Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 października 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1. nakazał pozwanym H. B., E. B. i N. B. opróżnienie lokalu mieszkalnego numer (...) położonego przy ulicy (...) w Ł. wraz z rzeczami do nich należącymi;

2. orzekł, że pozwanym H. B., E. B.
i N. B. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

3. nakazał wstrzymanie eksmisji pozwanych H. B., E. B. i N. B. z lokalu wymienionego w punkcie 1 (pierwszym) do czasu złożenia pozwanym przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

4. nie obciążył pozwanych kosztami procesu,

5. przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi na rzecz r. pr. B. O. kwotę 295,20 złotych tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

Powyższy wyrok wynikał z uznania za zasadne żądania opuszczenia przez pozwanych lokalu zajmowanego bez tytułu prawnego. Sąd Rejonowy wskazał, że umowa najmu, na podstawie której pozwani korzystali z lokalu wygasła na skutek upływu terminu na jaki została zawarta. Powód kilkukrotnie proponował pozwanym zawarcie kolejnej umowy najmu w innych lokalizacjach, na co jednak ci nie wyrazili zgody. W ocenie Sądu, brak było także podstaw do oddalenia powództwa na podstawie art. 5 k.c., a więc
w oparciu o to, iż roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno - gospodarczym przeznaczeniem prawa. Powód był wynajmującym w stosunku do pozwanych i jest jednocześnie właścicielem przedmiotowego lokalu. Prawo własności jest zaś prawem chronionym przez Konstytucję i równocześnie jednym z fundamentalnych praw ustrojowych.

W apelacji od przedmiotowego wyroku pozwani podnieśli następujące zarzuty:

- naruszenia art. 222 § 1 k.c. w związku z art. 5 k.c poprzez błędną wykładnię i uznanie że roszczenie powoda o wydanie lokalu położonego
w Ł. przy ul. (...) 3/4 nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;

- sprzeczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń ze zgromadzonym materiałem dowodowym, polegającą na pominięciu dowodu
z zeznań pozwanych dotyczących nieprawidłowości związanych
z przedłużeniem umowy najmu lokalu położonego w Ł. przy ul. (...) 3/4 występujących stronie powoda, oraz nieprawidłowości związanych
z najmem w/w lokalu występujących po stronie Administracji (...)
w Ł..

W konkluzji pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do wszystkich pozwanych, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przystępując do rozważań nad zarzutami apelacji już na wstępie należy podkreślić, iż całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia art. 222 § 1 k.c. pozwani swoje uprawnienie do zajmowania spornego lokalu wywodzą
z zawartej z powodem umowy najmu z dnia 10 sierpnia 2016 roku. Jednakże okolicznością bezsporną miedzy stronami jest fakt, iż przedmiotowa umowa została zawarta na czas oznaczony do dnia 23 lipca 2017 roku. W tym świetle nie budzi jakichkolwiek zastrzeżeń konkluzja Sądu Rejonowego, że od dnia
24 lipca 2017 roku pozwani zajmują lokal socjalny przy ulicy (...)
w Ł. bez tytułu prawnego. Dla rozstrzygnięcia niniejszej nie ma znaczenia, iż pozwani nie zalegali z opłatami wynikającymi z umowy, lecz decydując jest jedynie ocena czy świetle obowiązujących przepisów przysługuje im ochrona przed zgłoszonym w pozwie żądaniem opróżnienia zajmowanego lokalu. Godzi się przy tym zaznaczyć, że obowiązujący porządek prawny nie przyznaje uprawnienia do dalszego zamieszkiwania w lokalu osobom zajmującym ten lokal bez żadnego tytułu prawnego. Okoliczność zamieszkiwania przez pozwanych od kilku lat w lokalu i dokonywania regularnych opłat czynszowych w okresie obowiązywania umowy nie kreuje nowego stosunku prawnego między stronami, z którego pozwani mogliby wywodzić skuteczny względem właściciela tytuł prawny do jego zajmowania. Pozwani nie zdołali jednocześnie wykazać, iż doszło do przedłużenia łączącej ich umowy najmu na dalszy okres. Podniesiony przez nich zarzut rzekomego sfałszowania umowy najmu jest całkowicie gołosłowny i nie poparty żadnymi dowodami. Zresztą akcentowana przez skarżących kwestia nieścisłości
w treści umowy w zakresie określenia powierzchni zajmowanego przez nich lokalu pozostaje obojętna dla oceny jej obowiązywania. Tymczasem, przedmiotowa umowa wygasła z upływem okresu na jaki została przez strony zawarta, czego nie kwestionują nawet sami pozwani. W tej sytuacji powód, któremu przysługuje prawo własności do zajmowanego przez pozwanych bez tytułu prawnego lokalu jest uprawniony do żądania na podstawie art. 222 § 1 k.c. jego wydania. Z kolei kwestia rozliczenia między stronami ewentualnych nakładów poczynionych na lokal w związku z jego remontem, pozostaje poza przedmiotem rozważań Sądu w aktualnym postępowaniu i nie stanowi zarzutu hamującego przeciwko roszczeniu powoda.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można Sądowi I instancji także zarzucić naruszenia art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można obecnie uznać pogląd, zgodnie
z którym możliwość oddalenia roszczenia windykacyjnego na podstawie art.
5 k.c. wystąpi w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, a zatem niezmiernie rzadkich. Ostrożność w oddalaniu powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. jest tym bardziej konieczna, że oznacza to pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie można dopatrzyć się takiej wyjątkowej sytuacji. Dochodzenie przez powoda wydania lokalu znajduje usprawiedliwioną podstawę w powołanych przez Sąd Rejonowy przepisach prawnych i powodowi żadną miarą nie można postawić jakiegokolwiek zarzutu, że korzysta ze swego prawa sprzeczny
z zasadami współżycia społecznego. Przed wystąpieniem na drogę sądową powód wezwał pozwanych do dobrowolnego spełnienia żądania i przedstawił im kilka propozycji zawarcia umowy w innej lokalizacji, które skarżący konsekwentnie odrzucali. Powoływanie się przez skarżących na złą sytuację ekonomiczną nie może niweczyć możliwości domagania się przez powoda realizacji zobowiązania. Zachowanie powoda nie nosi także znamion, które wskazywałyby na jego nielojalne i złośliwe zachowanie wobec apelujących. Przeciwnie, powód wykazał dobrą wolę oferując przed skierowaniem sprawy na drogę sądową kilka alternatywnych lokalizacji w zamian za opuszczenie dotychczas zajmowanego przez lokalu po wygaśnięciu umowy najmu. Skoro pozwani przez długi czas ignorowali wezwania powoda do zwrotu lokalu, uznać należy, że czynili to na własne ryzyko i nie mogą obecnie bronić się zarzutem nadużycia przez przeciwnika prawa podmiotowego. Wprawdzie wydanie spornego lokalu stronie powodowej pozbawi skarżących możliwości zamieszkiwania w dotychczasowym miejscu, jednak jest to naturalna konsekwencja zajmowania przez nich lokalu bez tytułu prawnego. Sam fakt, że jego opuszczenie będzie niewątpliwie stanowić dla nich pewną niedogodność nie może automatycznie prowadzić do uznania zgłoszonego przez powoda żądania wydania przedmiotu jego prawa za sprzeczne
z zasadami współżycia społecznego. Nie może spotkać się z negatywną oceną moralną wystąpienie przez powoda z powództwem w niniejszej sprawie również z tego względu, że jako podmiot dysponujący mieniem komunalnym ciąży na nim prawny obowiązek prowadzenia racjonalnej gospodarki nieruchomościami wchodzącymi w skład jego zasobu. W ocenie Sądu Okręgowego, nie jest zatem słuszna konkluzja pozwanych, iż w realiach niniejszego sporu zachodziły podstawy do oddalenia powództwa w całości
z powołaniem się na treść art. 5 k.c. Co zaś tyczy się wyeksponowanej
w apelacji obawy skarżących dotyczącej niezaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych i pozostania bez własnego lokalu wyrazić należy przekonanie, iż realizację słusznych uprawnień pozwanych w tym zakresie gwarantuje dostarczanie osobom eksmitowanym lokali socjalnych, co znalazło wyraz w pkt 2 i 3 zaskarżonego wyroku.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążając kosztami pozwanych. Sąd Okręgowy wziął pod uwagę całokształt okoliczności związanych z sytuacją życiową pozwanych oraz charakter sprawy poddanej pod rozstrzygniecie Sądu a także ich ocenę z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, które łącznie wyczerpują pojęcie „szczególnie uzasadnionego wypadku” w rozumieniu art. 102 k.p.c.