Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2021 roku wydanym w sprawie z wniosku J. G. przy udziale E. G. o dział spadku, podział majątku i zniesienie współwłasności, Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi:

1.  ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków E. G. i K. G. wchodzą:

a.  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w Ł. przy ulicy (...) znajdujące się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. , dla którego to lokalu nie jest prowadzona księga wieczysta – o wartości 240. 000 złotych (dwieście czterdzieści);

b.  równowartość samochodu D. (...) w kwocie 1.400 złotych (tysiąc czterysta) - o łącznej wartości wszystkich składników w kwocie 241.400 złotych (dwieście czterdzieści jeden tysięcy czterysta);

2.  ustalił, że udziały byłych małżonków w majątku wspólnym były równe;

3.  ustalił, że w skład spadku po K. G. wchodzi udział w wysokości ½ we własności składników opisanych w punkcie 1;

4.  dokonał podziału majątku wspólnego E. i K. G. i zniesienia współwłasności składników opisanych w punkcie 1 w ten sposób, że składniki opisane w punkcie 1 przyznał na wyłączną własność uczestniczce E. G.;

5.  zasądził od E. G. na rzecz J. G. kwotę 120.700 złotych (sto dwadzieścia tysięcy siedemset) tytułem spłaty, płatną w dziesięciu równych ratach w kwotach po 12.070 złotych (dwanaście tysięcy siedemdziesiąt) do dnia 15 każdego miesiąca począwszy od pierwszego pełnego miesiąca po uprawomocnieniu się orzeczenia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności;

6.  oddalił wnioski uczestniczki o dokonanie rozliczenia nakładów;

7.  oddalił wniosek o dział spadku;

8.  ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie;

9.  przyznał r.pr. P. J. wynagrodzenie w kwocie 4.428 złotych (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem), obejmującą należny podatek Vat, za pomoc udzieloną wnioskodawczyni z urzędu i wypłacił tę kwotę ze Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi;

10.  nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła uczestniczka, zaskarżając je w części, tj. w zakresie pkt. 5 w części dotyczącej wysokości kwoty zasądzonej od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni oraz w zakresie pkt. 6 w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

I.  Naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 233 k.p.c. poprzez błędne, swobodne przyjęcie – w zakresie żądania uczestniczki rozliczenia nakładów po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej w postaci czynszu, spłaty kredytu czy remontów – iż to zmarły K. G. nie został wpuszczony przez uczestniczkę do swojego mieszkania, „a zatem zgłaszane przez nią żądanie partycypowania w kosztach utrzymania lokalu czy nakładów dokonywanych na lokal po ustaniu wspólności są niezasadne” i w konsekwencji oddalenie żądania uczestniczki. Stanowisko Sądu I instancji jest pod tym względem chybione, dowolne i sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, bowiem zmarły, a następnie jego następczyni prawna, nadal pozostawali współwłaścicielami prawa do lokalu i winni partycypować w kosztach niezbędnych do jego zachowania oraz poniesionych w związku z ulepszeniem lokalu.

II.  Naruszenie przepisu materialnoprawnego w postaci art. 45 § 1 k.r.o. oraz art. 567 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 618 k.p.c. i art. 688 k.p.c. oraz w zw. z art. 187 § 1 pkt. 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez przyjęcie i uznanie, że uczestniczka zgłosiła żądanie rozliczenia nakładów w sposób nieprecyzyjny i nie pozwalający Sądowi na dokonanie wyliczeń wartości nakładów, które podlegałyby odliczeniu od zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni spłaty oraz że nie wykazała swojego roszczenia. Powyższe doprowadziło od błędnego rozstrzygnięcia Sądu I instancji i w konsekwencji do oddalenia wniosku uczestniczki o dokonanie rozliczenia nakładów w całości pomimo, iż uczestniczka w toku postępowania zgłosiła prawidłowe w sposób procesowy żądanie rozliczenia nakładów, wskazała z jakiego tytułu nakłady zostały poniesione, wskazała fakt ich poniesienia z własnego majątku na rzecz wspólną oraz określiła ich wysokość, a ponadto powyższe okoliczności udowodniła obszernym materiałem dowodowym, jaki został załączony do sprawy wraz z pismami procesowymi z dnia 04.09.2019r. oraz z dnia 17.09.2019r. W ocenie uczestniczki Sąd I instancji działając na podstawie treści złożonych wniosków oraz wobec treści materiału dowodowego powinien uwzględnić połowę równowartości nakładów poniesionych przez uczestniczkę na wspólny lokal po rozwodzie i w konsekwencji odliczyć od spłaty kwotę 38.249,50 zł, stanowiącą wartość przedmiotu zaskarżenia.

W konsekwencji zgłoszonych zarzutów apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienie rozliczenia równowartości połowy nakładów poniesionych przez uczestniczkę w wysokości 38.249,50 zł, tj. o zmianę kwoty 120.700,00 zł zasądzonej tytułem spłaty w pkt. 5 od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni poprzez pomniejszenie tej kwoty o 38.249,50 zł, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w powyższym zakresie. Nadto skarżąca wniosła o zasądzenie na swoją rzecz o wnioskodawczyni kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz ewentualnie o nieobciążanie uczestniczki kosztami postępowania apelacyjnego, na podstawie art. 102 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestniczki w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni od uczestniczki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w sprawie znajduje zastosowanie art. 387 § 21 k.p.c. w zakresie elementów uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji. Sąd Okręgowy w Łodzi nie zmieniał ani nie uzupełniał ustaleń faktycznych sądu pierwszej instancji, wobec tego należy podnieść, że sąd drugiej instancji przyjął za własne ustalenia Sądu Rejonowego. Także w zakresie oceny prawnej, Sąd Okręgowy przyjął za własne wszystkie oceny sądu pierwszej instancji, w pełni je podzielając.

Jako nietrafny należało ocenić zarzut naruszenia art. 233 k.p.c.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c., polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów, przeprowadzonych w danej sprawie, wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, albowiem obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego, powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego, wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana przezeń ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dało się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, L., który to pogląd Sąd Okręgowy w pełni podziela ).

Zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może również polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dlań oceny materiału dowodowego, jak również na tym, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906, jak również wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt I ACa 205/08, L.).

W kontekście powyższych uwag stwierdzić należy, że wbrew przekonaniu apelującej, brak jest podstaw do rozliczenia nakładów poczynionych przez uczestniczkę na lokal mieszkalny poprzez pomniejszenie kwoty spłaty, zasądzonej od uczestniczki na rzecz wnioskodawczyni, o wskazaną przez skarżącą kwotę.

Po pierwsze Sąd Rejonowy prawidłowo zastrzegł, iż formułując sporne żądanie, nie sprecyzowano jakiej kwoty uczestniczka dochodzi z tytułu nakładów z majątku odrębnego uczestniczki na majątek wspólny, a jakiej z tytułu nakładów na rzecz wspólną po ustaniu wspólności. Nadto związane z wnioskiem uczestniczki żądanie partycypowania K. G. w kosztach utrzymania lokalu oraz dokonanych nakładów jawi się jako nieprecyzyjne, gdyż jak ustalono w toku postępowania przekazywał on regularnie środki przeznaczone na utrzymanie lokalu. Skarżąca, występując z ww. żądaniem nie wskazała precyzyjnie w jakiej kwocie otrzymała środki od męża. Tym samym brak jest podstaw do uznania, iż wydatki na poczet utrzymania lokalu mieszkalnego, w okresie istnienia wspólności majątkowej, dokonywane były z innego majątku niż wspólny, tym bardziej, że uczestniczka nie wykazywała, aby dysponowała jakimkolwiek majątkiem osobistym.

Z kolei należy zauważyć, iż z materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że uczestniczka korzysta wyłącznie z lokalu mieszkalnego od 2004 roku, czyli jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego, co miało miejsce w 2006 roku. Z tego samego materiału dowodowego wynika również, iż K. G. nie miał swobodnego dostępu do mieszkania w tym okresie, bowiem został z niego wyrzucony na skutek konfliktów małżeńskich, a swoje rzeczy osobiste odbierał w obecności funkcjonariuszy Policji. Na marginesie zaznaczyć należy, iż w wyroku rozwodowym orzeczono o winie obu stron.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, ciężko znaleźć racjonalne uzasadnienie, (a na pewno nie przestawiła go skarżąca), dla którego w okresie od 2004 roku aż do śmierci K. G. w 2016 roku, miałby on ponosić koszty korzystania z lokalu mieszkalnego przez E. G., partycypować w opłatach z tytułu czynszu, rachunków czy zakupu sprzętów RTV czy AGD, z których przecież korzystała wyłącznie uczestniczka, w sposób naturalny zużywając je.

Nie powtarzając słusznej argumentacji Sądu pierwszej instancji, podkreślić jednak należy, iż strona skarżąca nie wykazała w żaden sposób, aby jej były, nieżyjący już mąż, w sposób rażący i uporczywy naruszał obowiązki wobec rodziny, szczególnie majątkowe czy też był wyłącznie winny rozkładowi pożycia (Sąd rozwiązał małżeństwo ustalając winę obu stron). Tylko faktyczne wykazanie powyższego mogłoby stanowić podstawę do odstąpienie od ustawowej zasady równości udziałów w majątku wspólnym. Argumenty zawarte w treści środka odwoławczego w zasadzie powielają twierdzenia strony z postępowania pierwszoinstancyjnego, a mają one charakter wyłącznie polemiki z ustaleniami Sądu Rejonowego.

Podsumowując powyższy wywód stwierdzić należy, iż wywiedziona przez uczestnika apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego i w konsekwencji podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania, wobec uczestniczki postępowania E. G., art. 102 k.p.c. i orzekł o poniesieniu przez strony kosztów postępowania apelacyjnego we własnym zakresie. Jak wprost stanowi art. 102 k.p.c. odstąpienie od obciążenia strony przegrywającej postępowanie kosztami jest możliwe wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. W niniejszej sprawie Sąd nie doszukał się takich okoliczności z urzędu, natomiast strona poprzestała jedynie na sformułowaniu wniosku o zastosowanie ww. artykułu, bez jakiejkolwiek próby wykazania zaistnienia takich szczególnych okoliczności.

Sąd przyznał i nakazał wypłacić na rzecz pełnomocnika wnioskodawczyni reprezentującego ją z urzędu kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu. Kwotę tę Sąd ustalił zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z § 16 ust. 1 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2437) w zw. z § 2 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935).