Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 30 listopada 2023 roku, skierowanym przeciwko I. K. i A. K., powód (...) Bank (...) w W. Oddział w Polsce wniósł o zasądzenie solidarnie ( ewentualnie: łącznie, ewentualnie: w częściach równych, ewentualnie: in solidum) od strony pozwanej na jego rzecz kwot (I.) 139.999,99 zł., tytułem zwrotu kapitału kredytu i (II.) 21.494,25 zł., tytułem zmiany wysokości świadczenia pieniężnego wypłaconej kwoty kapitału kredytu, na skutek waloryzacji sądowej wynikającej z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza za okres od dnia wypłaty kwoty kredytu do 1 marca 2018 r. – obie kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 31 października 2023 r. do dnia zapłaty.

Niezależnie od powyższego strona powodowa wniosła o zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(pozew k. 4-18)

W odpowiedzi na pozew z 31 stycznia 2024r., strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej łącznie do majątku wspólnego pozwanych kosztów procesu, w tym trzykrotności stawki minimalnej opłaty za czynności radców prawnych, z uwagi na zasady słuszności i znaczący nakład pracy pełnomocnika i nieobciążanie strony pozwanej ewentualnymi kosztami procesu.

Strona pozwana podniosła, iż roszczenie strony powodowej uległo przedawnieniu.

Dodatkowo, strona pozwana podniosła zarzut zatrzymania w stosunku do roszczenia wskazanego w punkcie I pozwu tj. dotyczącego zwrotu kwoty 139.999,99 zł., tytułem udostępnionego kapitału z wymaganą wierzytelnością pozwanych przysługującą od powoda tytułem zwrotu świadczeń nienależnych w wysokości 81.509,87 zł i 25.668,23 chf, zasądzonych wyrokiem z 26 kwietnia 2022 r. wydanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. akt I C 2552/20). Ponadto powołała się na przedwczesność powództwa i podniosła zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez stronę powodową.

Strona pozwana przyznała, że nie kwestionuje obowiązku zwrotu kapitału, jednak w tym zakresie czeka na prawomocne zakończenia sporu w przedmiocie ważności umowy.

(odpowiedź na pozew k. 58-66)

Pismem nadanym w UP dnia 10 czerwca 2024 roku powód cofnął, bez zrzeczenia się roszczenia, żądanie dokonania waloryzacji i roszczenie o zapłatę wskazane w pkt II petitum pozwu. Powód podtrzymał w całości roszczenie o zwrot równowartości nominalnej kwoty kapitału wypłaconego pozwanym.

(częściowe cofnięcie pozwu k. 124)

Pismem z 5 sierpnia 2024 r. strona pozwana powołała się na dokonanie potrącenia przysługujących jej wierzytelności, w wyniku czego wierzytelność banku o zwrot kwoty kapitału została umorzona w całości. Wobec powyższego wniosła o oddalenie w całości powództwa w zakresie roszczenia nr I. pozwu a w zakresie roszczenia nr II. pozwu wniosła o umorzenie postępowania z uwagi na częściowe cofnięcie pozwu przez powoda. (pismo k. 128-129)

Pismem z dnia 29 października 2024r. strona powodowa przyznała, że strony dokonały wzajemnych rozliczeń w zakresie kwot udostępnionego kapitału oraz spłat dokonanych przez kredytobiorców; na skutek złożonego oświadczenia o potrąceniu z dnia 23 lipca 2024r., bank dokonał na rzecz pozwanych zapłaty kwoty 36.547,10 zł. oraz 34.847,67 CHF.

(pismo k. 157)

Pismem z dnia 4 listopada 2024 roku powód dokonał modyfikacji powództwa, w ten sposób, że cofnął roszczenie w skazane w pkt I. pozwu w zakresie należności głównej, tj. o zapłatę kwoty 139.999,99 zł. oraz rozszerzył powództwo o skapitalizowane odsetki i wniósł o zasądzenie solidarnie ( ewentualnie: łącznie, ewentualnie: w częściach równych, ewentualnie: in solidum) od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 11.607,53 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia niniejszego pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty, tytułem skapitalizowanych odsetek od zwróconego przez stronę pozwaną kapitału kredytu. Na żądanie zapłaty składały się skapitalizowane odsetki od kwoty 139.999,99 zł, liczone od daty wskazanej w pozwie tj. od 31 października 2023 r. do 25 lipca 2024 r. (data doręczenia stronie powodowej oświadczenia o potrąceniu kwoty 139.999,99 zł).

Powód przyznał, że na skutek złożonego przez pozwanych oświadczenia o potrąceniu z dnia 23 lipca 2024r., przysługującej im wierzytelności z wierzytelnością Banku, strony dokonały rozliczenia udostępnionego kapitału kredytu.

Strona powodowa podtrzymała roszczenie o zasądzenie na jej rzecz solidarnie ( ewentualnie: łącznie, ewentualnie: w częściach równych, ewentualnie: in solidum) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, również w zakresie objętym cofnięciem powództwa co do kwoty 139.999,99 zł.

Wobec dokonanych modyfikacji powództwa strona powodowa wniosła o zwrot połowy uiszczonej opłaty od pozwu.

(modyfikacja powództwa k.163 i n. w zw. z zarządzeniem z dnia 2 grudnia 2024r. – k.181)

Pismem z dnia 8 stycznia 2025 r. strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa również w zakresie objętym rozszerzeniem i zasądzenie kosztów procesu. (pismo k. 190-191)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank (...) SA w W. jest następcą prawnym (...) S.A. w zakresie dotyczącym praw i obowiązków powstałych w związku z działalnością obecnie już nie istniejącego oddziału tego drugiego banku w Polsce (oddział ten posługiwał się nazwą (...)).

(okoliczności niesporne, eKRS)

W dniu 29 maja 2007 roku pozwani A. K. i I. K., zawarli z (...) S.A., działającym poprzez Oddział w Polsce z siedzibą w W., umowę o kredyt hipoteczny nr (...) - sporządzoną w dniu 28 maja 2007 roku.

Kredyt opiewał na kwotę 140.000 zł przy jednoczesnej indeksacji do walut CHF i okresie kredytowania oznaczonym na 300 miesięcy ( § 2 ust. 1 i 3 Umowy). Środki z kredytu były przeznaczone na dowolny cel konsumpcyjny ( § 2 ust. 2 Umowy). Prowizja za udzielenie kredytu wyniosła 0 zł ( § 2 ust. 4 Umowy). Spłata kredytu miała następować w 300 miesięcznych równych ratach, przy czym w okresie karencji płatne były wyłącznie odsetki (§ 6 ust. 1-4 umowy).

(niesporne, a nadto: umowa kredytu k. 28-30)

Kredyt został uruchomiony i udostępniony pozwanym w transzach: 1 czerwca 2007 r. – 100.022,00 zł (44.610,86 chf), 20 czerwca 2007 r. – 38.000 zł (17.209,37 chf), 28 grudnia 2007 r. – 1.977,99 zł (940,15 chf)

(zaświadczenie banku k. 31[69-77])

Między stronami toczył się proces z powództwa kredytobiorców (pozwanych w niniejszym postępowaniu), w którym wnieśli oni o zapłatę i ustalenie nieważności ww. umowy kredytu ze względu na abuzywność jej postanowień. Powództwo zostało uwzględnione na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2022r., w sprawie IV C 2552/20, którym ustalono, że nie istnieje stosunek prawny wynikający z umowy kredytu nr (...) i zasądzono na rzecz kredytobiorców kwoty 81.509,87 zł i 25.668,23 chf tytułem zwrotu świadczeń nienależnych, obie kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 sierpnia 2021r. do dnia zapłaty.

(niesporne, nadto kopia pism k. 39-48, kopia orzeczenia k. 132-146)

Pismem, nadanym w dniu 16 października 2023 roku, powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty w terminie do 30 października 2023 r. kwoty w wysokości 139.999,99 zł, stanowiącej równowartość kwoty wypłaconego kapitału, oddanej do ich dyspozycji na mocy czynności prawnej, której podstawę prawną zakwestionowali w toku procesu.

(wezwanie do zapłaty k. 33; dowód nadania k.34)

Pismem datowanym na 26 października 2023 r., doręczonym bankowi 30 października 2023 r., kredytobiorcy określili roszczenie banku jak bezzasadne na obecnym etapie i przedwczesne wobec faktu, iż umowa kredytu jest przedmiotem procedowania w sprawie, w której nie zapadał jeszcze prawomocny wyrok. (kopia odpowiedzi k. 78, potwierdzenie nadania i odbioru k. 79-80)

Wyrokiem z dnia 11 lipca 2024 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie V ACa 1594/22 oddalił apelację banku od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2022r., w sprawie IV C 2552/20.

Pismem datowanym na 23 lipca 2024 roku, doręczonym powodowemu Bankowi w dniu 25 lipca 2024 r., strona pozwana oświadczyła, iż dokonuje potrącenia wierzytelności w kwocie 81.509,87 zł i 13.159,01 CHF (58.181,24 zł) z wierzytelnością przysługującą Bankowi w kwocie 140.000 zł. Kolejno strona pozwana oświadczyła, iż potrąca część wierzytelności w kwocie 10.584 zł z wierzytelnością pozostałą do rozliczenia po potrąceniu z wierzytelnością Banku w kwocie 308,89 zł.

Pozwany wezwali bank do zapłaty w terminie 14 dni od daty doręczenia pisma kwoty 10.275,10 zł., tytułem pozostałej części wierzytelności zasądzonej wyrokami, odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 81.509,87 zł od 13 sierpnia 2021r. do dnia zapłaty oraz kwoty 25.668,23 chf wraz z odsetkami ustawowymi od 13 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty.

Na skutek złożonego oświadczenia o potrąceniu z 23 lipca 2024 r. bank dokonał na rzecz kredytobiorców zapłaty kwoty 36.547,10 zł oraz 34.847,67 chf. Jednocześnie wskazał, iż spełnienie świadczenia przez bank nie stanowi w jego ocenie całkowitego rozliczenia stron.

(kopie orzeczeń k. 131-146, oświadczenie o potrąceniu k. 151, potwierdzenie nadania i odbioru k. 152-153, pismo k. 157-158, potwierdzenia przelewu k. 159-160)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy dokumenty. Wiarygodność tych dowodów nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie niesporne było, że strony (pozwani z poprzednikiem prawnym powodowego Banku) zawarły umowę kredytu indeksowanego kursem waluty szwajcarskiej, na podstawie której bank udostępnił stronie pozwanej kapitał w łącznej kwocie 139.999,99 zł. Poza sporem pozostawała okoliczność, że prawomocnym wyrokiem sądowym ustalano nieistnienie stosunku prawnego wynikającego ze wskazanej umowy kredytu. Tym samym, poza sporem pozostawała okoliczność, że umowa kredytu okazała się nieważna.

Wobec cofnięcia pozwu w zakresie żądania zasądzenia kwot (I.) 139.999,99 zł., tytułem zwrotu kapitału kredytu i (II.) 21.494,25 zł., tytułem zmiany wysokości świadczenia pieniężnego wypłaconej kwoty kapitału kredytu, Sąd, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c., umorzył postępowanie w sprawie. Oświadczenia powoda o cofnięciu powództwa były prawnie skuteczne.

Cofnięcie pozwu w zakresie zwrotu kapitału nastąpiło na skutek przyznania przez powoda, że doszło do umorzenia roszczenia materialnoprawnego na skutek potrącenia z wierzytelnością pozwanych.

Tym samym, podlegające ostatecznie rozpoznaniu przez Sąd, roszczenie strony powodowej, dotyczyło zasądzenia kwoty 11.607,53 zł., tytułem skapitalizowanych odsetek, naliczonych od kapitału kredytu. Na kwotę tę zdaniem strony powodowej składały się skapitalizowane odsetki od kwoty 139.999,99 zł, liczone od daty wskazanej w pozwie tj. od 31 października 2023 r. do 25 lipca 2024 r. (data doręczenia stronie powodowej oświadczenia o potrąceniu kwoty 139.999,99 zł).

Co do zasadności wzajemnych rozliczeń po upadku umowy strony nie pozostawały w sporze. Zaktualizował się obowiązek wzajemnego rozliczenia w oparciu o art. 405 w zw. art. 410 k.c. tego, co strony świadczyły sobie nawzajem. Jeśli w wyniku zawarcia umowy każda ze stron spełniła świadczenie na rzecz drugiej strony, to w przypadku nieważności umowy, także w przypadku przyjęcia jej upadku wobec braku możliwości jej utrzymania po wyeliminowaniu postanowień abuzywnych, każda z nich ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia – bank o zwrot kwoty przekazanego kredytu, a kredytobiorca o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz banku w wykonaniu umowy kredytowej.

Przy tym, wskazać należy, że w niniejszej sprawie pozwani, po uzyskaniu prawomocnego wyroku ustalającego, że nie istnieje stosunek prawny wynikający z umowy kredytu i zasądzającego na ich rzecz kwoty 81.509,87 zł i 25.668,23 chf tytułem zwrotu świadczeń nienależnych, z odsetkami za opóźnienie, pismem z dnia 23 lipca 2024 roku, doręczonym Bankowi 25 lipca 2024 r., złożyli oświadczenie o potrąceniu wierzytelność w kwocie 81.509,87 zł i 13.159,01 CHF (58.181,24 zł) z wierzytelnością przysługującą Bankowi w kwocie 140.000 zł. Kolejno strona pozwana oświadczyła, iż potrąca część pozostałej wierzytelności w kwocie 10.584 zł z pozostałą do rozliczenia po potrąceniu wierzytelnością Banku z tytułu zwrotu kapitału kredytu w kwocie 308,89 zł. Powód nie kwestionował treści, ani formy oświadczenia o potrąceniu. Na skutek złożonego oświadczenia bank dokonał na rzecz kredytobiorców zapłaty kwoty 36.547,10 zł oraz 34.847,67 chf.

Zgodnie z art. 499 k.c., potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (w niniejszej sprawie – od momentu zażądania przez konsumenta stwierdzenia nieważności umowy). Z art. 499 k.c. wynika, iż potrącenie dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie, które ma charakter prawnokształtujący, gdyż bez niego – mimo zaistnienia ustawowych przesłanek potrącenia – nie dojdzie do wzajemnego umorzenia wierzytelności. Forma dla oświadczenia (o charakterze materialnym) nie została narzucona przez ustawodawcę. Oświadczenie o potrąceniu jest czynnością materialnoprawną powodującą – w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 k.c. – odpowiednie umorzenie wzajemnych wierzytelności.

W rozpoznawanej sprawie doszło zatem do umorzenia roszczenia materialnoprawnego powoda o zwrot kapitału kreduytu, na skutek potrącenia z wierzytelnością pozwanych, obejmującą sumę świadczeń objętych prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 26 kwietnia 2022 r. w sprawie IV C 2552/20. Do kwot podlegających potrąceniu zaliczono kwoty wyrażone w CHF, czego bank w żaden sposób nie zakwestionował i zdecydował się cofnąć powództwo o zwrot kapitału (k. 165v).

Wobec tego, że potrącenie skutecznie uchyliło konieczność realnego wykonania przeciwstawnych zobowiązań, oddaleniu podlegało powództwo w zmodyfikowanym zakresie żądania zasądzenia kwoty 11.607,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, tytułem skapitalizowanych odsetek naliczonych od kapitału kredytu, bowiem skutki oświadczenia o potrąceniu następują z mocą wsteczną od chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, tzn. od dnia powstania stanu potrącalności. Zasada retroaktywności potrącenia prowadzi do uznania za niebyłe skutków prawnych związanych z istnieniem wierzytelności, które następnie zostały umorzone w wyniku potrącenia. Dotyczy to w szczególności odsetek naliczanych za opóźnienie za okres po dniu powstania stanu potrącalności.

Podstawę orzeczenia o kosztach procesu stanowił art. 100 k.p.c., statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powodowy Bank jest stroną wygrywającą w zakresie żądania zapłaty kwoty stanowiącej równowartość udostępnionego pozwanym kapitału. W odniesieniu do tej części żądania, Sąd przyjął, że powód wygrał proces i należny mu jest zwrot kosztów procesu, bowiem cofnięcie pozwu w tym zakresie było spowodowane spełnieniem świadczenia, do którego doszło na skutek złożenia przez stronę pozwaną oświadczenia o potrąceniu - równoważnemu w skutkach spełnieniu świadczenia, to zaś uzasadnia przyjęcie, że skoro pozwani spełnili świadczenie w toku procesu, winni być uznani za przegrywających proces w tym zakresie. Z kolei powód, mimo kwestionowania nieważności umowy kredytu, zaskarżonej przez pozwanych w innym postępowaniu, występując z niniejszym pozwem chciał przerwać bieg przedawnienia swojego uzasadnionego roszczenia o zwrot kapitału, zaś w toku postępowaniu, po uzyskaniu zaspokojenia roszczeń z tytułu zwrotu kapitału kredytu – na skutek oświadczenia o potrąceniu skutkującego umorzeniem należności o zwrot kapitału dochodzonej pozwem, niezwłocznie cofnął pozew w tym zakresie. W tej sytuacji, skoro w momencie wystąpienia z pozwem, roszczenie zasługiwało na uwzględnienie, należy uznać powoda za wygrywającego proces w zakresie, w jakim wierzytelność powoda wygasła na skutek potrącenia dokonanego w toku procesu. Natomiast popierając powództwo o zasądzenie skapitalizowanych odsetek od zwróconego przez stronę pozwaną kapitału kredytu, mimo spełnienia świadczenia przez pozwanych w toku procesu na skutek potrącenia, strona powodowa powinna zostać uznana, że przegrywającą sprawę w tej części. Tak samo należy ocenić żądanie zapłaty zgłoszone w pkt II. pozwu i cofnięte w toku procesu.

W tym stanie rzeczy Sąd zważył, iż strona powodowa w znacznej części ostała się ze swoim roszczeniem, bowiem z żądania opiewającego na 173.103 zł. (161.495 zł + 11.608 zł), wygrała w zakresie kwoty kapitału 140.000 zł, co do której cofnęła powództwo po rozliczeniu dokonanym na skutek potrącenia wierzytelności, tym samym wygrała sprawę w 80,88%. Uwzględniając zatem wynik procesu, strona pozwana, która przegrała sprawę w 19,12 % .

Na koszty procesu, poniesione przez stronę powodową w łącznej wysokości 12 793,50 zł., składają się opłata od pozwu w kwocie 4.616,50 zł., 17 zł. opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu głównym w kwocie 5.400 zł., wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu zażaleniowym w kwocie – 2.700 zł., opłata od zażalenia– 30 zł.

Pozwani ponieśli koszty procesu wysokości 8.134 zł., obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu głównym (5.400 zł.), wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu zażaleniowym w kwocie (2.700 zł), i opłatę skarbową (17 zł x 2).

Ponieważ strona powodowa wygrała sprawę w 80,88 %, w takim też stosunku, odpowiadającym kwocie 10.347,38 zł., przysługuje jej zwrot od pozwanych, faktycznie wyłożonych, kosztów procesu; natomiast pozwanym, którzy wygrali proces w 19,12 %, przysługuje zwrot od strony powodowej odpowiednio kwoty 1.555,22 zł. z poniesionych kosztów procesu. Różnica w wysokości 8.792,16 zł. podlegała zasądzeniu na rzecz powoda.

O odsetkach od tych kosztów orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych (Dz.U. 2005 Nr 167, poz. 1398 ze zm.), sąd z urzędu zwraca powodowi połowę uiszczonej opłaty sądowej od pozwu, jeżeli pozew cofnięto już po przesłaniu odpisu pozwu pozwanemu, lecz przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana. Opłatę zwracaną w tym przypadku obniża się o kwotę równą opłacie minimalnej (30 zł). Na podstawie art. 80 ust.1 u.k.s.c. Sąd z urzędu zwrócił stronie różnicę między opłatą w wysokości 750 zł wpłaconą przez stronę tytułem modyfikacji powództwa ( potwierdzenie przelewu k. 178) a opłatą należną ustalona na kwotę 581 zł (zarządzenie k. 170).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.

Z/

Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć stronie pozwanej przez peł.

2025/02/24