Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w R. w pozwie z dnia 29 października 2024 r. skierowanym przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi (...) w Z. wniosła o zasądzenie nakazem zapłaty od pozwanego na rzecz powoda kwoty 281.592,86 zł. z odsetkami liczonymi od:

a)  kwoty 130.840,71 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 20 lipca 2024 r. do dnia zapłaty;

b)  kwoty 146.034,64 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 22 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty;

c)  kwoty 4.717,51 zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty do dnia zapłaty.

Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym zastępstwa radcy prawnego wg norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że objęta pozwem kwota stanowi niezapłacone należności za sprzedaż energii elektrycznej i jej dystrybucję.

(pozew k. 4-5v.)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 15 listopada 2024 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 31)

Od powyższego nakazu zapłaty strona pozwana wniosła sprzeciw. Strona pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, ponadto wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Na wypadek nieuwzględnienia wniosków sprzeciwu, strona pozwana wniosła o odstąpienie od obciążenia jej kosztami postępowania w oparciu o art.102 k.p.c. Powołała się na niezwykle trudną sytuację finansową, brak płatności wymagalnych zobowiązań po stronie NFZ.

(sprzeciw k. 35-37)

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa wniosła o nieuwzględnienie sprzeciwu.

(odpowiedź na sprzeciw k. 57)

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Pomiędzy powodem a pozwanym zawarta została umowa numer (...) z dnia 12 grudnia 2023r. o sprzedaż i dostawę energii elektryczne

(dowód – umowa k. 17 i n.)

Na podstawie powyższej umowy powód wystawił pozwanemu faktury VAT numer (...) z dnia 5 lipca 2024r., numer (...) z dnia 7 sierpnia 2024r., na łączną kwotę 276.835,35 zł. oraz notę odsetkową z dnia 15 lipca 2024r. za opóźnienie w płatności faktury numer (...).

(dowód: faktury i nota odsetkowa k.24-26)

Pozwany nie uiścił należności wynikającej z w/w faktur Vat i noty odsetkowej na rzecz powoda.

(bezsporne)

Powód pismem z dnia 19 września 2024 r. wezwał pozwanego do dobrowolnego uregulowania zadłużenia wynikającego z zawartej umowy i wystawionych faktur Vat w łącznej wysokości 281.592,86 zł., zwracając się jednocześnie o dobrowolne uregulowanie zaległości w zapłacie lub przedstawienie propozycji polubownego rozwiązania powstałego sporu.

(dowód: wezwanie przedsądowe do zapłaty – k. 27; potwierdzenie odbioru k.28)

Pozwany nie zapłacił powyższych należności.

(bezsporne)

Okoliczności związane z zawarciem przez strony umowy nr (...) o sprzedaż energii elektrycznej i jej dostawę oraz powstaniem zaległości w zapłacie należności z tego były w istocie pomiędzy stronami bezsporne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, zaś zarzuty zawarte w sprzeciwie, które ograniczyły się do argumentacji na poparcie wniosku o zastosowanie art. 102 k.p.c., zasługiwały tylko na częściowe uwzględnienie.

W tym stanie rzeczy należało uznać, że zaszły przesłanki do zastosowania art. 148 ¹ par. 1 k.p.c.

Strony łączyła umowa, na podstawie której strona powodowa sprzedała i dostarczyła pozwanemu energię elektryczną. Nie ulega wątpliwości, że powód spełnił swoje świadczenie. Pozwany nie uiścił należności, wynikających z wystawionych przez powoda faktur, czego nie kwestionował.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego na dzień wystąpienia z powództwem w niniejszej sprawie strona pozwana pozostawała w opóźnieniu z zapłatą dochodzonych należności.

W kwestii odsetek wskazać należy, że w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcja handlowych.

Zgodnie z art. 4 cytowanej ustawy transakcją handlową w rozumieniu ustawy jest umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Zakresem ustawy objęte są zatem umowy zawierane w związku z wykonywaną przez strony tych umów działalnością, w których obowiązek zapłaty stanowi ekwiwalent świadczenia niepieniężnego w rozumieniu przepisu art. 487 § 2 k.c., którym to świadczeniem niepieniężnym jest dostarczenie towaru lub świadczenie usług. Dodatkowo ustawodawca w przepisie art. 2 ustawy sformułował katalog podmiotów, które powinny być stronami transakcji handlowych, aby do tych transakcji mogły znaleźć zastosowani postanowienia umowy.

Zgodnie z art. 2 pkt 1-3 powołanej ustawy, stosują się ją do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są:

1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;

2) podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;

3) podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych.

Powód jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, do którego stosuje się ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Niewątpliwie powołaną ustawę stosuje się również do strony pozwanej (art. 3 pkt 3 cytowanej ustawy). Strona pozwana, mimo, że zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej nie jest przedsiębiorcą, to zaliczana jest do jednostek sektora finansów publicznych i podlega obowiązkowi stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych. Przepis art. 3 Prawa zamówień publicznych wymienia podmioty udzielające zamówień publicznych, a wśród nich – w ust. 1 pkt 1 – jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Podmiotami zaliczonymi do jednostek sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych są w obecnie obowiązującym stanie prawnym podmioty wymienione w art. 99 ustawy o finansach publicznych, tym także samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej.

Mając zatem na uwadze, że strony w niniejszej sprawie są podmiotami, które mogą być wyłącznymi stronami transakcji handlowych, w związku z prowadzoną przez siebie działalności, i zawarły umowę, której przedmiotem było odpłatne dostarczenie energii należało uznać, że w niniejszej sprawie znajdowały zastosowanie przepisy powołanej ustawy.

O obowiązku zapłaty odsetek w wysokości ustawowej za opóźnienie w transakcjach handlowych Sąd orzekł zatem na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którym w transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: wierzyciel spełnił swoje świadczenie i wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Strona powodowa dochodziła odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych dla kwoty 130.840,71 zł. od dnia następnego po upływie terminu płatności faktury numer (...), tj. od 20 lipca 2024r. i dla kwoty 146.034,64 zł. od dnia następnego po upływie terminu płatności faktury numer (...), tj. od 22 sierpnia 2024r., zaś w zakresie kwoty 4.717,51 zł. dochodzonej tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie faktury numer (...), od dnia wytoczenia powództwa, co Sąd uznał za uzasadnione.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w zakresie kwoty 130.840,71 zł. od dnia 20 lipca 2024 r., w zakresie kwoty146.034,64 zł. od dnia 22 sierpnia 2024 r., zaś od kwoty 4.717,51 zł. od dnia 29 października 2024 r. do dnia zapłaty.

Sąd zasądził ponadto od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.080 zł. tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 2.017 zł., tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, uznając że sytuacja pozwanego, jako placówki publicznej służby zdrowia – jest bardzo trudna, a problem ma wręcz charakter systemowy.

Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasadzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Podstawę do zastosowania art. 102 k.p.c. stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące sąd o tym, że w danym przypadku obciążenie strony przegrywającej w całości lub w części kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne i niesprawiedliwe – ocena stanów faktycznych pod kątem dopuszczalności zastosowania zasady słuszności odnośnie do obowiązku zwrotu kosztów procesu pozostawiona została sądowi, który powinien kierować się w tym zakresie własnym poczuciem sprawiedliwości z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 27.04.2012 r., V CZ 2/12, postanowienie SN z dnia 1.12.2011 r., I CZ 26/11). W orzecznictwie wskazuje się, że do kręgu okoliczności stanowiących podstawę zastosowania art. 102 k.p.c. zalicza zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu.

Przyznać należy rację pozwanemu, że jego sytuacja – jako placówki publicznej służby zdrowia – jest trudna, a problem ma wręcz charakter systemowy. Podkreślić trzeba również istotną funkcję społeczną - leczniczą, jaką spełnia pozwany. Obciążanie pozwanego pełnymi kosztami procesu – w sytuacji, gdy ciąży na nim obowiązek uiszczenia należności zasądzonych niniejszym wyrokiem – mogłoby prowadzić do dalszych opóźnień i ewentualnego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Strona pozwana nie może jednak oczekiwać, że jej kontrahent będzie kredytować jej działalność. Przy tym, okoliczności dotyczące trudnej sytuacji finansowej nie są wystarczające, aby uznać, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek – okolicznościom tym powinny towarzyszyć inne, które dawałyby przekonanie o słuszności nieobciążania strony przegrywającej kosztami poniesionymi przez jej przeciwnika (por. postanowienie SN z 20.07.2012 r., II CZ 80/12). W przeciwnym razie, takie działanie – pozbawianie strony wygranej zwrotu kosztów procesu – stałoby w sprzeczności z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Tym samym, można zastosować dobrodziejstwo z art. 102 k.p.c., jeżeli na rzecz strony przegrywającej przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego (zob. postanowienie SN z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11).

I tak na podstawie okoliczności danej sprawy – związanych z przebiegiem samego procesu, jak i leżących na zewnątrz – w ocenie Sądu, zachodził szczególny wypadek, który czynił zasadnym częściowe nieobciążanie pozwanego Szpitala całością kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej. Ocena całokształtu okoliczności uzasadniała odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik procesu decydującej o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu.

Niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika sprawia, iż, w związku z trudną sytuacją finansową pozwanego, zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości stawki minimalnej przeciwne byłoby zasadom słuszności.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego nie odpowiada stopniowi zawiłości sprawy, a zwłaszcza nakładowi pracy pełnomocnika. Niniejsza sprawa nie należała do skomplikowanych – ani pod względem faktycznym, ani prawnym. Aktywność pełnomocnika strony powodowej w niniejszej sprawie ograniczyła się do złożenia kilkustronicowego pozwu wraz z załącznikami, przy czym znaczną część z nich stanowi wydruki z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, oraz jednostronicowej odpowiedzi na sprzeciw, która przywoływała argumenty dotyczące art. 102 k.p.c. W niniejszej sprawie nie było także konieczności podjęcia przez pełnomocnika strony powodowej szczególnych działań celem wyjaśnienia sprawy. Z kolei, strona pozwana nie wysuwała oczywiście bezzasadnych zarzutów, ani nie sporządziła obszernych pism procesowych, obligujących pełnomocnika strony powodowej do odniesienia się do nich, a zatem poświęcenia dużej ilości czasu i nakładu pracy. Jednym spornym zagadnieniem w niniejszej sprawie było ocena zasadności zastosowania art. 102 k.p.c., która to ocena należała do Sądu.

W takiej sytuacji, gdy nakład pracy pełnomocnika strony powodowej nie był znaczny i w świetle powołanych, istotnych trudności finansowych pozwanego Szpitala, zasądzenie na rzecz powoda zwrotu wynagrodzenia w wysokości określonej rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości kłóciłoby się z zasadą słuszności, z uwagi na konieczność zapewnienia ekwiwalentności i równowagi między zakresem pracy a wysokością wynagrodzenia, zaliczanego do niezbędnych i celowych kosztów procesu, tak, aby nie doprowadzić do wzbogacenia jednej strony kosztem drugiej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasadził od pozwanego na rzecz strony powodowej jedynie część kosztów zastępstwa procesowego, uwzględniając zachodzący szczególny wypadek, a jednocześnie nie pozbawiając pełnomocnika strony powodowej należnego i koniecznego wynagrodzenia, miarkujące je jedynie stosownie do okoliczności niniejszej sprawy. Odstąpienie od obciążenia pozwanego wszelkimi kosztami procesu byłoby niesłuszne, biorąc pod uwagę, że pozwany dał asumpt do wytoczenia powództwa, nie regulując terminowo swoich zobowiązań wobec strony powodowej. Strona powodowa poniosła koszty sądowe w postaci opłaty sądowej od pozwu, co było niezbędne do dochodzenia roszczenia przed sądem – koszty sądowe stanowią jeden z elementów kosztów działalności podmiotów, które opóźniają się w zapłacie swoich wymagalnych zobowiązań.

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.

Z/

Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć pozwanemu przez peł.

2025/04/14