Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Ł. S. wystąpił z powództwem przeciwko (...) Bank S.A. żądając pozbawienia wykonalności nakazu zapłaty z dnia 28 sierpnia 2017 roku wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Łodzi (sygn. akt I Nc 425/17).

W uzasadnieniu pozwu podał, że jest „osobą pokrzywdzoną i oszukaną”, bez sprecyzowania, na czym to pokrzywdzenie miałoby polegać.

(pozew k. 4-6)

W dniu 17 grudnia 2020 roku doręczono (...) Bank S.A. odpis pozwu, jednakże (...) Bank S.A. nie złożył odpowiedzi na pozew, ani żadnego dalszego pisma procesowego.

(potwierdzenie doręczenia odpisu pozwu k. 48)

W dalszym piśmie procesowym datowanym na 8 marca 2021 roku powód wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w miejsce dotychczasowego pozwanego (...) (...) w W. oraz podniósł, że „postępowanie pozwanej (...) Bank S.A. z siedzibą w W. egzekwującej świadczenie zasądzone prawomocnym nakazem zapłaty jest sprzeczne z nakazem kierowania się przez podmioty prawa cywilnego dobrymi obyczajami i dobrą wiarą (…)”.

(pismo procesowe powoda k. 95-96)

Postanowieniem z dnia 16 marca 2021 roku wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) (...) w W..

(postanowienie k. 100)

Pozwany (...) (...) oświadczył, że uznaje powództwo w całości, jednakże wniósł o zasądzenie od powoda kosztów procesu, powołując się na art. 101 k.p.c.

(odpowiedź na pozew k. 105)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

W lipcu 2016 roku Ł. S. na prośbę swojej krewnej E. G. (1) udał się wraz z nią do lokalu podmiotu o nazwie (...) przy ul. (...) w Ł.. E. G. (1) wyjaśniła powodowi, że potrzebuje kredytu, ale nie może go uzyskać z uwagi na swoje zbyt niskie dochody. Ł. S. i E. G. (1) zostali zapewnieni w biurze (...) przez obecne tam osoby, m.in. P. K., o tym, że Ł. S. zaciągnie kredyt w banku, ale następnie po 3 miesiącach kredyt będzie „przepisany” na E. G. (1) – z mniejszą ratą miesięczną niż w pierwotnej umowie. W zamian za pośrednictwo w tej operacji Ł. S. miał zapłacić „prowizję” na rzecz (...), z pieniędzy pochodzących z kredytu udzielonego przez bank.

(przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 13 września 2021 roku, 17-20 minuta; zeznania świadka E. G. – protokół rozprawy z dnia 13 września 2021 roku, 5-8 minuta)

W dniu 20 lipca 2016 roku E. G. (1) zawarła umowę o świadczenie usług pośrednictwa finansowego z podmiotem oznaczonym jako (...) S.A. z siedzibą we W.. W dniu 7 grudnia 2016 roku analogiczną umowę z tym samym podmiotem zawarł Ł. S..

Wyżej przywołane umowy zostały oznaczone znakiem firmowym podmiotu o nazwie (...).

(kopie umów pośrednictwa finansowego k. 97 i k. 98)

Ł. S. otrzymał od podmiotu oznaczonego jako „ Biuro Doradztwa (...) z siedzibą w Ł. przy ul. (...)” dokument zatytułowany „Promesa kredytu”, datowany na 27 lipca 2016 roku.

(kopia dokumentu k. 99)

W dniu 29 lipca 2016 roku Ł. S. zawarł z (...) Bank S.A. pisemną umowę pożyczki, na kwotę 102.925,10 zł określoną w §1 ust. 1 umowy. W tym samym punkcie umowy wskazano, że pożyczka podlega spłacie w 120 równych ratach kapitałowo-odsetkowych. W §1 ust. 2 umowy określono, jak część kwoty pożyczki pokrywa koszty pożyczki (prowizję banku i opłatę pobraną przez pośrednika kredytowego). Wysokość oprocentowania pożyczki określono w §2 umowy.

W §1 ust. 1 umowy podano, że jest ona zawierana „za pośrednictwem (...) S.A.”, w imieniu pozwanego banku podpisała ją J. G. jako pełnomocnik banku.

(kopia umowy k. 12-18)

Powód otrzymał wypłatę środków pieniężnych z pożyczki udzielonej przez (...) Bank S.A. Część z tych środków wpłacił jako „prowizję” na rachunek wskazany mu przez osoby spotkane w biurze (...).

Kiedy następnie powód i E. G. (1) próbowali kontaktować się z (...) w celu „przepisania” kredytu na E. G. (1), byli zbywani, a w styczniu 2017 roku zastali lokal (...) przy ul. (...) w Ł. zamknięty przez Policję.

(przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 13 września 2021 roku, 19-20 minuta; zeznania świadka E. G. – protokół rozprawy z dnia 13 września 2021 roku, 9-13 minuta)

W dniu 28 sierpnia 2017 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie z powództwa (...) Bank S.A. przeciwko Ł. S. wydał nakaz zapłaty nakazujący pozwanemu zapłacić na rzecz powoda kwotę 108.278,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 11 sierpnia 2017 roku i kosztami procesu.

Odpis nakazu zapłaty doręczono Ł. S. w dniu 5 września 2017 roku. W dniu 2 października 2017 roku pozwany złożył w wyżej wskazanej sprawie pismo zatytułowane „Wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty” oraz drugie pismo zatytułowane „Sprzeciw od nakazu zapłaty”.

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu oraz zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty.

Z kolei postanowieniem z dnia 19 stycznia 2018 roku odrzucono zażalenie pozwanego na wyżej wskazane postanowienie z dnia 6 listopada 2017 roku. Postanowienie z dnia 19 stycznia 2018 roku jest prawomocne od dnia 21 lutego 2018 roku.

W dniu 23 kwietnia 2020 roku wydano (...) Bank S.A. tytuł wykonawczy, tj. odpis wyżej opisanego nakazu zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności.

(załączone akta sprawy I Nc 425/17 – nakaz zapłaty k. 33, kopia tytułu wykonawczego k. 92, postanowienie k. 77-79)

W dniu 16 października 2020 roku (...) Bank S.A. zawarł z (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w W. umowę sprzedaży, na mocy której zbył na rzecz tego funduszu m.in. wierzytelność w stosunku do Ł. S. wynikającą z wyżej opisanej umowy pożyczki.

(kopia umowy k 82-87, kopia załącznika do umowy k. 91)

Prokuratura Regionalna we W. nadzoruje śledztwo prowadzone przez Komendę Wojewódzką Policji we W. przeciwko szeregowi osób podejrzanych o to, że działając w imieniu (...) S.A. i powiązanych z nią spółek popełniło szereg przestępstw na szkodę banków i osób fizycznych będących klientami banków. W ramach tego śledztwa postawiono m.in. P. K. i J. Z. zarzut dotyczący tego, że działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w warunkach zorganizowanej grupy przestępczej reprezentując (...) S.A. we W. doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Ł. S. i E. G. (1) oraz (...) Bank S.A. (ten ostatni na kwotę 102.925,10 zł) – w ten sposób, że wiedząc o rzeczywistym przeznaczeniu środków mających pochodzić z proponowanego kredytu, jakim było wsparcie finansowe niemającej zdolności kredytowej E. G. (1), wprowadziła wyżej wymienionych (tj. Ł. S. i E. G.) w błąd co do rzeczywistego charakteru prawnego podejmowanych przez nich czynności oraz warunków i wysokości zobowiązań zaciąganych z tytułu udzielanych kredytów – poprzez utwierdzenie pokrzywdzonych w przekonaniu, że kwoty prowizji przelane na rachunek (...) S.A. stanowią „zabezpieczenie dla przepisania kredytu” oraz utwierdzenie pokrzywdzonych w przekonaniu, że zaciągnięty kredyt „zostanie przeniesiony na E. G. (1) w terminie do trzech miesięcy, a Ł. S. z tytułu podpisania przedłożonych mu dokumentów nie poniesie żadnych kosztów”.

(pismo Prokuratury Regionalnej we W. k. 129-131, k. 132-142)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt. 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, w szczególności kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym innym niż orzeczenie sądu.

Zaznaczyć należy, że powód Ł. S. nie kwestionował w niniejszej sprawie istnienia obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym, tj. w szczególności nie podnosił zarzutów dotyczących ewentualnej nieważności wyżej opisanej umowy pożyczki zawartej z (...) Bank S.A. Zaznaczyć należy zresztą, że z uwagi na prawomocność nakazu zapłaty (orzeczenia sądowego) stanowiącego tytuł egzekucyjny powód nie mógłby w niniejszej sprawie podnosić tego rodzaju zarzutu i skutecznie oprzeć na nim żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Zarzut nieważności umowy pożyczki w całości lub w części powód powinien był podnieść w zarzutach od nakazu zapłaty lub ewentualnie w skardze o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania (art. 403 §1 lub §2 k.p.c.).

Powód na etapie postępowania, kiedy występował bez pełnomocnika procesowego, opierał swoje żądanie wyłącznie na twierdzeniu, że został oszukany – ale nie sprecyzował w pozwie, kto go oszukał, w jaki sposób oraz z jakiego względu ta okoliczność miałaby skutkować pozbawieniem tytułu wykonawczego wykonalności. Zauważyć należy, że powód w tym kontekście nie sformułował zarzutu nieważności umowy pożyczki.

W istocie – jak wynika z pism procesowych złożonych już po ustanowieniu dla powoda adwokata z urzędu - powód opierał powództwo przeciwegzekucyjne wytoczone w niniejszej sprawie na treści art. 840 §1 pkt 2 k.p.c., tj. starał powoływać się na zdarzenie, które nastąpiło już po powstaniu tytułu egzekucyjnego (tj. po uprawomocnieniu się wyżej opisanego nakazu zapłaty) i które skutkowało w jego ocenie niemożnością egzekwowania obowiązku pieniężnego stwierdzonego tym tytułem. Zdarzenie to miałoby polegać na „postępowaniu pozwanej (...) Bank S.A. z siedzibą w W. egzekwującej świadczenie zasądzone prawomocnym nakazem zapłaty”, co w ocenie powoda jest „sprzeczne z nakazem kierowania się przez podmioty prawa cywilnego dobrymi obyczajami i dobrą wiarą” (k. 95). Zauważyć należy, że sprzeczne z zasadami współżycia społecznego postępowanie wierzyciela na etapie postępowania egzekucyjnego (w tym samo złożenie wniosku do komornika o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi) jedynie w zupełnie wyjątkowych okolicznościach może stanowić podstawę powództwa przeciwegzekucyjnego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2018 r., II CSK 664/17). Tymczasem w sprawie niniejszej powód nie wyartykułował nawet tego, dlaczego właściwie uważa postępowanie (...) Bank S.A. na etapie postępowania egzekucyjnego za niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Zauważyć należy, że powód nie kwestionował tego, iż zawarł umowę pożyczki z (...) Bank S.A. i że kwota pożyczki została mu wypłacona. Z kwoty tej powód uiścił „prowizję” na rzecz podmiotu używającego nazwy (...), jednakże z tego ostatniego faktu trudno uczynić (...) Bank S.A. (a tym bardziej drugiemu z pozwanych) zarzut działania niezgodnego z zasadami współżycia społecznego. Skoro powód nie twierdzi, że jego zobowiązanie pieniężne wobec (...) Bank SA nie powstało lub przestało istnieć, to trudno wyjaśnić, dlaczego właściwie uważa on, że egzekwowanie tego zobowiązania na rzecz (...) Bank S.A. (ewentualnie przez drugiego z pozwanych) jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sam fakt postawienia zarzutów karnych osobom trzecim, które – jak uznały organy prowadzące postępowanie karne – działały zarówno na szkodę banku jak i na szkodę Ł. S., trudno uznać za fakt uzasadniający ocenę, że pozwany bank w stosunku do powoda postępował w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Powód nie twierdził w niniejszym postępowaniu, ani tym bardzie nie wykazał, jakoby pracownicy lub organy (...) Bank S.A. wiedziały (w dacie udzielenia pożyczki) o tym, że osoby trzecie działające w ramach przedsiębiorstwa (...) wprowadziły powoda w błąd co do możliwości „przepisania kredytu” na E. G. (1) lub wiedziały o pobraniu od powoda przez te osoby trzecie „prowizji”. Z pisma Prokuratury Regionalnej we W. (k. 120) wynika zresztą, że w postępowaniu karnym nie ujawniono żadnych umów pośrednictwa, które zawarte byłyby między (...) Bank S.A. a (...) lub (...) S.A., a (...) Bank S.A. ma w tym postępowaniu status pokrzywdzonego. Co więcej, postępowanie samego powoda, który uczestniczył w przedsięwzięciu mającym na celu finalnie uzyskanie kredytu bankowego przez osobę (E. G. (1)), która nie posiadała zdolności kredytowej, może budzić wątpliwości co do zgodności z zasadami współżycia społecznego.

Dodać należy ponownie, że samo popełnienie przestępstwa przez pośrednika finansowego w związku z umową pożyczki zawartą przez powoda z bankiem nie przesądza o nieważności tej ostatniej umowy, przy czym jednak kwestia ważności umowy, jako związana ze zdarzeniami mającymi miejsce przed powstaniem tytułu egzekucyjnego, jakim jest wyżej opisany prawomocny nakaz zapłaty, nie może być przedmiotem ustaleń w sprawie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności – mogłaby być przedmiotem ustaleń w postępowaniu prowadzonym na skutek zarzutów od nakazu zapłaty lub skargi o wznowienie postępowania w sprawie, w której nakaz został wydany.

Zaznaczyć należy, że powód ani w pozwie ani w żadnym z pism procesowych nie powołał jako podstawy swojego powództwa skutecznego uchylenia się od skutków umowy pożyczki zawartej pod wpływem błędu (nie twierdził też w pozwie ani w żadnym piśmie procesowym, że takie oświadczenie skutecznie złożył, chociaż zarazem załączył do pozwu kopię pisma skierowanego do A. Bank w sprawie rzekomego błędu, k. 22-23). Zdarzenie takie (hipotetycznie rzecz biorąc) mogłoby zostać potraktowane jako zdarzenie zaistniałe już po powstaniu tytułu egzekucyjnego skutkujące wygaśnięciem obowiązku stwierdzonego tym tytułem, skoro jednak powód nie oparł swojego powództwa na tego rodzaju podstawie, podstawa ta nie była przedmiotem rozważań sądu w niniejszej sprawie.

Zaznaczyć należy, że wprawdzie pozwany fundusz uznał powództwo, ale jednak uznanie powództwa – zwłaszcza dokonane tylko przez jednego z pozwanych – nie wiąże sądu, jeżeli prowadziłoby do rozstrzygnięcia sprzecznego z prawem lub zmierzającego do obejścia prawa (art. 213 §2 k.p.c.), a tak należy ocenić pozbawienie wykonalności tytułu egzekucyjnego będącego prawomocnym orzeczeniem sądowym przy braku podstaw z art. 840 §1 pkt 2 k.p.c.

Na podstawie art. 102 k.p.c., z uwagi na szczególne okoliczności sprawy opisane w ramach przesłuchania powoda i jego trudną sytuację finansową, odstąpiono od obciążenia go kosztami procesu na rzecz pozwanego funduszu.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda przez Portal Informacyjny.

2.  Sporządzić kopię kart 76, 77, 81, 87. 88 i 92 z akt sprawy I Nc 425/17, a następnie zwrócić te akta do I Wydz. C.. ,z uwagi na pismo tego Wydziału z 5 X 2021 roku.

Dnia 11 X 2021 roku