Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 października 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt II C 463/21 z powództwa W. D. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. o zapłatę:

zasądził od (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz W. D. kwotę 1916,09 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

– w zakresie kwoty 1616,09 zł od dnia 20 listopada 2020r. do dnia zapłaty;

– w zakresie kwoty 300 złotych od dnia 13 lutego 2021r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. ustalił, że powód uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania, a szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania na podstawie art. 100 kpc pozostawił referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zaskarżając wyrok w zakresie zasądzającym od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 lutego 2021 roku do dnia zapłaty (tj. częściowo pkt 1 wyroku oraz w zakresie rozstrzygającym o kosztach procesu (tj. pkt 3);

Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił:

Naruszenie przepisów prawa procesowego mających istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wybiórczą oraz dowolną a nie swobodną ocenę dowodów z naruszeniem zasad logiki i prawidłowego rozumowania, w szczególności załączonych do pozwu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej powoda, wydruku z (...) sp. z o.o., kalkulacji naprawy nr (...) wykonanej przez (...) sp. z o.o. oraz faktury VAT nr (...)_RZ_2020 poprzez uznanie, że ponoszenie kosztów wykonania prywatnej ekspertyzy dotyczącej kosztów naprawy pojazdu było uzasadnione, podczas gdy prawidłowa interpretacja materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie powinna doprowadzić Sąd do wniosku, iż koszt wykonania kosztorysu na zlecenie powoda nie stanowi w okolicznościach niniejszej sprawy normalnego następstwa szkody, bowiem nie stanowił uszczerbku w majątku poszkodowanego, który powstał wbrew jego woli, lecz został poniesiony przez powoda (inny podmiot) w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, polegającej na profesjonalnym skupowaniu wierzytelności, co obejmuje także ich wycenę,

Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

art. 361 § 2k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji wydanie wyroku sprzeciwiającego się zasadzie ponoszenia odpowiedzialności tylko za normalne następstwa szkody oraz zasady adekwatnego związku przyczynowego, z której wynika, iż pozwany ponosi odpowiedzialność jedynie w granicach koniecznych i uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu, jakie należy ponieść w celu przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia, co w konsekwencji doprowadziło to do zasądzenia odszkodowania przekraczającego wartość szkody.

art. 509 k.c. poprzez jego niewłaściwie zastosowanie polegające na przyjęciu, że powód jest uprawniony do dochodzenia od pozwanego zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy, podczas gdy wierzytelność taka nie przysługiwała poszkodowanemu, a w konsekwencji nie została przeniesiona na powoda w drodze umowy przelewu wierzytelności.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie, tj. także w zakresie zasądzającym od pozwanego na rzecz powódki kwotę 300,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 lutego 2021 roku do dnia zapłaty (tj. częściowo pkt 1 wyroku) oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania w obu instancjach z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 34,00 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonych pełnomocnictw, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, zgodnie z treścią art. 98 § 11 k.p.c..

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wniesiona przez pozwanego okazała się zasadna i skutkowała zmianą orzeczenia Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy, podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjął je za własne.

Należy wskazać, że do rozpoznania wywiedzionej w sprawie apelacji zastosowanie znajdują przepisy o postępowaniu uproszczonym. W konsekwencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹⁰ § 1 k.p.c. orzekł w składzie jednego sędziego. Wobec faktu zaś, że ani w apelacji ani w odpowiedzi na apelację strony nie złożyły wniosku o przeprowadzenie rozprawy, Sąd Okręgowy uznając, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym (art. 374 k.p.c.). Idąc dalej wskazać trzeba, że w myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Wreszcie zaznaczyć trzeba, że apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga od strony skarżącej wykazania na czym, w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń. W szczególności ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń, nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i (lub) zasadami logicznego rozumowania, czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia. Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach, wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną, nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami sądu niższej instancji.

Wskazać należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a dokonana ocena dowodów nie budzi żadnych zastrzeż pod kątem jest zgodności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. W istocie, zarzuty ujęte w apelacji jako dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., stanowią zarzuty wadliwej subsumpcji art. 361 § 1i 2 k.c. oraz art. 509 k.c. w zakresie ustalenia szkody pozostającej w związku przyczynowo skutkowym ze zdarzeniem; są to jednak zarzuty dotyczące sprawa materialnego.

Zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. art. 361 § 2 k.c. oraz art. 509 k.c. okazały się zasadne.

Na wstępie tej części rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§2).

W celu przypisania odpowiedzialności za powstanie szkody należy zbadać, czy pomiędzy zdarzeniem a szkodą zachodzi związek przyczynowy za pomocą testu conditio sine qua non), a następnie zbadać, czy jest to związek o charakterze adekwatnym („normalny” związek przyczynowy). Test warunku koniecznego pozwala stwierdzić, czy między zdarzeniem a szkodą zachodzi obiektywna zależność. W tym celu należy zbadać, czy niewystąpienie zdarzenia powodowałoby, że szkoda także nie wystąpiłaby. Test conditio sine qua non może prowadzić do stwierdzenia braku takiej zależności, co jest równoznaczne z nieistnieniem związku przyczynowego i niemożliwością przypisania odpowiedzialności odszkodowawczej. Natomiast pozytywny wynik testu oznacza, że dane zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody. Nie przesądza on jeszcze o spełnieniu przesłanki związku przyczynowego, ale umożliwia przejście do drugiej operacji, w której zostanie dokonana ocena następstw, w celu wyselekcjonowania tych, z którymi system prawny wiąże obowiązek odszkodowawczy (tak: A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Tom III. Zobowiązania – część ogólna, wyd. II, publ. LEX, 2014). Za normalne przyczyny powstania szkody uznaje się te przyczyny, które każdorazowo zwiększają możliwość (prawdopodobieństwo) wystąpienia badanego skutku. W orzecznictwie następstwo uznawane jest za „normalne”, jeśli „w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest zwykłym następstwem” tego zdarzenia (tak: K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 22, rok 2019). Normalności nie należy utożsamiać z ich typowością. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż nietypowość czy sporadyczność następstw nie przekreśla adekwatności związku przyczynowego, normalność następstw nie jest bowiem pochodną ich typowości, lecz raczej kwestią zdatności przyczyny do wywołania określonego rodzaju skutków, który to pogląd Sąd odwoławczy podziela (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 roku, II CSK 364/12, publ. Legalis nr 661549).

Zasada pełnego odszkodowania obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne, których poszkodowany by nie poniósł, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przekładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, iż pomiędzy tym konkretnym zdarzeniem a szkodą w postaci wykonania prywatnej ekspertyzy nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy. Ubezpieczyciel zakwestionował zasadność przyznania kosztów prywatnej ekspertyzy. Sąd I instancji uznał, iż koszt ekspertyzy prywatnej w wysokości 300 zł został należycie udokumentowany załączoną do akt fakturą, uznając, iż ten koszt wchodził w zakres szkody za którą odpowiada ubezpieczyciel. Zdaniem Sądu odwoławczego rację ma skarżący, który twierdzi iż w tum przypadku koszty prywatnej ekspertyzy nie mieszczą się w granicach normalnych następstw szkody.

W orzecznictwie można było odnotować duże rozbieżności w sprawach o zapłatę odszkodowania w ramach ubezpieczenia OC posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym. Wedle stanowiska Sądu Najwyższego, odszkodowanie przysługujące z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może stosownie do okoliczności sprawy obejmować koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Dokonanie oceny, czy poniesione koszty na zlecenie poszkodowanego na etapie przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, musi być poprzedzone uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy, w szczególności ustaleniem, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywne uzasadnione i konieczne, także w kontekście ułatwienia prawidłowego określenia konkretnego odszkodowania, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 18 maja 2004 r., III CZP 24/04, L. ). Należy mieć na uwadze, że nabywcy w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. (uchwała SN z dnia 29 maja 2019 r., III CZP 68/18). W niniejszej sprawie to powód poniósł koszty prywatnej ekspertyzy. Faktura została wystawiona na powoda.

Zdaniem Sądu Okręgowego inaczej należy oceniać działania samego poszkodowanego, który nie ma orientacji w kwestiach dotyczących naprawy samochodu, jest laikiem w tej dziedzinie, a inaczej podmiotu, zawodowo zajmującego się oceną ryzyka i szacowaniem strat, przez ten pryzmat należy więc oceniać także niezbędność sporządzania prywatnej opinii do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Mając to na względzie należy stwierdzić, że koszt sporządzenia prywatnej opinii w sprawie nie był łącznie: niezbędny, celowy, konieczny, racjonalny i ekonomicznie uzasadniony w dochodzeniu odszkodowania, albowiem to w zasadzie na podstawie ustaleń biegłego kształtuje się ostateczna i rzeczywista wysokość poniesionej szkody.

Wobec powyższego, działając z mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok.

Konsekwencją zmiany orzeczenia co do istoty sporu była konieczność skorygowania rozstrzygnięcia o kosztach. Ustalając, że powód przegrał proces w 16%, ostateczne rozliczenie wysokości tych kosztów, zgodnie z zasadą z art. 100 zd. 1 k.p.c. zostało pozostawione referendarzowi sądowemu w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c..

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 1 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 r. poz. 1800 ze zm.) zasądzając od powoda, który przegrał postępowanie apelacyjne w całości na rzecz pozwanej kwotę 220 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w apelacji.