Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu:

1.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz G. P.:

a)  kwotę 5 000 złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016roku do dnia zapłaty,

b)  kwotę 441,50 złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

c)  kwotę 158 złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz G. P. kwotę 371,05 tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazał pobrać od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 629,17 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;

5.  nie obciążył G. P. obowiązkiem zwrotu kosztów sądowych od oddalonej części powództwa.

Apelację od wyroku w części uwzględniającej powództwo ponad kwotę 2.500 złotych z odsetkami ustawowymi od kwoty zaskarżonej oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu i kosztach tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa, złożył pozwany podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 232 k.p.c, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w związku z uwzględnieniem powództwa w części mimo nie wykazania przez stronę powodową w toku procesu za pomocą wnioskowanych i przeprowadzonych dowodów słuszności swoich roszczeń;

- naruszania art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie w postaci zaniechania dokonania wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, a w konsekwencji zasądzenie rażąco wygórowanej sumy zadośćuczynienia tytułem art. 445 § 1 k.c. w oparciu o ustalenia faktyczne niemiarodajne z punktu widzenia charakteru tego roszczenia;

- naruszenia art. 316 § 1 k,p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, skutkujące zaniechaniem wzięcia za podstawę wyroku stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, a w konsekwencji oparcie rozstrzygnięcia zasadniczo o okoliczności nie mające uzasadnienia w aktualnym stanie faktycznym;

- naruszenia art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w związku z zasądzeniem na rzecz powódki od pozwanego kosztów procesu w postępowaniu przed Sądem w I instancji;

- naruszenia art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, skutkujące przyznaniem zadośćuczynienia w wysokości zawyżonej względem charakteru doznanej krzywdy - rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych, ich trwałości;

- naruszenia art. 481 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, skutkujące bezpodstawnym zasądzeniem odsetek ustawowych od żądanej przez powoda sumy zadośćuczynienia nie od chwili wyrokowania, lecz od chwili zgłoszenia roszczeń, kiedy rozmiar szkody i krzywdy ocenionej następnie według uznania sądu nie był dłużnikowi jeszcze znany.

W konkluzji pozwany sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zakresie kwoty 2.500zł tytułem zadośćuczynienia, a także poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych, w postępowaniu przed Sądem w I i II instancji.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przechodząc do oceny poszczególnych zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należy wskazać, iż całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Należy wyjaśnić, że wskazany przepis jest adresowany do stron postępowania, gdyż określa ich obowiązki w zakresie wykazywania faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przepisu tego Sąd Rejonowy nie mógł zatem naruszyć w sposób i w formie zarzucanej przez skarżącego.

Nie jest trafny także zarzut przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Skarżący mimo bowiem formalnego przytoczenia zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. w istocie podważa ocenę, jaka suma stanowić winna w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. stosowne zadośćuczynienie, a także dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę zaistnienia w niniejszej sprawie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, te zaś kwestie przynależą nie do sfery ustaleń faktycznych, lecz do sfery prawa materialnego. Stan faktyczny sprawy jest zresztą w istocie niesporny.

Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien wykazać posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że doszło do rażącego naruszenia ustanowionych w tym przepisie zasad oceny wiarygodności i mocy dowodów. Powołane w apelacji wywody mają wyłącznie charakter polemiczny i w żadnej mierze nie konkretyzują, jakim zasadom oceny dowodów Sąd I instancji uchybił. Nie stanowi zatem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. odmienna od oczekiwań skarżącego ocena stanu faktycznego ustalonego w toku postępowania.

Pozostałe zarzuty podniesione w apelacji pomimo powołania określonych przepisów prawa materialnego i procesowego w przeważającej części odnoszą się do dokonanej przez Sąd I instancji oceny rozmiaru krzywdy powódki w związku z wypadkiem z dnia 18 sierpnia 2013 roku w świetle przesłanek określenia wysokości przyznanego zadośćuczynienia.

Sąd I instancji dokonując w oparciu o stanowisko judykatury wykładni przesłanki "odpowiedniości" zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia prawidłowo wskazał na kryteria, jakimi należy kierować się przy ustalaniu jego wysokości i prawidłowo je zastosował w ustalonym stanie faktycznym. Czyni to niezasadnymi zarzuty apelacji w tym zakresie.

Zadośćuczynienie przewidziane w art. 445 § 1 k.c. pełni funkcję kompensacyjną, przyznana suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej. Podstawowym kryterium określającym rozmiar należnego zadośćuczynienia jest rozmiar doznanej krzywdy tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych, ich intensywność i nieodwracalność ich skutków. Ocenie podlegają również cierpienia psychiczne związane zarówno z ich przebiegiem, jak i w razie ich nieodwracalności ze skutkami, jakie wywołują w sferze życia prywatnego i zawodowego. Rozgraniczać należy te sytuacje, w których doznane urazy zostały wyleczone i nie będą miały dalszych skutków i wpływu ma życie poszkodowanego w przyszłości od tych, w których urazy będą powodowały dalsze cierpienia i krzywdę oraz będą rzutowały na poziom życia i jego jakość. Zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym jest świadczeniem przyznawanym jednorazowo, ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę za wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne zarówno te, których poszkodowany już doznał, jak i te które zapewne w związku z doznanym uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, wystąpią u niego w przyszłości, jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego. Na rozmiar zadośćuczynienia może mieć także wpływ wiek poszkodowanego, utrata szans na normalne życie, rozwój zainteresowań i osiągnięcie zamierzonych celów, poczucie bezradności, utrata zdolności do pracy ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010 r., I CSK 244/09, publ. Lex nr 570118).

W orzecznictwie przyjmuje się, że zadośćuczynienie "odpowiednie" powinno być odczuwalne dla poszkodowanego, choć nie może być nadmierne i prowadzić do wzbogacenia. Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy kwota zadośćuczynienia powinna być utrzymana w "rozsądnych granicach".

Powódka doznała skręcenia lewego stawu skokowego. Po leczeniu zachowawczym i usprawniającym występują u powódki nieznaczne zaniki mięśni lewej goleni i okresowy mierny zespół bólowy. Uszczerbek na zdrowiu powódki jest długotrwały i wynosi 1%. Bezpośrednio po wypadku powódka pozostawała na zwolnieniu lekarskim przez okres dwóch miesięcy, a przez trzy tygodnie w unieruchomieniu gipsowym lewej kończyny dolnej, będąc w tym czasie całkowicie uzależnioną od pomocy osób trzecich we wszystkich czynnościach związanych z większym wysiłkiem, a przez dalszy okres uczestniczyła w procesie rehabilitacji. Powódka przy codziennych czynnościach odczuwała dolegliwości bólowe powodujące konieczność przyjmowania odpowiednich leków, przyjmowała także środki o działaniu przeciwzakrzepowym i przeciwzapalnym. W chwili obecnej stan zdrowia powódki jest już utrwalony, niemniej jednak konsekwencje wypadku związane z odczuwaniem bólu trwają nadal.

Wbrew odmiennej ocenie skarżącego, przesłanki do określenia zadośćuczynienia na niższym poziomie, nie można także upatrywać w procentowo określonym uszczerbku na zdrowiu, który biegły określił na 1 %. Kryterium procentowo określonego uszczerbku na zdrowiu stanowi jedynie punkt wyjścia do ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia i ma charakter pomocniczy, ustalając zaś kwotę zadośćuczynienia należy mieć na uwadze rzeczywisty rozmiar cierpień fizycznych związanych z zaistnieniem wypadku i powstałe w następstwie urazu oraz długotrwałego leczenia dolegliwości bólowe. W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy nie dostrzegł jednakże przesłanek do zmiany wysokości przyznanego powódce świadczenia.

Podobnie należy ocenić kwestę odzyskania w chwili obecnej przez powódkę pełnego zakresu ruchomości lewego stawu skokowego, a także ogólnie dobrego aktualnie stanu jej zdrowia, gdyż rozmiar szkody, także niemajątkowej należy oceniać według stanu w chwili jej zaistnienia.

Trzeba przy tym mieć na względzie stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 2004 r. sygn. akt I CK 219/04 (publ. Program komputerowy Lex nr 146356), iż korygowanie przez Sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie. W niniejszej sprawie okoliczności takie nie zachodzą.

Reasumując tę część wywodu stwierdzić należy, że okoliczności sprawy dają podstawę do przyjęcia, iż adekwatną kwotą, uwzględniającą cierpienia powódki i będącą wymierną ekonomicznie jest kwota zasądzona tytułem zadośćuczynienia w zaskarżonym wyroku.. W ramach tak określonego zadośćuczynienia Sąd I instancji wziął pod uwagę zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne powódki związane z obrażeniami jak i leczeniem.

Apelujący błędnie kwestionuje przyjętą przez Sąd Rejonowy datę wymagalności roszczenia od dnia 13 grudnia 2013 roku.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych przeważa zapatrywanie, które podziela Sąd Okręgowy w Łodzi, że w razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia przezeń roszczenia o zapłatę odszkodowania. Zgodnie z at.455 k.c. w tej bowiem chwili staje się wymagalny obowiązek sprawcy szkody do spełnienia świadczenia odszkodowawczego, który wynika ze stosunku prawnego łączącego sprawcę szkody i poszkodowanego. Jest zasadą, ze zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia odszkodowawczego. (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 lutego 2010 roku sygn.. II CSK 434/09, Lex nr 602683, podobnie Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 27 sierpnia 2014 roku sygn. I ACa 359/14, Lex nr 1506256)). Od tej chwili zatem biegnie termin do odsetek za opóźnienie (art.481 § 1 k.c.). Zasada ta doznaje modyfikacji, które wynikają z przepisów. Jeżeli poszkodowany wezwał sprawcę szkody do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, który jednak świadczenia nie spełnił, wówczas zakład ubezpieczeń dopuszcza się zwłoki od daty tego wezwania.

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia z art.445 k.c. ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Nie ma przy tym znaczenia, że przyznanie zadośćuczynienia ma charakter fakultatywny i zależy od uznania sądu oraz poczynionej przez niego oceny okoliczności, poszkodowany bowiem może skierować roszczenie o zadośćuczynienie bezpośrednio do osoby ponoszącej odpowiedzialność deliktową. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2005 roku I CSK 7/2005, Lex Polonica nr 1526282).

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się wymagalne. Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie jak i o odszkodowanie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu.

Powódka wezwała zakład ubezpieczeń do zapłaty zadośćuczynienia, a ten odmówił wypłaty decyzją z dnia 12 grudnia 2013 roku. Od dnia następnego pozwany popadł w opóźnienie, za okres którego powódce należą się odsetki.

Orzekając o kosztach procesu Sąd I instancji prawidłowo zastosował art. 102 k.p.c. w zakresie oddalonej części powództwa. Okoliczności rozpoznawanej sprawy przemawiają za przyjęciem, że zaistniały wypadki szczególnie uzasadnione, związane z charakterem dochodzonego przez powódkę roszczenia, którego ostateczny wynik zależał w znacznym stopniu od oceny Sądu i zastosowania nieostrych kryteriów określenia wysokości szkody. W opisanym stanie rzeczy przekonanie powódki o zasadności dochodzonego roszczenia w całości – choć niewątpliwie subiektywne - znajduje swoje usprawiedliwienie.

W rezultacie prawidłowe było także orzeczenie o kosztach tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa, jako konsekwencja przyjętej przez Sąd zasady rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Skarb Państwa poniósł tymczasowo 430 zł nieuiszczonej opłaty sądowej oraz 537,96 zł z tytułu wynagrodzenia biegłego, co daje w sumie 967,96 złotych. Sąd dokonał prawidłowego wyliczenia kwoty obciążającej w tym zakresie pozwanego, odpowiednio do wyniku sprawy, którą w 65 % wygrała powódka.

Z przedstawionych powyżej powodów Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy orzekł z mocy art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w związku z § 2 pkt 3 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku ( Dz.U.2015.1804).