Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z 15 grudnia 2022 roku skierowanym przeciwko J. W. (1) powód (...) S.A. w W. wniósł o (I) zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 231.718,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 listopada 2022 r do dnia zapłaty na którą składają się: (1) 160.000 zł tytułem zwrotu kapitału oddanego stronie pozwanej oraz (2) 71.718,71 zł tytułem zwrotu wartości świadczenia banku polegającego na umożliwieniu korzystania stronie pozwanej z udostępnionego kapitału. W ramach roszczenia ewentualnego (II) strona powodowa wniosła o zmianę wysokości świadczenia poprzez waloryzację sądową polegającą na tym, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości stronie powodowej przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 103.033,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty. (pozew k. 4-23)

W odpowiedzi na pozew doręczony 9 stycznia 2023 r. pozwany uznał żądanie zapłaty kwoty 160.000 zł, przy czym zgłosił zarzut potrącenia wierzytelności powoda w kwocie 160.000 zł z wierzytelnością pozwanego wobec powoda i zatrzymania. Wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 71.718,71 zł oraz w zakresie roszczenia ewentualnego, tj. kwoty 103.033,76 zł. Dodatkowo wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego, kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wniósł również o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu.

(odpowiedź na pozew k. 106-123)

Pismem z 30 października 2023 r. strona powodowa (1.) wycofała roszczenie główne w części w zakresie pkt. I.1 petitum pozwu, tj. o zapłatę kwoty 157.070,32 zł tytułem zwrotu świadczeń w postaci kapitału kredytu wypłaconych stronie pozwanej wraz ze zwrotem równowartości świadczenia Banku polegającego na korzystaniu przez pozwanych z kapitału udostępnianego przez Bank; a także w całości w zakresie pkt. I.2 petitum pozwu. Powód (2.) poparł żądanie wyrażone w pkt. I.1 petitum pozwu w pozostałym zakresie, tj. o zasądzenie kwoty 2.929,68 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźni od dnia 2 listopada 2022 roku do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego Stronie pozwanej. Ponadto (3.) rozszerzył żądanie pozwu o kapitalizację niezapłaconych odsetek i wniósł zasądzenie kwoty 2.248,38 złotych wraz z odsetkami od dnia doręczenia niniejszego pisma do dnia zapłaty - tytułem skapitalizowanych odsetek od zwróconego kapitału kredytu w wysokości 63.200,61 złotych liczonych od 2 listopada 2022 roku do dnia zapłaty.

Dotychczasowe roszczenie ewentualne związane z waloryzacją kapitału (4.) ustanowił elementem roszczenia głównego i wniósł o zmianę wysokości świadczenia poprzez określenie, że należność powoda z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy powinna podlegać waloryzacji sądowej, w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości, powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie wynikające z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza obliczone w oparciu o wskaźnik inflacji, bądź wzrost wartości kredytowanej nieruchomości, bądź też inny przyjęty przez Sąd miernik waloryzacji na podstawie którego ustalone zostanie roszczenie waloryzacyjne o zasądzenie i wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zwaloryzowanej kwoty kapitału wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

(modyfikacja k. 169-175)

Pismem z 4 kwietnia 2024 r. bank wycofał roszczenie sformułowane w pkt 3 i 4 modyfikacji powództwa.

(pismo k. 184 i n.)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 12 lutego 2007 roku J. W. (2) zawarł z pozwanym działającym wówczas pod (...) Bank S.A. z siedzibą w W., umowę oznaczoną nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF. Z treści §5 umowy kredytu wynika, że kwota kredytu miała być wypłacona w walucie polskiej. W §7 ust. 1 umowy podano, że kredyt jest waloryzowany „kursem kupna waluty CHF wg tabeli kursowej (...) Banku S.A. Kwota kredytu (…) jest określona na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu”. W §11 ust. 4 umowy podano, że raty kapitałowo-odsetkowe spłacane będą w złotych, po uprzednim ich przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (...) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godz. 14:50. Kwota udzielonego kredytu wynosiła 160.000 zł (§ 1 ust. 2). Okres kredytowania oznaczono na 360 miesięcy, do 10 marca 2037 roku (§ 1 ust. 4).

(umowa kredytu k. 48 i n.)

Kredyt został uruchomiony 21 marca 2007 r. w całości kwotą 160.000 zł

(zestawienie k. 60 i n.)

Dnia 14 lutego 2007 r. J. W. (2) zakupił lokal nr (...) przy (...) w Ł. za kwotę 166.000 zł pochodzącą z kredytu.

(kopia umowy sprzedaży k. 95-98)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2021 roku, sygn. I C 2105/20, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zasądził w sprawie o zapłatę od (...) S.A. w W. na rzecz J. W. (1) kwotę 73.617,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 lutego 2021 roku do dnia zapłaty. Tym samym przesłankowo stwierdzono nieważność ww. umowy kredytu.

(kserokopie: wyrok SR wraz z uzasadnieniem k. 88-93, wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 70-87)

W skierowanym do pozwanego piśmie datowanym na 27 września 2022 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu w terminie 1 miesiąca od doręczenia pisma łącznej kwoty 231.718,71 zł z tytułu wypłaconego na podstawie wyżej opisanej umowy kapitału kredytu, a także do zapłaty kwoty stanowiącej wartość świadczenia umożliwiającego korzystanie z kapitału.

Wezwania te doręczono 30 września 2022 roku.

(pisemne wezwanie k. 38, 43, kopie potwierdzeń doręczenia k. 47)

Pismem z 17 października 2022 r. pozwany wyraził zgodę na rozliczenie z tytułu nieważności umowy poprzez potrącenie bezspornych kwot i przelanie na rachunek banku kwoty 63.200,61 zł. Oświadczenie doręczono 21 października 2022 r.

Bank zakwestionował skuteczność zgłoszonego zarzutu potrącenia.

(oświadczenie k. 127-129, potwierdzenie odbioru k. 131, odpowiedź k. 163)

Bank wypłacił pozwanemu kwotę zasądzoną wyrokiem w wysokości 73.617,97 zł.

Pozwany 3 kwietnia 2023 r. uiścił na rzecz banku 63.200,61 zł.

Suma uiszczonych przez pozwanego na rzecz banku należności wynosi 167.487,68 zł. (pismo k. 178)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty, których wiarygodność dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Zgłoszony przez powoda wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego został cofnięty w piśmie z 30 października 2022 r. (k. 170) oraz w piśmie z 4 kwietnia 2024 r. (k. 185)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie niesporne było to, że strony zawarły umowę kredytu indeksowanego kursem waluty szwajcarskiej, na podstawie której bank udostępnił stronie pozwanej kapitał w łącznej kwocie 160.000 zł.

Wobec cofnięcia pozwu w zakresie żądania kwoty kapitału pomniejszonego o powstałe odsetki ustawowe za opóźnienie, Sąd, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c., umorzył postępowanie w sprawie. Oświadczenia powoda o cofnięciu powództwa były prawnie skuteczne. Pozwany bowiem skutecznie potrącił wierzytelność powoda z tytułu kapitału z przysługującymi im wierzytelnościami z tytułu uiszczonych kosztów kredytu.

Tym samym podlegało rozpoznaniu przez Sąd roszczenie strony powodowej o zasądzenie od pozwanego kwoty skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od udostępnionego kapitału. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie odsetkowe powstało i było wymagalne.

Kwota dochodzona w tym zakresie podlegała zasądzeniu na rzecz powoda.

Przypomnieć należy, iż wobec stwierdzenia nieważności umowy zaktualizował się obowiązek wzajemnego rozliczenia w oparciu o art. 405 w zw. art. 410 k.c. tego, co strony świadczyły sobie nawzajem. Jeśli w wyniku zawarcia umowy każda ze stron spełniła świadczenie na rzecz drugiej strony, to w przypadku nieważności umowy, także w przypadku przyjęcia jej upadku wobec braku możliwości jej utrzymania po wyeliminowaniu postanowień abuzywnych, każda z nich ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia – bank o zwrot kwoty przekazanego kredytu, a kredytobiorca o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz banku w wykonaniu umowy kredytowej.

Przy tym, wskazać należy że prawomocnym wyrokiem z dnia 31 maja 2021 roku, sygn. I C 2105/20, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zasądził w sprawie o zapłatę od (...) S.A. w W. na rzecz J. W. (1) kwotę 73.617,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 lutego 2021 roku do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 499 k.c., potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Pozwany dokonał potracenia należności po doręczeniu odpisu pozwu, zatem powstała wymagalność odsetek za opóźnienie, jak i odpowiedzialność pozwanego za wynik procesu.

Zarzut potrącenia jest zaś czynnością procesową dokonywaną w trakcie trwającego postępowania, do której legitymowany jest pozwany. W zarzucie potrącenia mamy do czynienia z dwoma niezależnymi oświadczeniami o zupełnie innych skutkach. Jednym z oświadczeń, które tkwi w czynności procesowej, jest oświadczenie materialnoprawne o potrąceniu, a drugim jest natomiast procesowe powołanie się na czynność materialnoprawną, której celem jest umorzenie wierzytelności. Oświadczenie o potrąceniu jest czynnością materialnoprawną powodującą – w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 k.c. – odpowiednie umorzenie wzajemnych wierzytelności, natomiast zarzut potrącenia jest czynnością procesową, polegającą na żądaniu oddalenie powództwa w całości lub w części z powołaniem się na okoliczność, że roszczenie wygasło wskutek potrącenia. W niniejszej sprawie nie zostało złożone przez pozwaną pismo wraz z dowodami doręczenia powodowi.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c., przy uwzględnieniu treści art. 455 k.c. Powód dochodził odsetek liczonych od dnia zapłaty tytułem zwrotu kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej, od dnia następnego po doręczeniu pisma z dnia 25 czerwca 2024 roku.

Sąd umorzyła postępowanie wobec cofnięcia powództwa, co do w zakresie kwot przewyższających kwotę udzielonego kredytu. Z orzecznictwa Sadów oraz wyroków TSUE jasno wynika, iż bank nie może dochodzić od kredytobiorcy żadnych dodatkowych kwot ponad kwotę udzielonego kapitału., co oznacza iż cofniecie pozwu było dopuszczalne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na postawie art. 102 k.p.c. i nie obciążył pozwanego kosztami należnymi stronie powodowej, z uwagi na charakter dochodzonych roszczeń, status konsumenta przysługujący pozwanemu, a także to że w zakresie cofniętego powództwa poza kwotą kapitału, powód był traktowany jako strona przegrywająca sprawę.

Wobec cofnięcia powództwa, na podstawie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zwrócono powodowi część opłaty od pozwu i kwotę niewykorzystanej zaliczki na wydatki.