Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

dotyczące punktu I wyroku

Wyrokiem zaocznym z dnia 26 października 2018 r., wydanym w sprawie z powództwa G. C., A. Z. i A. G. przeciwko P. B. o zapłatę, Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej zasądził od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 4.805,30 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, nadał wyrokowi w części zasądzającej świadczenie rygor natychmiastowej wykonalności oraz zasądził od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 1.865,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W dniu 29 października 2018 r. do Sądu Rejonowego w Rawie Mazowieckiej wpłynęło pismo procesowe powodów ograniczające żądanie pozwu o kwotę 5.500,00 zł – w związku z wpłatą takiej należności przez pozwanego – i popierające powództwo w dalszym toku postępowania co do kwoty 5.075,16 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 października 2018 r. do dnia zapłaty. Odpis pisma doręczono pozwanemu w dniu 7 listopada 2018 r., a ten nie zajął stanowiska w przedmiocie częściowego cofnięcia pozwu (pismo procesowe, k. 45-46; dowód doręczenia, k. 49).

Apelację od wyroku wnieśli powodowie, zaskarżając go w części oddalającej powództwo co do kwoty 5.286,02 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, jak również w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, i domagając się jego zmiany poprzez zasądzenie tej kwoty oraz kosztów postępowania przed Sądami obu instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W sytuacji, kiedy powodowie ograniczyli zakres swego żądania już po wydaniu wyroku kończącego postępowanie pierwszoinstancyjne, Sąd meriti mógł skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 332 § 2 k.p.c. poprzez uchylenie swego wyroku w części i umorzenie postępowania w tym zakresie, po dokonaniu oceny dopuszczalności częściowego cofnięcia pozwu. Sąd Rejonowy nie zdecydował się na to, niemniej jednak czynność procesowa powodów, ograniczająca zakres przedmiotu żądania, nie może pozostać bez wpływu na treść rozstrzygnięcia, a przepisy proceduralne nie stoją na przeszkodzie podjęcia w tym przedmiocie stosownych decyzji przez Sąd odwoławczy.

Przywołać należy art. 203 § 1 i 3 k.p.c., z którego wynika, że powód może cofnąć pozew bez zrzeczenia się roszczenia, o ile pozwany wyrazi na to zgodę, a niezajęcie przez pozwanego stanowiska w terminie dwóch tygodni od doręczenia mu odpisu pisma zawierającego cofnięcie pozwu uważa się za wyrażenie zgody; nie ulega też wątpliwości, że pozew może być cofnięty jedynie w części. W rozpoznawanej sprawie powodowie cofnęli pozew w związku z wpłatą przez P. B. kwoty 5.500,00 zł, popierając w dalszym ciągu swoje żądanie co do kwoty 5.075,16 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 18 października 2018 r. do dnia zapłaty, co oznacza, że świadczenie dłużnika zaliczyli na poczet kwoty 5.016,16 zł (10.091,32 zł – 5.075,16 zł = 5.016,16 zł) z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz na poczet umownych odsetek w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 5.075,16 zł od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia 17 października 2018 r. – i w tej właśnie części pozew cofnęli. Pozwany w ciągu dwutygodniowego terminu od dnia doręczenia mu pisma procesowego z dnia 29 października 2018 r. nie zajął żadnego stanowiska, wobec czego uznać należy, że wyraził zgodę na ograniczenie powództwa bez zrzeczenia się roszczenia. Sąd odwoławczy nie ma wątpliwości co do dopuszczalności cofnięcia pozwu w tym zakresie na gruncie art. 203 § 4 k.p.c., gdyż okoliczności sprawy nie wskazują, by zaszła którakolwiek z okoliczności składających się na wymienione tam przesłanki negatywne.

W zaistniałej sytuacji art. 386 § 3 k.p.c. nakazuje Sądowi II instancji uchylić zaskarżony wyrok w części, w jakiej pozew cofnięto, oraz umorzyć w tym zakresie postępowanie w sprawie; rozpoznaniu merytorycznemu może podlegać w ramach wniesionej apelacji jedynie rozstrzygnięcie co do pozostałej części żądań pozwu zawarte w zaskarżonym wyroku. W ocenie Sądu przeszkodą dla zajęcia takiego stanowiska nie może być treść art. 378 § 1 k.p.c., skoro cofnięcie pozwu nastąpiło jeszcze przed uprawomocnieniem się roszczenia w niezaskarżonej następnie części, a dopiero określenie konsekwencji procesowych takiej czynności pozwoli na ustalenie zakresu kognicji Sądu odwoławczego, a tym samym granic merytorycznego rozpoznania złożonej apelacji. Oznacza to, że w pierwszej kolejności należało uchylić wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia co do kwoty 5.016,16 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz co do umownych odsetek w tej samej wysokości od kwoty 5.075,16 zł od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia 17 października 2018 r. – zważywszy jednak, że w wyroku tym zawarte są rozstrzygnięcia merytoryczne, częściowo uwzględniające i częściowo oddalające powództwo, orzeczenie kasatoryjne musiało się do tych rozstrzygnięć odnieść i jego redakcja została z konieczności w tym zakresie skorelowana z treścią orzeczenia merytorycznego, rozstrzygającego o wnioskach apelacji w zakresie, w jakim żądania pozwu nie zostały cofnięte i nadal objęte były kognicją Sądu odwoławczego. Ponieważ Sąd II instancji w ramach merytorycznego rozpoznania sprawy doszedł do wniosku, że orzeczenie oddalające powództwo w zakresie powyżej kwoty 4.805,30 zł z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty jest prawidłowe, a tym samym apelacja w zakresie podlegającym takiemu rozpoznaniu musi zostać oddalona, uchylenie zaskarżonego wyroku musiało nastąpić przede wszystkim w zakresie rozstrzygnięcia zasądzającego świadczenie, a dopiero w pozostałym zakresie objąć odpowiednią część rozstrzygnięcia oddalającego powództwo. W konsekwencji Sąd odwoławczy uchylił wyrok w punkcie 1 – i w efekcie tego również w punkcie 3 nadającym rozstrzygnięciu zasądzającemu świadczenie rygor natychmiastowej wykonalności – jak również w zakresie zawartego w punkcie 2 orzeczenia oddalającego powództwo co do kwoty 210,86 zł (5.016,16 zł – 4.805,30 zł = 210,86 zł) z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i co do umownych odsetek w tej samej wysokości od kwoty 5.075,16 zł od dnia 15 czerwca 2018 r. do dnia 17 października 2018 r. W tej sytuacji należało przyjąć, że apelacja dotyczyła jedynie orzeczenia Sądu I instancji oddalającego powództwo w pozostałym zakresie, a o jej zasadności rozstrzygnięto w punkcie II orzeczenia.