Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 marca 2022 roku, wydanym
w sprawie z powództwa T. S. przeciwko V. L. Towarzystwu (...) S.A. V. (...) w W. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 253,90 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 905,14 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go
w części, to jest w zakresie rozstrzygnięć z punktów 1. i 3. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie procedury cywilnej, to jest art. 233 § 1 k.p.c.,
a także prawa materialnego w postaci art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz art. 405 w zw. z art. 410 § 2 i art. 385 ¹ § 1 k.c. Na tych podstawach skarżący wniósł o oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda, zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego podlegała uwzględnieniu, choć nie wszystkie zarzuty były uzasadnione.

Podkreślenia wymaga, że niniejsza sprawa była rozpoznawana
w postępowaniu uproszczonym. W myśl art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonej dyspozycją art. 233 §1 k.p.c. Ocenę tę Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, zaś ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji przyjmuje za własne.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., wskazać należy że w niniejszej sprawie stan faktyczny jest niesporny pomiędzy stronami. Skarżący nie kwestionuje podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. W omawianym zarzucie apelujący koncentruje się na kwestii oceny prawnej możliwości zatrzymania przez ubezpieczyciela „świadczenia wykupu”, co oznacza, że faktycznie zarzut ten odnosił się nie do oceny dowodów, a do procesu subsumcji. Skuteczne kwestionowanie oceny prawnej możliwe było wyłącznie w ramach zarzutu naruszenia prawa materialnego. W związku z tym nie można było uznać zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za uzasadniony.

Zasadne były natomiast zarzuty naruszenia prawa materialnego. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa
i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Sąd Rejonowy doszukał się abuzywności klauzuli umownej dotyczącej świadczenia wykupu przede wszystkim w naruszeniu przez ubezpieczyciela obowiązków informacyjnych. Na okoliczności te powód w ogóle nie powoływał się w toku procesu. Sąd I instancji bezzasadnie uznał, że informacje podawane przez agenta ubezpieczeniowego stanowią główny wyznacznik oceny spełnienia warunków informacyjnych. Trudno powiedzieć z jakiego powodu agent ubezpieczeniowy miałby czytać klientowi wszystkie materiały dostarczone przez ubezpieczyciela i wyjaśniać je „punkt po punkcie” (str. 7 uzasadnienia). Tym bardziej, że dość ogólnikowe są twierdzenia Sądu Rejonowego, że postanowienia regulujące świadczenie wykupu nie było zredagowane w sposób jasny, przejrzysty, zrozumiały
i jednoznaczny. Wprawdzie Sąd ten podawał przykłady skomplikowanych definicji umownych, ale zapisy te nie oznaczają niejednoznaczności spornej klauzuli umownej. Klauzulę tę zdefiniowano i doprecyzowano w OWU
i w przejrzysty sposób pokazano w tabeli stanowiącej załącznik nr 1 do OWU. Ten sposób opisania świadczenia wykupu pozwala przeciętnemu konsumentowi zorientować się, że istnieje konkretna wartość, która podlega potrąceniu w przypadku wypłaty środków w pierwszych latach trwania umowy, gdy przyczyna rozwiązania umowy jest inna niż śmierć ubezpieczonego lub odstąpienie od umowy.

Rację ma skarżący, że doszło do naruszenia art. 385 ¹ § 1 k.c., gdyż sporna klauzula umowna nie kształtowała obowiązków ubezpieczonego
w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
W okolicznościach niniejszej sprawy nie ma wątpliwości, że zostały spełnione przesłanki do badania abuzywności przedmiotowej klauzuli umownej. Trzeba jednak uznać, że świadczenia wykupu samego w sobie nie można uznać za niedozwoloną klauzulę umowną. Warunki zastrzeżenia tego świadczenia mogą być abuzywne, jeśli świadczenie to jest wygórowane, ale w tym przypadku tak nie było. Sporne świadczenie w 27 miesiącu polisy wynosiło 5,5%, co w realiach niniejszej sprawy, niezależnie od innych opłat, które pobrał ubezpieczyciel, nie może zostać uznane za wartość nieadekwatną do poniesionych przez pozwaną kosztów związanych z ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej, w tym kosztów działań inwestycyjnych podjętych w ramach zawartej z powodem umowy. Tym samym świadczenia tego nie można uznać za zawyżone i jako takie rażąco naruszające interesy powoda jako konsumenta. Podkreślenia wymaga, że nie jest wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta). Warunki te w niniejszej sprawie nie zostały spełnione.

Zasadność zarzutu naruszenia art. 385 ¹ § 1 k.c. skutkowała przyjęciem, że w sprawie nie mieliśmy do czynienia ze spełnieniem przesłanek z art. 405
w zw. z art. 410 § 2 k.c., a więc powództwo powinno zostać oddalone.

Mając powyższe na uwadze, apelacja pozwanego prowadziła do opisanej w sentencji wyroku Sądu Okręgowego zmiany zaskarżonego orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Korekta merytorycznego rozstrzygnięcia skutkowała zmianą orzeczenia o kosztach procesu, które zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy z art. 98 k.p.c. w całości obciążały powoda. Koszty te obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego, wyliczone stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. Na koszty te złożyła się opłata od apelacji (400 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika, które wyliczono na podstawie § 2 pkt 4 w zw.
z § 10 ust. 1 cyt. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.