Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z 9 grudnia 2022 roku w sprawie I C 336/22 z powództwa Z. M., M. M. (1) przeciwko (...) spółce akcyjnej w Ł. o zapłatę:

• w punkcie 1 zasądzono od pozwanego na rzecz powódki Z. M.:

• w podpunkcie a: 1.000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

• w podpunkcie b: 1.500 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty;

• w punkcie 2 ­­­zasądzono od pozwanego na rzecz powódki M. M. (1):

• w podpunkcie a: 1.000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

• w podpunkcie b: 500 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 29 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty;

• w punkcie 3 oddalono powództwo w pozostałej części;

• w punkcie 4 ustalono, że powódka Z. M. w stosunku do pozwanego wygrała w 50 %, powódka M. M. (1) – w 34 %, pozostawiając szczegółowe rozliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Postanowieniem z 30 grudnia 2022 roku sprostowano wyrok z 9 grudnia 2022 roku w ten sposób iż ustalono, że powódka M. M. (1) wygrała sprawę w 30 %.

W świetle uzasadnienia wskazanego wyroku Sąd I instancji ustalił między innymi, że Z. M. zawarła z pozwanym na rzecz swoją oraz swojej córki – M. M. (1), umowę o świadczenie usług turystycznych polegającą na organizacji wakacji na Dominikanie w terminie od 31 lipca do 15 sierpnia 2021 roku w cenie 7.557,72 zł za jedną osobę. Program imprezy przewidywał przelot z K. do P., zakwaterowanie przez 14 dób hotelowych w pięciogwiazdkowym hotelu (...) oraz lot powrotny z P. do K.. W programie imprezy zaznaczono, że posiłki będą podawane w hotelu (...), w specjalnie wydzielonej strefie przeznaczonej dla gości hotelu (...). Nie wskazano przy tym, w jakiej odległości od hotelu (...) położony jest hotel (...). W programie imprezy wskazano, że hotel (...) wraz z sąsiednim hotelem (...) tworzy rozległy kompleks hotelowy. Nie zaznaczono, że obiekt ten nie jest rekomendowany dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej.

W dniu przyjazdu do hotelu (...) oraz M. M. (1) zgłaszały zastrzeżenia do pokoju, w którym zostały zakwaterowane. (...) od razu dokonała zmiany pokoju. Z uwagi na ograniczenia związane z pandemią (...)19 oraz niski sezon turystyczny, funkcjonowanie hotelu (...) było mocno ograniczone. Recepcja, restauracja hotelowa oraz bar przy basenie były nieczynne. Spośród infrastruktury hotelowej do dyspozycji gości pozostawał jedynie basen. Goście hotelu (...) byli obsługiwani przez personel hotelu (...) i mogli korzystać z tamtejszej infrastruktury. Restauracja w hotelu (...) była oddalona od pokoju Z. M. oraz M. M. (1) w hotelu (...) o co najmniej 500 metrów.

W okresie pobytu na Dominikanie M. M. (1) miała problemy z kolanami utrudniające poruszanie się. Rezydenci proponowali Z. M. oraz M. M. (1) zmianę pokoju na pokój w hotelu (...), aby skrócić dystans do hotelowej restauracji. Z. M. oraz M. M. (1) nie skorzystały jednak z tej propozycji z uwagi na położenie oferowanego pokoju w pobliżu basenu, przy którym odbywały się animacje. Kobiety umówiły się, że raz dziennie M. M. (1) będzie sama chodzić do restauracji w hotelu (...), a dwa razy dziennie Z. M. będzie przynosić jej posiłki do pokoju.

Drugiego sierpnia 2021 roku Z. M. potknęła się na plaży o pień ściętej palmy, na skutek czego przez kilka dni nie mogła samodzielnie się poruszać. Na miejscu udzielono jej pomocy medycznej. Od tamtej pory obsługa hotelowa pozostawiła Z. M. samą sobie. Odmówiono jej dowożenia posiłków do pokoju, a także zawożenia jej do restauracji hotelowej dostępnym na miejscu meleksem. Przez całe dnie Z. M. nie mogła dodzwonić się do recepcji. W dniu powrotu do Polski Z. M. wciąż miała niezagojoną ranę na nodze.

Z uwagi na problemy z poruszaniem się zarówno przez M. M. (1), jak i Z. M. oraz brak możliwości pomocy ze strony obsługi hotelowej, 5 sierpnia 2021 roku nastąpiła druga zamiana pokoju, tym razem na pokój w hotelu (...). Hotel ten miał niższy standard niż hotel (...), pomimo jednakowej, pięciogwiazdkowej miejscowej kategoryzacji. W przeciwieństwie do hotelu (...), hotel (...) nie był w ostatnim czasie remontowany. Według klasyfikacji pozwanego hotel (...) miał 5 punktów, zaś hotel (...) – 4 punkty. W przeciwieństwie do hotelu (...) w pokojach hotelu (...) nie było bezpłatnego dostępu do Internetu. Goście hotelu (...) mogli korzystać z Wi-Fi jedynie w lobby. W przeciwieństwie do zacisznego hotelu (...), na terenie hotelu (...) panował zgiełk. Przy basenie odbywały się animacje przy głośnej muzyce, często do późnych godzin wieczornych.

Z. M. skierowała reklamację do pozwanego. W odpowiedzi wskazano, że nie dostrzega się naruszenia postanowień umowy, zaś przekwaterowanie do hotelu (...) było suwerenną decyzją Z. M. oraz M. M. (1). Reklamacja została rozpatrzona negatywnie. Pismem datowanym na 15 grudnia 2021 roku Z. M. oraz M. M. (1) wezwały pozwanego do zapłaty odszkodowania 9.060 zł oraz zadośćuczynienia 8.000 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania. Wezwanie doręczono 21 grudnia 2021 roku.

W tak ustalonym stanie faktycznym zważono, że powódki zostały przekwaterowane do hotelu o niższym rzeczywiście standardzie, mimo tożsamej klasyfikacji lokalnej obu hoteli. Odrzucono zarzut, że przekwaterowanie do hotelu (...) było suwerenną decyzją powódek wskazując iż wobec braku właściwej organizacji ze strony obsługi hotelu po wypadku, któremu uległa Z. M., powódki zostały właściwie pozbawione dostępu do restauracji. Tym samym nie można tu mówić o dobrowolności – powódki zostały pozostawione same sobie, a przekwaterowanie do hotelu (...) było dla nich jednym sposobem na korzystanie z posiłków.

Dla powstania ustalonych powyżej niezgodności decydujące znaczenie miało uchybienie przez pozwanego nałożonym ustawowo na organizatorów turystyki obowiązkom informacyjnym, do których należy obowiązek udzielenia podróżnemu, zanim ten zwiąże się jakąkolwiek umową o udział w imprezie turystycznej lub odpowiadającą jej ofertą, informacji między innymi o dostępności usług turystycznych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej, a także, na wniosek podróżnego, dokładnych informacje na temat możliwości ich dostosowania do jego potrzeb. Naruszenia owego obowiązku doszukano się w szczególności w braku wskazania, w jakiej odległości od hotelu (...) położony jest hotel (...). Jak wskazano, gdyby pozwany sprostał obowiązkowi informacyjnemu w tym zakresie, powódki zapewne nie zdecydowałyby się na przedmiotową imprezę turystyczną, a tym samym nie doświadczyłyby ustalonych niedogodności. Obowiązek informacyjny spoczywał na pozwanym i nie może on zasłaniać się okolicznością, że powódki mogły o to się dopytać. Ogólna wzmianka, że obiekty tworzą rozległy kompleks, nie stanowi wykonania ciążącego na pozwanym obowiązku.

Przystępując do ustalenia wysokości zasadnej obniżki ceny usługi turystycznej wskazano, że w rozpoznawanej sprawie cena piętnastodniowej imprezy turystycznej opiewała na 7.557,72 zł za osobę. Mając na uwadze ustalone niezgodności, związane z początkową zamianą pokoi, następnie przekwaterowaniem powódek do hotelu (...), trwające przez 10 dni, w ocenie Sądu Rejonowego każdej z powódek przysługuje za ten okres obniżka ceny imprezy turystycznej o około 20 %. Uznano w tej sytuacji, że roszczenie o obniżenie ceny z powodu przedmiotowych niezgodności wyraża się zatem kwotą po 1.000 zł.

W ocenie Sądu I instancji powódki doznały krzywdy, bowiem ich urlop został zakłócony przez szereg uchybień, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Analiza ustalonego stanu faktycznego prowadzi przy tym do wniosku, że niedogodności, których doświadczyły powódki, nie były równomierne, co uzasadniałoby dochodzenie zadośćuczynienia w takiej samej kwocie. Biorąc pod uwagę, że po wypadku uniemożliwiającym Z. M. poruszanie się pozostawiono ją samą sobie, właściwie pozbawiając ją posiłków, uznano iż odpowiednią kwotą należnego jej zadośćuczynienia pieniężnego będzie 1.500 zł. Tak określone zadośćuczynienie nie jest wygórowane, a stanowi jednocześnie pełną kompensatę doznanej krzywdy. Z drugiej strony Sąd Rejonowy wskazał, że M. M. (1) sama przyznała, że głównie odpoczywała na urlopie: leżała na plaży, korzystała z basenu, czytała książki, rozmawiała z ludźmi, jeździła na wycieczki. Będąc osobą o ograniczonej sprawności ruchowej, przez pierwsze kilka dni urlopu niewątpliwą niedogodnością był dla niej ograniczony dostęp do restauracji hotelowej z uwagi na odległość dzielącą ją i pokój powódek w pierwszym hotelu, o czym pozwana szczegółowo nie poinformowała. Tym samym w ocenie Sądu I instancji szkodę majątkową, której doznała M. M. (1), w pełni rekompensuje zadośćuczynienie 500 zł. Dalej idące żądania powódek w zakresie zadośćuczynienia oddalono jako niezasadne.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono zważywszy, że wezwanie doręczono pozwanemu 21 grudnia 2021 roku, z siedmiodniowym terminem płatności. Z tego względu zasądzono odsetki od dnia następującego po upływie terminu wskazanego w wezwaniu do zapłaty, to jest od 29 grudnia 2021 roku. W pozostałym zakresie żądanie odsetek podlegało oddaleniu.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, w przedmiocie kosztów orzeczono zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Apelację od omówionego wyżej wyroku w całości wywiódł pozwany, działając przez swojego pełnomocnika w osobie adwokata, występującego również w I instancji. W apelacji zarzucono naruszenie zarówno prawa procesowego, jak i materialnego.

W zakresie prawa procesowego zdaniem apelującego doszło do naruszenia:

• art. 233 § 1 k.p.c. ¹ przez dowolną, a nie swobodną, nadto wybiórczą, a nie wszechstronną, a także sprzeczną z logicznym rozumowaniem i doświadczeniem życiowym ocenę dowodów w postaci:

• zeznań powódek, z których wynika, że M. M. (1) miała problemy z kolanami, które utrudniały jej poruszenie się, podczas gdy powódka na żadnym etapie postępowania nie udowodniła przedmiotowej okoliczności, poprzez przedłożenie stosownej dokumentacji medycznej, co doprowadziło do błędnego ustalenia iż powódka w istocie miała problemy z poruszeniem się, a hotel (...) był dla powódek nieodpowiedni z uwagi na rozległość kompleksu (zarzut I.a),

• zeznań powódek z których wynika, że powódkom odmówiono dowożenia posiłków do pokoju a także zawożenia jej do restauracji hotelowej, co z kolei doprowadziło do błędnego ustalenia iż powódki zostały pozbawione dostępu do restauracji hotelowej na skutek niewłaściwej organizacji ze strony obsługi hotelowej po wypadku, a pozwana miała obowiązek dowożenia powódkę na posiłki lub dowożenia im posiłków pozwanej, pomimo, iż obiekt Senator P. S. Resort nie świadczył usługi room service, a nadto w toku odbywania przez powódek imprezy turystycznej obowiązywały ograniczenia związane z pandemią (zarzut I.b),

• dokumentu w postaci umowy zgłoszenia wraz z opisem katalogowym imprezy turystycznej oraz opisem świadczeń, z których wynika, iż powódki nie zgłosiły pozwanej żadnych okoliczności dotyczących stanu ich zdrowia, zaś pozwana poinformowała powódki, iż hotel wybrany przez nie położony jest na terenie „rozległego” kompleksu, w skład którego wchodzi kilka obiektów, oraz że posiłki świadczone będą w innym obiekcie niż ten, w którym powódki zostaną zakwaterowane, co doprowadziło do błędnego ustalenia iż powódki nie zostały przez pozwaną w sposób prawidłowy oraz wyczerpujący poinformowane o warunkach zakwaterowania (zarzut I.c).

W zakresie prawa materialnego zarzucono naruszenie:

• art. 40 ust. 1 lit. h i art. 42 ust. 1 – 4 u.i.t. ² przez błędną wykładnię przejawiającą się w błędnym uznaniu, iż również w przypadku obiektu, w którym brak jest dostępności usług turystycznych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej, organizator turystyczny ma obowiązek poinformowania o powyższym klientów, podczas gdy prawidłowa interpretacja przedmiotowego przepisu prowadzi do wniosku, iż organizator turystyczny ma obowiązek poinformowania o dostępności usług turystycznych dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej w przypadku, w którym dane usługi są faktycznie dostępne w obiekcie, zaś w przypadku, w którym nie są dostępne organizator turystyczny takiego obowiązku nie ma (zarzut II);

• art. 48 ust. 3 oraz 5 w związku z art. 50 ust. 1 oraz 2 u.i.t. przez błędną wykładnię i wadliwe uznanie, że pozwana nienależycie wykonała umowę o organizację imprezy turystycznej, w sytuacji gdy powódki nie zgłaszały zastrzeżeń co do wykonywanej umowy, zaś przeniesienie powódek do innego hotelu nastąpiło wyłącznie na ich prośbę, nie było więc świadczeniem zastępczym w rozumieniu ustawy turystycznej, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uwzględnienia powództwa (zarzut III);

• z ostrożności procesowej art. 50 ust. 2 u.i.t. przez błędną wykładnię i przyznanie na rzecz powódek rażąco wygórowanego odszkodowania oraz zadośćuczynienia, nieadekwatnego do skali doznanych naruszeń oraz krzywd (zarzut IV).

Z tych względów wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w zaskarżonej części, zasądzenie od powódek na rzecz pozwanej kosztów procesu w I instancji według norm przepisanych. Nadto wniesiono o zasądzenie od powódek na rzecz pozwanej kosztów procesu apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zgłoszono również wniosek dowodowy.

W odpowiedzi na apelację powódki, reprezentowane przez pełnomocnika w osobie adwokat występującej również w I instancji, wniosły o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych.

Do zamknięcia rozprawy apelacyjnej nie zmieniono stanowisk w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się częściowo zasadną.

Należy zauważyć na wstępie, że sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym. Oznacza to w konsekwencji, że postępowanie apelacyjne nie opiera się na modelu apelacji pełnej, lecz ograniczonej. Apelacja ograniczona wiąże Sąd II instancji, a zakres kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co w apelacji zarzuci skarżący. Innymi słowy, rozpoznając apelację w postępowaniu uproszczonym, Sąd odwoławczy jest związany podniesionymi w tej apelacji zarzutami naruszenia zarówno prawa procesowego, jak i materialnego ³.

W pierwszej kolejności rozważyć należy zarzuty w zakresie prawa procesowego, jako determinujące prawidłowość ustaleń faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia.

Zarzut I.a nie jest przekonujący. Sąd Rejonowy wskazał dowód, na jakim oparł ustalenie w tej mierze. Pozwany nie wywodzi istnienia dowodów przeciwnych. Nie wskazuje również, jakie to reguły logicznego rozumowania, wskazania wiedzy bądź życiowego doświadczenia miałyby zostać naruszone w procesie oceny dowodów. Ustalenie musi się zatem ostać.

Zarzut I.b jest wadliwie postawiony. Pozwany nie tyle kwestionuje ustalenia faktyczne co do unieruchomienia powódki wskutek wypadku, ani ustalenia co do odmowy dowożenia w tej sytuacji posiłków, co kwestionuje ocenę Sądu I instancji co do skutków w zakresie praw i obowiązków umownych stron, jakie z tych faktów wynikały. Nie jest to jednak kwestionowanie ustaleń faktycznych, ustalenia prawnych konsekwencji określonych ustaleń faktycznych i określeniu norm jednostkowo-konkretnych (indywidualnych) postąpienia dla każdej ze stron procesu, na podstawie norm ogólno-abstrakcyjnych (generalnych), zawartych w przepisach prawa materialnego. Innymi słowy, pozwany atakuje w tym zarzucie proces subsumpcji, a więc stosowania prawa. Nie jest to w ogóle zarzut dotyczący przepisów proceduralnych.

Zarzut I.c, podobnie jak wyżej omówiony, odnosi się nie do faktów, lecz wywiedzionych z nich skutków dla praw i obowiązków stron. Pozwany nie kwestionuje wszak, że nie informował powódek o odległościach w sposób wyrażony jednostkami odległości. Z kolei w żadnym miejscu uzasadnienia nie sposób wskazać, by Sąd Rejonowy ustalił, że powódki już w zgłoszeniu na etapie zawierania umowy wskazywały pisemnie o swoich problemach z poruszaniem się. To, czy dopełniono w ten sposób obowiązków informacyjnych, czy nie, stanowi już ocenę wypełnienia dyspozycji normy prawnej wywodzonej z art. 40 ust. 1 u.i.t., co zresztą jest przedmiotem dalszego zarzutu, już prawidłowo kwalifikowanego jako zarzut naruszenia prawa materialnego.

Bezprzedmiotowy okazał się dowód zgłoszony w apelacji. Nie wniósł on niczego do rozstrzygnięcia, nie dotyczył przedmiotowego stosunku prawnego. Wskazywał na to, jak pozwany realizuje obowiązek z art. 40 ust. 1 pkt 1 lit. h u.i.t. w innych, niepowiązanych z niniejszą sprawach.

W świetle powyższych uwag ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe, ponieważ mieszczą się w granicach swobodnej – w przeciwieństwie do dowolnej – oceny przeprowadzonych dowodów jako spójne, logicznie powiązane z materiałem dowodowym, niebudzące wątpliwości w świetle życiowego doświadczenia oraz zupełne z punktu widzenia zakresu ustaleń niezbędnego do prawidłowego rozstrzygnięcia. Jako takie nie mogą być skutecznie zwalczane polemicznymi twierdzeniami apelującego. W konsekwencji Sąd Okręgowy przyjmuje owe ustalenia Sądu Rejonowego w całości za własne.

Przystępując do oceny zarzutu naruszenia prawa materialnego, zarzut II okazał się częściowo zasadny. Rację ma pozwany co do tego, że przy rozstrzyganiu sprawy w I instancji nazbyt rozciągnięto obowiązek informacyjny z art. 40 ust. 1 pkt 1 lit. h u.i.t. W ocenie Sądu Okręgowego w obecnym składzie, pozwany prawidłowo wywiązał się ze swoich obowiązków w tym zakresie. Powódka M. M. (1) przyznała sama, że nie informowano o jej dolegliwościach przy zawarciu umowy (k. 110, 03:20:46). Informacja przedstawiona przy zawieraniu umowy była wystarczająca w świetle dostępnych pozwanemu informacji o potrzebach – a w istocie ich braku – powódek co do warunków komunikacyjnych. Nie sposób również nie zauważyć, że powódka M. M. (1), mimo całej swej twierdzonej ograniczonej ruchomości, nie zdecydowała się zrezygnować z całodziennej wycieczki objazdowej, i to nawet w obliczu unieruchomienia swojej matki, powódki Z. M. (k. 110, 03:16:35).

Nie jest jednak tak, że pozwany prawidłowo wywiązał się ze swych obowiązków względem powódek. Pozwany odpowiada za to, że hotel nie zapewnił dostarczania posiłków albo transportu powódki Z. M. do restauracji po jej wypadku i w konsekwencji - unieruchomieniu. Trzeba uwzględnić, że chodzi o hotel pięciogwiazdkowy, to jest o najwyższym standardzie obsługi. W takim obiekcie podróżny ma pełne prawo oczekiwać zorganizowania pomocy w okolicznościach jak w niniejszej sprawie. Nie można zasłaniać się „brakiem procedur”, czy też „nieświadczenia obsługi w rodzaju room service”. Źródła normatywnego obowiązku zorganizowania wskazanej wyżej pomocy upatrywać należy w art. 52 ust. 1 u.i.t., zgodnie z którym organizator turystyki niezwłocznie udziela odpowiedniej pomocy podróżnemu, który znalazł się w trudnej sytuacji. Wyliczenie z art. 52 ust. 2 ma jedynie charakter przykładowy i nie znosi przywołanej zasady obowiązku pomocy. W okolicznościach przedmiotowej sprawy, z całą pewnością unieruchomienie – zgodnie z niekwestionowanymi zaleceniami lekarza – stanowiło, zwłaszcza w kontekście odległości, spełnienie przesłanki znalezienia się w trudnej sytuacji, wskazanej w omawianym przepisie. Zakres obowiązku pomocy należy przy tym odnosić do jakości obsługi. Jest rzeczą pozwanego jako organizatora turystyki takie ułożenie sobie relacji z podmiotami, za pomocą których wykonuje swoje zobowiązanie, aby zapewnić spełnienie kryteriów prawa polskiego, skoro działalność swoją podejmuje, a ofertę kieruje, do osób podlegających prawu polskiemu. W tej sytuacji prawidłowo wywiódł Sąd I instancji, że pozwany odpowiada za nienależyte wykonanie umowy wobec powódki Z. M.; przeprowadzka nie może być w okolicznościach niniejszej sprawy uznana za – jak chciał pozwany – dobrowolną po stronie powódek. Należy przy tym uwzględnić, że powódka M. M. (1) w tym zakresie również ma roszczenie odszkodowawcze, skoro musiała się w tych okolicznościach przenieść wraz z powódką Z. M., z którą miała wykupiony wspólny pokój; w każdym razie pozwany nie wykazał iżby w przypadku tej powódki zezwolono na jej pozostanie w dotychczasowym pokoju hotelowym, a doświadczenie życiowe zaprzecza by taka okoliczność miała miejsce.

Oznacza to, że zasadne było zasądzenie dochodzonych roszczeń na rzecz powódki Z. M.. Zasadnym okazało się również zasądzenie odszkodowania wobec M. M. (1).

W zakresie zarzutu IV Sąd Okręgowy przyjął, że okoliczności wskazane przez Sąd Rejonowy co do tego, że powódka M. M. (1) korzystała z urlopu w sposób obiektywnie umożliwiający wypoczynek wskazują, że w tym przypadku zasądzenie zadośćuczynienia nie jest zasadne. W przypadku tej powódki, korzystała ona z urlopu w sposób – obiektywnie oceniając – niepowodujący poczucia krzywdy w stopniu uzasadniającym powstanie roszczenia o zadośćuczynienie. Należy mianowicie zauważyć, że w przypadku powódki M. M. (1) nie było podstaw do samoistnego uwzględnienia odległości do restauracji jako zdarzenia rodzącego krzywdę w postaci utrudnienia dostępu do wyżywienia, a w konsekwencji zasadność przenosin na odpowiedzialność pozwanego. Należy z całą mocą jeszcze raz podkreślić, że te roszczenia zaktualizowały się w stosunku do powódki Z. M. w związku z brakiem zapewnienia stosownej pomocy po wypadku, w warunkach wykupienia usługi turystycznej obejmującej zakwaterowanie w warunkach pięciogwiazdkowego, czy nawet czterogwiazdkowego hotelu, jeżeli uwzględnić własną punktację pozwanego, nie zaś z racji samej tylko odległości restauracji od miejsca zakwaterowania. Użycie w art. 50 ust. 2 u.i.t. operatora logicznego „lub”, a więc operatora alternatywny nierozłącznej wskazuje na dopuszczenie przez Parlament sytuacji, w której stronie przysługiwać będzie roszczenie odszkodowawcze, ale bez roszczenia o zadośćuczynienie – ustawa nie przesądza w żadnym razie, że w każdym przypadku, gdy podróżnemu przysługuje odszkodowanie, niejako automatycznie przysługuje również roszczenie o zadośćuczynienie; zasadność obu roszczeń winna być oceniana autonomicznie.

Z tych wszystkich względów, a nadto wobec braku okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, które winny być brane pod uwagę z urzędu, uznając apelację za uzasadnioną w części skierowanej przeciwko przyznaniu powódce M. M. (1) zadośćuczynienia, zaskarżony wyrok zmieniono w tej części, orzekając w tym zakresie co do istoty (art. 386 § 1 k.p.c.). W konsekwencji zaszła konieczność dostosowania orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu pierwszoinstancyjnego, co również uczyniono. W pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu, jako bezzasadna (art. 385 k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono bacząc, że w orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się iż współuczestnictwo, jakie wystąpiło po stronie powodowej jak w niniejszej sprawie, ma charakter formalny. Oznacza to konieczność odrębnego rozstrzygnięcia o kosztach co do każdej z powódek. Co do powódki Z. M., pozwany przegrywa apelację w całości, zatem winien zwrócić powódce Z. M., z odsetkami za opóźnienie (art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w związku z art. 391 § 1 zd. I k.p.c.), koszty obejmujące 450 zł opłaty za czynności adwokackie (§ 2 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 r.o.a. ⁴ ). Co do powódki M. M. (1), pozwany wygrywa apelację w części, a to 500 zł z zaskarżonych 1.500 zł. Na koszty postępowania apelacyjnego po stronie pozwanej złożyło się: 100 zł opłaty od apelacji, 135 zł opłaty adwokackiej (§ 2 pkt 2 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 r.o.a.); po stronie powódki M. M. (1): 135 zł opłaty adwokackiej. Łącznie koszty postępowania apelacyjnego w tym przypadku to 370 zł. Powódka M. M. (1) winna uiścić: 370 zł × 500 zł ÷ 1.500 zł ≈ 123 zł. Skoro uiściła 135 zł, do zwrotu od pozwanego zostaje 12 zł. Uznano w tej sytuacji, że zasadnym jest wzajemne zniesienie kosztów postępowania apelacyjnego między powódką M. M. (1) a pozwanym (art. 100 zd. I k.p.c.).

1 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. – Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.).

2 Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (j.t. – Dz. U. z 2022 r. poz. 511 z późn. zm.).

3 Por. np.: M. M. (2) (red.): Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217 , W. K. Polska 2021 [el.], teza 5 do art. 505 ⁹.

4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).

–Strona z –