Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej postanowieniem wydanym w dniu 21 grudnia 2017 roku w sprawie z wniosku K. O. i U. O. z udziałem H. C. o zasiedzenie, sygn. akt I Ns 410/15, oddalił wniosek.

Opisane orzeczenie zaskarżyli apelacją wnioskodawcy zarzucając naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co doprowadziło Sąd Rejonowy do dokonania błędnych ustaleń faktycznych sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym szczególności: bezpodstawnym odmówieniu wiarygodności treści nieformalnej umowy w zakresie skreślonych na niej kwot, podczas gdy z zeznań świadka sołtysa J. W., wnioskodawców wynika, iż faktycznie część kwot została uiszczona przez wnioskodawców; nie uwzględnienie treści umowy w zakresie daty wejścia w posiadanie gruntu przez wnioskodawców, w sytuacji kiedy Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności umowie tylko w zakresie skreślonych na niej kwot, a nie w zakresie objęcia w posiadanie; ustalenie błędnej daty objęcia w posiadanie nieruchomości przez K. O. jako rok 2004, podczas gdy z zeznań J. W., wnioskodawców, L. P., W. M. (1), J. S. wynika, iż wnioskodawcy objęli w posiadanie nieruchomość co najmniej w roku podpisania umowy (1984), a umowy w sposób wprost wynika, że w roku 1980; co dalej doprowadziło Sąd do bezpodstawnego uznaniu, iż F. O. nie dokonał przeniesienia posiadania podczas gdy od roku 1980 r. w posiadaniu tej nieruchomości są wnioskodawcy, co wynika z wyjaśnień wnioskodawców, zeznań J. W., W. M. (1), J. S. oraz wprost z umowy już podpisanej na rzecz syna K., co jednoznacznie świadczy o przekazaniu posiadania nieruchomości synowi w przeciwnym wypadku umowę tę F. O. zawarłby na siebie, e) bezpodstawnym uznaniu za niewiarygodne zeznań wnioskodawców podczas gdy nikt z powołanych w sprawie świadków nie zaprzeczył ich twierdzeniom i okresie w jakim weszli w posiadanie nieruchomości i charakteru tego posiadania,

- art. 172 § 1 i 2 k.c. i art. 349 k.c. i art. 176 k.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że wnioskodawcy nie wywiązali się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzą skutki prawne tj., że nie wykazali, iż: przedmiotową nieruchomość wnioskodawcy posiadali nieprzerwanie i łącznie przez wymagany prawem czas, niezbędny do nabycia prawa własności przez zasiedzenie, tj. co najmniej od 1980 roku; posiadanie spornej nieruchomości miało w okresie posiadania jej przez wnioskodawców charakter samoistny, w sytuacji, gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie potwierdza, że wnioskodawcy władali nieruchomością w sposób samoistny przez wymagany prawem, okres 30 lat tj. K. O. grodził nieruchomość, zalewał podmurówkę, rozebrał dom, zbierał plony i płacili podatki (zeznania J. S., wnioskodawców, W. M. (2)), F. O. przekazał swoje posiadanie na rzecz wnioskodawców podczas gdy z materiału wynika, iż umowa zawarta w roku 1984 była już podpisana na rzecz syna F. co jednoznacznie świadczy o przekazaniu posiadania nieruchomości synowi w przeciwnym wypadku umowę F. O. zawarłby na siebie;

- w przypadku uznania przez Sąd Okręgowy, iż K. O. objął w posiadanie nieruchomość dopiero w 2004 roku to wówczas Sąd Rejonowy naruszył treść art. 176 k.c., która miała wpływ na treść orzeczenia - poprzez brak działania Sądu Rejonowego z urzędu i nie doliczenie okresu posiadania F. O. do posiadania K. i Z. O. podczas gdy z uzasadnienia Sądu wynika, iż to F. O. posiadał nieruchomość do roku 2004r., co obligowało Sąd do zaliczenia jego posiadania do posiadania K. O.;

- art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez zbiorcze przytoczenie osobowych dowodów (str. 3 uzasadnienia) na podstawie, których Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie podczas gdy Sąd powinien dokładnie wskazać konkretne dowody na podstawie, których opierał się przy ustalaniu poszczególnych faktów

Skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie, że wnioskodawcy U. O. i K. O. nabyli na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej majątkowej w drodze zasiedzenia z dniem 15 sierpnia 2010 r. własność nieruchomości położonej we wsi S. gmina B. o numerach ewidencyjnych działek (...), dla której Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rawie Mazowieckiej, zasądzenie od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację uczestniczka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest zasadna.

Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie dokonał prawidłowej, gdyż odpowiadającej wymogom art. 233 § 1 k.p.c. oceny dowodów. Na gruncie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., art. 328 § 2 k. p. c w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. skarżący koncentrują się na zwalczaniu dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny prawnej i znaczenia faktów ustalonych w toku postępowania, nie kwestionując w istocie prawidłowości poczynionych ustaleń. Skarżący zgłaszają w istocie zastrzeżenia co do oceny znaczenia poszczególnych okoliczności niniejszej sprawy w kontekście dyspozycji relewantnych przepisów prawa. Tego rodzaju zastrzeżenia oceniane być jednak muszą przez pryzmat przepisów prawa materialnego i tak właśnie ocenił je Sąd Odwoławczy w niniejszej sprawie.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy podzielił podstawę faktyczną zaskarżonego postanowienia przyjął ją za własną. Natomiast argumenty apelacji rozważył w aspekcie zastosowania norm prawa materialnego do ujawnionych okoliczności sprawy.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia uzależnione zostało od spełnienia dwóch podstawowych przesłanek: władanie nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz upływ ustawowego terminu zasiedzenia (art. 172 § 1 i 2 k.c.).

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy wadliwie, nie zastosował art. 339 k.c. zgodnie z którym, domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

Zdaniem Sądu Okręgowego należało przyjąć, iż wnioskodawca od podpisania nieformalnej umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 5 sierpnia 1984 roku stał się samoistnym posiadaczem nieruchomości. Posiadacz rzeczy ma obowiązek wykazać jedynie fakt władania rzeczą, nie musi natomiast udowadniać, że włada rzeczą "dla siebie". Szczególne znaczenie praktyczne opisanego domniemania występuje we wszystkich sytuacjach, w których ustawa łączy skutki prawne z posiadaniem samoistnym (np. możliwość zasiedzenia). Już w dacie podpisania umowy, w imieniu wnioskodawcy sporną ziemię uprawiał jego ojciec F. O.. Siał zboże, dokonywał nasadzeń drzewek czy grodził działkę. K. O. rozebrał znajdujący się na działce budynek. Wbrew ocenie Sądu Rejonowego okoliczność, że F. O. w połowie lat XX wyprowadził się ze wsi S. i zaniechał prac na działce, nie oznacza, że wnioskodawca utracił samoistne posiadanie. Przeciwnie wnioskodawca nadal pracuje na działce i ją pielęgnuje, płaci podatki. Uczestniczka w żaden sposób, nie udowodniła okoliczności przeciwnych w tym, że wnioskodawca nie władał faktycznie nieruchomością.

Udowodniona została także druga przesłanka - upływ 30 letniego terminu, prowadzącego do zasiedzenia. Samoistne posiadanie nieruchomości w złej wierze trwało nieprzerwanie 30 lat licząc od 6 sierpnia 1984 roku do 6 sierpnia 2014 roku.

Wnioskodawców jako małżonków z mocy ustawy łączy wspólność majątkowa (art. 31 ust. 1 k. r. i. o.), a zatem nabyta przez zasiedzenie nieruchomość weszła do majątku wspólnego małżonków.

Przedmiotem majątkowym nabytym w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej (art. 31 § 1 k. r. o.) może być również posiadanie nieruchomości. Taki stan mógł prowadzić, do zasiedzenia nieruchomości przez małżonków. (uzasadnienie postanowienia SN z dnia 16.06.2010 r, I CSK 455/09) W uchwale z dnia 28 lutego 1978 r., III CZP 7/78 (OSNCP 1978, nr 9, poz. 153, L.) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nieruchomość nabyta przez zasiedzenie w czasie trwania wspólności ustawowej staje się składnikiem majątku wspólnego także wtedy, gdy jej posiadaczem samoistnym był tylko jeden z małżonków i to zarówno wtedy, gdy okres jego posiadania prowadzącego do zasiedzenia mieścił się w czasie trwania wspólności ustawowej, jak i wtedy, gdy przewidziany w art. 172 k.c. bieg terminu wymaganego do zasiedzenia rozpoczął się przed powstaniem wspólności, ale zakończył się w czasie jej trwania. Bez znaczenia jest przy tym, jak długo małżonek posiadał nieruchomość przed powstaniem wspólności i w czasie jej trwania, decydujące bowiem znaczenie z punktu widzenia przynależności do majątku wspólnego nabytej przez zasiedzenie nieruchomości ma to, że bieg terminu zasiedzenia zakończył się w czasie trwania wspólności. Nabyta przez zasiedzenie nieruchomość wchodzi do majątku wspólnego zarówno wtedy, gdy małżonek będący jej samoistnym posiadaczem uzyskał posiadanie w złej wierze, jak i wtedy, gdy uzyskał posiadanie w następstwie czynności prawnej.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy dokonał zmiany zaskarżonego postanowienia w sposób szczegółowo opisany w sentencji orzeczenia opierając na art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i uwzględnił wniosek o stwierdzenie zasiedzenia.

O kosztach postępowania także apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą, iż w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.