Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 marca 2022 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I C 875/21 z powództwa A. S. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

• w punkcie pierwszym od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz A. S. kwotę 4 608 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty;

• w punkcie drugim oddalił powództwo w pozostałej części;

• w punkcie trzecim zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz A. S. kwotę 2 817 zł tytułem kosztów procesu;

• w punkcie czwartym nakazał pobrać od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 725,26 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1, 3 i 4 wyroku w całości. Skarżąca wydanemu orzeczeniu zarzuciła:

naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. w wyniku dokonania niewszechstronnej i dowolnej oceny materiału dowodowego w sprawie, w szczególności poprzez:

błędne uznanie, że treść polisy przewiduje w wariancie serwisowym ubezpieczenia stosowanie jedynie procentowego pomniejszenia wartości części, w sytuacji, gdy treść polisy jednoznacznie wskazuje: pomniejszenie wartości części: zgodnie z OWU, a z OWU wynikało, iż zastosowanie ma zarówno procentowe pomniejszenie wartości części, jak i współczynnik 0,6,

błędne ustalenie, iż instytucja pomniejszenia procentowego wartości części i zastopowanie współczynnika 0,6 są tożsame i uzależnione od istnienia do naprawy części innych aniżeli części oryginalne z logo producenta, podczas gdy jednoznacznie wynika z zapisów łączącej strony umowy, że są to dwie niezależne instytucje;

naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 65 § 2 k.c. w zw. § 15 ust. 3-4 OWU (...)+ w zw. z § 8 ust. 3 pkt 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...)+ (zwanych dalej OWU) poprzez błędną wykładnię wskazanych postanowień OWU, polegającą na przyjęciu, że ubezpieczony, wykupując ustalenie kosztów naprawy w wariancie serwisowym, ma prawo oczekiwać, że koszty naprawy zostaną ustalone bez potrącenia, podczas gdy treść podniesionych postanowień OWU jednoznacznie wskazuje na zastosowanie współczynnika 0,6 właśnie w takiej sytuacji, gdy poszkodowany nie udokumentował naprawy pojazdu,

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 65 § 2 k.c. w zw. z § 15 ust. 3 pkt 2a OWU w zw. z § 8 ust. 3 pkt 1 OWU poprzez błędną wykładnię wskazanych postanowień OWU, polegającą na przyjęciu, iż zachodzi podstawa do wyłączenia możliwości stosowania współczynnika 0,6 z uwagi na uwzględnienie cen tzw. zamienników o opisanych parametrach, w sytuacji gdy postanowienia OWU nie przewidują wyłączenia współczynnika 0,6 w takim przypadku,

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 805 § 1 k.c. w zw. z §15 ust. 3-4 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...)+, poprzez ich niezastosowanie i pominięcie stosowania OWU (...)+ w sposobie ustalenia wysokości zasadnego odszkodowania w zakresie współczynnika 0,6, w sytuacji gdy poszkodowany zawarł umowę ubezpieczenia autocasco dobrowolnie i zaakceptował treść umowy, której integralną częścią są OWU (...)+, sprecyzowane w sposób jasny i niebudzący wątpliwości, a zatem właściwym sposobem obliczenia zasadnego odszkodowania jest sposób zaprezentowany w § 15 ust. 3-4 OWU (...)+, co z jednej strony Sąd I instancji ustalił, ale z drugiej bezzasadnie pominął ustalając, iż nie stosuje się współczynnika 0,6, bo nie ma części innych aniżeli części tzw. O,

naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 824 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 805 § 1 i 2 pkt 1 k.c., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione kosztów naprawy pojazdu przedstawionych przez biegłego bez uwzględnienia współczynnika 0,6, a zatem maksymalnych kosztów naprawy, mimo iż stoi to w sprzeczności z treścią umowy autocasco i związanych z nią postanowień OWU (...)+; w następstwie, Sąd w nieprawidłowy sposób określił wysokość odszkodowania należnego powodowi.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, a także poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji oraz o rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania przed Sądem I oraz II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej była bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Przechodząc do oceny zarzutów zawartych w apelacji na wstępie należy zauważyć, iż niniejsza sprawa rozpoznawana jest w postępowaniu uproszczonym. W myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Apelacja w postępowaniu uproszczonym ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 11 i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55). Tym samym w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy. Podniesione przez apelującą zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podziela zarówno ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji i przyjmuje je jako własne, jak i dokonaną ocenę prawną.

Przystępując do oceny zarzutów podniesionych w apelacji za niewątpliwie niezasadny należy uznać zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten statuuje zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów tj. rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (vide: wyrok SN z 16.02.1996 r., II CRN 173/95, LEX nr 1635264). Skarżąca natomiast podnosząc zarzut naruszenia w/w przepisu nie kwestionuje wiarygodności, prawdziwości przedłożonego w sprawie dowodu w postaci Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) Autocasco+ ( (...)+) w brzmieniu uwzględniającym aneks nr (...), który to dokument przedłożyła pozwana na płycie CD z aktami szkodowymi (k. 44), lecz błędną w jej ocenie wykładnię zawartych tam postanowień, czy też treści polisy z której przecież wprost wynika, iż została wykupiona w wariancie (...)+, co nie było wcześniej kwestionowane. Podnoszone więc przez skarżącą kwestie nie mają związku z wiarygodnością tych dokumentów– literalne brzmienie OWU w przedłożonej przez stroną pozwaną wersji nie było również kwestionowane ani przez strony procesu ani przez Sąd a quo – okoliczności te są bowiem bezsporne, sporna zaś jest jedynie ocena tj. interpretacja tych postanowień umownych na gruncie dokonanych w sprawie ustaleń. Nadanie zaś określonego znaczenia ustalonym faktom, dokonanie oceny tych okoliczności (w tym i oceny postanowień umownych w realiach konkretnej sprawy) bądź pominięcie ich jako nieistotnych na etapie rozstrzygania sprawy odnosi się już do przyporządkowania (podciągnięcia) stanu faktycznego pod ogólną normę (regułę) prawną czyli subsumpcji określonej normy prawnej tj. stosowania prawa materialnego i nie ma żadnego związku ze stosowaniem do oceny wiarygodności i mocy dowodów (w kontekście dokonywanych ustaleń faktycznych) w/w przepisów. Wnioski wyciągnięte ze wskazanych ustaleń i kwestionowane przez skarżącą podlegają więc ocenie w kontekście zgłoszonych zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, sam zaś zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy uznać za bezzasadny.

Wszystkie podniesione przez skarżącą zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. art. 65 § 2 k.c., a także art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 805 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. zmierzają do wykazania błędnej, zdaniem skarżącej, interpretacji postanowień § 15 ust. 3 pkt 2a i § 8 ust. 3 pkt 1 OWU w świetle której Sąd I instancji winien zastosować współczynnik 0,6 na wszystkie podane w przeprowadzonej kalkulacji naprawy pojazdu części zamienne. Nie ulega wątpliwości, iż umowa ubezpieczenia jak i stanowiące jej integralną cześć ogólne warunki umów, podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., a co za tym idzie, postawienie zarzutu odwołującego się do wskazanego wyżej przepisu obliguje Sąd Okręgowy do dokonania oceny jego zasadności w świetle podniesionych przez skarżącą okoliczności – błędna interpretacja ogólnych warunków umowy stanowi bowiem naruszenie tego przepisu. (vide: wyrok SN z 7 marca 2007 roku, II CSK 475/06, Lex nr 253407). Bezskuteczne jednak w tym względzie są podnoszone przez skarżącą naruszenia przepisów art. 353 ¹ k.c., art. 805 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c., które kwestii tej nie normują – w tym zakresie zarzuty naruszenia tych przepisów odnośnie niewłaściwego zastosowania OWU należy uznać więc za bezzasadne.

W przedmiotowej sprawie nie można też podzielić zarzutu skarżącej o naruszenie przez Sąd Rejonowy art. 65 § 2 k.c. w zw. § 15 ust. 3 i 4 w zw. z § 8 ust. 3 pkt 1 OWU, gdyż interpretacja powyższych przepisów nie nasuwa jakichkolwiek wątpliwości, są one jasne i czytelne, a skarżąca nie przytoczyła jakichkolwiek okoliczności, które wskazywałyby, iż zgodny zamiar stron i cel umowy miałby być odmienny od dosłownego brzmienia tych postanowień na które strony się zgodziły. Skarżąca zdaje się nie dostrzegać, iż nie przytaczając takich okoliczności, obliguje przy ich interpretacji zastosowanie uregulowania zawartego w art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 656). Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 3 w/w ustawy umowa ubezpieczenia, ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy są formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały, a w myśl zaś ust. 5 powołanego przepisu postanowienia umowy ubezpieczenia, ogólnych warunków ubezpieczenia oraz innych wzorców umowy sformułowane niejednoznacznie interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. Stosując więc reguły wykładni określone w art. 65 § 2 k.c. przy ocenie postanowień OWU umowy ubezpieczenia AC w przedmiotowej sprawie należy mieć na względzie, iż wszelkie wątpliwości interpretacyjne, których nie da się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli, powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść zakładu ubezpieczeń – zgodnie z wyżej przywołanym art. 15 ust. 5 w/w ustawy. Powyższą zasadę można zresztą wywieść i z ogólnych zasad prawa cywilnego - nie ulega wątpliwości, iż ryzyko nie dających się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli niejasności tekstu umowy powinna ponieść ta strona, która tekst zredagowała (in dubio contra proferentem). Istotą zaś umowy ubezpieczenia autocasco jest przecież zagwarantowanie ubezpieczonemu zwrotu poniesionych kosztów naprawy pojazdu w razie jego uszkodzenia i wszelkie ograniczenia w zakresie zwrotu tych kosztów winny być sformułowane w sposób

W przedmiotowej sprawie nie może jednak być mowy o trudnościach w interpretacji przepisów § 8 ust. 3 pkt 1 i § 15 ust 3 i 4 OWU, których zastosowanie w przedmiotowej sprawie zostało przez Sąd I instancji omówione wyczerpująco w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Po pierwsze nie ma wątpliwości o prawidłowej interpretacji i zastosowaniu § 8 ust. 3 pkt 1 OWU w przedmiotowej sprawie albowiem już z treści samej polisy wynika, iż zakres ubezpieczenia nie obejmuje pomniejszenia wartości części w związku z adnotacją ubezpieczyciela „brak” przy tym zakresie, a z treści w/w postanowienia wynika, iż przy zawarciu umowy ubezpieczenia (...)+, pod warunkiem opłacenia dodatkowej składki można odstąpić od procentowego pomniejszenia wartości części przy ustalaniu wysokości odszkodowania zgodnie m. in. z § 15 ust. 2 pkt b, który przewiduje procentowe pomniejszenie wartości części w zależności od okresu eksploatacji pojazdu, chyba że w umowie zostało ono zniesione. Przepis ten jest jasny i klarowny, a ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego przy wyliczeniu należnego ubezpieczonemu odszkodowania nie stosował procentowego pomniejszenia wartości części ze względu na okres eksploatacji pojazdu, także z umowy (polisy) wynika, iż zostało ono zniesione, trudno więc dopatrzeć się błędnego zastosowania w/w przepisu przez Sąd a quo.

Także co do kolejnej kwestii dotyczącej stosowania mechanizmu współczynnika korygującego w wysokości 0,6 skarżąca nie ma racji. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji, iż pozwana byłaby uprawniona do skorygowania ceny części zamiennej o współczynnik 0,6 jedynie w przypadku łącznego spełnienia dwóch przesłanek. Po pierwsze, dla danej części oryginalnej musiał występować jej odpowiednik w postaci tzw. zamiennika, pod drugie część ta powinna posiadać stosowną homologację. Jak w konkluzji swojej opinii stwierdził biegły, jedynie reflektory spełniały te przesłanki, wobec czego, tylko w stosunku do reflektorów zasadnym było zastosowanie współczynnika korygującego w wysokości 0,6, co do pozostałych części, zgodnie z dyrektywą zawartą w 15 ust. 5 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, brak było podstaw do zastosowania tego współczynnika. Należy bowiem zauważyć, że przyjęcie współczynnika korygującego w wysokości 0,6 wynika z uwzględnienia w wycenie cen tzw. zamienników ale tylko i wyłącznie takich, które posiadają homologację, chodzi zatem o sytuację, w której poszkodowany w ramach naprawy może dokonać wyboru między częściami oryginalnymi lub tzw. zamiennikami posiadającymi homologację. W przypadku braku występowania części zamiennych posiadających stosowną homologację innych niż oryginalne nie sposób mówić o możliwości zastosowania przez zakład ubezpieczeń współczynnika korygującego – wprost bowiem w § 15 ust. 3 pkt 2a wskazano, iż zarówno w wariancie serwis i kosztorys wycena części zamiennych dokonywana jest na podstawie cen części zalecanych do stosowania przez producenta pojazdu lub jego oficjalnego importera skorygowanych o współczynnik w wysokości 0,6 z uwzględnienia w wycenie tzw. zamienników tj. części zamiennych dystrybuowanych poza siecią oficjalnego producenta/importera pojazdu posiadających stosowną homologację. Powyższe postanowienia zawiera więc definicję zamienników, których występowanie na rynku umożliwia korektę wartości części oryginalnych o współczynnik 0,6 – w tej sytuacji niewątpliwie celem restytucji kosztów naprawy pojazdu w oparciu o w/w postanowienie umowne był więc zwrot kosztów naprawy oparty na częściach oryginalnych lub częściach zamiennych, które uzyskały stosowną homologację jako urealnienia kosztów takiej naprawy – jak już bowiem wyżej zostało wskazane istotą umowy ubezpieczenia autocasco jest przecież zagwarantowanie ubezpieczonemu zwrotu poniesionych kosztów naprawy pojazdu. Brak więc możliwości zastosowania tzw. zamienników z homologacją czynił niemożliwym w oparciu o przywołane postanowienia OWU wykonanie naprawy z użyciem innej części niż oryginalnej, a wtedy rację bytu traci również sporny współczynnik korygujący, co miało miejsce w stosunku do wszystkich części zamiennych, poza reflektorami. Zasadnie więc Sąd I instancji uznał, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy, § 15 ust. 3 pkt 2a OWU dawał realną możliwość zmniejszenia odszkodowania, lecz wyłącznie po spełnieniu wyżej omówionych przesłanek. § 15 ust. 4 OWU nie miał zastosowania w realiach przedmiotowej sprawy - nie została bowiem przedstawiona faktura VAT z naprawy pojazdu.

Reasumując Sąd Okręgowy zgodził się w pełni z przyjętym przez Sąd Rejonowy stanowiskiem, zgodnie z którym uzasadniony koszt naprawy uszkodzeń pojazdu pozostających w związku ze zdarzeniem szkodzącym wynosił 19 430,32 zł brutto przy uwzględnieniu współczynnika korygującego jedynie odnośnie reflektora prawego i lewego, co miało też wpływ na obniżenie kwoty należnej z tytułu normaliów. Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił wniesioną przez pozwaną apelację, na podstawie art. 385 k.p.c., jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) zasądzając od pozwanej na rzecz powódki kwotę 450 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.