Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

co do punktu 1 wyroku

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 października 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa G. J. przeciwko M. P. o zapłatę:

oddalił powództwo w całości;

przyznał i nakazał wypłacić na rzecz radcy prawnego K. J. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 2.952 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce G. J. z urzędu;

zasądził od powódki G. J. na rzecz pozwanej M. P. kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie całego pkt 1 i 3 wyroku.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła naruszenie:

przepisów postępowania mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, tj.: art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, w sytuacji gdy wniosek dowodowy powódki został zgłoszony na fakty sporne i mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a ich ustalenie wymagało wiadomości specjalnych,

przepisów prawa materialnego tj. art. 30 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowcach poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż działkowiec staje się właścicielem nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na jego działce wyłącznie wtedy, gdy zostały one wykonane lub nabyte ze środków będących własnością działkowca, w sytuacji gdy przywołany przepis dotyczy nabycia przez działkowca własności wszystkich nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na jego działce bez względu na to czy zostały one bezpośrednio przez niego sfinansowane.

Wobec podniesionych zarzutów apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 40.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, a także zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego, według norm przepisanych. Skarżąca wniosła również o przyznanie pełnomocnikowi kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, gdyż nie została ona opłacona w całości ani w części.

We wniesionym środku zaskarżenia powódka na podstawie art. 380 k.p.c. zaskarżyła postanowienie Sądu I instancji w przedmiocie pominięcia dowodu z pisemnej opinii biegłego i wniosła o przeprowadzenie dowodu z pisemnej opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na fakt wartości nakładów poczynionych przez powódkę na nieruchomość pozwanej, tj. wartości nasadzeń oraz altany wzniesionej przez powódkę na działce nr (...) znajdującej się na terenie Rodzinnych (...) w Ł., a także wniosła o uzupełnienie materiału dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z dokumentu, umowy przelewu wierzytelności z dnia 19 grudnia 2022 roku na fakt nabycia przez powódkę od B. J. wierzytelności przysługujących mu wobec M. P. z tytuł zwrotu kosztów poniesionych w związku z budową przez niego altany na działce nr (...) znajdującej się na terenie Rodzinnych (...) w Ł. oraz z tytułu kosztów związanych z urządzeniem tejże działki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Wskazać należy, iż Sąd II instancji podziela wszelkie ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego oraz ocenę dowodów wyrażoną w pisemnych motywach rozstrzygnięcia i przyjmuje je za własne, co skutkuje równocześnie ograniczeniem uzasadnienia do rozpoznania przedstawionych w apelacji zarzutów dotyczących prawa procesowego i materialnego (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

Sąd odwoławczy w wyniku przeprowadzenia dowodu z dokumentu wnioskowanego przez stronę powodową uzupełnił stan faktyczny ustalając, że w dniu 19 grudnia 2022 roku G. J. zawarła z B. J. umowę przelewu wierzytelności wobec M. P. z tytułu zwrotu kosztów poniesionych w związku z budową altany na działce nr (...) znajdującej się na terenie Rodzinnych (...) w Ł. oraz z tytułu kosztów związanych z urządzeniem tejże działki.

Powyższy fakt nie miał jednak wpływu na zmianę rozstrzygnięcia w sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu i jako taki musi się ostać. Podniesione przez apelującą zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. sąd może w szczególności pominąć dowód nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, a także dowód zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. W niniejszej sprawie takim dowodem okazał się wnioskowany przez stronę powodową dowód z pisemnej opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na fakt wartości nakładów poczynionych przez powódkę na nieruchomości pozwanej, tj. wartości nasadzeń oraz altany. Zważyć bowiem należy, że przeprowadzenie wskazanego dowodu winno być poprzedzone ustaleniem zasadności roszczenia powódki co do zasady, dopiero pozytywna ocena roszczenia powódki pod względem jego zasadności otwiera drogę do oceny wartości tego roszczenia, zatem ustalenia wartości nasadzeń i altany. W przedmiotowej sprawie powódka nie wykazała, by przysługiwało jej jakiekolwiek roszczenie wobec pozwanej z tytułu nakładów poczynionych na działce nr (...) znajdującej się na terenie Rodzinnych (...) w Ł.. Skoro zatem powódka nie udowodniła roszczenia co do zasady, zbędnym i prowadzącym jedynie do przedłużenia postępowania jawiło się przeprowadzenie dowodu na fakt wartości tego roszczenia. Ponadto przeprowadzenie wskazanego dowodu byłoby sprzeczne z zasadami ekonomiki procesowej, bowiem narażało by strony na poniesienie kosztów sporządzenia opinii, która z góry byłaby nieprzydatna dla rozstrzygnięcia w sprawie. Z tych też przyczyn Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do kwestionowania postanowienia Sądu Rejonowego o pominięciu wnioskowanego dowodu, jak również nie widzi potrzeby jego przeprowadzenia w postępowaniu apelacyjnym i wskazany wniosek pominął.

Nietrafnym jawi się zarzut naruszenia art. 30 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

W myśl art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1073) nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca, stanowią jego własność.

Wskazana norma stanowi wyjątek od ustanowionej w art. 191 k.c. zasady superficies solo cedit - własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stała się jej częścią składową.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż wskazany wyjątek nie powinien być stosowany rozszerzająco, zatem decydującą jest wykładnia językowa wskazanego przepisu. Z treści brzmienia normy jednoznacznie wynika, iż zasada nabycia własności naniesień przez działkowca ma zastosowanie wyłącznie w przypadkach, gdy owe naniesienia zostały wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca. W pozostałych przypadkach, własność nieruchomości rozciąga się na własność naniesień zgodnie z art. 191 k.c. Z tej też przyczyny uznać należało, że nasadzenia, urządzenia i obiekty, które zostały wykonane przez osobę trzecią bez zgody lub nawet za zgodą działkowca, ale nie sfinansowane przez niego, stają się (zgodnie z zasadą ogólną prawa cywilnego) własnością osoby, której przysługuje tytuł własności do nieruchomości. Według utrwalonych w orzecznictwie zasad interpretacji przepisów prawa, podstawowe znaczenie ma wykładnia językowa, a dopiero wtedy, gdy zawodzi, prowadząc do wyników niedających się pogodzić z racjonalnym działaniem ustawodawcy i celem, jaki ma realizować dana norma, należy sięgać do dyrektyw wykładni systemowej i funkcjonalnej (tak uchwała SN(7) z 15.03.2006 r., III CZP 106/05, OSNC 2006, nr 10, poz. 160, orzeczenie TK z dnia 28 maja 1986 r., U 1/86, OTK 1986 poz. 2 i z dnia 5 listopada 1986 r., U 5/86, OTK 1986 poz. 1.). Wykładnia nie może jednak prowadzić do nadania normie prawnej znaczenia, które byłoby zupełnie sprzeczne z jej literalnym brzmieniem (wykładnia contra legem).

Przekładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że własność nasadzeń i obiektu w postaci altany, jakie powódka wykonała na działce nr (...) znajdującej się na terenie Rodzinnych (...) w Ł., zgodnie z art. 191 k.c. należy do właściciela gruntu. Podkreślenia wymaga, że powódka poczyniła wskazane naniesienia jako osoba trzecia. Nasadzenia i altana nie zostały jednocześnie sfinansowane przez działkowca, którym w chwili ich wykonania była pozwana, zatem nie stanowią własności M. P.. Wbrew zapatrywaniu skarżącej, pozwanej nie przysługiwał i nie przysługuje żaden tytuł prawny do wskazanych nasadzeń i altany, zatem nie ma ona również żadnego roszczenia względem właściciela działki o zwrot wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty.

Niemniej, powódka może dochodzić zwrotu nakładów poczynionych na nieruchomości – działce nr (...) – od jej właściciela, którym zgodnie z art. 7 ww. ustawy jest Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub stowarzyszenie ogrodowe.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.