Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 października 2015 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu oddalił powództwo S. T. i B. T. przeciwko W. T. (1) o zniesienie służebności osobistej ustanowionej na rzecz pozwanego oraz orzekł o kosztach procesu.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli powodowie, podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenie art. 295 k.c. w związku z art. 927 k.c. poprzez błędną wykładnię i w efekcie jego niezastosowanie w realiach sprawy poprzez nietrafne przyjęcie przez Sąd meriti, że nieodpłatna służebność osobista mieszkania przysługująca W. T. (1) polegająca na prawie korzystania z trzech izb, łazienki i przedpokoju na pierwszym piętrze domu mieszkalnego oraz części piwnicy od strony południowej na nieruchomości przy ul. (...) w G. nie utraciła dla uprawnionego znaczenia podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że pozwany w sposób ewidentny nie korzystał z tej służebności i w 2008 roku wyprowadził się do nowo wybudowanego domu przy ul. (...) w G., która to wyprowadzka miała charakter trwały, a służebność utraciła dla pozwanego wszelkie znaczenie;

- naruszenie art. 35 ustawy z dnia 24 września 2010 roku o ewidencji ludności (Dz. U. z 2015 poz. 388 z późn. zm) poprzez błędną jego wykładnie wyrażającą się nietrafnym uznaniu przez Sąd meńti, że opuszczenie lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G. nie miało charakteru trwałego i dobrowolnego oraz nie wynikało z własnej woli pozwanego podczas gdy brak zaistnienia przesłanek w postaci trwałości i dobrowolności oraz własnej woli pozwanego co do opuszczenia powyższego lokalu nie uzasadniałby wydanie decyzji o wymeldowaniu pozwanego;

- naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w niesłusznym przyjęciu przez Sąd meriti, że służebność osobista polegająca na prawie korzystania z trzech izb, łazienki i przedpokoju na pierwszym piętrze domu mieszkalnego oraz części piwnicy od strony południowej na nieruchomości przy ul. (...) w G. nie utraciła dla uprawnionego wszelkiego znaczenia w sytuacji gdy pozwany nie korzystał z przedmiotowej służebności od 2008 roku i nie miała ona dla niego znaczenia;

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez:

- nieprawidłową konstrukcję uzasadnienia skarżonego wyroku wyrażającą się wewnętrzną sprzecznością treścią uzasadnienia skarżonego wyroku poprzez przyjęcie z jednej strony przez Sąd meńti, że służebność mieszkania dla pozwanego była „swoistym przydziałem majątku po rodzicach” a z drugiej uznanie przez Sąd, że J. T. (1) pomagał pozwanemu i jego żonie przy budowie domu przy ul. (...) w G. w ramach podziału majątku pomiędzy dziećmi co w istocie oznaczało podwójną spłatę z majątku po rodziach;

-brak prawno-relewantnej argumentacji Sądu I instancji w treści uzasadnienia skarżonego rozstrzygnięcia na jakiej podstawie i w oparciu o jakie okoliczności Sąd meriti nietrafnie uznał, że gdyby rodzice Stron chcieli aby pozwany zrzekł się służebności osobistej to zaaranżowaliby spotkanie w ramach którego doprowadziliby do zrzeczenia się służebności osobistej przysługującej pozwanemu;

- nie odniesienie się przez Sąd meriti do oświadczenia J. T. (2) złożonej w trakcie postępowania administracyjnego przed Wójtem Gminy O. w sprawie SO. (...)-15/08/09 w trakcie którego J. T. (1) podała, że lokal w G. przestał pełnić funkcję miejsca pobytu Pozwanego W. T. (2);

- nie wyjaśnienia w oparciu o jakie okoliczności Sąd I instancji nie dał wiary zeznaniom powodów w zakresie tego, że rodzice chcieli aby pozwany został wymeldowany z ulicy (...) aby był „ porządek”;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę skarżonego rozstrzygnięcia poprzez nietrafne przyjęcie przez Sąd I instancji, że służebność osobista polegająca na prawie korzystania z trzech izb, łazienki i przedpokoju na pierwszym piętrze domu mieszkalnego oraz części piwnicy od strony południowej na nieruchomości przy ul. (...) w G. nie utraciła dla uprawnionego wszelkiego znaczenia w sytuacji gdy pozwany wyprowadził się z domu przy ul. (...) w G. do nowo wybudowanego domu przy ul. (...) w G. i tam też następowała koncentracja życia pozwanego i jego rodziny, a z służebności osobistej nie korzystał od 2008 roku.

W konkluzji skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zniesienie bezpłatnej służebności osobistej ustanowionej na rzecz pozwanego polegającej naprawie korzystania z trzech izb, łazienki i przedpokoju na pierwszym piętrze domu mieszkalnego oraz części piwnicy od strony południowej na nieruchomości przy ul. (...) w G..

Podczas rozprawy apelacyjnej w dniu 22 marca 2016 roku pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Podniesione przez skarżących zarzuty apelacyjne, choć zostały ujęte w dość złożonej konfiguracji poprzez powołanie się na naruszenie odpowiednich przepisów prawa materialnego i procesowego, w istocie zmierzają do wykazania, że służebność osobista mieszkania ustanowiona dla pozwanego straciła dla niego wszelkie znaczenie.

Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. Jak wynika bowiem ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym ze zeznań stron, a także świadka J. T. (3) pozwany wyprowadzając się w 2008 roku z nieruchomości przy ulicy (...) w G. nie uczynił tego w zamiarze zrzeczenia się przysługującej jemu służebności mieszkania. Co prawda pozwany przeprowadził się do nowo wybudowanego domu przy ulicy (...) zajmowanego od pewnego czasu już przez jego żonę i dzieci, ale nie dowodzi to rezygnacji z uprawnienia do mieszkania przy ulicy (...). Przeciwnie, pozwany miał zamiar w przyszłości do niego powrócić, a nieruchomość przy ulicy (...) pozostawić swoim dzieciom. Nie można wszakże tracić z pola widzenia faktu, że służebność mieszkania przysługiwała wyłącznie pozwanemu, stąd też budowa nowego domu i przeniesienie się do niego wraz z rodziną było podyktowane troską o zapewnienie żonie i dzieciom warunków mieszkaniowych na wypadek śmierci pozwanego. Również sami powodowie przyznali, że pozwany wielokrotnie „odgrażał się”, że powróci do nieruchomości przy ulicy (...). Co więcej, aktualnie w toku jest zainicjowane przez niego postępowanie o wydanie przedmiotu służebności, które jedynie do czasu zakończenia niniejszej sprawy zostało zawieszone. Fakt wystąpienia z powyższym żądaniem potwierdza istniejący po stronie pozwanego zamiar realizacji uprawnień wynikających ze służebności mieszkania.

Prawidłowości tego rozumowania w niczym nie podważa akcentowana w apelacji okoliczność zmiany adresy zameldowania pozwanego. Zachodzi w tym miejscu potrzeba wyjaśnienia, że fakt zameldowania pod określonym adresem pozostaje bez znaczenia dla oceny zamiaru i woli wykonywania przez uprawnień wynikających z instytucji służebności mieszkania. Ustawodawca nie wymaga dla zachowania uprawnień wynikających ze służebności osobistej nieprzerwanego jej wykonywania. Należy zwrócić uwagę, iż z mocy odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących służebności gruntowych służebność osobista wygasa wskutek niewykonywania jej przez podmiot uprawniony przez lat 10. z powyższego wynika, że nawet sam ustawodawca dopuszcza możliwość niewykonywania służebności przez pewien okres, a sankcję wygaśnięcia uprawnień z tego tytułu zastrzega jedynie w sytuacji, gdy okres ten przekracza 10 lat, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Wbrew odmiennej ocenie skarżących za zniesieniem służebności przysługującej pozwanemu nie przemawia okoliczność, że pozwany korzystał przy budowie domu przy ulicy (...) z pomocy finansowej rodziców. Ustosunkowując się do tak sformułowanego zarzutu w pierwszej kolejności podkreślić trzeba, iż wskazana okoliczność nie stanowi ustawowej przesłanki wygaśnięcia służebności, a kwestia współfinansowania kosztów budowy domu mogłaby ewentualne stać się jedynie przedmiotem wzajemnych rozliczeń pomiędzy spadkobiercami i uprawnionymi do zachowku po rodzicach pozwanego. Ponadto, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego rodzice wprawdzie partycypowali w zakupie części materiałów budowlanych, ale koszty inwestycji w pozostałej części zostały pokryte z dochodów pozwanego i jego małżonki oraz zaciągniętego na ten cel kredytu. W konsekwencji nie można uznać jak usiłują wywodzić skarżący, że ustanowienie służebności mieszkania na rzecz pozwanego w ramach nieformalnego podziału majątku pomiędzy dzieci J. i J. T. (2) wpływa w jakikolwiek sposób na zakres uprawnień pozwanego. Zresztą sam fakt ustanowienia służebności mieszkania na rzecz pozwanego jest w niniejszej sprawie bezsporny i nie był kwestionowany przez stronę powodową.

Nie można także postawić Sądowi Rejonowemu zarzutu naruszenia art. 328 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji szczegółowo wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy rozstrzygnięcia, w tym przyczyny, dla których uznał roszczenie powodów za niezasadne. Przy każdym ustaleniu faktycznym Sąd I instancji wskazywał na jakich dowodach się oparł. Nie odpowiada prawdzie twierdzenie skarżących, że Sąd nie wyjaśnił powodów, dla których odmówił wiarygodności zeznaniom powodów w zakresie w jakim chcieli oni aby pozwany wymeldował się z nieruchomości przy ulicy (...). Zgodzić należy się co prawda z powodami, że Sąd I instancji w uzasadnieniu nie odniósł się szczegółowo do oświadczenia J. T. (2) złożonej w trakcie postępowania administracyjnego, w którym podała, że lokal w G. przestał dla pozwanego pełnić funkcję miejsca pobytu, ale w ocenie Sądu Okręgowego kwestia ta nie wymagała bardziej wnikliwych rozważań. Dodać zresztą trzeba, że o uchybieniu przepisowi art. 328 k.p.c. można mówić wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów konstrukcyjnych pozwalających na kontrolę orzeczenia, weryfikację stanowiska Sądu, zaś skarżący winien wykazać dla skuteczności stawianego w tym zakresie zarzutu, że nie ma z tej przyczyny możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstaw rozstrzygnięcia sprawy. Kwestionowanie zatem zaskarżonego rozstrzygnięcia przez pryzmat naruszenia art. 328 k.p.c. nie może odnieść zamierzonego przez powodów skutku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł z mocy art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 8 pkt 3 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. 2013.461 j.t ze zm. ). Na koszty te złożyła się kwota 100 złotych kosztów zastępstwa procesowego.