Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

[Sędzia Przewodniczący Świerczyński Jacek 00:01:31.024]

Początek uzasadnienia. Wyrokiem zaocznym z dnia 26 września 2018 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, w sprawie z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. przeciwko M. F., o ustalenie oddalił powództwo i powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach. Strona powodowa jest następcą prawnym Zespołu Elektrociepłowni S.A. z siedzibą w Ł., pozwany zaś jest właścicielem nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...). Na przedmiotowej nieruchomości są umieszczone urządzenia instalacji cieplnej stanowiące własność strony powodowej. W dniu 17 marca 1998 r. w sprawie o sygnaturze I C 1529/97 Zespół Elektrociepłowni S.A. z siedzibą w Ł. i M. F. zawarli ugodę. Na jej podstawie powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanego odszkodowania z tytułu zajęcia nieruchomości przez urządzenia ciepłownicze na zasadach szczegółowo określonych w umowie, jednocześnie pozwany zobowiązał się do udostępnienia swojej nieruchomości celem usunięcia ewentualnej awarii urządzeń oraz ich konserwacji i naprawy. I Sąd wreszcie ustala, że pismem z dnia 5 maja 2005 r. powód powiadomił pozwanego o przebudowie instalacji ciepłowniczej w Ł. i związanej z tym celowości usunięcia urządzeń znajdujących się na jego nieruchomości. Wskazał również na celowość spotkania stron i uzgodnienia tej kwestii. W oparciu o te ustalenia faktyczne Sąd I Instancji zważył co następuje. Otóż wskazał, że powód w niniejszej sprawie wystąpił z powództwem o ustalenie mającym swoje oparcie w treści art. 189 k.p.c. i domagał się ustalenia, że wygasł obowiązek zapłaty odszkodowania stosownie do ugody sądowej, która została zawarta między pozwanym a poprzednikiem prawnym strony powodowej. Sąd wskazuje, że wprawdzie pozwany nie wdał się w spór co do istoty sprawy, stąd wyrok ma charakter zaoczny, nie zajął bowiem stanowiska w sprawie pozwany, ale to nie w każdych okolicznościach zgodnie z art. 339 bę..., k.p.c. będzie oznaczało przyjęcie za prawdziwych twierdzeń powoda i wydanie wyroku zaocznego uwzględniającego powództwo. Otóż w ocenie Sądu I Instancji stan faktyczny, który był w sprawie, został w sprawie ustalony, z punktu widzenia norm prawa materialnego uniemożliwia uwzględnienie powództwa. Sąd I Instancji wskazuje tutaj, że zgodnie z umową z 17 marca 98 r. w sprawie I C 1529/97 Zespół Elektrociepłowni S.A. z siedzibą w Ł. i M. F. zwarli ugodę, na jej podstawie powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanego odszkodowania z tytułu zajęcia nieruchomości przez urządzenia ciepłownicze na zasadach szczegółowo określonych w tej, określo..., określonych w umowie. Jednocześnie pozwany zobowiązał się do udostępnienia swojej nieruchomości celem usunięcia ewentualnych awarii, urządzeń oraz ich konserwacji i naprawy. Sąd wywodzi, że ugoda ta nie zawierała jakichkolwiek postanowień przewidujących wyłączenie obowiązku zapłaty wynagrodzenia i nie wynikają one również z przepisów prawa materialnego, nie ma zatem podstaw do ustalenia, że po stronie pozywanego ustało prawo do otrzymywania odszkodowania za zajęcie jego nieruchomości. Ma on prawo do otrzymywania wynagrodzenia dopóty dopóki strony będą związane umową, a na jego nieruchomości będą znajdowały się urządzenia ciepłownicze. Z tego też względu Sąd na podstawie powołanego przepisu powództwo oddalił jako niezasadne. Sąd w ramach rozważań prawnych, w ramach rozważań prawnych wskazuje jeszcze, że niejako na marginesie rozważał ocenę stanu faktycznego sprawy z punktu widzenia instytucji klauzuli rebus sic stantibus uregulowanej w art. 357 z indeksem 1 k.c. Należy jednak wskazać, że jej zastosowanie w sprawie niniejszej wymagałoby wykazania przesłanek wskazanych w treści tego przepisu, wymagałoby również innego sformułowania żądania pozwu poprzez zamieszczenie jednego z trzech żądań roszczeń wskazanych w treści tego przepisu. W re..., w realiach niniejszej sprawy nie miało to zaś miejsca, co wykluczało sięgnięcie do tej konstrukcji prawnej. Apelację od tego orzeczenia wywioz..., wywiodła strona powodowa, która zaskarżyła wyrok w całości i skarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 189 k.p.c. w zw. z art. 5 k.c. przez ich niezastosowanie i nieustalenie nieistnienia prawa M. F. do otrzymania odszkodowania na podstawie ugody sądowej z dnia 17 marca 1998 r. zawartej przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi w sprawie o sygnaturze I C 1529/97 w sytuacji, gdy zostały spełnione wszystkie przesłanki do zastosowania tego przepisu. I w oparciu o ten zarzut strona skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie nieistnienia prawa M. F. do otrzymania odszkodowania na podstawie ugody sądowej z dnia 17 marca 98 r. zawartej przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt I C 1529/97 oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodowej spółki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i po drugie o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodowej spółki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za instancję apelacyjną. Sąd Okręgowy zważył. Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu. Przede wszystkim należy jednak zwrócić uwagę w pierwszej kolejności na dwe..., na dwie kwestie, po pierwsze na zarzut skonstruowany w apelacji, albowiem Sąd II Instancji, mimo że zgodnie z przepisami i utrwalonym orzecznictwem jest Sądem merytorycznym, to jednak przede wszystkim jest Sądem, który ma dokonać oceny prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I Instancji przez pryzmat zgłoszonych zarzutów i wracając do tego zarzutu należy zwrócić uwagę, że zarzut ten opiera się na naruszeniu prawa materialnego w postaci art. 189 k.p.c. w zw. z art. 5 k.c., a zatem przy tego rodzaju połączeniu należało postawić by tezę, że strona powodowa opiera swoje powództwo na zasadach współżycia społecznego, albowiem powiązanie art. 189 w zw. z art. 5 k.c. tylko taki skutek może rodzić. I już z tego powodu zarzut ten nie mógł przynieść oczekiwanego przez skarżącego skutku. Zarzuty współżycia społecznego, zasady współżycia społecznego są to pewne zasady uniwersalne, które służą do obrony przed nadużyciem prawa, nie mogą zaś być podstawą samodzielną dochodzenia roszczenia, a zatem zarzut ten nie mógł przynieść skutku w postaci wystąpienia z roszczeniem, skutecznym roszczeniem, co należy podkreślić, i uzyskaniem skutku w postaci uwzględnienia powództwa. Ale pomijając na chwilę tą okoliczność należy zwrócić uwagę na drugi aspekt, a mianowicie nie do końca można podzielić pogląd Sądu I Instancji, że skoro ugoda zawarta przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi w dniu 17 marca 1998 r. w sprawie I C 1529/97 nie przewidywała w ogóle możliwości wyłączenia obowiązku zapłaty wynagrodzenia z tytułu odszkodowania za urządzenia, które zostały usytuowane na nieruchomości pozwanego to, że nigdy nie można żądać ustalenia nieistnienia podstaw do płacenia tego odszkodowania. Można sobie wyobrazić sytuację jurydyczną kie..., kiedy będziemy mieli ustalenie, które jest tak zwanym ustaleniem faktu, który rodzi skutki prawne, w tym zakresie od wielu lat obowiązuje utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sądów powszechnych i doktryny. Art. 189 k.p.c. stanowi wprawdzie, że powód może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny, ale to oznacza, że nie mogą wystąpić tak zwane fakty prawotwórcze, których ustalenie również powoduje ustalenie nieistnienia pewnego prawa, czy stosunku prawnego. A zatem z tak ogólnie postawioną przez Sąd I Instancji tezą, że nigdy nie będzie można żądać ustalenia nieistnienia tego stosunku prawnego, tego stosunku prawnego wynikającego z ugody, która wyżej została szczegółowo określona, jest tezą błędną, co nie oznacza, że mimo tej błędnej tezy wydane przez Sąd I Instancji orzeczenie nie odpowiada prawu, wręcz przeciwnie, orzeczenie w tej sprawie odpowiada prawu i jak już wskazano, po pierwsze na miałkość zarzutu apelacyjnego, który osadza się na art. 5 k.c., a po drugie z uwagi na fakt takiego, a nie innego sformułowania żądania z art. 189, a mianowicie żądanie te zarówno w pozwie, jak również we wnioskach apelacji zmierzających do zmiany orzeczenia, sprowadza się do ustalenia nieistnienia prawa M. F. do otrzymywania odszkodowania na podstawie ugody sądowej z dnia 17 marca 98 r. zawartej przed Sądem Wojewódzkim w Łodzi w sprawie o sygnaturze I C 1529/97. Otóż tak sformułowany zarzut rzeczywiście nie mógł w niniejszej sprawie zostać uwzględniony. Podstawą do ewentualnego rozważenia w tej sprawie skuteczności zarzutu, skuteczności żądania z art. 189 byłoby wykazanie, że urządzenia, które znajdują się na nieruchomości pozwanego, bądź zostały już zdemontowane, a mimo to strona powodowa uiszcza odszkodowanie i jest podstawa do ustalenia braku istnienia tego obowiązku, bądź też wykazanie, że strona powodowa podjęła w jakikolwiek sposób czynności zmierzające do usunięcia tych urządzeń, co zostało uniemożliwione w jakikolwiek sposób przez stronę pozwaną i związku z tym rzeczywiście należałoby wtedy rozważać co, na, co sugeruje Sąd I Instancji, art. 357 z indeksem 1 k.c., czyli tak zwaną zasadę rebus sic stantibus, czyli zmiany, rozwiązanie umowy ze względu na zwyczajną zmianę stosunku, a w sytuacji tak skonstruowanego żądania, że Sąd ma ustalić, że pozwany nie ma prawa do otrzymywania odszkodowania na podstawie wyżej określonej ugody, bez jak gdyby dalszych konsekwencji tego ustalenia, a mianowicie zdemontowania tych urządzeń, zabrania ich z nieruchomości pozwanego, ten skutek nie mógł być osiągnięty i w tym sensie orzeczenie jest prawidłowe i zgodne z prawem i nie mogło przynieść zamierzonego skutku. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną. Od wyroku nie przysługują zwyczajne środki zaskarżenia, wyrok jest prawomocny, natomiast w związku z tym, że pozwany w sprawie nie jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika...

[koniec 00:15:50.002]