Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 marca 2022 r. w sprawie o sygn. akt I C 48/21 z powództwa A. S. (1) przeciwko Towarzystwu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz A. S. (1) kwotę 5979,98 zł (pięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

a.  od kwoty 5487,98 zł (pięć tysięcy czterysta osiemdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) od dnia 22 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 492 (czterysta dziewięćdziesiąt dwa) złote od dnia 4 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz A. S. (1) kwotę 2687,88 zł (dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt siedem złotych osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

3.  nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet wydatków:

a.  na rzecz A. S. (1) kwotę 159,12 zł (sto pięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) z kwoty uiszczonej w dniu 17 maja 2021 roku poz.500071256081;

b.  na rzecz Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 159,12 zł (sto pięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) z kwoty uiszczonej w dniu 18 maja 2021 roku poz. 500071302125.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych.

W dniu 23 października 2020 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki M. (...) o nr rej. (...), będący własnością A. S. (1).

Sprawcę kolizji łączyła w jej dacie umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z Towarzystwem (...) Spółka Akcyjna.

A. S. (1) zgłosił szkodę Towarzystwu (...) S.A. 10 listopada 2020 roku rzeczoznawca towarzystwa ubezpieczeń sporządził kalkulację kosztów naprawy pojazdu.

Pismem z dnia 13 listopada 2020 roku towarzystwo ubezpieczeń poinformowało o przyznaniu odszkodowania za naprawę pojazdu w wysokości 10133,93 zł.

20 listopada 2020 roku rzeczoznawca towarzystwa ubezpieczeń sporządził kolejną kalkulację kosztów naprawy, zaś decyzją z dnia 24 listopada 2020 roku przyznano powodowi dodatkową kwotę odszkodowania w wysokości 3880,76 zł.

A. S. (1) kupił przedmiotowy samochód kupił we wrześniu 2019 roku za cenę w wysokości 62800 zł. Poprzedni właściciel kupił auto za tą samą cenę w czerwcu 2019 roku.

Powód jest taksówkarzem. Przed kolizją z dnia 23 października 2020 roku auto uczestniczyło w dwóch kolizjach, po których powód przeprowadził naprawy blacharsko-lakiernicze oraz wymienił wszystkie uszkodzone elementy, używając część nowych oryginalnych. Przed kolizją z dnia 23 października 2020 roku w samochodzie powoda nie było żadnych nieusuniętych uszkodzeń.

Powód nie skorzystał z naprawy wg kalkulacji zakładu ubezpieczeń, uważając, że proponowana kwota nie wystarczy na skuteczną naprawę, a w kalkulacji był ujęty chiński zderzak.

W wyniku zdarzenia z dnia 23 października 2020 roku w samochodzie powoda zostały uszkodzone następujące elementy: nakładka zderzaka przedniego, czujnik parkowania przedni prawy, krata wlotu powietrza, reflektor prawy, osłona wycieraczki prawej, lampa do jazdy dziennej prawa, kierunkowskaz boczny prawy, błotnik przedni prawy, osłona wnęki koła prawego przedniego, listwa ozdobna drzwi prawych.

Uzasadniony koszt przywrócenia samochodu powoda do stanu poprzedniego odpowiadający kosztom naprawy wg cen części i usług na rynku (...) w IV kwartale 2020 roku wynosił 21 921,45 zł. Koszt naprawy przy zastosowaniu dostępnych części zamiennych oznaczonych jako Q wynosił 19 502,67 zł.

Tak ustalony koszt naprawy uwzględnia stawkę za 1 roboczogodzinę w wysokości 105 zł jako średnią stawkę stosowaną przez ogólnodostępne nieautoryzowane warsztaty naprawcze w tym okresie czasu.

Na skutek wystąpienia uszkodzeń i po ich skutecznym usunięciu samochód nie zyska na wartości.

Sposób przeprowadzenia naprawy ustalony w postępowaniu likwidacyjnym nie pozwala na pełne usunięcie skutków zdarzenia, w tym samym przywrócenie samochodu do stanu technicznego i użytkowego sprzed szkody. W IV kwartale 2020 roku warsztaty naprawcze nie stosowały przyjętej przez pozwanego stawki 55 zł/rbg.

Powód zlecił sporządzenie kosztorysu naprawy samochodu Biuru (...). Za sporządzenie kosztorysu zapłacił 492 zł.

(...) S.A. zawarło z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. porozumienie, na podstawie którego (...) Sp. z o.o. jako warsztat zobowiązało się do udzielania W. i klientom wskazanym przez W. rabatów na ceny nowych oryginalnych części zamiennych w celu ich wykorzystania w procesie likwidacji szkody w pojeździe. R. są udzielane przez punkty sprzedaży części wymienione w załączniku do porozumienia i naliczane od ceny detalicznej obowiązującej w danym punkcie sprzedaży. W załączniku nr 1 do porozumienia wymieniono jeden punkt sprzedaży zlokalizowany w miejscowości Ł..

Podobne porozumienie dotyczące udzielania rabatów na ceny materiałów lakierniczych (...) W. zawarła dostawcą materiałów lakierniczych Zakładem (...) w G.. R. są udzielane przez punkt sprzedaży w G..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, przesłuchania powoda oraz opinii biegłego sądowego.

Opinia biegłego ds. techniki samochodowej i ruchu drogowego prof. dr h.inż. A. S. (2) była kwestionowana przez pozwanego. Pozwany nie sprecyzował jednak jakie zgłasza zarzuty do opinii, a jedynie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej, w której biegły dokona oszacowania kosztów naprawy pojazdu z uwzględnieniem porozumień pozwanego w przedmiocie rabatów na materiał lakierniczy i części zamienne. Wniosek ten Sąd pominął postanowieniem z dnia 9 grudnia 2021 roku jako dotyczący okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia.

Z tych samych względów postanowieniem z dnia 14 maja 2021 roku Sąd pominął zgłoszony przez pozwanego wniosek o zobowiązanie powoda do przedłożenia faktur i rachunków za naprawę samochodu po kolizji z dnia 23 października 2020 roku oraz dowód z opinii biegłego na okoliczność kosztów naprawy pojazdu z uwzględnieniem 40% rabatu na materiały lakiernicze i 10% na części zamienne.

Postanowieniem z dnia 11 lutego 2022 roku Sąd pominął zgłoszony przez pozwanego dowód z przesłuchania powoda na okoliczność części u użytych do naprawy pojazdu po szkodzie z dnia 23 października 2020 roku, gdyż okoliczności te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jest zasadne i podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z treścią art.805 § 1 k.c. przez zawartą ze sprawcą kolizji z dnia 23 października 2020 roku umowę ubezpieczenia, pozwany zakład ubezpieczeń zobowiązał się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w zamian za zapłatę przez ubezpieczającego umówionej składki. Stosownie do treści art. 821 k.c. ubezpieczenie to, jako dotyczące odpowiedzialności cywilnej, miało charakter ubezpieczenia majątkowego. Obowiązek zakładu ubezpieczeń obejmował w tym wypadku zapłatę określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający (art.822 k.c.).

Z mocy art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest m.in. zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem tym jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy).

Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ust. 1 ustawy).

Gdy miernikiem wysokości szkody polegającej na zniszczeniu rzeczy jest cena (art.363 § 2 k.c.), należy mieć na uwadze, iż jedynie w sytuacji, gdy poszkodowany będąc płatnikiem podatku VAT może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy, przysługujące mu odszkodowanie za zniszczenie rzeczy, ustalone według ceny rzeczy nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie. (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 kwietnia 1997r. w sprawie syn. akt III CZP 14/97, publ. OSNC z 1997r., z. 8, poz.103).

Zasada odpowiedzialności pozwanego towarzystwa ubezpieczeń nie była kwestionowana. Sporna pozostawała wysokość odszkodowania - spór dotyczył wysokości kosztów naprawy. Powód zarzucił pozwanemu nieuzasadnione zaniżenie odszkodowania, które nie pozwala na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody.

Stanowisko to okazało się zasadne.

Istotnie wykonanie naprawy wg kosztorysu pozwanego sporządzonego w postępowaniu likwidacyjnym nie gwarantuje przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego. W IV kwartale 2020 roku warsztaty naprawcze nie stosowały przyjętej przez pozwanego stawki 55 zł/rbg. Realną stawką stosowaną przez warsztaty w tym czasie była stawka około 105 zł/rbg.

Prawidłowo ustalony celowy i ekonomicznie uzasadniony przywrócenia samochodu powoda do stanu poprzedniego, odpowiadający kosztom naprawy i uwzględniający zastosowanie części jakości O tj. oryginalnych z logo producenta, wynosi 21 921,45 zł.

Tak ustalony koszt naprawy nie uwzględnia jakichkolwiek rabatów cen części oryginalnych i materiałów lakierniczych. Ewentualne rabaty nie są elementami powszechnie obowiązujących cen na rynku części zamiennych i oryginalnych i wobec tego nie mogą stanowić postawy ustalenia obiektywnej wyceny kosztów naprawy.

Wymaga podkreślenia, że podstawą ustalenia wysokości odszkodowania odpowiadającego kosztom usunięcia uszkodzeń, jest zawsze naprawa pełna, obejmująca wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki. Na tak ukształtowany obowiązek odszkodowawczy zakładu ubezpieczeń nie ma w związku z tym wpływu okoliczność czy pozwany zdecydował o naprawie samochodu. Roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody.

Poszkodowany ma także swobodę wyboru warsztatu naprawczego. Zakład ubezpieczeń nie może narzucić poszkodowanemu miejsca wykonania naprawy ani miejsca zakupu części i materiałów. W świetle art.363 § 1 k.c. i art.822 § 1 k.c. za koszty restytucji samochodu do stanu sprzed kolizji należy uznać – nieprzekraczające wartości samochodu – wydatki, jakie właściciel auta musi ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed kolizji. Na ich podstawie należy określić odszkodowanie w wysokości odpowiadające kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszego warsztatu ani najtańszych części. Narzucenie poszkodowanemu obowiązku zakupu części i materiałów jedynie od podmiotów współpracujących z pozwanym stanowiłoby niedopuszczalne pogorszenie sytuacji poszkodowanego. Obowiązek współdziałania poszkodowanego z zakładem ubezpieczeń w rozumieniu art. 826 § 1 k.c. nie może prowadzić do ograniczenia jego uprawnień. Należy także podkreślić, że naprawa wg kosztorysu pozwanego – nawet z uwzględnieniem rabatów na części i materiały lakiernicze – nie gwarantowałaby przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, skoro uwzględniono w kosztorysie stawkę za roboczogodzinę w wysokości jakiej nie stosowały warsztaty naprawcze w IV kwartale 2020 roku.

W postępowaniu likwidacyjnym pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu kosztów naprawy w łącznej kwocie 14 014,69 zł. Zasadność objętego pozwem żądania zapłaty dalszej kwoty 5487,98 zł nie budzi zatem wątpliwości (21 921,45 zł – 14 014,69 zł = 7906,76 zł). Powód opiera zaś swoje żądanie na obliczonych przez biegłego kosztach naprawy z wykorzystaniem części jakości (...).

Powód dochodził nadto kwoty 492 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów opinii prywatnej, której sporządzenie zlecił po wydaniu przez pozwanego w postępowaniu likwidacyjnym. Roszczenie powoda o zwrot kosztów ekspertyzy sporządzonej na jego zlecenie podlega uwzględnieniu. Poniesienie tego wydatku przez powoda było uzasadnione i pozwoliło na skuteczne zakwestionowanie decyzji zakładu ubezpieczeń. Prawidłowość ekspertyzy prywatnej, na której swoje roszczenie opierał powód wytaczając powództwo przeciwko pozwanemu, znalazła potwierdzenie w toku postępowaniu sądowego – oszacowane w niej koszty nieznacznie przewyższają koszty określone przez biegłego sądowego. W konsekwencji zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem przez powoda tego wydatku a kolizją. Ułatwiło to bowiem prawidłowe ustalenie rozmiarów szkody. Za możliwością objęcia odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kosztów ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przesądowym opowiedział się także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 maja 2004 roku III CZP 24/04 (OSNC 7-8 z 2005 r. po.117).

Zgodnie art. 481 § 1 k.c. dłużnik, który nie spełnia świadczenia w odpowiednim terminie dopuszcza się opóźnienia. W takim wypadku wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Powołany przepis stanowi źródło roszczenia powoda o odsetki za opóźnienie w zapłacie odszkodowania (art. 359 § 1 k.c.).

Stosownie do treści art.455 k.c. roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne wraz z nadejściem terminu do spełnienia świadczenia.

Zgodnie z art.817 § 1 k.c. zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (§ 2 art.817 k.c.).

Powód zgłosił szkodę najpóźniej w dniu 10 listopada 2020 roku, w tym bowiem dniu został sporządzony pierwszy kosztorys pozwanego. Pozwany zatem miał obowiązek zlikwidowania szkody w terminie 30 dni tj. do dnia 10 grudnia 2020 roku. Od 11 grudnia 2020 roku pozwany pozostaje w opóźnieniu, za okres którego powodowie mogą żądać odsetek ustawowych za opóźnienie. Powodowie żądali odsetek od daty późniejszej – 22 grudnia 2020 roku i żądanie to podlegało uwzględnieniu.

Żądanie zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy zostało zgłoszone w pozwie, zatem odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 492 zł należało zasądzić od 4 stycznia 2021 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 § 1, § 1 ¹ i § 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Koszty powoda wyniosły 2687,88 zł i złożyły się na nie: opłata od pozwu – 430 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 1800 zł zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł oraz 440,88 zł tytułem wydatku na poczet kosztów opinii biegłego.

Na podstawie art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało zwrócić stronom niewykorzystane zaliczki na poczet wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego – po 159,12 zł.

Strona pozwana zaskarżyła powyższy wyrok w części, tj. zakresie punktu 1:

a) co do kwoty 2.139,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty:

- 1.647,57 zł od dnia 22 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty;

- 492 zł od dnia 4 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

b) w zakresie punktu 2 - w całości.

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewszechstronną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę
materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nienadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez:

⚫

przyjęcie, że w dacie szkody były zamontowane w pojeździe wyłącznie nowe części oryginalne, podczas gdy pojazd w chwili zdarzenia pojazd był pojazdem sprowadzanym zza granicy (USA) po szkodzie całkowitej, o nieudokumentowanej historii serwisowej i napraw, a także ze stwierdzonymi śladami napraw, co zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego winno przemawiać za uznaniem, że pojazd zostanie przywrócony do używalności technicznej za pomocą części innych niż części o jakości O - w tym za pomocą części jakości (...).

⚫

nienadanie znaczenia okoliczności, że poszkodowanemu zaoferowano możliwość naprawy uszkodzonego pojazdu po cenach wskazanych w kalkulacji naprawy, wraz z rabatem na części zamienne w wysokości 10% oraz rabatem na materiały lakiernicze 40%, z czego poszkodowany winien był skorzystać, co powinno z kolei skutkować uznaniem, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody,

⚫

błędne przyjęcie, że sporządzona przez powoda prywatna kalkulacja naprawy służyła celowemu dochodzeniu odszkodowania, nie zaś ocenie wartości nabytej wierzytelności, co winno prowadzić do wniosku, że odpowiednia kalkulacja lub oszacowanie musiało zostać sporządzone zanim prawo do odszkodowania przysługiwało powodowi, a w konsekwencji niewłaściwe przyjęcie, iż uzasadnione koszty naprawy winny wynosić 21.921,45 zł, w sytuacji gdy naprawa pojazdu przywracająca pojazd do stanu sprzed szkody mogła zostać wykonana za kwotę 17.855,10 zł

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez dowolną i błędną ocenę dowodów, tj.:

⚫

przyjęcie, że oszacowanie hipotetycznych kosztów naprawy powinno się odbyć przy użyciu nowych części oryginalnych po cenach wynikających z kalkulacji biegłego, podczas gdy przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody, biorąc pod uwagę jego wcześniejsze naprawy w tym naprawę po szkodzie całkowitej na terenie USA, brak serwisowania w (...), mogło się odbyć przy użyciu części o jakości Q oraz po niższych cenach części i materiału lakierniczego, wynikających z zaproponowanych poszkodowanemu rabatów, z których winien był skorzystać w ramach obowiązku minimalizacji szkody,

⚫

pominięcie, iż koszt naprawy pojazdu na częściach nowych i oryginalnych oraz zamiennych jakości Q z uwzględnieniem rabatów na części zamienne w wysokości 10% oraz na materiał lakierniczy w wysokości 40% wskazanych przez stronę pozwaną wyniósłby brutto 17.855,10 zł - co powinno przemawiać za uznaniem przez Sąd, że naprawa pojazdu na częściach nowych oryginalnych po pełnej cenie detalicznej jest ekonomicznie nieopłacalna i przez to niezasadna a poszkodowany mógł przy współpracy z towarzystwem ubezpieczeń przywrócić stan poprzedni pojazdu za kwotę znacznie niższą,

⚫

nielogiczne przyjęcie, że naprawa za kwotę: 17.855,10 zł nie ma znaczenia, gdyż poszkodowany nie ma obowiązku nabywania części po kwocie wskazanej z rabatem w sytuacji, gdy Sąd za pomocą biegłego ustalał hipotetyczne koszty przywracające pojazd do stanu sprzed szkody, a kalkulacje biegłego obejmowały te same jakościowo części - a w konsekwencji pominięcie, że naprawa pojazdu za kwotę : 17.855,10 zł również przywracała pojazd do stanu sprzed szkody przy współpracy poszkodowanego z pozwanym towarzystwem ubezpieczeń;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany współpracował z pozwanym w procesie likwidacji szkody oraz dopełnił ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, co skutkowało nieuzasadnionym zwiększeniem rozmiaru szkody;

b)  art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji nielogiczne, błędne przyjęcie za uzasadnione nadmiernych kosztów naprawy pojazdu, które mogły być znacznie ograniczone bez żadnego uszczerbku dla poszkodowanego, gdyby zdecydował się skorzystać z oferty pozwanej;

c)  art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że bez znaczenia dla sprawy jest możliwość nabycia części zamiennych i materiału lakierniczego w promocyjnych cenach, skoro nie ma znaczenia fakt, czy poszkodowany naprawił pojazd, co sprowadza się do przyjęcia przez Sąd, że wybór sposobu naprawienia szkody dokonany przez poszkodowanego ma wpływ na wysokość odszkodowania, tj. kwoty pozwalającej na restytucję;

d)  art. 361 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i w konsekwencji:

⚫

uznanie, że odszkodowanie z uwzględnieniem rabatowych cen części zamiennych i materiału lakierniczego nie stanowi pełnego odszkodowania, podczas gdy jest to kwota wystarczająca na pełne przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody i tym samym restytucję, a nadwyżka stanowi wzbogacenie poszkodowanego i nie pozostaje w związku ze szkodą,

⚫

nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty naprawy w kwocie znacznie wyższej, niż gwarantowane poszkodowanemu bez wpływu na zakres i jakość naprawy,

⚫

przyjęcie, że w skład świadczenia odszkodowawczego mieszczą się koszty wykonania prywatnej kalkulacji oraz opinii, podczas gdy kalkulacja nie wykazała uzasadnionych kosztów naprawy w ocenie biegłego sądowego, a kwoty wykazane w kalkulacji nie odpowiadają wysokości należnego odszkodowania, przez co koszty wykonania kalkulacji należy uznać za niecelowe,

e)  art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. i art. 826 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym sprawy, a w konsekwencji uznanie, że koszt prywatnej wyceny rzeczoznawcy obejmującej kosztorys naprawy jest uzasadnionym wydatkiem pozostającym w związku ze szkodą, podczas gdy na podstawie zgromadzonego materiału faktycznego i dowodowego w niniejszej sprawie poniesienia poniesieni kosztu prywatnej ekspertyzy nie sposób uznać za normalne następstwo wypadku, w wyniku którego powstała szkoda, ani za koszty niezbędne do dochodzenia wierzytelności przez poszkodowanego.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt.2 k.p.c. w zw. z art. 381 k.p.c. skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z: zweryfikowanego kosztorysu biegłego uwzględniającego rabat na części zamienne (10%) oraz materiał lakierniczy (40%) przy uwzględnieniu stawki roboczogodziny prac blacharskich i lakierniczych w wys. 105 zł netto celem stwierdzenia hipotetycznych kosztów naprawy za którą poszkodowany mógł przywrócić pojazd do stanu sprzed szkody przy uwzględnieniu należytej współpracy z pozwanym na etapie postępowania likwidacyjnego.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za II instancję według norm prawem przepisanych. Powód wniósł również o oddalenie wniosku dowodowego zgłoszonego w apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie jest zasadny. Sąd Rejonowy, czyniąc zadość dyrektywom wskazanym w przywołanej nomie prawnej, w sposób prawidłowy dokonał ustalenia stanu faktycznego i wywiódł z niego logiczne wnioski, dokonując następnie na ich podstawie prawidłowych rozważań. Sąd Okręgowy ustalenia te podziela, przyjmując za własne i czyniąc je podstawą własnego rozstrzygnięcia.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny tylko wówczas, gdyby apelujący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX nr 172176). Prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powinien być połączony z zarzutem błędnych ustaleń faktycznych. W apelacji powinno zostać zatem wyjaśnione, które dowody, w jakim zakresie i dlaczego, zdaniem strony skarżącej, zostały przez Sąd ocenione z naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, które ustalenia faktyczne tego Sądu są wadliwe i jakie powinny być ustalenia prawidłowe, ewentualnie jakich ustaleń zabrakło w zaskarżonym wyroku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACa 719/16, LEX nr 2200318). Tym wymogom nie odpowiada apelacja strony pozwanej.

Wskazać bowiem należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a dokonana ocena dowodów nie budzi żadnych zastrzeż pod kątem jest zgodności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Stawiane przez apelującego zarzuty w istocie nie dotyczą błędów w ustaleniach faktycznych czy ocenie dowodów, a sprowadzają się do zakwestionowania zinterpretowania faktów w kontekście przepisów prawa materialnego. Apelacja w części poświęconej zarzutowi rzekomego naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w istocie nie zarzuca ani jednego wadliwie ustalonego faktu, to jest istnienia bądź braku określonego układu rzeczy bądź zjawisk. W istocie, zarzuty ujęte w apelacji jako dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., stanowią zarzuty wadliwej subsumpcji art. 361 § 1 k.c.; są to jednak zarzuty dotyczące sprawa materialnego.

Mimo wszystko, odnosząc się do zarzutów naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., wskazać należy, że Sąd Rejonowy, wbrew przekonaniu apelanta, nie pominął dokumentów w postaci porozumień nr (...) i (...), co znalazło wyraz w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd dostrzegł wskazane porozumienia, zostały one również uwzględnione przez biegłego, który wydał opinię w sposób wariantowy, odnosząc się do kwestii rabatów, jakich udzielenie zapewniał pozwany. Niemniej, Sąd Rejonowy słusznie ocenił, na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych, iż przy ustalaniu wysokości szkody i należnego odszkodowania, rabaty te nie mogą zostać uwzględnione.

Pozwany podnosił, iż z uwagi na zawarte porozumienia z warsztatami samochodowymi powód mógł skorzystać z rabatu na oryginalne części zamienne i materiały lakiernicze. Należy zauważyć, że klienci mają dowolność wyboru zakładu mechanicznego, zwłaszcza, że co do zasady upusty dla klientów obowiązują tylko w tych warsztatach, które podpisały umowę z określonym Towarzystwem (...). Ponadto w realiach rozpoznawanej sprawy w ocenie Sądu odwoławczego pomniejszenie należnego powodowi odszkodowania o powyższe rabaty jest nieuzasadnione, bowiem pozwany ubezpieczyciel poprzestał na przedłożeniu porozumień zawartych z dostawcami materiałów lakierniczych i części zamiennych i w żaden sposób nie wykazał, aby skutecznie poinformował poszkodowanego o możliwości uzyskania rabatów. Jedynie na podstawie przedłożonych porozumień Sąd nie mógł ocenić, czy poszkodowany otrzymałby rabat na wszystkie potrzebne im części zamienne, czy tylko te uznawane przez stronę pozwaną i wskazane przez nią w kalkulacji naprawy. Z przedstawionych porozumień wynika zresztą, że uzyskanie rabatów wiązało się z dodatkowym nakładem pracy ze strony poszkodowanego, który wpierw musiałby zgłosić ubezpieczycielowi wolę skorzystania z rabatów, a następnie samodzielnie zakupić części zamienne i materiał lakierniczy. W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że to znacząco ograniczało możliwości wyboru sposobu usunięcia szkody.

W przedmiotowej sprawie Sąd dopuścił na wniosek stron dowód z opinii biegłego ds. techniki samochodowej i ruchu drogowego prof. dr hab. inż. A. S. (2). We wnioskach opinii biegły jednoznacznie wskazał, że uzasadniony koszt naprawy pojazdu powoda marki M., przywracający go do stanu najbardziej zbliżonego do stanu sprzed zdarzenia z dnia 23 października 2020 r. wynosił 21.921,45 zł brutto. Zastosowanie do naprawy części zamiennych bez logo producenta pojazdu nie pozwalałoby na przeprowadzenie naprawy przywracającej pojazd do stanu sprzed szkody. Naprawa pojazdu z użyciem części oryginalnych nie wpływa na zwiększenie wartości pojazdu względem stanu technicznego w jakim znajdował się przed szkodą. Co za tym idzie Sąd Okręgowy w pełni identyfikuje się z oceną Sądu I instancji, który ocenił, że pierwotnie wypłacone przez pozwanego odszkodowanie tytułem kosztów naprawy pojazdu w wysokości 14.014,69 zł było zaniżone i nie zapewniało możliwości przywrócenia pojazdu do stanu sprzed kolizji

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty skarżącego stanowią jedynie polemikę z prawidłową oceną dowodów i poczynionymi w jej wyniku prawidłowymi ustaleniami faktycznymi Sądu. Zdaniem Sądu Okręgowego, apelujący nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych, mogących podważyć ocenę Sądu Rejonowego, zaś argumenty, podniesione w treści apelacji, uznać należy za całkowicie gołosłowne.

Przechodząc do oceny zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, wskazać należy, że nie mogą się ostać.

Główną kwestią sporną między stronami była okoliczność, czy należne powodowi odszkodowanie powinno uwzględniać rabaty na części zamienne i materiały lakiernicze oferowane przez pozwanego oraz czy zasadnym było dla ustalenia wysokości szkody przyjęcie cen części zamiennych w jakości O.

Na wstępie tej części rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Z art. 363 § 2 k.c. wynika, że poszkodowany może wybrać, czy naprawienie szkody ma nastąpić przez przywrócenie do stanu poprzedniego czy przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Poszkodowany może te roszczenia kierować bezpośrednio do ubezpieczyciela, który odpowiada w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Z przepisów kodeksu cywilnego oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wynika, że naprawienie szkody przez ubezpieczyciela może polegać tylko na zapłacie odpowiedniej sumy pieniężnej. Nawet więc, gdy poszkodowany wybiera naprawienie szkody przez przywrócenie do stanu poprzedniego, to świadczenie zakładu ubezpieczeń sprowadzi się do wypłaty sumy pieniężnej. Skoro ma ona jednak pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego, to wysokość tego odszkodowania powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne dla przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu (tak m. in. SN w uchwale z dnia 12.04.2012 r., III CZP 80/11, Legalis nr 447330). Odpowiedzialnością ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej objęte są - jako „niezbędne i ekonomicznie uzasadnione” - koszty naprawy pojazdu ustalone według cen, którymi posługuje się swobodnie wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu, choćby odbiegały (były wyższe) od cen przeciętnych, jeżeli tylko odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku (tak m. in. SN w uchwałach z dnia 13.06.2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51 i z dnia 24.08.2017 r., III CZP 20/17, Legalis nr 1651540 oraz w postanowieniu z dnia 24.02.2006 r., III CZP 91/05, Legalis nr 106097).

Powstanie i wysokość roszczenia z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał naprawy i czy w ogóle ma taki zamiar. Jeśli zatem naprawa samochodu i rzeczywiste poniesienie kosztów z tego tytułu nie jest warunkiem koniecznym dla dochodzenia odszkodowania, koszty naprawy określone przez specjalistyczny warsztat wskazane w opinii biegłego stosownej specjalności mogą być miernikiem dla ustalenia odszkodowania należnego powodom (tak m. in. SN w wyroku z dnia 27.06.1988 r., I CR 151/88, Legalis nr 26337). Dokładnie rzecz biorąc, wysokość świadczeń oblicza się na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia. Przy takim ujęciu szkodą nie jest więc poniesiony przez poszkodowanego wydatek na naprawę pojazdu, lecz szacunkowa wysokość tych wydatków, przy czym żadne przepisy prawa nie nakładają na poszkodowanego obowiązku naprawienia uszkodzonego pojazdu.

Wynikający z art. 354 § 2 k.c. obowiązek współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem poprzez przeciwdziałanie zwiększeniu szkody i minimalizowanie jej skutków, w żadnym razie nie może oznaczać ograniczenia jego uprawnień – w szczególności prawa wyboru sposobu naprawienia już istniejącej (od dnia zdarzenia) szkody, a także swobody decyzji co do wyboru warsztatu naprawczego (jeśli poszkodowany zdecyduje się uszkodzony pojazd naprawić). Obowiązek ten nie może być w związku z tym poczytywany za równoznaczny z obligacją skorzystania z możliwości przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w warsztacie współpracującym z pozwanym, bądź też wymaganiem, aby w każdym przypadku braku dostępności części uwzględnionych w kalkulacji pozwanego ubezpieczyciela we wskazanych tam cenach (z rabatem) zachodził obowiązek skontaktowania się z pozwanym – o której to możliwości jedynie poinformowano poszkodowanego w procesie likwidacji szkody. W ocenie Sądu Okręgowego, przypisanie poszkodowanemu naruszenia tego obowiązku można byłoby rozważać tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z usług podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco) w stosunku do występujących na lokalnym rynku, a następnie domagania się odszkodowania w zawyżonej wysokości na podstawie faktur za naprawę pojazdu ( in concreto), co jednak w niniejszej sprawie nie miało miejsca (tak m. in. SN w uchwale z dnia 13.06.2003 r., III CZP 32/03, OSNC z 2004 r., nr 4, poz. 51). Nie można również utracić z pola widzenia, że poszkodowany – jeśli się na to zdecyduje – ma prawo swobodnie nabyć części niezbędne do dokonania naprawy w miejscu swego zamieszkania i nie ma obowiązku ich zakupu od podmiotu funkcjonującego w innej miejscowości, co każdorazowo wiązać się musi także z czasem transportu oraz problemami w razie ewentualnej reklamacji. Ponadto, w zakresie wyboru warsztatu czy też sprzedawcy części, za istotny należy także uznać aspekt zaufania pomiędzy stronami takiej transakcji. W konsekwencji wymaganie od poszkodowanego, aby samodzielnie dokonywał zakupu części uznać należy za bezpodstawne. Jednocześnie należy podkreślić, iż w zawartym porozumieniu warsztat zobowiązał się do udzielania rabatów od cen detalicznych obowiązujących w danym punkcie sprzedaży, przy czym pozwany w żadnej mierze nie wykazał, że ceny części po uzyskaniu rabatu byłyby niższe niż ustalone przez biegłego za pomocą systemu A.. Należy bowiem wskazać, że cena detaliczna w punkcie sprzedaży zawiera w sobie marżę określaną przez ten punkt, a pozwany nie wykazał ich wysokości, zatem mogły być dowolnie kształtowane.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z ugruntowanym zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie poglądem, podzielanym przez Sąd Okręgowy, współpraca wierzyciela z dłużnikiem, o której mowa w art. 354 § 2 k.c., w odniesieniu do ubezpieczeniowego stosunku odszkodowawczego, polega na uzgodnieniu spraw podstawowych, takich jak – w przypadku szkody w pojeździe – przesądzenie sposobu przywrócenia stanu sprzed wypadku (czy samochód nadaje się do naprawy, czy też celowe jest przeznaczenie go do skasowania) oraz stwierdzenie, czy zasadnicze podzespoły samochodu (np. silnik lub karoseria) będą podlegały wymianie, czy tylko naprawie (tak m. in. SN w wyroku z dnia 25.04.2002 r., I CKN 1466/99, Legalis nr 55215 i postanowieniu z dnia 27.11.2003 r., III CZP 78/03, Legalis nr 59858, a także Z. Banaszczyk, Komentarz do art. 363 Kodeksu cywilnego [w:] K. Pietrzykowski [red.] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1 – 449(10), C.H.Beck, 2018, Legalis).

Nie powielając wyżej wskazanej argumentacji należy stwierdzić, iż zastosowanie części zamiennych o jakości O było w pełni uzasadnione, a koszty naprawy z wykorzystaniem tych części pozostawały w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Gdyby bowiem szkody nie wyrządzono, pojazd posiadałby części oryginalne z logo producenta, z których był zbudowany. Pozwany nie wykazał, by w pojeździe przed szkodą były zamontowane części inne niż oryginalne z logo producenta, a ponadto, jak jasno wynika z treści opinii biegłego, części zamienne o jakości Q nie są takie same jak części oryginalne z logo producenta, zatem nie ma pewności, że zastąpienie nimi oryginalnych części przywróci pojazd do stanu sprzed szkody. Nadto, rabaty nie są elementami powszechnie obowiązujących cen na rynku części zamiennych i oryginalnych, zatem nie mogą być podstawą dla ustalenia obiektywnej wyceny naprawy.

Podsumowując, zarzucane przez apelującego naruszenia art. 361 § 1 k.c. oraz art. 354 § 2 k.c. oraz w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jak również 363 § 1 k.c. zw. z art. 826 § 1 k.c. nie miały miejsca.

W toku postępowania apelacyjnego pozwany zgłaszał wnioski dowodowe, które dotyczyły okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia, co prowadziło do pominięcia dowodów na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach procesu w pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c.. Na koszty wygrywającego postępowanie apelacyjne powoda złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego, ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).