Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 października 2019 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa M. J. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w L. o zapłatę:

1.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. na rzecz M. J. kwotę 4123,73 zł;

2.  oddalił powództwo w zakresie żądania zapłaty kwoty 2121,27 zł;

3.  umarzył postępowanie w pozostałej części;

4.  ustalił, że powódka wygrała proces w 27%, a szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania pozostawił referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w części, w zakresie punktu 1. Zaskarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła naruszenie:

1.  art. 233 k.p.c. poprzez przyjęcie, że Sąd rozpoznający sprawę jest związany postanowieniem Sądu Rejonowego w Pabianicach wydanego w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu sygn. I Ns 212/15 i nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego, w zakresie dokumentów świadczących o prawnym pozwanego do dysponowania nieruchomością w okresie poprzedzającym ustanowienie służebności, podczas gdy orzeczenie takie nie ingeruje w prawomocność, w tym moc wiążącą, postanowienia o ustanowienie służebności przesyłu. Mocą tą nie są bowiem objęte ustalenia co do ewentualnego tytułu prawnego do nieruchomości powódki przysługującego pozwanej, jako przedsiębiorcy przesyłowemu, w okresie poprzedzającym ustanowienie służebności, a samo zaś uwzględnienie podniesionego zarzutu, w niniejszym postępowaniu nie jest tożsame ze stwierdzeniem zasiedzenia i – podobnie jak w przypadku zarzutu podniesionego w postępowaniu o ustanowienie służebności – nie ma skutków wykraczających poza postępowanie, w którym zarzut ów został podniesiony;

2.  art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. przez błędne przyjęcie, że strona powodowa nie wywiązała się z nałożonego na nią ciężaru dowodu i nie wykazała, że powódka wykorzystuje nieruchomość na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, podczas gdy podczas przesłuchania powódki na ostatniej rozprawie, powódka sama zeznała, że prowadzi działalność gospodarczą na przedmiotowej nieruchomości i wykorzystuje ją na potrzeby prowadzenia tej działalności.

Wobec podniesionych zarzutów apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie na rzecz pozwanej od powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje. Alternatywnie pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz pozostawienie mu rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanej w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

A pelacja pozwanej jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji, istotne dla rozstrzygnięcia, nie budzą żadnych wątpliwości. Stąd te ustalenia, jak i poczynione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wywody prawne Sąd odwoławczy w pełni podziela i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Wbrew stanowisku apelującej Sąd I instancji nie dopuścił się żadnych uchybień, które musiałyby skutkować koniecznością zmiany, bądź uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelująca doszukuje się naruszenia wskazanej normy w przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że jest on związany ustaleniami dotyczącymi zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu poczynionymi w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu toczącej się przed Sądem Rejonowym w Pabianicach, sygn. akt I Ns 212/15. Odnosząc się do wskazanego zarzutu należy przytoczyć pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2019 r. (V CSK 180/18, LEX nr 2653033), który to Sąd odwoławczy podziela, że postanowienie sądu o ustanowieniu służebności, mające charakter konstytutywny, kreuje to prawo wiążąco na przyszłość. Oznacza to, że ustanowienie służebności nie wyłącza możliwości zgłoszenia przez przedsiębiorstwo przesyłowe żądania stwierdzenia nabycia przez niego lub jego poprzednika prawnego służebności gruntowej o treści służebności przesyłu albo służebności przesyłu przez zasiedzenie z chwilą poprzedzającą ustanowienie tego prawa, jeżeli w postępowaniu o ustanowienie go nie doszło do rozpoznania zarzutu zasiedzenia. Należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie bezsporną okolicznością jest, iż pozwany podniósł zarzut zasiedzenia w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu i zarzut ten był przedmiotem rozważań Sądu Rejonowego w Pabianicach w sprawie I Ns 212/15, jednakże nie został uwzględniony. W tej sytuacji należy stwierdzić, że rozpoznanie zarzutu zasiedzenia w sprawie o ustanowienie służebności pozbawiło pozwanego możliwości żądania nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie, a w przypadku jego zgłoszenia, obligowało Sąd Rejonowy do pozostawienia go bez rozpoznania. Należy bowiem pamiętać, że zasiedzenie jest sposobem nabycia prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego przez nieuprawnionego posiadacza na skutek długotrwałego posiadania (art. 172 § 1, art. 292 k.c.). Do przesłanek tego nabycia należą: samoistne posiadanie i upływ czasu. Skutek nabycia prawa podmiotowego przez zasiedzenie następuje ex lege, ma charakter pierwotny, nie wymaga orzeczenia sądu. Zatem skoro Sąd Rejonowy w Pabianicach po zbadaniu zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu, postanowił o jego niezasadności i ustanowieniu służebności przesyłu, zapadłe rozstrzygnięcie przesądziło o trybie, w jakim doszło do ustanowienia służebności przesyłu oraz zniweczyło możliwość jej nabycia przez pozwanego w drodze zasiedzenia.

Zarzut obrazy przepisu art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. należy uznać również za nietrafny.

Wbrew twierdzeniom apelującej, zgodnie z art. 6 k.c. (art. 232 k.p.c.) ciężar udowodnienia, iż powódka wykorzystuje nieruchomość na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, co ma wpływ na termin przedawnienia roszczenia, ciążył na pozwanej.

Wprawdzie to powódkę obarcza obowiązek udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, to jednak reguła ciężaru dowodu nie może być pojmowana w ten sposób, że ciąży zawsze na powodzie, gdyż w zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii, ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei - na pozwanym. Tak jak powód powinien wykazać okoliczności leżące u podstaw zgłoszonego żądania, tak ten, który odmawia uczynienia zadość roszczeniu, musi udowodnić fakty wskazujące na to, że takie uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Każdorazowo ciężar dowodu spoczywa przy tym na tej osobie, która twierdzi, a nie na tej, która zaprzecza określonym faktom ( ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat). Co jest o tyle zrozumiałe, iż nie sposób obciążać określonej strony ciężarem dowodzenia wystąpienia okoliczności negatywnych.

W niniejszej sprawie to na pozwanej, która powoływała się na fakt, iż powódka wykorzystuje nieruchomość na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej ciążył obowiązek udowodnienia tego faktu, czemu pozwana nie podołała. Należy bowiem mieć na względzie, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą. Tymczasem apelująca nie wskazała żadnego dowodu na potwierdzenie swoich twierdzeń, a jedynie oparła się na lakonicznym zdaniu powódki, iż :na tej działce prowadzi działalność gospodarczą”. Zdanie to nie stanowi jednak dowodu na zakwalifikowanie roszczenia jako powstałego w związku z działalnością gospodarczą. Artykuł 118 k.c. dotyczący terminu przedawnienia roszczeń nie wymaga, aby świadczący działalność gospodarczą był przedsiębiorcą. Dla trzyletniego terminu przedawnienia wymagane jest tylko związanie roszczeń z prowadzeniem działalności gospodarczej. W niniejszej sprawie pozwana nie wykazała, by roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez powódkę. Pozwana nie udowodniła, że nabycie własności nieruchomości było związane funkcjonalnie z prowadzoną przez powódkę działalnością gospodarczą. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest natomiast indywidualnym roszczeniem powódki wynikającym z przysługującego jej prawa własności nieruchomości, a nie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Podsumowując powyższy wywód stwierdzić należy, iż wywiedziona przez pozwaną apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w związku z czym, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c..

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.. Mając na uwadze, że apelujący przegrał proces, a powódka poniosła koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić jej żądane koszty. Na koszy te składały się koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).