Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 października 2020 roku, sygnatura akt II C 542/19 wydanym w sprawie z powództwa A. N. i R. N. (1) przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz A. N. i R. N. (1) solidarnie kwotę 7.793,12 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 października 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz A. N. i R. N. (1) solidarnie kwotę 2.041,82 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

4.  nakazał ściągnąć z zasądzonego roszczenia, od A. N. i R. N. (1) na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi kwotę 94,79 zł tytułem brakujących kosztów postępowania;

5.  obciążył Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi kwotą 582,30 zł tytułem brakujących kosztów postępowania.

Apelację od wskazanego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1 – co do kwoty 7.229,75 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 października 2018 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie pkt. 3 i 5 w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwany zarzucił:

1.  Naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów poprzez:

i.  wadliwą ocenę treści decyzji pozwanego z dnia 5 września 2018 roku w ramach której wypłacono poszkodowanym kwotę 20.990,91 złotych oraz decyzji z dnia 30 października 2018 roku w ramach której dopłacono odszkodowanie tytułem kosztów naprawy o kwotę 7.993,36 zł i uznanie, że pozwany w ramach postępowania likwidacyjnego wypłacił kwotę 28.798,86 zł w sytuacji gdy wypłacona w postępowaniu likwidacyjnym kwota wynosiła 28.799,77 zł.

ii.  nienadanie znaczenia okoliczności, że poszkodowanym zaoferowano możliwość naprawy uszkodzonego pojazdu po cenach wskazanych w kalkulacji naprawy, wraz z rabatem na części zamienne oraz na materiały lakiernicze, z czego poszkodowany winien był skorzystać, co powinno z kolei skutkować uznaniem, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody;

(...).  pominięcie okoliczności, iż powód R. N. (2) samodzielnie nabywał części zamienne do pojazdu, a w konsekwencji, gdyby powód współpracował z pozwanym na etapie likwidacji szkody i nabył części za pośrednictwem podmiotów oferujących rabat na części i materiał lakierniczy, naprawa pojazdu w miejsce deklarowanej przez powoda kwoty 32-33 tysięcy wyniosłaby 29.363,14 zł co jest kwotą porównywaną do tej wypłaconej w postępowaniu likwidacyjnym - 28.799,77 zł.

b) 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodu z opinii biegłego i pominięcie wniosków opinii w której biegły wskazał, iż:

i.  koszt naprawy pojazdu na częściach nowych i oryginalnych z uwzględnieniem rabatów na części zamienne w wysokości 20% oraz na materiał lakierniczy w wysokości 40% wskazanych przez stronę pozwaną wyniósłby brutto:

29.363.14  zł - co powinno przemawiać za uznaniem przez Sąd za biegłym, że naprawa pojazdu na częściach nowych oryginalnych po pełnej cenie detalicznej jest ekonomicznie nieopłacalna i przez to niezasadna a powód może przywrócić stan poprzedni pojazdu za kwotę znacznie niższą.

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany współpracował z pozwanym w procesie likwidacji szkody oraz dopełnił ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, co skutkowało nieuzasadnionym zwiększeniem rozmiaru szkody;

b)  art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji nielogiczne, błędne przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów naprawy pojazdu, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku dla poszkodowanych, gdyby zdecydowali się skorzystać z oferty pozwanej;

c)  art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że bez znaczenia dla sprawy jest możliwość nabycia części zamiennych i materiału lakierniczego w promocyjnych cenach, skoro nie ma znaczenia fakt, czy poszkodowany naprawił pojazd, co sprowadza się do przyjęcia przez Sąd, że wybór sposobu naprawienia szkody dokonany przez poszkodowanego ma wpływ na wysokość odszkodowania, tj. kwoty pozwalającej na restytucję;

d)  art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji:

i.  uznanie, że odszkodowanie z uwzględnieniem rabatowych cen części zamiennych i materiału lakierniczego nie stanowi pełnego odszkodowania, podczas gdy jest to kwota wystarczająca na pełne przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody i tym samym restytucję, a nadwyżka stanowi wzbogacenie poszkodowanego i nie pozostaje w związku ze szkodą;

ii.  nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty naprawy w kwocie znacznie wyższej, niż gwarantowane poszkodowanemu bez wpływu na zakres i jakość naprawy;

(...).  niezasadne przyjęcie, że przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody powinno się odbyć poprzez naprawę na częściach nowych i oryginalnych w ich pełnej cenie wynikającej z programu audatex, podczas gdy z niespornego stanu faktycznego wynika, że powód może nabyć te same części i materiał lakierniczy przy współpracy z pozwanym za kwotę znacznie niższą;

W świetle tak postawionych zarzutów skarżący na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 368 § 1 pkt. 5 k.p.c. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz stosunkowe rozdzielenie kosztów z uwzględnieniem zmiany rozstrzygnięcia przez Sąd II instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zaistniały podstawy do podzielenia zarzutów apelującego dotyczących naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i naruszenia normy prawa materialnego.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne i czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. W konsekwencji, Sąd II instancji nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania.

Zawarty w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uznać należy za chybiony. W myśl przywołanego art. 233 § 1 k.p.c., Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana przezeń ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dało się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. np. wyrok SN z 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906)

Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może również polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dlań oceny materiału dowodowego, jak również na tym, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego (zob. m.in. postanowienie SN z 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, Lex nr 53136 oraz wyrok SN z 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906, jak również wyrok SA w Poznaniu z 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 205/08, Lex nr 465086).

Należy również wskazać, że podnosząc w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., strona musi wykazać, jakich dowodów sąd nie ocenił lub ocenił wadliwie, jakie fakty pominął i jaki wpływ pominięcie faktów czy dowodów miało na treść orzeczenia (por. wyrok SN z 5 września 2002 r., II CKN 916/00, Lex nr 56897).

W kontekście niniejszej sprawy i zarzutu wywodzonego w oparciu o naruszenie przez Sąd meriti art. 233 § 1 k.p.c., tutejszy Sąd w pełni podzielił poglądy wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, uznając, iż zaskarżone rozstrzygnięcie oparte zostało na prawidłowych ustaleniach faktycznych i właściwej ocenie zebranego materiału dowodowego. W swej istocie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący opiera na błędnym założeniu, iż Sąd I instancji uchybił obowiązkowi wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzącego do sprzeczności wniosku Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. W kontrolowanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej analizy stanu faktycznego, uznając iż kwota 28.798,86 jest kwotą wypłaconą poszkodowanym. W oparciu o tę kwotę, Sąd I instancji obliczył kwotę należną poprzez określenie uzasadnionych kosztów naprawy na kwotę 35.591,98 zł i odjęcie od tej kwoty sumy wypłaconej poszkodowanym – tj. 28.798,86 zł.

Również zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., uznać należało za chybiony. Sąd oparł się na opinii biegłego, który wyraził wątpliwości co do zastosowanych rabatów, które eliminowałyby marżę ze sprzedaży części. Co do materiałów lakierniczych, biegły wskazał, iż udzielony rabat może sugerować materiały o właściwościach znacznie gorszych od lakierów rekomendowanych przez producentów do napraw pojazdów. Nadto wskazać należy, że sam pozwany w umowie nie wskazał jakiej marki materiały lakiernicze oferowane są przy zakupie z 40% rabatem w stosunku do cen podanych w programie A..

Przechodząc do zarzutów naruszenia prawa materialnego Sąd Okręgowy uznał, że zarzut naruszenia art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych nie zasługuje na uwzględnienie. Przede wszystkim wskazać należy, że przywołany przepis wskazuje, iż z obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem wynika powinność współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem przy likwidacji, lojalnego zachowania, udzielania wyjaśnień i przedstawienia dowodów niezbędnych do ustalenia okoliczności związanych z powstałą szkodą, a pozwalających na prawidłowe przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. Oznacza to, że wierzyciel ma ustawowy obowiązek powstrzymania się od wszystkiego, co byłoby przejawem naruszenia zasad uczciwości i słuszności w relacjach ukształtowanych w łączącym strony stosunku prawnym. Obowiązek ten jest realizowany w sposób niewłaściwy, gdy wierzycielowi można zarzucić opieszałość w wykonywaniu czynności nadzorczych nad realizacją kontraktu pomimo wielu działań podejmowanych przez dłużnika mających na celu skłonić wierzyciela do należytego współdziałania przy wykonaniu umowy. W kontrolowanej sprawie Sąd nie dopatrzył się po stronie wierzyciela naruszenia powyższych zasad. Nie można poszkodowanemu, chcącemu doprowadzić swój pojazd do stanu sprzed szkody przy użyciu części nowych i oryginalnych zarzucić naruszenia zasady lojalności czy też przyczynienia się do zwiększenia szkody. Bowiem to na dłużniku ciąży obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 17.11.2011 r. III CZP 5/11). W niniejszej sprawie Sąd nie miał wątpliwości, iż wydatki poczynione przez poszkodowanego do likwidacji szkody były zarówno celowe jak i ekonomicznie uzasadnione.

W orzecznictwie przyjęto, że obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega wprawdzie na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 KC), jednak poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00, OSNC 2003, Nr 1, poz. 15; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2006 r., III CZP 76/05, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, Nr 10, poz. 144). Przepis art. 822 § 1 KC modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 KC bowiem jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Wskazany przez apelującego art. 824 ¹ § 1 k.c. mówi, że o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. Dlatego istotne znaczenie dla ustalenia wysokości szkody, ma zatem również odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego ubezpieczyciela w świetle przepisu art. 361 § 2 KC, statuującego zasadę pełnej kompensacji szkody a także przepisu art. 363 § 1 KC stanowiącego, że poszkodowanemu przysługuje uprawnienie do wyboru czy naprawienie szkody nastąpić ma przez przywrócenie do stanu poprzedniego, czy przez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Dlatego bez znaczenia dla wysokości dochodzonego żądania z tytułu naprawienia szkody w pojeździe mechanicznym ma to, czy poszkodowany dokonał naprawy pojazdu oraz zakresu tych napraw, oraz wykorzystania do tego części używanych lub nieoryginalnych. Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego, jak już zostało omówione powyżej, obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać.

Przechodząc dalej, zarzuty naruszenia art. 361, art. 363 § 2 w zw. z art. 826 § 1 k.c., również nie są zasadne. Poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty na rynku jak również nie ma obowiązku naprawienia szkody w miejscu wskazanym przez pozwanego. Nie oznacza to jednocześnie przyzwolenia na dowolne stawki usługi naprawczy samochodu, niemniej nie sposób i takiego zarzutu postawić w realiach przedmiotowej sprawy. Powodowie dokonali likwidacji szkody mając na uwadze koszt usług, odpowiadający średnim cenom, stosowanym na lokalnym rynku, przy użyciu części oryginalnych i w większości nowych.

Zgodnie ze wskazanym art. 363 k.c., jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. Rozstrzygając w kwestii odszkodowania należy mieć na względzie zasadę wyrażoną w art. 361 § 1 k.c., zgodnie z którą zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Ponadto zgodnie z art. 826 § 1 k.c., w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22 kwietnia 1997 r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16 października 1998 r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26 listopada 2002 r., I CKN 1993/00).

Podsumowując powyższy wywód stwierdzić należy, iż wywiedziona przez pozwanych apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w związku z czym, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c..

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Na koszy poniesione przez powoda złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, w kwocie 900 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).