Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 marca 2020 roku, wydanym w sprawie z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przeciwko K. S. o zapłatę, sygn. akt I C 1676/19, Sąd Rejonowy
w Z.:

1.  oddalił powództwo,

2.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz K. S. kwotę 3 617 tytułem zwrotu kosztów procesu,

3.  nakazał pobrać od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 825 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej.

Uzasadniając przedmiotowe rozstrzygnięcie, Sąd Rejonowy wskazał, iż powód nie udowodnił, że doszło do skutecznego zawarcia wskazanej w pozwie umowy o korzystanie z karty kredytowej. Sąd Rejonowy zwrócił w tym kontekście uwagę, że załączony formularz zawarcia umowy nie jest opatrzony podpisem żadnej ze stron. Powód nie załączył też egzemplarza wniosku pozwanego o zawarcie umowy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, w związku z czym nie sposób mówić, by do zawarcia umowy doszło również i w tej formie. Z załączonego przez stronę powodową formularza umowy wynika, iż karta kredytowa miała zostać przesłana pozwanemu
w stanie nieaktywnym drogą pocztową. W aktach sprawy brak jest natomiast dowodów, które potwierdzałyby przesłanie karty. Wskazał też, że okoliczność dysponowania przez stronę powodową danymi identyfikacyjnymi pozwanego (adres, nr PESEL) nie przesądza, iż dane te zostały przekazane powodowi równocześnie ze złożeniem wniosku o zawarcie ww. umowy. W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie nie zostało udowodnione również co do wysokości. Kwestionowany przez pozwanego dokument prywatny, jakim jest wyciąg
z ksiąg bankowych, nie mógł on stanowić wiarygodnego i przekonywującego dowodu na okoliczność istnienia i wysokości dochodzonego roszczenia. Dowodem na wysokość roszczenia nie jest także jego zdaniem elektroniczne zestawienie operacji na rachunku bankowym pozwanego. Sąd Rejonowy nie odniósł się do innych zarzutów pozwanego, uznając to za bezprzedmiotowe
w powyższym stanie rzeczy. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka, zaskarżając go
w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

- art. 29 §1 ustawy o kredycie konsumenckim w związku z §3 pkt 1). b). rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie sposobu tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania
i zabezpieczania dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzonych na elektronicznych nośnikach informacji przez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że nie doszło do zawarcia umowy drogą elektroniczną,

- art. 7 §3 Prawa Bankowego w zw. z art. 720 §2 k.c. przez jego błędne zastosowanie skutkujące przyjęciem, że nie doszło do skutecznego zawarcia umowy między stronami przedmiotowego postępowania,

- art. 60 k.c. w związku z art. 61 k.c. w związku z art. art. 65 k.c.
w związku z art. art. 70 k.c. przez brak jego zastosowania skutkujący oddaleniem powództwa,

- art. 245 k.p.c. - poprzez błędne zastosowanie skutkujące nie przyznaniem mocy dowodowej, a co za tym idzie pominięciem dowodów
w postaci potwierdzenia zawarcia Umowy Kredytu Gotówkowego nr (...) wraz z Regulaminem udzielania kredytów konsumpcyjnych dla osób fizycznych w mBanku będącym nierozłącznym elementem ww. umowy, a także elektronicznym zestawieniem operacji i rozstrzygnięciem sprawy w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny

- art. 6 k.c. w związku z art. 233 k.p.c. przez błędną jego wykładnię skutkującą przyjęciem, że powódka nie przedłożyła materiału dowodowego na okoliczność zawarcia umowy,

- art. 231 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w sprawie skutkujący pominięciem wyciągów z ksiąg bankowych (...) S.A. jako dowodów na wysokości roszczenia,

W świetle tak podniesionych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów z tytułu zastępstwa procesowego wg. norm przypisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji wraz z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania.

Jednocześnie wniosła o dopuszczenie, w świetle art. 381. k.c., dowodu w postaci Ramowej Umowy Kredytowej nr (...) na okoliczność wykazania stosunku zobowiązaniowego między stronami przedmiotowego postępowania.

W odpowiedzi na apelację, pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. Wniósł też
o oddalenie wniosków dowodowych apelacji jako sprekludowanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie prowadzi do zmiany zaskarżonego orzeczenia, choć część podniesionych w niej zarzutów jest uzasadniona.

Na wstępie należy przypomnieć, iż sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, prowadząc w tym celu odpowiednie postępowanie dowodowe i dokonując odpowiednich ustaleń faktycznych. Ustalenia sądu pierwszej instancji nie są dla sądu drugiej instancji wiążące, toteż sąd odwoławczy, jako sąd merytoryczny (art. 382 k.p.c.), ponownie rozpoznaje sprawę i nie wiąże go zastosowane przez sąd pierwszej instancji prawo materialne ani stan faktyczny, który może ustalać samodzielnie. Sąd drugiej instancji musi zatem dokonać ponownych, własnych ustaleń, a następnie poddać je ocenie pod kątem prawa materialnego. Oznacza to również nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek tego sądu do przeprowadzania dowodów
z urzędu, gdy uzna, że jest to konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 zdanie drugie k.p.c.) (por. wyrok SN z dnia 21 marca 2014 r., II UK 365/13, LEX, wyrok SN z dnia 17 maja 2013 r. I CSK 509/12, LEX).

W kontekście powyższego powiedzieć należy, że Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w oparciu o zgromadzone dowody, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, dodatkowo ustalając że:

W dniu 23 lutego 2011 roku, pozwany zawarł z (...) Bankiem S.A.
z siedzibą w W., jako poprzednikiem prawnym powódki, umowę
o świadczenie usług bankowych, w ramach której Bank, na warunkach w niej określonych zobowiązał się do otwierania i prowadzenia określonych rachunków bankowych, w tym prawa korzystania z karty kredytowej oraz kart dodatkowych dla wskazanych osób. (umowa o świadczenie usług bankowych k. 110)

W świetle okoliczności niniejszej sprawy, należy przyznać rację skarżącej co do zarzutów, w ramach których kwestionuje ona przyjęte przez Sąd Rejonowy stanowisko w przedmiocie nie zawarcia przez strony umowy
o korzystanie z karty kredytowej. W 2011 roku strony zawarły umowę
o świadczenie usług bankowych, w ramach której Bank zobowiązał się do otwierania i prowadzenia określonych rachunków bankowych, w tym prawa korzystania z karty kredytowej. W tej sytuacji, nie można przyjmować, iż z racji niepodpisania przedłożonego przez powódkę formularza potwierdzenia zawarcia umowy o korzystanie z karty kredytowej, określającego jej warunki, nie doszło do zawarcia przedmiotowej umowy, zwłaszcza, że przedmiotowy formularz nie był dokumentem umowy, a jedynie potwierdzeniem jej zawarcia, nadto został sporządzony w formie elektronicznej. Fakt zawarcia umowy
o korzystanie z karty kredytowej pomiędzy stronami potwierdza bowiem przede wszystkim elektroniczne zestawienie operacji na rachunku pozwanego, które wskazuje, iż pozwany dokonywał licznych transakcji przy użyciu rzeczonej karty. W tej sytuacji, nie sposób przyjąć, tak jak Sąd Rejonowy, że brak dowodu wysłania pozwanemu karty oznacza, że takiej karty on nie otrzymał
w wyniku zawarcia danej umowy.

Zważywszy na powyższe okoliczności, uznać należało, że strony skutecznie zawarły wskazaną w pozwie umowę o korzystanie z karty kredytowej. Jednakowoż, fakt ten nie może skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia, albowiem nie sposób podzielić zapatrywania skarżącej co do okoliczności udowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia.

Istota zarzutu niezasadnego pominięcia wyciągów z ksiąg bankowych (...) S.A., pomimo powołania nieadekwatnej jego podstawy prawnej, zmierza do wykazania, że wyciąg z ksiąg bankowych, jako dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który powinien stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Wbrew twierdzeniom apelującej, Sąd Rejonowy ustalił jednak w stanie faktycznym, że zadłużenie pozwanego na dzień 8 marca 2019 roku ujawnione w księgach bankowych powódki wynosiło łącznie 21.990,04 zł w tym należność główna - 20.018,81 zł, odsetki – 1.915,23 zł oraz opłaty i prowizje 56,00 zł. Ustalając ów fakt Sąd Rejonowy wskazał środek dowodowy w postaci wyciągu z ksiąg bankowych znajdujący się na karcie nr 70 akt sprawy. Ponadto, Sąd I instancji nie zakwestionował autentyczności wyciągu z ksiąg bankowych jako dokumentu prywatnego. Takich rozważań brak jest w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Rejonowy nie stwierdził, że wyciąg z ksiąg banku nie spełnia wymogów środków dowodowych
w rozumieniu art. 245 k.p.c., wręcz przeciwnie. Wskazany przepis stanowi, że dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W tym kontekście wyciąg z ksiąg banku jako dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoby, które go podpisały
w imieniu banku złożyły oświadczenie, w nim zawarte według treści, która została przytoczona przez Sąd Rejonowy w ustaleniach faktycznych. Dlatego księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń
w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw
i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów
w księgach wieczystych (art. 95 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, zwanej dalej Prawem bankowym). Jednakże moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa powyżej, nie obowiązuje
w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 2 Prawa bankowego). Wyciąg z ksiąg rachunkowych banku jest dokumentem prywatnym i stanowi on jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Jeżeli dane pismo zostanie uznane za dokument prywatny, to korzysta z domniemania prawdziwości w tym sensie, że tekst zawarty
w dokumencie jest niesfałszowany. Dokument prywatny nie dowodzi natomiast materialnej prawdziwości zawartego w nim oświadczenia. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej i rozstrzyga o niej sąd według ogólnych zasad oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Podobnie jak w wypadku innych dowodów, sąd ocenia, czy dowód ten ze względu na jego indywidualne cechy i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę, czy nie. W orzecznictwie przyjęto, że dokumentem prywatnym jest każde pismo będące dokumentem, o ile nie jest ono dokumentem urzędowym, w związku z tym dotyczy to również wyciągu
z ksiąg bankowych. Z dokumentem prywatnym nie wiąże się domniemanie prawne, iż jego treść przedstawia rzeczywisty stan rzeczy. Dokumenty te
z reguły mają dużą wartość dowodową przeciwko osobie, od której pochodzą, natomiast dowód ten ma znacznie mniejszą moc dowodową, jeżeli miałby przemawiać na rzecz strony, która go sporządziła (zob. wyr. SN z 3.10.2000 r., I CKN 804/98, L.; wyr. SN z 6.11.2002 r., I CKN 1280/00, L.). Tym samym, w sytuacji gdy pozwany kwestionował roszczenie powoda co do zasady i co do wysokości, a powódka, nie przedłożyła żadnego dokumentu, który skutecznie potwierdziłby okoliczności opisane w wyciągu z ksiąg bankowych, nadto, gdy wskazana w wyciągu należności głównej jest wyższa, niż umówiona, dopuszczalna kwota kredytu na karcie, dowód ten Sad Rejonowy słusznie uznał za niewiarygodny co do wykazania faktu rzeczywistej wysokości zadłużenia pozwanego.

Potwierdzeniem wysokości dochodzonego pozwem roszczenia nie mogło być także elektroniczne zestawienie operacji, z którego nie sposób ustalić rzeczywistej wysokości zadłużenia pozwanego. Zestawienie zawiera kwoty jednostkowych operacji dokonywanych na karcie, kwoty pobrane z konta tytułem należności bankowych oraz kwoty uznane tytułem spłat zadłużenia. Z zestawienia, zupełnie nieczytelnego, nie wynika na poczet którego zadłużenia, nadto czy w ogóle, określona kwota spłaty została zarachowana. W związku z tym, wskutek tak przedstawionych okoliczności, ujętych na przedmiotowym zestawieniu, nie sposób określić czy i ewentualnie z jakiego tytułu i w jakiej wysokości pozwany winien jest dokonać kolejnej spłaty na rzecz powódki. Stosownie zaś do art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stąd też - co do zasady - w postępowaniu cywilnym to powódka powinna udowodnić istnienie dochodzonej wierzytelności, okoliczności jej powstania oraz wysokość. Mając na uwadze powyższe, strona powodowa nie wykazała przedstawianymi przez siebie dokumentami, iż istnieje roszczenie w określonej wysokości, z którym wystąpiła na drogę sporu sądowego. Nadto podkreślić należy, iż pozwany kwestionował wysokość dochodzonego roszczenia. Tym samym powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika powinna była w pełni wykazać wysokość dochodzonego roszczenia, chociażby przez złożenie czytelnych zestawień z saldami za poszczególne okresy, czy zgłaszając dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości lub księgowości. Podkreślenia wymaga, że powódka trudni się profesjonalnie działalnością bankową, której standardy wymagają zachowania pełnej dokumentacji dotyczącej konkretnej wierzytelności i zaprezentowania jej sądowi w sposób nie budzący wątpliwości, zwłaszcza w odniesieniu do konsumenta. W związku z powyższym, nie można zatem zarzucić Sądowi pierwszej instancji, że nieprawidłowo ocenił ciężar dowodów w sprawie i ich wiarygodność co do wysokości dochodzonego pozwem roszczenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sad Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

Wobec oddalenia apelacji, zasądzono od powoda na rzecz pozwanego koszty postępowania apelacyjnego w oparciu o art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw.
z art. 108 § 1 k.p.c. Zasądzona kwota 1 800 zł stanowi wynagrodzenie pełnomocnika powoda za II instancję. Przy ustalaniu wysokości kosztów zastępstwa procesowego sięgnięto do unormowań zawartych z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).