Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo Fundacji Osób (...).O.S.A z siedzibą w R. skierowane przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. o zapłatę i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona powodowa, zaskarżając go w całości. Skarżący wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a.  § 12 umowy z dnia 16 listopada 2015 roku w zw. z art. 65 k.c. oraz art. 353 (1) k.c.

poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż strona powodowa nie była uprawniona do odstąpienia od umowy na wypadek zabezpieczenia urządzeń i sprzętów pozwanej w toku postępowania karnego, a jedynie w przypadku zajęcia majątku wykonawcy w toku egzekucji w postępowaniu cywilnym ewentualnie administracyjnym, w sytuacji gdy § 12 umowy wskazuje na możliwość odstąpienia przez zamawiającego od umowy bez konsekwencji, jeżeli zostanie wydany nakaz zajęcia majątku wykonawcy, bez wskazywania w toku jakiego rodzaju postępowania,

b.  art. 483 k.c. w zw. art. 471 k.c. w zw. z art. 472 k.c. i 355 k.c. poprzez jego błędną

wykładnię skutkującą przyjęciem przez Sąd, iż decyzja Prokuratury w przedmiocie zabezpieczenia sprzętów i urządzeń może być postrzegana w kategoriach siły wyższej, stanowiącej okoliczność skutkującą zwolnieniem pozwanej z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z umowy z dnia 16 listopada 2015 roku o świadczenie usług pralniczych, a tym iż nie zostały spełnione przesłanki konieczne dla zasądzenia na rzecz powódki od pozwanej kary umownej;

2)  naruszenie przepisów postępowania, które to naruszenie miało istotny wpływ na treść orzeczenia, a to:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i

uczynienie jej dowolną oraz sformułowanie na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodu błędnego oraz sprzecznego z zasadami doświadczenia życiowego, iż pozwana z należytą starannością świadczyła usługi objęte umową z dnia 16 listopada 2015 roku, w sytuacji gdy z zeznań przesłuchanej w charakterze strony D. C. oraz załączonej do akt sprawy prowadzonej między stronami korespondencji mailowej, wprost wynika, iż strona powodowa zgłaszała liczne zastrzeżenia co do sposobu świadczenia przez pozwaną usług, w szczególności w okresie poprzedzającym odstąpienie przez stronę powodową od przedmiotowej umowy, a nadto iż do dnia dzisiejszego strona pozwana nie dokonała zwrotu stronie powodowej części odzieży.

W związku ze zgłoszonymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 23.845,99 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, a nadto zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji powoda w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego jako prawidłowe Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Ocena dowodów także nie nasuwa zastrzeżeń, co zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. czyni chybionym.

W związku z podstawą faktyczną powództwa, zasadnicze znaczenie ma dokonanie

wykładni zapisów umowy łączącej strony, w szczególności zapisów § 11 oraz § 12 dotyczących naliczenia kar umownych oraz możliwości odstąpienia przez zamawiającego od umowy bez konsekwencji.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

W łączącej strony umowie zastrzeżone zostało w § 11 pkt 1 następujące kary umowne: wykonawca zobowiązany był do zapłaty kar umownych za opóźnienie w wykonaniu przedmiotu zamówienia w wysokości 0,2 % wynagrodzenia za każdy dzień opóźnienia, w wypadku odstąpienia od umowy z winy wykonawcy w wysokości 20 % wartości wynagrodzenia umownego (ppkt a). Zamawiający zobowiązany był do zapłaty kar umownych w wypadku odstąpienia od umowy z winy zamawiającego w wysokości 20 % wynagrodzenia umownego z wyłączeniem sytuacji określonej w § 10 umowy (ppkt b).

Według § 12 zamawiający mógł odstąpić od umowy bez konsekwencji w razie ogłoszenia upadłości wykonawcy, złożenia wniosku o ogłoszenie jego upadłości lub otworzenia postępowania układowego albo likwidacji firmy wykonawcy, w razie wydania nakazu zajęcia majątku wykonawcy lub gdy wykonawca ogłosiłby zrzeczenia się swojego majątku na rzecz wierzycieli, w razie gdy wykonawca nie rozpocząłby realizacji usługi w ciągu 3 dni roboczych od dnia podpisania umowy bez uzasadnienia jej przyczyny lub jej nie kontynuował pomimo wezwania zamawiającego.

Dokonując wykładni przywołanych zapisów umownych, w zgodzie z literalnym ich brzmieniem, należy przyjąć, że strona powodowa błędnie uznała, iż zaistnienie, w jej

ocenie, przesłanek do odstąpienia od umowy na podstawie § 12 aktualizuje jednocześnie prawo do naliczenia kary umownej na podstawie § 11 ust. 1 ppkt a) tiret 2.

Odnosząc się do samej skuteczności wypowiedzenia umowy wskazać należy, iż

wykładnia językowa oraz celowościowa treści § 12 umowy prowadzi do wniosku, iż autor umowy formułując zapis, w którym wskazuje na zajęcie majątku wykonawcy bądź na zrzeczenie się przez wykonawcę swojego majątku na rzecz wierzycieli, odnosi się jasno do sytuacji wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko majątkowi wykonawcy, tj. zajęcia składników jego majątku przez organ egzekucyjny. Nadmienić należy, iż w niniejszej sprawie do takiego zajęcia nie doszło, a składniki majątku wykonawcy zostały uznane za dowody rzeczowe w sprawie karnej i oddane na przechowanie, przy jednoczesnym zastrzeżeniu, iż mogą one w przyszłości podlegać zajęciu w celu zabezpieczenia przyszłych kar majątkowych. Okoliczność, iż umowa została przygotowana przez profesjonalnego prawnika, na co wskazuje strona powodowa, jedynie upewnia Sąd, iż jeżeli zapis §12 miałby obejmować również sytuację zajęcia majątku wykonawcy w toku postępowania karnego, nic nie stało na przeszkodzie, aby wzmianka o tym znalazła się w jego treści.

Jednocześnie, w ocenie Sądu Okręgowego, nawet w sytuacji podzielenia stanowiska

stronie powodowej w kwestii omawianej powyżej, nie sposób przesądzić tym samym o zasadności naliczenia kary umownej. Nie powielając trafnych rozważań Sądu Rejonowego na temat instytucji kary umownej (art. 483 k.c.), wskazać li tylko należy na przesłankę do jej naliczenia, również wskazaną w § 11 umowy, tj. odstąpienia od umowy z winy wykonawcy. Co prawda Sąd Okręgowy nie przesądza w tym miejscu, czy działanie organu postępowania karnego w niniejszej sprawie można uznać za przejaw działania „siły wyższej”, jednak obszerne rozważania w tej kwestii, w ocenie Sądu II instancji, nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż z całą pewnością działanie Prokuratury na tle stosunku prawnego łączącego strony, uznać można za okoliczność nadzwyczajną, niecodzienną, a z pewnością niezawinioną przez wykonawcę umowy.

W tym miejscu odnotować trzeba, że wykonawca w zaistniałych okolicznościach faktycznych podjął racjonalne działanie, proponując zamawiającemu zawarcie porozumienia w przedmiocie dobrowolnego rozwiązania umowy, jednocześnie wskazując na możliwość kontynuowania współpracy z innym podmiotem, świadczącym usługi na rzecz zamawiającego w zastępstwie pozwanej.

Tym samym, w ocenie Sądu Okręgowego, okoliczność dokonania zabezpieczenia

majątku pozwanej przez Prokuraturę Rejonową Ł. w związku z toczącym się postępowaniem karnym, nie aktualizuje uprawnienia zamawiającego do naliczenia kary umownej na podstawie § 11 umowy, statuującego inne przesłanki do zastosowania tej instytucji prawnej w łączącym strony stosunku prawnym.

W tym stanie rzeczy zarzuty naruszenia prawa materialnego, sformułowane w apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Odnosząc się z kolei do kwestii zastrzeżeń co do należytego wykonywania umowy przez pozwaną, Sąd Okręgowy zauważa, że kwestia ta została podniesiona dopiero w drugiej kolejności, już na etapie postępowania sądowego. Powódka, na etapie przedsądowym, kierując do pozwanej pisma w przedmiocie odstąpienia od umowy oraz naliczenia kary umownej, swoje uprawnienie wywodziła wyłącznie z okoliczności zabezpieczenia majątku pozwanej przez Prokuraturę. Jednocześnie, z zeznań świadka D. C. wynika, iż problemy w wykonywaniu umowy po stronie wykonawcy występujące od lutego 2016 roku nie stanowiły dla zamawiającego podstawy do wypowiedzenia umowy oraz naliczenia kary umownej, a dopiero powzięcie informacji o postanowieniu w przedmiocie dowodów rzeczowych z dnia 17 lutego 2016 roku skłoniło powódkę do wypowiedzenia umowy wraz z naliczeniem kary umownej.

Podsumowując powyższy wywód stwierdzić należy, że wywiedziona przez skarżącego apelacja nie zawierała zarzutów, mogących podważyć rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w związku z czym, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego w postępowaniu wywołanym apelacją powódki orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Wysokość kosztów z tytułu zastępstwa procesowego udzielonego pozwanej ustalono na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) i w pkt. 2 wyroku zasądzono kwotę 1800 złotych od powódki na rzecz pozwanej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).