Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2013 roku B. P. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego z uczestnikiem W. P. (1) domagając się:

1) ustalenia, że w skład majątku wspólnego małżonków P. wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) w Ł., którego wartość ostatecznie, zgodnie z opinią biegłego, przyjęła na kwotę 140.400 złotych,

2) ustalenia, że na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu opisane w pkt 1 poczyniony został nakład z jej majątku osobistego równy 100% wartości tego prawa. W tym zakresie podała, że jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego z uczestnikiem otrzymała na zasadzie lokatorskiego spółdzielczego prawa przydział innego lokalu mieszkalnego, tj. nr 65 położonego przy ówczesnej ulicy (...), obecnie W. 49, który uzyskała w spadku po swoim dziadku S. S.. Nadto podniosła, że w 1990 roku dokonała przekształcenia spółdzielczego prawa lokatorskiego na prawo własnościowe, co w całości zostało sfinansowane ze środków pochodzących z jej majątku odrębnego, tj. z darowizny od rodziców. Wreszcie podała, że środki na zakup mieszkania przy ul. (...) pochodziły w całości ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) oraz z likwidacji książeczki mieszkaniowej, na której wkład ufundowali jej rodzice.

W piśmie z dnia 9 stycznia 2015 roku B. P. wniosła o ustalenie nierównych udziałów w majątku dorobkowym wnioskodawczyni i uczestnika w ten sposób, że udział wnioskodawczyni w majątku dorobkowym wynosi 100% oraz wniosła o wydanie w tym przedmiocie postanowienia wstępnego. Żądanie ustalenia nierównych udziałów B. P. motywowała rozwiązłym trybem życia uczestnika przejawiającym się utrzymywaniem kontaktów z innymi kobietami podczas trwania związku małżeńskiego z nią, czym zaniedbywał rodzinę i nie przyczyniał się do powiększenia majątku dorobkowego. Wnioskodawczyni szczególnie uwypuklała okoliczności związane z trybem życia uczestnika

W piśmie z dnia 9 stycznia 2015 roku wnioskodawczyni zgłosiła także do rozliczenia dokonane przez nią od dnia rozdzielności majątkowej opłaty za mieszkanie przy ul. (...), w wymiarze 3.055,84 złotych, wnosząc o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz połowy tej kwoty i podnosząc, że uczestnik nie dokonuje opłat za przedmiotowy lokal bądź dokonuje ich w wysokości o wiele zaniżonej.

W piśmie z dnia 2 listopada 2016 roku wnioskodawczyni zgłosiła do rozliczenia wartość samochodu osobowego marki T. (...) nr rej (...) sprzedanego przez strony w dniu 2 czerwca 2009 roku.

B. P. ostatecznie wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie na jej rzecz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), bez obowiązku spłaty na rzecz uczestnika postępowania. Odnośnie wskazanych rzeczy ruchomych, których łączną wartość strony ustaliły zgodnie na kwotę 3.400 złotych, nie oponowała przeciwko przyznaniu na własność uczestnika telewizora S. i aparatu fotograficznego, z pozostawieniem pozostałych rzeczy ruchomych u niej w mieszkaniu przy ul. (...), przy czym podział majątku co o ruchomości miałby nastąpić bez wzajemnych spłat i dopłat. Wnioskodawczyni konsekwentnie utrzymywała, że na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) poczyniła nakład z majątku osobistego równy 100% wartości tego prawa.

B. P. wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania od uczestnika.

Uczestnik W. P. (1) wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego małżonków B. i W. P. (1) wchodzą:

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...), którego wartość ostatecznie określił na 140.400 złotych zgodnie z opinią biegłego.

- wskazane ruchomości, znajdujące się w tym mieszkaniu, stanowiące meble, oraz sprzęt AGD i RTV. Łączna wartość ruchomości została określona na kwotę 3.400 złotych.

Uczestnik oponował przeciwko wnioskowi o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym podnosząc, że suponowane przez wnioskodawczynię okoliczności związane z jego rozwiązłym trybem życia nie miały w ogóle miejsca, a jeśli tak, to nie zostały wykazane, a przede wszystkim wskazując że nie zostało w żaden sposób wykazane, że nie łożył na utrzymanie rodziny. Nadto twierdzeniom wnioskodawczyni o rzekomo rozwiązłym własnym trybie życia i nieprzyczynianiu się do powstania majątku wspólnego przeciwstawiał własne twierdzenia o nieudolności wnioskodawczyni w gospodarowaniu pieniędzmi.

W. P. (1) nie kwestionował, iż zarówno mieszkanie przy ul. (...) (obecnie W.) i książeczka mieszkaniowa stanowiły majątek odrębny wnioskodawczyni, podnosił jednak, że mający swoje źródło w powyższych składnikach majątkowych nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny w postaci mieszkania przy ul. (...) nie może wynosić 100%, jak utrzymuje wnioskodawczyni, bo nie jest znana wysokość wkładu na książeczce mieszkaniowej, środki na przekształcenie prawa lokatorskiego we własnościowe pochodziły także w części z jego oszczędności, a nadto w związku z nabyciem mieszkania przy ul. (...) wzięta została przez niego pożyczka w wysokości jednego miliona złotych, gdyż aby można było uzyskać wypłatę środków z książeczki mieszkaniowej, najpierw należało dokonać nabycia mieszkania i temu właśnie celowi pożyczka ta służyła.

Uczestnik wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego w ten sposób, że zarówno lokal, jak i wszystkie zgłoszone ruchomości z wyjątkiem aparatu fotograficznego i telewizora S. zostaną przyznane na własność B. P., on zaś przejmie na własność wspomniane aparat fotograficzny i telewizor, przy czym podział majątku w zakresie ruchomości nastąpi bez spłat i dopłat. Odnośnie zaś podziału majątku nieruchomego wniósł o zasądzenie spłaty odpowiadającej wartości połowy wartości lokalu przy ul. (...) pomniejszonej o wartość nakładu z majątku odrębnego jaki dokonała wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na zaproponowany przez uczestnika sposób podziału ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego.

Wobec zaistnienia sporu, uczestnik wniósł także o zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania na podstawie art. 520 § 2 k.p.c.

Postanowieniem z dnia 21 września 2017r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. P. i W. P. (1) wchodziły:

a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...),

b. ruchomości w postaci TV S., aparatu fotograficznego, pozostałego wyposażenia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...)

Sąd I instancji dokonał podziału majątku wspólnego uczestników w ten sposób, że: przyznał prawo do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) oraz ruchomości stanowiące wyposażenie tego lokalu na rzecz wnioskodawczyni, zaś uczestnik otrzymał na własność telewizor i aparat fotograficzny,

W punkcie IV postanowienia Sąd I instancji zasądził od B. P. na rzecz W. P. (1) kwotę 24710 złotych, płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności, tytułem spłaty wynikającej z podziału własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego.

Szczegółowe wyliczenie kosztów postępowania Sąd I instancji pozostawił referendarzowi sądowemu, przy zastosowaniu zasady wynikającej z art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia w zakresie punktu IV postanowienie tj. spłaty obciążającej wnioskodawczynię na rzecz uczestnika złożył uczestnik.

Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niezasadną odmowę wiarygodności zeznań uczestnika w zakresie, w jakim twierdził on, że nie wszystkie pieniądze z otrzymanej darowizny od rodziców wnioskodawczyni zostały przeznaczone na wykup mieszkania przy ul. (...) ( wówczas M.), co jest zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, ponieważ W. P. w tym czasie cały czas pracował, uzyskiwał regularny dochód, a uczestniczka nie pracowała i zatrzymała dla siebie część pieniędzy z darowizny,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie ustaleń stanu faktycznego w zakresie tego, czy mieszkanie należało do majątków wspólnego małżonków na zeznaniach świadków E. N., W. i J. S., które to osoby nie były bezpośrednio świadkami, z jakich funduszy rzeczywiście uiszczono opłatę za wykup mieszkania i ich wiedza na temat spraw pochodzi tylko od wnioskodawczyni,

- art. 223 § 1 k.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez sprzeczne z aktem notarialnym z dnia 20 września 1994r. ustalenie, że właścicielką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) była jedynie wnioskodawczyni, skoro zgodnie z treścią aktu notarialnego B. P. była członkiem spółdzielni i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu było objęte wspólnością ustawowa małżeńską – sprzedającym mieszkanie był również W. P. (1);

2.naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

- art. 31 § 1 w zw. z art. 33 p.10 k.r.o. poprzez błędne ich zastosowanie i ustalenie, że wykup spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu oraz jego przekształcenie nastąpiło do majątku osobistego wnioskodawczyni mimo, że nastąpił w trakcie trwania wspólności majątkowej, a nadto poprzez nieuwzględnienie, że zdecydowana większość trwania ekspektatywy do nabycia spółdzielczego prawa do lokalu miała miejsce podczas trwania wspólności majątkowej małżeńskie, a wnioskodawczyni nigdy nie uiściła rzeczywistej wartości tego prawa,

- art. 45 § 1 w zw. z art. 33 p 10 k.r.o. poprzez błędną ich wykładnię i uznanie, że nakład na majątek wspólny o wartości 140.400 zł stanowi kwota 90.580 zł (64,70 % wartości mieszkania) mimo, że uczestniczka nigdy nikomu nie zapłaciła takiej kwoty, ani o podobnej wysokości stanowiącej rynkową wartość zbytego mieszkania przy ul. (...), a prawidłowa interpretacja przepisów prowadzi do wniosku, że jedynym nakładem na majątek B. P. jest odziedziczony wkład mieszkaniowy o zwaloryzowanej wartości 11.932zł.

W konkluzji skarżący wniósł o zmainę zaskarżonego orzeczenia poprzez podwyższenie kwoty spłaty z punktu IV postanowienia do kwoty 64.234 zł i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od uczestnik zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postepowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, ocenionym bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonej dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Sąd I instancji trafnie określił konsekwencje prawne wynikające z ustalonego stanu faktycznego.

Ustalenia stanu faktycznego i rozważania poczynione przez Sąd I instancji, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

W szczególności całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. w tym zakresie, w jakim Sąd I instancji przyjął, że wszystkie pieniądze z otrzymanej darowizny od rodziców wnioskodawczyni zostały przeznaczone na wykup mieszkania przy ul. (...).

Sąd I instancji wskazał przyczyny, dla których odmówił wiary zeznaniom skarżącego w tym zakresie. Ocena ta nie jest sprzecza się z zasadami logicznego rozumowania ani też doświadczenia życiowego.

Sąd I instancji nie dał wiary twierdzeniu W. P. (1), że poniósł część kosztów związanych z przekształceniem na przełomie lat 1989/1990 spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przy ul. (...) ( W.) w prawo własnościowe. Twierdzenie uczestnika w tym zakresie były sprzeczek z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym.

Wnioskodawczyni przedstawiła wiarygodny i przekonujący dowód, że koszty te poniosła w całości oraz, że pochodziły one w całości z jej majątku odrębnego, tj. z darowizny uzyskanej właśnie na ten cel od jej rodziców. B. P. przedłożyła odpis pisma sporządzonego przez jej rodziców na tą okoliczność. Kwota dokonanej dla wnioskodawczyni darowizny odpowiadała wysokości wkładu budowlanego, jaki wnioskodawczyni obowiązana była wnieść na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...), jako warunek przekształcenia prawa. Fakt dokonania tej darowizny, jej cel i przeznaczenie wyłącznie dla wnioskodawczyni zostały potwierdzone zeznaniami świadka J. S. (2), która była jednym z daroczyńców. Nadto świadek potwierdziła, że wraz ze swym mężem, a ojcem wnioskodawczyni, posiadali wówczas możliwości finansowe dokonania darowizny w takiej wysokości – oboje pracowali i mieli oszczędności.

Uczestnik, co prawda wskazał w swoich zeznaniach, że pracował już od chwili, kiedy skończył szkołę, to jest od 1981 roku, zdobył zawód szewca, był również zatrudniony przez kilka lat w przedsiębiorstwie (...), nie potrafił jednak wykazać precyzyjnie swoich ówczesnych dochodów, a w konsekwencji możliwości zgromadzenia kwoty, którą miałby według swoich twierdzeń, partycypować w kosztach „wykupu” mieszkania przy ul. (...).

Jak trafnie zauważył Sąd I instancji, w sprzeczności z powyższym twierdzeniem uczestnika pozostają także zeznania świadków E. N. (2) i I. W., które niemal jednobrzmiąco wskazały, że „ brat ani nasza rodzina nie uczestniczyliśmy przy wykupie lok. przy ul. (...) to było mieszkanie wnioskodawczyni” (k. 171 - zeznania świadka E. N. (2)) i „ Z tego, co wiem lok. przy ul. (...) wykupili teściowie, nie wiem, dla kogo wykupili? Moi rodzice nie partycypowali w zakupie tego mieszkania” (k. 171 - zeznania świadka I. W.). Sąd I instancji podkreślił, że zeznania te należało uznać za szczególnie cenne, gdyż pochodził one od osób najbliższych dla uczestnika, od jego sióstr, które z całą pewnością nie miały żadnego interesu w składaniu zeznań niekorzystnych dla uczestnika.

W tym stanie rzeczy, zgodzić należy się wypełni z Sądem I instancji, że w świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie, wnioskodawczyni w całości poniosła koszty związane z przekształceniem prawa do lokalu przy ul. (...) ze środków pochodzących z darowizny od swoich rodziców.

Bezzasadne są także rauty naruszenia prawa materialnego w szczególności art. 31 § 1 w zw. z art. 33 p.10 k.r.o. oraz art. 45 § 1 w zw. z art. 33 p.10 k.r.o.

Wbrew zarzutom skarżącego podniesionym w apelacji, Sąd I instancji nie zawarł w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia twierdzenia, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego w Ł. przy ul. (...) weszło do majątku osobistego wnioskodawczyni. Podnoszone przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa procesowego ( art. 223 § 1 k.c. w zw. z art. 227 k.p.c.), jak też prawa materialnego ( art. 31 § 1 w zw. z art. 33 p.10 k.r.) w tym zakresie nie znajdują żadnego uzasadnienia w ustaleniach stanu faktycznego poczynionych przez Sąd I instancji. Przeciwnie, dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd I instancji wskazał, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego przy ul. (...) objęte było wspólnością ustawową wnioskodawczyni i uczestnika ( uzasadnienie zaskarżonego postanowienia k. 6, trzeci akapit).

Sąd I instancji w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, ustalił, że wnioskodawczyni uiścił na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. w dniu 23 listopada 1989 r. kwotę 760.900 zł tytułem uzupełnienia wkładu budowlanego z środków uzyskanych na ten cel z darowizny otrzymanej od swoich rodziców.

W tym stanie rzeczy, Sąd I instancji zasadnie przyjął, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) weszło w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika, przy czym wkład budowlany, którego wpłata była warunkiem przekształcenia i ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu pokryty został ze środków stanowiących majątek osobisty wnioskodawczyni, stanowił zatem nakład wnioskodawczyni z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny. Zgodzić należy się z Sądem I instancji, że wnioskodawczyni poniosła wyłączny nakład ze swego majątku osobistego na przekształcenie i ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, zatem cena uzyskana ze sprzedaży tego prawa, przeznaczona na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego w Ł. przy ul. (...) stanowi nakład poczyniony przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny.

Wbrew zarzutom skarżącego podniesionym w apelacji, Sąd I instancji prawidłowo określił wysokość należnej skarżącemu spłaty.

Jak wynika z materiału dowodowego zebranego sprawie, za sprzedaż tego lokalu małżonkowie P. uzyskali cenę dwóch milionów złotych. Nadto w związku z nabyciem lokalu przy ul. (...) zlikwidowana została książeczka mieszkaniowa założona na nazwisko wnioskodawczyni, na której zgromadzone środki pochodziły od jej rodziców i stanowiły prezent na osiemnaste urodziny. Nominalna wartość środków zgromadzonych na tej książeczce wynosiła trzydzieści siedem tysięcy złotych. Uzyskany w ten sposób nakład z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny małżonków wynosił dwieście milionów trzydzieści siedem tysięcy złotych. Wprawdzie w wyniku likwidacji książeczki wnioskodawczyni uzyskała 104 000 tysiące, jednak kwota ta obejmowała także premię gwarancyjną, która zaś wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. W tych okolicznościach należało uznać, że jedynie w zakresie 37 000 zł. – czystego wkładu na książeczce została wykazana wartość nakładu z majątku odrębnego.

Stosunek wartości kwoty dwustu milionów trzydziestu siedmiu tysięcy złotych (a więc wartości nakładów z majątku odrębnego) do kwoty trzystu dziewięciu milion-nów dwustu tysięcy złotych (tj. wartości lokalu przy ul. (...) wraz ze wszystkimi poniesionymi w związku z jego nabyciem wydatkami) oznacza procentową wartość nakładu do wartości całego majątku wspólnego. Wynik tej proporcji wynosi 35,30%, co oznacza, że nakład wnioskodawczyni wynosi 64,70%, zaś pozostała część, tj. 35,30%, podlega podziałowi proporcjonalnie do udziału małżonków w majątku wspólnym, czyli w niniejszej sprawie, wobec oddalenia wniosku o ustalenie nierównych udziałów, po połowie.

Z uwagi na to, że składnik majątku dorobkowego w postaci lokalu przy ul. (...) ma obecnie wartość 140.400 złotych, to pozostała po uwzględnieniu nakładu część jego wartości (140.400 X 35,30%) wynosi 49.420 złotych. Ta część pozostaje do podziału, w związku, z czym od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika podlegała zasądzeniu kwota 24.710 złotych z tytułu należnej uczestnikowi spłaty.

W tym stanie rzeczy, brak jest jakichkolwiek podstaw do twierdzenia, że skarżący powinien uzyskać wyższą spłatę, niż określił to Sąd I instancji w zaskarżonym postanowieniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację, jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.