Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 lipca 2018 r. Sąd Rejonowy w Skierniewicach w sprawie o sygnaturze I C 185/18 w punkcie pierwszym oddalił powództwo M. K. przeciwko M. Ż. o zapłatę kwoty 9 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a punkcie drugim nie obciążył powoda obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej od rozszerzonej części powództwa.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Powód M. K. i jego matka A. K. byli właścicielami samochodu osobowego marki V. (...) nr rej. (...). W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko M. K., przysługujący mu udział w prawie własności w/w. pojazdu został sprzedany na rzecz M. Ż..

Przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi z wniosku M. K. toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności tego samochodu. Postanowieniem z dnia 13 października 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi zwolnił pozwanego M. Ż. z dalszego udziału w sprawie z uwagi na brak statusu osoby zainteresowanej, uznając, że w dniu 20 czerwca 2017 roku pozwany zbył przysługujący mu udział w pojeździe na rzecz J. G..

W piśmie doręczonym w dniu 1 marca 2017 roku powód wezwał pozwanego do umożliwienia mu korzystania z w/w. pojazdu oraz do zapłaty kwoty 1 000 zł z tytułu wynagrodzenia za wyłączne korzystanie z samochodu w okresie od dnia 10 stycznia 2017 roku do dnia 7 lutego 2017 roku.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody przedstawione przez powoda.

W świetle powyższych okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda nie jest zasadne wskazując, iż podstawą prawną żądania powoda stanowi art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c.

Sąd I instancji wskazał, iż pismo pozwanego z dnia 12 marca 2018 roku i wyrażone w nim stanowisko, iż pozew jest bezpodstawny, należało traktować jako zakwestionowanie powództwa tak co do zasady jak i co do wysokości, co oznaczało, iż zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktów przytoczonych w pozwie spoczywał na powodzie, a nie na stronie, która twierdzeniu temu zaprzeczała. Jako, że to powód twierdził, że został pozbawiony możliwości korzystania z pojazdu i że z tego tytułu należy mu się wynagrodzenie w wysokości 600 zł miesięcznie, to dla uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oba te twierdzenia powinien udowodnić. Sąd Rejonowy podkreślił, iż w tej sytuacji z obowiązku dowodzenia swoich racji w przedmiotowej sprawie zwolniony był natomiast pozwany, który po prostu zaprzeczał prawdziwości w/w. twierdzeń. Tym samym wobec braku inicjatywy dowodowej ze strony powoda okazało się to, zdaniem Sądu I instancji, wystarczające dla uzyskania przez pozwanego korzystnego dla siebie rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Powód znając bowiem stanowisko procesowe pozwanego (pismo z dnia 12 marca 2018 roku zostało doręczone pełnomocnikowi powoda w dniu 17 kwietnia 2018 roku) powinien był zgłosić wnioski dowodowe zmierzające do wykazania zasadności powództwa, również co do wysokości, czego nie uczynił. Wobec powyższego Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Wyrokowi temu zarzucił:

I.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: 6 k.c. polegający na uznaniu przez Sąd I instancji wbrew wyraźnym w tym zakresie dowodom zgromadzonym w postępowaniu, iż powód nie udowodnił tezy, iż nie korzysta z pojazdu marki V. (...) nr rej. (...) oraz wysokości roszczenia w sytuacji gdy:

a.  powód załączył wezwanie wraz z potwierdzeniem odbioru skierowane do pozwanego wzywające pozwanego do udostępnienia pojazdu ewentualnie do zapłaty odszkodowania - powyższe przeczy twierdzeniu pozwanego, iż nie miał kontaktu z powodem,

b.  powód w złożonym pozwie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego w celu ustalenie wysokości odszkodowania,

II.  błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na uznaniu przez Sąd I instancji wbrew wyraźnym w tym zakresie dowodom zgromadzonym w postępowaniu, iż powód nie udowodnił tezy iż nie korzysta z pojazdu marki V. (...) nr rej. (...) oraz wysokości roszczenia w sytuacji gdy:

c.  powód załączył wezwanie wraz z potwierdzeniem odbioru skierowane do pozwanego wzywające pozwanego do udostępnienia pojazdu ewentualnie do zapłaty odszkodowania - powyższe przeczy twierdzeniu pozwanego, iż nie miał kontaktu z powodem,

d.  powód w złożonym pozwie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego w celu ustalenie wysokości odszkodowania,

III.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nazbyt dowolną ocenę materiału dowodowego w oderwaniu od zasad doświadczenia życiowego i logicznego wnioskowania polegającą na nieuprawnionym uznaniu, iż powód nie udowodnił tezy, iż nie korzysta z pojazdu marki V. (...) nr rej. (...) oraz wysokości roszczenia w sytuacji gdy:

e.  powód załączył wezwanie wraz z potwierdzeniem odbioru skierowane do pozwanego wzywające pozwanego do udostępnienia pojazdu ewentualnie do zapłaty odszkodowania - powyższe przeczy twierdzeniu pozwanego, iż nie miał kontaktu z powodem,

f.  powód w złożonym pozwie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego w celu ustalenie wysokości odszkodowania,

IV.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 328 § 2 k.p.c. poprzez:

a.  niewskazanie przez Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,

b.  brak uzasadnienia orzeczenia w części odnoszącej się do przyczyn odmowy dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego,

V.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 380 k.p.c. w zw. z 278 § 1 k.p.c. w zw. z. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 217 § 3 k.p.c. poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wysokości czynszu za bezumowne korzystanie z pojazdu w sytuacji, istniała potrzeba przeprowadzenia w/w dowodu w celu ustalenie okoliczności ważnych do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

VI.  art. 384 § 1 k.p.c. nierozpoznanie istoty sprawy polegającej na nie rozpoznaniu pozwu i złożonych wniosków dowodowych (z treści uzasadnienia wynika, iż chodzi o naruszenie art. 386 § 4 k.p.c.).

W związku z powyższym powód wniósł o:

I.  zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu przed Sądem I i II instancji,

a, gdyby Sąd Okręgowy w Łodzi nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżanego orzeczenia, wniósł o:

II.  uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest niezasadna i podlega oddaleniu w całości.

Zasadniczo wszelkie podnoszone w apelacji zarzuty zmierzają do tego, iż pominięte przez Sąd I instancji dowody w postaci wezwania pozwanego pismem z dnia 7 lutego 2017 roku do udostępnienia pojazdu V. (...) nr rej (...) w celu możliwości korzystania z niego jako współwłaściciel oraz z opinii biegłego na okoliczność wysokości czynszu za bezumowne korzystanie z pojazdu w okresie od 10 stycznia 2017 roku do dnia 10 czerwca 2017 roku uzasadniały zasadność dochodzonego przez powoda roszczenia na gruncie art. 224 § 2 k.c.

Z powyższą tezą jednak nie można się zgodzić. Niewątpliwie współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 lub art. 225 k.c. (postanowienie SN z 24.11.2017 r., I CSK 109/17, LEX nr 2468917). Istotnym warunkiem zasadności takiego roszczenia jest jednak okoliczność, że współwłaściciel został pozbawiony lub bezprawnie niedopuszczony do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej – jedynie wówczas może zasadnie domagać się wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy przez innego współwłaściciela. Chodzi tu bowiem o udzielenie ochrony uprawnionemu współwłaścicielowi z tytułu bezprawnego współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej przez innego współwłaściciela, gdy współposiadający korzysta z rzeczy w sposób niezgodny z unormowaniem zawartym w art. 206 k.c. W ramach unormowania zawartego w art. 206 k.c. nie można racjonalnie wywodzić uprawnienia współwłaścicieli do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej „w granicach udziału" lub „ponad udział"; współwłaścicielowi nie przysługuje prawo do określonej części rzeczy wspólnej, lecz prawo do posiadania całej rzeczy. Każdemu współwłaścicielowi przysługuje takie samo uprawnienie, zatem każde z nich doznaje ograniczenia w sposobie jego wykonywania przez takie same uprawnienia pozostałych współwłaścicieli. Stąd wniosek, że współwłaściciele mogą współposiadać i korzystać z rzeczy wspólnej tylko w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z niej przez pozostałych współwłaścicieli. Nie może być zatem zasadnie mowy o bezpodstawnym korzystaniu przez współwłaściciela z określonej rzeczy przez dłuższy okres czasu tylko i dlatego, że okres ów przewyższa przysługujący mu udział we współwłasności.

W przedmiotowej sprawie jedynym przedstawionym przez powoda dowodem na okoliczność pozbawienia powoda posiadania pojazdu V. (...) o nr rej. (...) było pismo z dnia 7 lutego 2017 roku wzywające pozwanego do udostępnieniu mu pojazdu w celu możliwości korzystania jako współwłaściciel. Powyższe pismo pozwany niewątpliwie otrzymał – powód przedstawił dowód jego doręczenia w dniu 1 marca 2017 roku M. Ż. – jednakże z treści tego pisma nie wynikało, w jaki sposób, gdzie, na jakich warunkach, na jaki okres czasu ów pojazd miałby zostać powodowi M. K. udostępniony – a niewątpliwie wiedza co do tych okoliczności mogłaby prowadzić do konstatacji, iż będąc zainteresowany współposiadaniem pojazdu został tego posiadania bezprawnie pozbawiony - jak bowiem wyżej zostało wskazane ukształtowanie wykonywania współuprawnienia w odniesieniu do korzystania ze wspólnej rzeczy nie koniecznie musi odpowiadać udziałowi w rzeczy wspólnej. Pozwany natomiast w odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 8 marca 2018 roku zaprzeczył, aby powód podjął realne kroki do dopuszczenia go do współposiadania pojazdu – nie kontaktował się bowiem z pozwanym ani telefonicznie, ani poprzez pocztę elektroniczną – nie ma więc żadnego dowodu na to, że w konkretnych okolicznościach faktycznych został on pozbawiony współposiadania pojazdu, który to dodatkowo od maja 2017 roku miał być uszkodzony. Powód więc poza faktem posiadania pojazdu przez pozwanego w okresie do 20 czerwca 2017 roku (gdyż później został zbyty J. G., co wykazał powód – k. 6 akt sprawy) nie wykazał, iż pozwany wykorzystując swoje uprawnienie do współposiadania pojazdu pozbawił tych uprawnień powoda, który w zakresie woli współposiadania pojazdu nie przejawiał jakiejkolwiek realnej aktywności, nie podejmował działań umożliwiających pozwanemu udostępnienie mu pojazdu.

Przy tak przedstawionych dowodach zasadnie więc należy uznać, iż Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż powód nie udowodnił, że został pozbawiony możliwości korzystania z pojazdu marki V. (...), a niewątpliwie ciężar udowodnienia tej okoliczności spoczywał na powodzie, gdyż z niej powód wywodził zasadność swojego żądania. Konsekwencją nie wykazania zasadności roszczenia jest więc pominięcie dowodu z opinii biegłego ustalającego wysokość wynagrodzenia należnego powodowi. Tym samym za bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd I instancji zarówno art. 6 k.c., jak i poczynienie w tym zakresie błędu w ustaleniach faktycznych.

Sąd I instancji nie naruszył też art. 233 § 1 k.p.c., który to przepis wprowadza do postępowania zasadę swobodnej oceny dowodów pozwalającą sądowi ocenić wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Z treści uzasadnienia nie wynika bowiem, aby Sąd I instancji odmówił waloru wiarygodności przedstawionemu przez powoda pismu z dnia 7 lutego 2017 roku, pominięcie ustaleń w zakresie tego pisma należy uzasadnić stanowiskiem Sądu Rejonowego, który uznał, że dowody zgłoszone przez powoda nie udowodniły, iż powód został pozbawiony współposiadania pojazdu, przy bezspornej okoliczności, iż go nie współposiadał. Tym samym, mając na względzie wyżej przeprowadzone rozważania w zakresie okoliczności, które ów dowód z pisma z 7 lutego 2017 roku wykazywał, nie można skonstatować, aby w przedmiotowym postępowaniu doszło do uchybienia przepisowi – art. 233 § 1 k.p.c., także odnośnie nie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, która to okoliczność z oczywistych przyczyn nie można poddawać ocenie dowodów, jeśli dowód nie został przeprowadzony. Tym samym należy uznać, iż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zebranych w sprawie dowodów, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów, co pozwala Sądowi Okręgowemu te ustalenia podzielić i przyjąć za własne bez ich ponownego przytaczania.

Za niezasadny należało również uznać zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Jak stanowi art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Ustalenia faktyczne oraz dokonana ocena prawna powinna zostać przedstawiona w uzasadnieniu orzeczenia. Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym naruszenie przez sąd pierwszej (drugiej) instancji art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia nie w pełni odpowiadającego wymaganiom, jakie stawia wymieniony przepis, może wyjątkowo wypełniać podstawę środka zaskarżenia. Ma to miejsce wówczas, gdy w wyniku uchybienia konkretnym wymaganiom określonym w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli instancyjnej, czyli gdy stwierdzone wady mogły mieć wyjątkowo wpływ na wynik sprawy. Powyższe stanowisko zajął Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 20 kwietnia 2004 r. (V CK 92/04 niepubl.), w wyroku z dnia 13 listopada 2003 r. (IV CK 183/02 niepubl.), z dnia 19 grudnia 2000 r. (II UKN 152/00, OSNAPiUS 2002, Nr 16), w wyroku z dnia 9 listopada 2007 r. (V CSK 263/07 niepubl.), w wyroku z dnia 29 maja 2008 r. (II CSK 39/08 niepubl).

Mając na uwadze przedstawiony pogląd, należy stwierdzić, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera elementy wymagane treścią przywołanego przepisu w stopniu, który sprawia, że wyrok ten nie uchyla się kontroli instancyjnej. Co prawda Sąd I instancji nie wskazał wprost którym dowodom daje wiarę, a nie wymienił w ustaleniach faktycznych wszystkich dowodów na których się oparł, to jednakże z treści rozważań prawnych wynikało w sposób jednoznaczny, iż wiarygodności żadnego z dowodów nie kwestionował, a jedynie uznał, iż żaden z przedstawionych przez powoda dowodów nie wykazał okoliczności wymienionych w art. 224 § 2 k.c..

Niewątpliwie Sąd I instancji nie naruszył też przepisów art. 380 k.p.c. w zw. z 278 § 1 k.p.c. w zw. z. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 217 § 3 k.p.c. poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wysokości czynszu za bezumowne korzystanie z pojazdu z tej prostej przyczyny, iż z uwagi na niewykazanie zasadności dochodzonego wynagrodzenia w oparciu o art. 224 § 2 k.c. nie było potrzeby ustalania wysokości tego wynagrodzenia – przeprowadzenie owego dowodu zostało więc zasadnie pominięte, choć niewątpliwie fakt owego pominięcia winien mieć odzwierciedlenie w czynnościach podejmowanych przez Sąd I instancji.

W przedmiotowej sprawie nie doszło również do naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. (w zarzutach mylnie wskazano art. 384 § 1 k.p.c.) tj. nierozpoznania istoty sprawy polegającej na nie rozpoznaniu pozwu i złożonych wniosków dowodowych. Sąd I instancji określił bowiem podstawę prawną żądania, wskazał jakie okoliczności należało wykazać, aby żądanie powoda można było uznać za zasadne i wyjaśnił, iż brak dowodów umożliwiających wykazanie tych okoliczności był przyczyną oddalenia powództwa tj. iż powód nie podołał zasadom wynikającym z art. 6 k.c. – rozpoznał więc istotę sprawy. W tej sytuacji również pominięcie dowodu na okoliczność ustalenia wysokości wynagrodzenia, w sytuacji gdy zasadność dochodzenia tego wynagrodzenia nie została wykazana, z pewnością nie naruszało wyżej przywołanego przepisu.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy w punkcie 2 wyroku w całości oddalił apelację powoda.

W punkcie pierwszym na podstawie art. 350 § 3 k.p.c. Sąd sprostował zaskarżony wyrok w ten sposób, że w części wstępnej wyroku błędnie wskazaną wysokość żądania w kwocie 12 000 zł zastąpił prawidłową kwotą 9 000 zł, do takiej bowiem kwoty powód rozszerzył powództwo pismem z dnia 24 kwietnia 2018 roku.