) miał 23 lata i studiował informatykę na Politechnice (...) w trybie stacjonarnym; został mu do zaliczenia ostatni semestr studiów; we wrześniu 2012 roku powód kończył praktyki studenckie w firmie (...), w której miał zostać zatrudniony od października tego samego roku na podstawie umowy o pracę, na stanowisku programisty, z wynagrodzeniem brutto w wysokości 2’500,00 zł miesięcznie. Od 15 roku życia powód używał okularów do czytania i pracy przy komputerze według zaleceń okulisty.

/ k 59 – zaświadczenie, k 269 – zeznania świadka M. K. (2), k 269 – zeznania świadka J. C., k 302 – zeznania powoda /

Na skutek obrażeń doznanych w wypadku i konieczności podjęcia leczenia M. K. (1) nie zgłosił się do firmy (...) w celu podpisania umowy i podjęcia pracy. W związku z tym spółka zatrudniła na jego miejsce inna osobę.

/ k 269 – zeznania świadka J. C., k 269 – zeznania świadka M. K. (2), k 302 – zeznania powoda /

We wrześniu 2012 roku powód mieszkał z matką, która po zdarzeniu z 9 września 2012 roku opiekowała się synem i świadczyła mu pomoc w okresie leczenia i rekonwalescencji oraz woziła do lekarza. Po około dwóch miesiącach od zdarzenia powód zaczął być samodzielny i nie wymagał już zbytniej opieki. Do tego czasu poszkodowany przebywał w domu, nie chciał nigdzie wychodzić ze względu na swój wygląd oraz problemy z widzeniem. Poza okulistą poszkodowany nie korzystał z pomocy innych lekarzy specjalistów w związku z następstwami przedmiotowego zdarzenia; nie zdecydował się też na skorzystanie z pomocy psychologicznej. Na skutek zdarzenia powód ukończył studia licencjackie z prawie rocznym opóźnieniem.

/ k 269 – zeznania świadka M. K. (2), k 302 i k 413 – zeznania powoda /

Od 1 września 2014 roku M. K. (1) podjął płatne studia stacjonarne na Uniwersytecie w U., na kierunku informatyki ekonomicznej, które kontynuował do sierpnia 2017 roku.

/ k 79 – zaświadczenie, k 278-279 – przegląd postępów kształcenia, k 282 – zaświadczenie /

14 listopada 2016 roku M. K. (1) podjął zatrudnienie w firmie (...) z siedzibą w R., gdzie pracował do maja 2017 roku z wynagrodzeniem brutto w wysokości 14,42 euro za godzinę.

/ k 286-287 – zaświadczenie /

W grudniu 2017 roku powód podjął kolejne zatrudnienie w Holandii jako konsultant firmy informatycznej, na podobnych warunkach jak wcześniejsze, na podstawie sześciomiesięcznego kontraktu, co jest normalną praktyką w tej firmie. Obecnie M. K. (1) uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 1’900,00 euro miesięcznie i jest to jedyne źródło jego dochodów. Zarówno poprzednio, jak i obecnie czynności zawodowe powoda polegają na pracy przy komputerze. Od czasu zdarzenia z września 2012 roku powód wymienia okulary co pół roku.

/ k 413 – zeznania powoda /

W październiku 2012 roku M. K. (1) kupił okulary przeciwsłoneczne za 325,00 zł; w marcu 2013 roku powód kupił okulary korekcyjne, których całkowity koszt wyniósł 614,98 zł. W kwietniu 2015 roku powód kupił kolejne okulary przeciwsłoneczne za 199,00 zł oraz nowe okulary korekcyjne za 1’457,00 zł.

/ k 51, 52, 53 – paragony oraz faktury /

W okresie od listopada 2012 roku do kwietnia 2013 roku M. K. (1) trzykrotnie korzystał z prywatnego gabinetu okulistycznego ponosząc w związku z tym wydatek w wysokości 550,00 zł.

/ k 54, 55 – rachunki i faktura /

Na skutek zdarzenia zniszczeniu uległo ubranie poszkodowanego: spodnie kupione w czerwcu 2012 roku za 218,00 zł, koszula kupiona w sierpniu 2012 roku za 249,00 zł oraz buty kupione w sierpniu 2012 roku za 329,99 zł.

/ k 56, 57, 58 – dowody zakupu /

Pozwany zapłacił powodowi 5’000,00 zł tytułem odszkodowania oraz 5’000,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z pobiciem z 9 września 2012 roku.

/ niesporne /

Stawki wynagrodzenia opiekunów zatrudnianych przez (...) Komitet Pomocy (...) wynosiły w 2012 roku 11,00 zł za godzinę pracy.

/ k 50 – informacja (...) /

W chwili wniesienia pozwu T. S. nie zamieszkiwał pod adresem ul. (...) w Ł., który został wskazany w pozwie, i na który przesłano pozwanemu odpis pozwu, zawiadomienie o rozprawie wyznaczonej na 17 grudnia 2015 roku oraz odpis wyroku zaocznego wydanego w tym dniu.

/ k 183 – protokół zdawczo-odbiorczy, k 185 – powiadomienie, k 186 – korespondencja prywatna, k 187 – wezwanie do zapłaty, k 221 – zeznania świadka P. S., k 221 – zeznania świadka M. S., k 221 – zeznania pozwanego /

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda odnośnie potrzeby wymiany okularów korekcyjnych co pół roku. Taka konieczność nie wynika z opinii biegłej z zakresu chorób oczu, ani innego dowodu przedstawionego w sprawie.

Sąd nie uwzględnił wniosku strony powodowej o uzupełnienie opinii biegłej psychiatry, ponieważ zmierzał on do wykazania okoliczności nieistotnej dla rozstrzygnięcia tej sprawy, a mianowicie kosztów terapii, której wymaga poszkodowany. Tymczasem do momentu zamknięcia rozprawy M. K. (1) nie zgłosił roszczenia o zapłatę ewentualnych kosztów, których poniesienie w przyszłości byłoby uzasadnione ze względu na skutki przedmiotowego zdarzenia. Odnośnie wniosku powoda o ustalenie przez biegłą psychiatrę zakresu pomocy osób trzecich wymaganej przez poszkodowanego Sąd uznał, że okoliczność tę wyjaśniła dostatecznie biegła z zakresu chorób oczu oraz matka pozwanego w swoich zeznaniach.

Sąd oddalił wnioski pozwanego o uzupełnienie wszystkich opinii biegłych, poza opinią neurologa, uznając, że są one kwestionowane przez stronę jedynie dla zasady, bez przedstawienia konkretnych zarzutów odnośnie merytorycznej zawartości opinii, zaś kwestie, których wyjaśnienia domaga się strona nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia lub wynikają z niezrozumienia treści opinii. Biorąc pod uwagę, że obrażenia doznane przez powoda nie były ani na tyle skomplikowane, ani tak rozległe, aby wymagały akademickich elaboratów, Sąd uznał te wnioski za zmierzające jedynie do nieuzasadnionego przewleczenia postępowania.

Rozważania prawne:

W pierwszej kolejności omówienia wymagają zagadnienia natury proceduralnej związane z wydaniem w tej sprawie wyroku zaocznego.

Wskazany w pozwie adres T. S. nie był miejscem zamieszkania ani pobytu pozwanego w chwili wniesienia pisma do sądu, zatem nie doszło do skutecznego doręczenia odpisu pozwu ani zawiadomienia o rozprawie wyznaczonej na 17 grudnia 2015 roku w trybie art. 139 § 2 kpc. W tej sytuacji nie ziściły się przesłanki wydania wyroku zaocznego wskazane w art. 339 § 1 kpc, co skutkuje uchyleniem wyroku z 17 grudnia 2015 roku.

Roszczenia powoda są usprawiedliwione co do zasady na podstawie art. 415 kc, co nie było kwestionowane przez stronę pozwaną.

Żądanie zadośćuczynienia jest uzasadnione na podstawie art. 445 § 1 w zw. z art. 444 § 1 i 2 kc w związku z tym, że na skutek deliktu M. K. (1) doznał uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia. Oceniając wysokość należnego z tego tytułu świadczenia Sąd miał na względzie przede wszystkim charakter i rozmiar uszczerbku doznanego przez powoda, nasilenie i czas trwania cierpień z tym związanych, trwające dwa miesiące uzależnienie od pomocy osób trzecich oraz wpływ doznanego urazu na termin zakończenia studiów, czyli te okoliczności, które decydują o rozmiarze krzywdy podlegającej rekompensacie. Nie bez znaczenia jest też fakt, że szkoda niemajątkowa była następstwem umyślnego działania sprawcy, a nie efektem ryzyka cywilizacyjnego, jak ma to miejsce np. w przypadku wypadków komunikacyjnych czy szkód wynikających z ruchu przedsiębiorstwa. Z drugiej strony, powód nie udowodnił, aby na skutek przedmiotowego zdarzenia utracił choćby częściowo zdolność do wykonywania pracy zarobkowej czy zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość, zaś potrzeby poszkodowanego uległy zwiększeniu w nieznacznym zakresie. Rozstrzygając o należnym zadośćuczynieniu za szkodę na osobie należy mieć na uwadze, że świadczenie to nie może mieć charakteru symbolicznej rekompensaty, ale powinno stanowić rzeczywistą wartość ekonomiczną, uwzględniającą poziom zamożności społeczeństwa.

Mając na względzie przytoczone argumenty Sąd uznał, że odpowiednią rekompensatą doznanej krzywdy jest kwota 45’000,00 zł, którą należało pomniejszyć o świadczenie przyznane w wyroku sądu karnego.

Żądanie odszkodowania oparte jest na art. 441 § 1 kc. Świadczenie to powinno rekompensować wszelkie szkody majątkowe M. K. (1) pozostające w normalnym związku przyczynowym z działaniem pozwanego, stosownie do art. 361 § 1 kc.

W przypadku powoda normalnym następstwem deliktu były:

1/ koszty opieki świadczonej poszkodowanemu przez matkę; strona powodowa udowodniła, że taka pomoc była niezbędna przez dwa miesiące po zdarzeniu, w wymiarze 2 godzin dziennie. Twierdzenie, że M. K. (1) wymagała pomocy przez dłuższy okres nie koresponduje z zeznaniami matki powoda. Szacując wartość pomocy świadczonej nieodpłatnie przez osobę bliską Sąd posiłkował się powszechnie stosowanym miernikiem w postaci wysokości wynagrodzenia opiekunów zatrudnianych przez takie instytucje jak (...). Szkoda wyliczona jako iloczyn tych wartości wyniosła 1’320,00 zł.

2/ wartość ubrań zniszczonych podczas przedmiotowego zdarzenia. W tym wypadku Sąd przyjął pełną wartość wynikającą z przedstawionych dowodów zakupu, tzn. 797,00 zł, biorąc pod uwagę, że zniszczone rzeczy były stosunkowo nowe.

3/ zakup jednej pary okularów korekcyjnych w marcu 2013 roku oraz jednej pary okularów przeciwsłonecznych w październiku 2012 roku za łączną kwotę 939,98 zł. Mimo, iż poszkodowany korzystał z okularów przed zdarzeniem z 9 września 2012 roku, to konieczność ich wymiany uzasadniona była zmianą stanu narządu wzroku. Natomiast powód nie udowodnił, aby normalnym następstwem deliktu, za który odpowiedzialność ponosi pozwany, była konieczność wymiany okularów dwa razy do roku. Nawet gdyby uznać argument strony powodowej, że potrzeba taka wynika z normalnego zużycia okularów, a zwłaszcza szkieł, co nie jest okolicznością notoryjną, to dotyczyłoby to w takim samym stopniu okularów, z których powód korzystał przed 9 września 2012 roku. Z pewnością nie jest też normalnym następstwem deliktu zakup kolejnych okularów za kwotę ponad dwukrotnie wyższą od ceny zapłaconej za podobny pod względem funkcji sprzęt nabyty trzy lata wcześniej.

4/ koszt prywatnych badań okulistycznych – 550,00 zł oraz kropli do oczu stosowanych w okresie od października 2012 roku do grudnia 2014 roku – 810,00 zł.

5/ utracone zarobki w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia netto (1’800,00 zł miesięcznie), które M. K. (1) uzyskałby podejmując zatrudnienie w spółce (...), tzn. 10’800,00 zł. Nie ulega wątpliwości, że podjęcie tej pracy w październiku 2012 roku było przesądzone, zaś jedyną przyczyną dla której do tego nie doszło było przedmiotowe zdarzenie. Nie ma jednak żadnych przesłanek, aby uznać, że po upływie owych sześciu miesięcy od tej daty, poszkodowany nie miał żadnej możliwości podjęcia podobnej pracy, za takie samo wynagrodzenie, ponieważ powód nie udowodnił, aby po zakończeniu leczenia i rekonwalescencji utracił choćby częściowo zdolność do wykonywania pracy w wyuczonym zawodzie. Co więcej, dalszy rozwój kariery zawodowej M. K. (1) świadczy o tym, że był w stanie wykonywać pracę przy komputerze i zdobyć intratne zatrudnienie nawet za granicą.

6/ koszty przejazdów na badania okulistyczne w wysokości 200,00 zł. Wartość tej szkody została oceniona szacunkowo, stosownie do art. 322 kpc przy uwzględnieni faktu, że odległość od miejsca zamieszkania powoda do szpitali, z których korzystał wynosiła 20 km w obie strony i wykazane zostało odbycie trzech wizyt. Za podstawę wyceny Sąd przyjął orientacyjny koszt wynajęcia taksówki wynoszący około 70,00 zł za kurs w obie strony.

Reasumując, szkoda udowodniona przez powoda wyniosła 15’417,00 zł, co należało pomniejszyć o odszkodowanie wypłacone przez pozwanego na podstawie wyroku sądu karnego.

Odsetki od uwzględnionej części powództwa zostały przyznane zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 kc w zw. z art. 455 kc. W przypadku deliktu, zwłaszcza z winy umyślnej, nie ma wątpliwości, że obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego powstaje z chwilą wyrządzenia szkody.

Odnośnie żądania renty Sąd uwzględnił jedynie nieznacznie zwiększone od 1 stycznia 2015 roku potrzeby poszkodowanego w zakresie konieczności stosowania kropli do oczu, których koszt został wskazany w opinii biegłej. Nie zostały natomiast udowodnione żadne inne potrzeby, które pozostawałyby w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, w szczególności wynikające z konieczności regularnego zakupu nowych okularów, o czym była mowa wcześniej. Brak jest też podstaw do uznania, że po 1 stycznia 2015 roku powód utracił jakiekolwiek dochody, które należałoby zrekompensować w formie renty wyrównawczej. Żądanie zrekompensowania wydatków związanych z korzystaniem z cudzego transportu jest nieudowodnione; ponadto pamiętać należy, że powód w życiu codziennym tak czy inaczej korzystałby z jakiegoś transportu, którego koszty musiałby ponosić bez związku z przedmiotowym zdarzeniem.

Biorąc pod uwagę, ze roszczenia powoda zostały uwzględnione w 33,2% Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 kpc rozdzielając je stosunkowo. Na koszty poniesione przez powoda złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika zawodowego oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 3’617,00 zł; na koszty pozwanego złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową – 3’617,00 zł, opłata od sprzeciwu – 3’824,00 zł oraz opłata od odpisu postanowienia o wstrzymaniu wykonania wyroku zaocznego – 12,00 zł.

Według tej samej zasady rozliczone zostały nieuiszczone koszty sądowe: opłata od pozwu – 7’648,00 zł oraz wynagrodzenie biegłych – 1’868,15 zł.