Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 października 2018 roku w sprawie z wniosku M. M. z udziałem E. M., (...) Banku Spółdzielczego w M., M. G., Ł. M. i R. M.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi zatwierdził uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przypadającego z ustawy po J. B. z powodu błędu i ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożył uczestnik postępowania (...) Banku Spółdzielczy w M. zaskarżając postanowienie w całości i zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 1019 § 2 kc – poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że wnioskodawczyni pozostawała w błędzie umożliwiającym uchylenie się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 84 § 2 kc – poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że błąd wnioskodawczyni był prawnie doniosły;

3.  naruszenie przepisów postępowania – art. 233 § 1 kpc - poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów polegającej na nie wyprowadzeniu z przedstawionych dowodów poprawnie logicznego wniosku, iż wnioskodawczyni pozostawała w błędzie nieistotnym ze względu na brak dołożenia należytej staranności w ustaleniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego;

4.  sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, że wnioskodawczyni złożyłaby oświadczenie o odrzuceniu spadku w odpowiednim czasie, gdyby wiedziała o zadłużeniu spadkodawcy.

W związku z tym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania nie jest zasadna.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego została dokonana w granicach określonych przez art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Wnioski tego Sądu, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Należy wskazać, że zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. byłby skuteczny wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Ocena mocy i wiarygodności dowodów, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, jest niepełna, czy nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych itp..

Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. Sąd Najwyższy m. in. w orzeczeniach z dnia: 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00, LEX nr 52753; 12 kwietnia 2001 r., sygn. akt II CKN 588/99, LEX nr 52347; 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99, LEX nr 53136).

Apelujący upatruje naruszenia art. 233 § 1 kpc - poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów polegającej na nie wyprowadzeniu z przedstawionych dowodów poprawnie logicznego wniosku, iż wnioskodawczyni pozostawała w błędzie nieistotnym ze względu na brak dołożenia należytej staranności w ustaleniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego, a nadto, że wnioskodawczyni złożyłaby oświadczenie o odrzuceniu spadku w odpowiednim czasie, gdyby wiedziała o zadłużeniu spadkodawcy. Okoliczności faktyczne sprawy ustalone przez Sąd Rejonowy i nie zakwestionowane przez skarżącego wskazują, że od 1985 r. wnioskodawczyni nie miała żadnych kontaktów ze spadkodawcą, nie wiedziała o założeniu przez niego rodziny oraz posiadaniu trzeciego dziecka. Oznacza to, że jak wskazała nie miała również żadnej wiedzy na temat stanu majątkowego, a przede wszystkim ewentualnego zadłużenia ojca. Taki stan niewiedzy, niezawiniony przez wnioskodawczynię, może być rozpatrywany na gruncie błędu istotnego co do stanu majątkowego spadkodawcy w kontekście uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Sugestia skarżącego zawarta w uzasadnieniu apelacji, że aby dochować należytej staranności w dbałości o własne interesy wnioskodawczyni, po śmierci spadkodawcy, winna przeprowadzić w rodzinie spadkodawcy rozeznanie co do jego zadłużenia nie poddaje się weryfikacji w świetle zasad doświadczenia życiowego, skoro wnioskodawczyni od ponad 20 lat nie utrzymywała ze spadkodawcą kontaktów, nie wiedziała gdzie mieszka, nie wiedziała o założeniu przez niego nowej rodziny. To świadczy również o błędnej koncepcji, że nie mając żadnej wiedzy o majątku spadkodawcy winna w ustawowym terminie spadek odrzucić lub przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza. W okolicznościach niniejszej sprawy taka staranność przekraczałaby w ocenie Sądu Okręgowego zwykłą dbałość wnioskodawczyni o swoje interesy. Nie można w ocenie Sądu Okręgowego wymagać od wnioskodawczyni, aby oświadczenie o odrzuceniu spadku lub przyjęciu go z dobrodziejstwem inwentarza złożyła „na wszelki wypadek”. Aby oświadczenie takie miało walor prawny musi być podjęte świadomie, na skutek powzięcia informacji co do przedmiotu spadku, a wnioskodawczyni takiej wiedzy nie posiadała.

Przechodząc do podniesionych zarzutów naruszenia prawa materialnego należy wskazać, że Sąd Odwoławczy podziela ocenę prawną dokonaną przez Sąd Rejonowy, zarówno co do przyjętej podstawy prawnej oceny jego zasadności, jak i wyników tej oceny i nie widzi potrzeby powielania jej w niniejszym uzasadnieniu.

Apelujący zarzucał naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 1019 § 2 kc – poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że wnioskodawczyni pozostawała w błędzie umożliwiającym uchylenie się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku, a nadto naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 84 § 2 kc – poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że błąd wnioskodawczyni był prawnie doniosły. Jak już wcześniej wskazano błąd co do przedmiotu spadku jest błędem prawnie istotnym w rozumieniu przepisu art. 84 § 2 kc, a wnioskodawczyni nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła dowiedzieć się o stanie majątkowym spadkodawcy.

Z tych też przyczyn apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.