Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 października 2019 r. w sprawie z powództwa T. Z. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi 1) oddalił powództwo i 2) szczegółowe rozliczenie kosztów procesu, w tym nieuiszczonych kosztów sądowych i wynagrodzenia biegłego, pozostawił referendarzowi sądowemu przy zachowaniu zasady, że pozwany wygrał proces w całości i nie istnieją podstawy do odstąpienia od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu i nieuiszczonych kosztów sądowych.

[wyrok k.234]

Powyższy wyrok w całości zaskarżył powód, zarzucając:

1.  naruszenie prawa procesowego, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

i.  brak wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego, co skutkowało wybiórczą oceną dowodów, pomijając tę część materiału dowodowego, która nie stanowiła uzasadnienia dla wniosków wyprowadzonych przez Sąd I instancji, tj. pominięcie tych dowodów, z których wynikało, że:

- przepięcie instalacji elektrycznej w budynku przy ul. (...) nastąpiło poza czasem pracy pracowników wykonawcy na terenie budowy, a o przepięciu instalacji elektrycznej dowiedzieli się następnego dnia po jego wystąpieniu;

- dostęp do placu budowy, w tym przyłącza energetycznego, rozdzielni i instalacji elektrycznej posiadały także inne ekipy budowlane obiektu i remontowe poszczególnych lokali;

- przed zaistnieniem przepięcia instalacja elektryczna w budynku była sprawdzona i nie wykazywała jakichkolwiek usterek, na co wskazują pomiary rezystencji izolacji z dnia 18 sierpnia 2014 r. i ponad miesiąc sprawnego funkcjonowania instalacji elektrycznej w budynku, w tym dźwigu windowego;

- budynek przy ul. (...) w Ł. był zasilany z przyłącza budowlanego znajdującego się poza budynkiem, do którego dostęp miał szeroki krąg osób, w tym firmy budowlane i remontowe poszczególnych lokali w budynku;

- zmiana zasilania z przyłącza budowlanego na stałe napięcie nastąpiła już po przepięciu instalacji, a zatem wykluczony jest błąd po stronie wykonawcy polegający na niewłaściwym podłączeniu przewodów przy zmianie przyłącza energetycznego;

skutkiem czego było wyprowadzenie z zebranego materiału dowodowego wniosków nieprawidłowych pod względem logicznym oraz zasad doświadczenia życiowego i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych, polegających na przyjęciu, że za przepięcie instalacji odpowiadają pracownicy zbywcy wierzytelności, podczas gdy okoliczność ta nie wynika z materiału dowodowego;

ii.  uznanie, że z opinii biegłego ds. (...). G. wynika wina wykonawcy robót za przepięcie instalacji elektrycznej, podczas gdy w opinii tej biegły jasno wskazał, że zebrany w aktach materiał dowodowy nie pozwala jednoznacznie wskazać czasu, miejsca i osób, w obecności których powstało zdarzenie skutkujące wzrostem napięcia, a tym samym jakie jest źródło przepięcia, co nie pozwala na przypisanie winy pracownikom wykonawcy, a wręcz to uniemożliwia;

(...).  pominięciu okoliczności, że pozwana jest czynnym podatnikiem podatku VAT i przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, co ma znaczenie dla ustalenia wysokości poniesionej szkody;

iv.  ustaleniu wysokości szkody poniesionej przez pozwaną w kwocie naprawy brutto, podczas gdy pozwana jest czynnym płatnikiem VAT i jej uszczerbek w majątku wyraża się w kwocie netto;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

a)  art. 430 k.c. w zw. z art. 415 k.c. poprzez jego zastosowanie i na tej podstawie ustalenie, że zbywca wierzytelności ponosi odpowiedzialność za szkodę wywołaną przepięciem instalacji elektrycznej w budynku przy ul. (...) w Ł.;

b)  art. 513 § 1 k.c. w zw. z art. 498 § 1 k.c. poprzez uwzględnienie zarzutu potrącenia zgłoszonego przez pozwaną względem zbywcy wierzytelności;

c)  art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odpowiednią sumą pieniężną w celu naprawienia szkody będzie zapłata kwoty 33779,49 zł, stanowiąca wartość naprawy windy w kwocie brutto, podczas gdy pozwany był uprawniony do odliczenia podatku VAT i tym samym szkoda, jaką poniósł, wyraża się w kosztach naprawy dźwigu w kwocie netto (27463,00 zł).

W konkluzji pełnomocnik powoda wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w zakresie kwoty 33779,49 zł oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem I i II instancji według norm przepisanych.

[apelacja powoda k. 256-259 odwr., e-protokół rozprawy 00:02:14-00:03:22 CD k. 282]

Pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie apelacji powoda i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

[odpowiedź na apelację k. 271-274]

W oparciu o materiał dowodowy zawarty w aktach Sąd Okręgowy poczynił następujące dodatkowe ustalenia ponad te, które poczynił Sąd I instancji:

Budynek przy ul. (...) w Ł. był zasilany z przyłącza budowlanego, znajdującego się poza budynkiem.

[okoliczność bezsporna]

W trakcie prac wykonywanych przez pracowników (...) sp. z o.o. w Ł., tj. zbywcy wierzytelności, w poszczególnych lokalach budynku przy ul. (...) w Ł. trwały prace remontowe przeprowadzane również przez inne firmy, posiadające dostęp do przyłącza energetycznego, rozdzielni i instalacji elektrycznej.

[dowód: zeznania świadka K. M. e-protokół rozprawy 00:04:42-00:27:28 CD k. 131]

W dniu 18 kwietnia 2014 r. dokonano pomiaru rezystencji izolacji instalacji elektrycznej w budynku, w tym dźwigu. Wszystkie pomiary były prawidłowe. Nie stwierdzono żadnych usterek.

[dowód: pomiar rezystencji izolacji k. 110]

W dniu awarii, tj. 23 września 2014 r., pracownicy zbywcy wierzytelności skończyli pracę ok. godziny 16.00. Kiedy opuszczali stanowiska pracy, wszystkie urządzenia były sprawne. O przedmiotowej awarii dźwigu pracownicy dowiedzieli się następnego dnia po przyjściu do pracy.

[dowód: zeznania świadka J. O. e-protokół rozprawy 00:09:38-00:25:00 CD k. 250]

W dniach 23 i 24 września 2014 r. (...) Spółka Akcyjna Oddział Ł. nie odnotowała żadnych wyłączeń awaryjnych ani usterek linii energetycznej, zasilającej posesję przy ul. (...) w Ł.. W tych dniach nie wpłynęła też żadna reklamacja dotycząca przedmiotowej nieruchomości, a pogotowie energetyczne nie interweniowało w tym budynku.

[dowód: pismo k. 220]

W dniach 23 i 24 września 2014 r. nad Ł. nie występowały burze ani wyładowania atmosferyczne.

[dowód: pismo k. 223]

Zmiana zasilania z przyłącza budowlanego na stałe napięcie nastąpiła na początku października 2014 r., a zatem już po usterce dźwigu.

[dowód: potwierdzenie zgłoszenia k. 200, umowa kompleksowa sprzedaży energii elektrycznej k. 200 odwr.-202 i 204 odwr.-206, potwierdzenie możliwości świadczenia usługi dystrybucji k. 203 odwr.-204]

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest zasadna.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne, w oparciu o które wydał kwestionowany wyrok (uzasadnienie k. 241-243), a które w całości podziela i przyjmuje za własne Sąd II instancji, jednocześnie uzupełniając je o wyżej wskazane fakty.

Przechodząc do zarzutów apelacyjnych, należy stwierdzić, że – jak wielokrotnie już podkreślano w orzecznictwie – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Natomiast jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Nie jest więc wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Strona skarżąca ma bowiem obowiązek wykazania naruszenia przez Sąd paradygmatu oceny wynikającego z art. 233 § 1 k.p.c., a zatem wykazania, że Sąd wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy wprawdzie w sposób prawidłowy zgromadził materiał dowodowy, jednakże pominął część dowodów, przez co nie ustalił na jego podstawie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a w konsekwencji nie wyprowadził z zebranego materiału dowodowego prawidłowych wniosków.

Okolicznością sporną między stronami była możliwość przypisania winy pracownikom zbywcy wierzytelności, tj. (...) sp. z o.o. w Ł., za awarię instalacji elektrycznej w budynku położonym w Ł. przy ul. (...), w wyniku której został uszkodzony dźwig osobowy oraz instalacja ewakuacyjna, co w dalszej kolejności miało wpływ na ocenę skuteczności zarzutu potrącenia zgłoszonego przez stronę pozwaną.

W ocenie pozwanej Spółki, która poniosła koszty naprawy dźwigu i instalacji w budynku przy ul. (...) w Ł. po awarii w dniu 23 września 2014 r., winę za przedmiotową awarię ponoszą pracownicy spółki (...) – zbywcy wierzytelności, która powinna zwrócić stronie pozwanej koszty poniesione w związku ze sporną awarią. Strona pozwana twierdziła, że skutecznie potrąciła wierzytelność wynikającą z faktury za naprawę dźwigu z należnością przysługującą powodowi na mocy zawartej w dniu 29 stycznia 2016 r. cesji wierzytelności, tj. nieuregulowanej należności za prace w budynku przy ul. (...) w Ł..

Sąd Rejonowy błędnie przyjął, że za awarię dźwigu z dnia 23 września 2014 r. odpowiedzialność ponoszą pracownicy zbywcy wierzytelności. Podstawą takich konkluzji Sądu I instancji była opinia biegłego sądowego K. G. wydana w toku niniejszej sprawy.

W swojej opinii pisemnej ww. biegły wskazał na cztery możliwe przyczyny powstania uszkodzeń urządzeń elektronicznych na skutek przepięcia w budynku przy ul. (...) w Ł., tj.:

1.  uderzenie pioruna w przedmiotowy budynek lub budynek przyległy, lub linię energetyczną zasilającą budynek,

2.  przepięcie „z miasta” linią energetyczną zasilającą budynek,

3.  przepięcie zostało spowodowane czynnikiem ludzkim, popełnieniem błędu podczas zmiany zasilania budynku z przyłącza elektrycznego budowlanego na przyłącze elektryczne docelowe (stałe),

4.  tzw. upalenie zera, czyli podczas prowadzenia prac budowlanych przy przyłączu elektrycznym lub w jego okolicy odłączono na chwilę lub przez pomyłkę, przypadkiem lub w inny sposób przewód zerowy zasilania budynku, przez co na instalację elektryczną budynku „poszły” trzy fazy bez zera.

Pierwsze dwie potencjalne przyczyny wystąpienia spornej awarii należy wykluczyć, albowiem – zgodnie z informacjami udzielonymi przez (...) SA i Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – w dniach 23 i 24 września 2014 r. nie odnotowano żadnych wyłączeń awaryjnych ani usterek linii energetycznej, zasilającej posesję przy ul. (...) w Ł., nie wpłynęła w tym czasie żadna reklamacja dotycząca przedmiotowej nieruchomości, pogotowie energetyczne nie interweniowało w tym budynku, a nad Ł. nie występowały burze ani wyładowania atmosferyczne.

Ostatnie dwie przyczyny awarii wskazane przez biegłego wyniknąć mogły – jak wskazał biegły – z błędu ludzkiego, jednakże w ocenie biegłego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala jednoznacznie wskazać czasu, miejsca ani osób, w obecności których powstało zdarzenie skutkujące wzrostem napięcia w sieci zasilającej urządzenia stałe budynku, co skutkowało ich uszkodzeniem.

Wbrew twierdzeniom Sądu Rejonowego, z powyższych wniosków biegłego nie wynika, że winę za powstałą awarię ponoszą pracownicy zbywcy wierzytelności, tj. spółki (...). Tym bardziej, że – jak wynika z uzupełniających ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania pierwszoinstanctyjnego – dostęp do przyłącza energetycznego, rozdzielni i instalacji elektrycznej posiadali nie tylko pracownicy spółki (...) ale również pracownicy innych firm budowlanych, wykonujący prace remontowe w poszczególnych lokalach budynku przy ul. (...) w Ł..

W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z § 3 pkt 7 umowy z dnia 24 lutego 2014 r., zawartą pomiędzy stroną pozwaną a (...) sp. z o.o. w Ł., dotyczącą wykonania kompletu robót instalacji elektrycznej i telekomunikacyjnej budynku mieszkalno-usługowego przy ul. (...) w Ł., wykonawca (czyli spółka (...)) odpowiedzialny jest za zniszczenia dokonane przez niego na elementach przez niego nie wykonanych a będących w rejonie wykonywanych przez niego prac. Skoro zatem, w sytuacji gdy przyłącze energetyczne i rozdzielnia były dostępne również dla pracowników innych firm, aniżeli spółka (...), a zgodnie z opinią biegłego sądowego, nie można wskazać, na skutek działań bądź zaniechań których pracowników, w obecności jakich osób, a także w jakim czasie i miejscu, doszło do awarii dźwigu, to przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że odpowiedzialność za szkodę ponoszą pracownicy spółki (...), a tym samym sam zbywca wierzytelności, stanowi naruszenie art. 430 k.c. w zw. z art. 415 k.c.

W świetle powyższych rozważań zarzut naruszenia przepisu art. 513 § 1 k.c. w zw. z art. 498 § 1 k.c. jest również zasadny. Jedną z przesłanek potrącenia, aby było ono skuteczne, jest ustalenie, że dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. W rozpoznawanej sprawie strona pozwana nie kwestionowała, że nie uiściła w całości kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) za roboty elektryczne na obiekcie mieszkalnym w Ł. przy ul. (...). Do zapłaty pozostała kwota 33890,41 zł. Strona pozwana powoływała się jednak na potrącenie tej kwoty z kwotą 33779,49 zł, wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 22 stycznia 2015 r., będącej należnością za naprawę dźwigu uszkodzonego w dniu 23 września 2014 r. w budynku przy ul. (...) w Ł..

Skoro jednak z wyżej poczynionych ustaleń i rozważań wynika, że brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności zbywcy wierzytelności za sporną usterkę, to błędem jest przyjęcie – tak jak uczynił to Sąd Rejonowy – że Spółka (...) jest dłużnikiem strony pozwanej, zobowiązanym do zwrotu na rzecz pozwanej Spółki kwoty 33779,49 zł za naprawę dźwigu. Nie zostały bowiem spełnione wszystkie przesłanki potrącenia.

Z uwagi na to, że potrącenie dokonane przez stronę pozwaną nie jest skuteczne i nie skutkuje wzajemnym umorzeniem obu wierzytelności, to rozważania dotyczące naruszenia art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług były zbędne.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, że w związku z umową cesji z dnia 29 stycznia 2016 r. dotyczącą wierzytelności w wysokości 33779,49 zł, powodowi należy się zwrot od strony pozwanej kwoty 33779,49 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (art. 481 § 1 k.c.).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w części objętej apelacją.

Uwzględnienie zarzutów apelacyjnych, a co za tym idzie – powództwa w całości, skutkowało również zmianą orzeczenia o kosztach, o co wnosił apelujący.

O kosztach w pkt I.2 wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód wygrał proces w całości, a zatem strona pozwana jest zobowiązana do zwrotu na jego rzecz kosztów procesu, na które składają się: 424 zł – opłata od pozwu, 4800 zł – koszty zastępstwa procesowego i 17 zł. – opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

O kosztach w pkt I.3 wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. z 2020 r., poz. 755 ze zm.). Na koszty te składa się część wynagrodzenia biegłego wypłacona tymczasowo z funduszy Skarbu Państwa.

W pkt II niniejszego wyroku Sąd Okręgowy orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 1 ust. 1 i 2, § 2 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265), w ten sposób, że zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 4389 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, na które składają się: 1689 zł – opłata od apelacji i 2700 zł – koszty zastępstwa procesowego.