Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 sierpnia 2020 r. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie na swą rzecz solidarnie od R. K. oraz Z. K. kwoty 297.825,18 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie od kwoty kapitału w wysokości 287.869,91 zł od dnia 10 sierpnia 2020 r., z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości 3.159,68 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty skapitalizowanych odsetek ustawowych w wysokości 6.576,24 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Strona powodowa wniosła przy tym o zasądzenie na swą rzecz od pozwanych solidarnie kosztów niniejszego postępowania.

(pozew k. 4- 8- verte)

W toku postępowania postanowieniem z dnia 19 stycznia 2021 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 w zw. z art. 139 ¹ § 2 k.p.c.

Następnie postanowieniem z dnia 27 maja 2021 r. postępowanie zostało podjęte, a Sąd ustanowił dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych kuratora.

(postanowienia k. 154, 167)

W odpowiedzi na pozew kurator ustanowiona dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych wniosła o oddalenie powództwa i nieobciążanie pozwanych kosztami postępowania. Kurator złożyła sprawozdanie z podjętych czynności i wniosła o przyznanie za nie wynagrodzenia.

(odpowiedź na pozew wraz ze sprawozdaniem kuratora, k. 191)

Postanowieniem z dnia 21 września 2021 r. Sąd skierował sprawę celem rozpoznania na posiedzenie niejawne w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. celem wydania wyroku, udzielając bankowi terminu 14 dni na sprecyzowanie wysokości dochodzonych odsetek umownych od kwoty 287.869,91 zł – pod rygorem uznania, że sposób ich określenia nie został należycie określony i oddalenia powództwa w tym zakresie

(postanowienie k. 192)

W odpowiedzi wyjaśniono, że odsetki zostały określone umownie, w odwołaniu do wewnętrznych procedur banku, ale na dzień złożenia wyjaśnień wynosi równowartość czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (górna granica odsetek umownych).

(pismo k. 196-198)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lipca 2008 r. R. K. oraz Z. K. złożyli do (...) Bank Spółka Akcyjna (...)Oddział w Ł. wniosek o kredyt hipoteczny w wysokości 127.016,00 zł indeksowanego do kursu franka szwajcarskiego. Wnioskodawcy wskazali 40-letni (480 miesięcy) okres kredytowania celem refinansowania swych zobowiązań z tytułu kredytów konsumenckich oraz korzystania z karty kredytowej. Przedmiotem hipoteki była nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...).

(wniosek, k. 110- 117)

Następnie, w dniu 22 lipca 2008 r. R. K. oraz Z. K. zawarli z (...) Bank Spółką Akcyjną (...) Oddział w Ł. z siedzibą w K. umowę nr (...). Jej przedmiotem był udzielany R. K. i Z. K. kredyt hipoteczny w wysokości 140.456,96 zł indeksowany do kursu franka szwajcarskiego. Całkowity koszt kredytu na dzień zawarcia umowy był określany w wysokości 226.959,50 zł. Jego zabezpieczeniem była m.in. hipoteka kaucyjna na rzecz baku ustanowiona na nieruchomości- lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) w Ł..

Kredyt miał podlegać spłacie w równych 480 comiesięcznych ratach kapitałowo- odsetkowych o wymiarze równowartości kwoty 394,41 CHF. Wysokość rat odsetkowych i terminarz ich spłat miały zostać określone w odrębnym harmonogramie, który miał zostać doręczony w dniu uruchomienia kredytu. Oprocentowanie kredytu było zmienne. W dacie zawarcia umowy wynosiło 5,80% w skali roku. Składało się ze stałej marży banku o wysokości 2,99 % oraz stawki- indeksu DBCHF. Wskazany indeks ulegał comiesięcznym zmianom. Był obliczany do 2 miejsc po przecinku jako średnia arytmetyczna stawek LIBOR 3m obowiązujących w dniach roboczych w okresie od 26 dnia miesiąca poprzedzającego ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę lub najbliższych dniach roboczych po w/w.

W przypadku stwierdzenia przez bank nie dotrzymywania warunków umowy lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu a w szczególności zaniechania spłaty 2 rat lub skierowania egzekucji do stanowiącej zabezpieczenie kredytu nieruchomości bank pozostawał uprawniony m.in. do wypowiedzenia umowy. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni, zaś w wypadku zagrożenia upadłością kredytobiorcy- 7 dni. Po jego upływie kredytobiorca pozostawał zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu. W wypadku braku spłaty należności mimo upływu okresu wypowiedzenia, bank następnego dnia miał dokonać przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia z zastosowaniem aktualnego kursu sprzedaży dewiz. Poczynając od dnia przewalutowania bank pobierał od wymagalnego kapitału karne odsetki.

(umowa nr (...), k. 40- 45- verte wraz z aneksem nr (...) k. 47- 49 oraz regulaminem, k. 94- 102)

W dniu 24 lipca 2008 r. R. K. oraz Z. K. złożyli wniosek o wypłatę kredytu należnego na podstawie umowy nr (...).

(wniosek k. 119 i 119- verte)

W dniu 25 lipca 2008 r. wydano dyspozycję wypłaty przedmiotowego kredytu.

(dyspozycja, k. 120)

Kredytobiorcom wypłacono środki. R. K. oraz Z. K. nie wypełnili obowiązku terminowej spłaty zobowiązania.

(zestawienie, k. 72- 93- verte)

W dacie zawarcia umowy nr (...) (...) Oddział w Ł. stanowił oddział ówczesnego (...) Bank S.A. w K.. W wyniku przejęcia (...) Bank S.A. w K. przez (...) Bank S.A. w W., na mocy uchwał nadzwyczajnych walnych zgromadzeń obu spółek podjętych w dniu 18 czerwca 2009 r., powstało przedsiębiorstwo działające wówczas (...) Bank S.A. w W..

(odpis KRS, k. 33- 37 [34 i 34v])

(...) Bank S.A. w W. został przejęty przez (...) Bank S.A. w W. na mocy uchwał zwyczajnych walnych zgromadzeń obu spółek podjętych w dniu 3 kwietnia 2012 r. Powstało wówczas przedsiębiorstwo działające pod (...) Bank S.A. w W. będące stroną niniejszego postępowania.

(odpis KRS, k. 27- 31 oraz pozew, k. 4- 8- verte)

(...) Bank Spółka Akcyjna w W. pismem datowanym na dzień 5 listopada 2019 r. wezwał kredytobiorców do uregulowania w terminie 14 dni całości zaległości w wysokości 332,82 CHF należności kapitałowej, 367,37 CHF odsetek umownych, 1,14 CHF odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 116,40 zł i 4,20 zł tytułem kosztów i opłat.

(wezwanie do zapłaty, k. 53 wraz z wypisem książki nadawczej banku, k. 57)

(...) Bank Spółka Akcyjna w W. pismem datowanym na dzień
17 grudnia 2019 r. wypowiedział kredytobiorcom umowę nr (...) w związku
z nieuregulowaniem powstałych zaległości. Wierzyciel zadeklarował możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania przez dłużników w okresie wypowiedzenia całości zaległości obejmujących 477,64 CHF należności kapitałowej, 489,45 CHF odsetek umownych, 3,00 CHF odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 159,05 zł tytułem kosztów i opłat. R. K. oraz Z. K. nie odebrali przedmiotowej korespondencji pod adresami wskazanymi przez siebie podczas zawierania umowy.

(oświadczenie k. 59; koperta korespondencji k. 61, potwierdzenie odbioru k. 61 verte oświadczenie k. 68; koperta korespondencji k. 70, potwierdzenie odbioru k. 70- verte)

(...) Bank Spółka Akcyjna w W., pismem datowanym na dzień 18 lutego 2020 r., ostatecznie wezwał dłużników do zapłaty w terminie 7 dni całości należności obejmujących kwotę 287.869,91 zł należności kapitałowej, kwotę 3.159,68 zł odsetek umownych, 588,54 zł odsetek za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 215,15 zł i 4,20 zł tytułem kosztów i opłat, zastrzegając, iż w przeciwny razie wystąpi na drogę postępowania sądowo-egzekucyjnego

(ostateczne wezwania do zapłaty k. 105 i 107 wraz z wypisem książki nadawczej banku k. 109)

W dniu 29 kwietnia 2020 r. (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł przeciwko R. K. oraz Z. K. do Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym w wnosząc o zasądzenie na swą rzecz solidarnie kwot: 287.869,91 zł kapitału, 3159,68 zł odsetek umownych, 4.065,38 zł odsetek karnych oraz 219,35 zł opłat i prowizji. Nadto strona powodowa wniosła także o zasądzenie na swą rzecz kwoty 3.692,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie z tytułu kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy Lublin- Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 1 czerwca 2020 r. umorzył postępowanie w niniejszej sprawie wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w EPU.

(pozew w EPU k. 123- 126, postanowienie k. 126- verte i 127)

Na dzień 10 sierpnia 2021 r. zadłużenie R. i Z. K. z tytułu umowy nr (...) wynosiło 297.825,18 zł: kwota 287.869,91 zł z tytułu niespłaconego kapitału, kwota 3.159,68 zł z tytułu odsetek umownych, kwota 6.576,24 zł z tytułu odsetek za opóźnienie naliczanych od kwoty niespłaconego kapitału oraz kwota 219,35 zł z tytułu opłat i prowizji.

(wyciąg z ksiąg, k. 39)

R. K. na dzień 6 maja 2021 r. nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna.

(zaświadczenie z PUP, k. 182)

Narodowy Fundusz Zdrowia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dysponują odmiennymi danymi adresowymi R. K. oraz Z. K. od wskazanych przez nich przy zawarciu umowy nr (...).

(zaświadczenia z NFZ, k. 181 oraz ZUS, k. 183 i 186)

Właściwe miejscowo jednostki Policji nie ustaliły pobytu w/w. pod wskazanymi adresami ani ich aktualnych adresów.

(pisma z Policji, k. 184 oraz 189)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. rozpoznanie sprawy i wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym może nastąpić, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

W rozpoznawanej sprawie Sąd materiał dowodowy stanowiły wyłącznie dokumenty. Jednocześnie brak było wniosków dowodowych wymagających przeprowadzenia rozprawy co spowodowało, że Sąd orzekł na posiedzeniu niejawnym, uprzedzając o tym strony postanowieniem z dnia 21 września 2021 roku.

Powództwo zostało uwzględnione w całości.

Strona powodowa dochodziła od pozwanych zapłaty z tytułu umowy
nr (...), której przedmiotem był kredyt udzielony R. K. oraz Z. K. przez poprzednika prawnego powoda. Mając bowiem na uwadze ustalone wyżej przekształcenia podmiotowe, na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 ksh, powodowy (...) Bank Spółka Akcyjna w W. był następcą prawnym zobowiązań, których stroną pierwotnie pozostawał (...) Bank S.A. w K..

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe w jej kształcie obowiązującym na dzień zawarcia spornej umowy (t.j. Dz.U.2002.72.665) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zawarta przez strony umowa kredytu hipotecznego stanowi „umowę kredytu indeksowanego”; bank zobowiązał się wydać określoną sumę kredytową w złotych, przy czym jej wysokość została określana (indeksowana) według kursu CHF w dniu wydania (indeksowanie do waluty obcej po cenie kupna). Ten sam mechanizm przeliczeniowy zastosowano do określenia wysokości rat kredytowych; w dniu płatności konkretna rata jest przeliczana zgodnie z umową na złote stosownie do kursu sprzedaży CHF. Judykatura dopuszcza taki rodzaj umów.

W wyroku z dnia 22 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 1049/14 Sąd Najwyższy wprost stwierdził, że tak ujęta umowa kredytu indeksowanego mieści się w konstrukcji ogólnej umowy kredytu bankowego i stanowi jej możliwy wariant (art. 353 ¹ k.c. w związku z art. 69 Prawa bankowego). W zakresie umowy kredytu indeksowanego także dochodzi do wydania sumy kredytu kredytobiorcy i zwrotu wykorzystanej sumy kredytu z reguły w ratach kredytowych. Kredytobiorca zwraca kredytodawcy wykorzystaną sumę kredytu, przy czym w związku z kursem waluty obcej suma ta może być wyższa odpowiednio do relacji do waluty obcej, gdyż suma wykorzystana w dniu wykonywania umowy kredytu hipotecznego może mieć inną wartość rynkową w wyniku indeksacji walutowej.

Sąd Najwyższy dostrzegł również, iż regulacja zawarta w art. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 165, poz. 984), która weszła w życie 26 sierpnia 2011 r. (tzw. ustawa antyspreadowa), potwierdziła taką interpretację przepisów – stanowi wyraz woli ustawodawcy w tym przedmiocie. Przepis ten stanowi, że w przypadku kredytów lub pożyczek pieniężnych zaciągniętych przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ma zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz art. 75b prawa bankowego, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które nie zostały całkowicie spłacone – do tej części kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia. W tym zakresie bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki. W wyroku z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt IV CSK 362/14 Sąd Najwyższy wywiódł, iż przepis ten reguluje kwestie intertemporalne związane z jej stosowaniem i potwierdza, że ustawodawca zdecydował się na wyróżnienie pewnych cech umowy kredytu indeksowanego, a ideą dokonania nowelizacji było utrzymanie funkcjonujących na rynku kredytów denominowanych według nowych zasad.

W orzecznictwie wskazano, że poddanie waloryzacji świadczeń z umowy kredytowej trudno potratować jako sprzeczne z funkcją tej umowy, która sprowadza się do odpłatnego sfinansowania przez bank określonego celu, jaki chce osiągnąć kredytobiorca.

Zapisy umowy wykorzystują art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według miernika wartości innego niż pieniądz, a miernikiem tym mogła być także inna waluta. Przepisy prawa bankowego nie ograniczały w tym zakresie swobody kontraktowania.

Podsumowując, Sąd uznał, że w obrocie prawnym doszło do wykształcenia się podtypu umowy kredytu bankowego, powiązanej z kursem złotego do walut obcych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 04 lutego 2020 roku, sygn. akt I ACa 1196/18).

Strona pozwana nie wywiązała się z zobowiązań wynikających z umowy.

Jak ustalono, R. K. oraz Z. K. zaniechali terminowej spłaty rat kredytu. Wobec stwierdzenia zaniechania spłat, bank podjął próby kontaktu, wzywał do bieżących wpłat. Kredytobiorcy jednak nie podjęli żadnych działań; nie przystąpili do spłaty, nie wnioskowali o restrukturyzację, nie szukali porozumienia. Nie zakwestionowali jednak też łączącej strony umowy.

Wobec obecnego nurtu orzecznictwa dotyczącego umów kredytu indeksowanego należy wskazać, że stwierdzenie nieważności tych umów obwarowane zostało przez judykaturę szczególnymi wymaganiami. Wobec wymogu stawianego przez TSUE sądom unijnym (wyroki z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18 oraz z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt C-19/20) także w orzecznictwie Sądu Najwyższego zwrócono uwagę, iż kredytobiorca-konsument ma zastrzeżoną możliwość podjęcia ostatecznej decyzji co do sanowania niedozwolonej klauzuli (i uniknięcia w ten sposób skutków nieważności umowy) albo powołania się na całkowitą nieważność umowy (wyrok z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18).

W związku z tym należy wskazać, że w niniejszej sprawie pozwani nigdy wobec banku nie zakwestionowali zapisów umowy, nie żądali ich unieważnienia. Po prostu zaprzestali realizacji zobowiązań.

Na marginesie należy zauważyć, że stwierdzenie nieważności umowy prowadziłoby w konsekwencji do obowiązku wzajemnego zwrotu całości świadczeń wynikających z umowy.

Powyższe pozwala przyjąć, iż umowa nr (...) została pozwanym skutecznie wypowiedziana, co skutkowało zobowiązaniem do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania z kredytu. Na tej podstawie należy przyjąć, iż powództwo było zasadne co do zasady.

Rozstrzygając o wysokości żądania, Sąd oparł się na treści złożonego do akt wyciągu z ksiąg banku. Brak jest podstaw do podważania przedłożonego dokumentu, wyliczenia nie budzą wątpliwości. Dane ujęte w wyciągu pozostają koherentne wobec całości pozostałej dokumentacji.

Roszczenie z tytułu odsetek opierało się na regulacji art. 481 k.c. Pozwani pozostawali opóźnieni w spełnieniu świadczeń, zatem strona powodowa w myśl art. 481§ 1 k.c. zasadnie dochodziła naliczania odsetek od powyższych kwot. Mając na uwadze ustalone postanowienia umowy, na podstawie art. 481 § 2 k.c., wobec kwoty należności z tytułu kapitału kredytu w wysokości 287.869,91 zł powód dochodził odsetek umownych. Zarazem na podstawie art 321§ 1 k.p.c. zgodnie z wolą strony powodowej wymiar wskazanych odsetek został ograniczony do poziomu 4- krotności stopy kredytu lombardowego. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z informacjami, w myśl art. 228 § 2 k.p.c., powszechnie dostępnymi z witryny internetowej NBP ( (...) stosunek notowanych przez polski bank centralny: stopy referencyjnej wobec stopy lombardowej nie narusza poziomu maksymalnych odsetek za opóźnienie przewidzianej w art. 481 § 2 ¹ k.c. w związku z czym nie podlegają one zmniejszeniu na podstawie § 2 ² przywołanego przepisu. Art. 481 § 2 ³ k.c. nie znajduje zastosowania.

Z kolei wobec sumy kwot skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości 9.735,92 zł (3.159,68 zł+ 6.576,24 zł), mając na uwadze art. 482 § 1 k.c. zgodnie z żądaniem strony powodowej należało zasądzić przewidziane w art. 481§ 2 in fine k.c. odsetki ustawowe za opóźnienie.

W toku postępowania, Sąd ustanowił dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych. Kurator, wraz ze sprawozdaniem złożonym z podjętych czynności wniósł także w dniu 20 września 2021 r. o przyznanie wynagrodzenia za czynności podjęte w sprawie. Dlatego Sąd na podstawie § 1 pkt (1) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.2018.536) w zw. z § 2 pkt (7) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie Dz.U.2015.1800 przyznał kuratorowi z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 4.320,00 zł.

Rozstrzygając o kosztach procesu, Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądził na rzecz powodowego banku kwotę: 19.446,95 zł w skład której weszły:

⚫

kwota 14.892 zł – uiszczona z tytułu opłaty od pozwu, w tym zaliczona na podstawie art. 505 ³⁷§ 2 k.p.c. kwota 3.692,00 zł uiszczona z tytułu opłaty w ramach elektronicznego postępowania upominawczego;

⚫

kwota 17 zł – uiszczona z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa;

⚫

kwota 217,95 zł – uiszczona z tytułu kosztów notarialnego uwierzytelnienia dokumentów na potrzeby elektronicznego postępowania upominawczego zaliczona na podstawie art. 505 ³⁷§ 2 k.p.c.

⚫

kwota 4.320 zł – z tytułu wynagrodzenia kuratora dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć stronie powodowej przez jej pełnomocnika wraz z pouczeniem o prawie, terminie oraz trybie do wniesienia apelacji.