Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 22 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Zgierzu oddalił powództwo o zapłatę skierowane przez (...) Spółkę Akcyjną w R. przeciwko A. B..

Rozstrzygnięcie to w całości zaskarżył apelacją powód, wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie od pozwanego kwoty 2.101,01 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 19 września 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje. Wyrokowi Sądu Rejonowego zarzucono:

⚫

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, że powód nie przedstawił twierdzeń faktycznych i dowodów, które potwierdzałyby istnienie jego roszczenia co do zasady i wysokości;

⚫

naruszenie art. 230 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie;

⚫

naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię oraz pominięcie w ustaleniu istnienia stosunku zobowiązaniowego i wysokości roszczenia pomiędzy stronami niniejszego postępowania;

⚫

naruszenie art. 339 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesionej apelacji nie można uznać za zasadną.

W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że w postępowaniu uproszczonym apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się skarżący i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji – co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC Nr 6 z 2008 r., poz. 55; tak również M. Manowska, „Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo”, Warszawa 2013, s. 305 – 306).

Biorąc pod uwagę powyżej przedstawiony charakter apelacji w postępowaniu uproszczonym, w szczególności ograniczony zakres kognicji Sądu II instancji, stwierdzić można tylko, że taktyka procesowa wybrana przez skarżącego, a polegająca na zaskarżeniu wyroku bez wcześniejszego zapoznania się z ustnymi motywami rozstrzygnięcia czy złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia, okazała się niezwykle ryzykowna. Tak jak trudno jest wygrać bitwę, nie dysponując jakimikolwiek informacjami o rozmieszczeniu, liczebności czy uzbrojeniu wojsk przeciwnika, tak samo niewielkie szanse na powodzenie ma ten, kto próbuje podjąć skuteczną polemikę, nie znając w ogóle argumentacji, z jaką przychodzi mu się zmierzyć. Podobnie jak w przypadku zaczerpniętym ze sfery militarnej, również i w procesie podejmowane przedsięwzięcia natury ofensywnej z konieczności muszą trafić w próżnię, a w konsekwencji skazane są z góry na niepowodzenie. Tak stało się i w rozpoznawanej sprawie. Skarżący, opierając się jedynie na swoich przypuszczeniach, poczynił założenie, że Sąd I instancji dokonał ustaleń faktycznych odmiennych od twierdzeń o stanie faktycznym sprawy przedstawionym w pozwie i wynikającym ze złożonych do akt sprawy dokumentów – stąd podnoszone w apelacji zarzuty odmowy przyjęcia za prawdziwe tych twierdzeń faktycznych, chociaż pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę i nie wypowiedział się co do tych okoliczności, jak również zarzut niewłaściwej oceny przedstawionych Sądowi dowodów, co w konsekwencji spowodowało rzekome błędy w zakresie ustaleń co do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie ma to nic wspólnego z rzeczywistością. Ze znajdującego się w aktach sprawy uzasadnienia zaskarżonego wyroku jasno wynika, że Sąd meriti w całości oparł się na dowodach zaprezentowanych przez stronę powodową i poczynił na ich podstawie ustalenia w pełni zgodne ze stanem faktycznym opisanym w uzasadnieniu pozwu; zaznaczając ponadto, że przytoczone w pozwie twierdzenia dotyczące okoliczności sprawy nie wzbudziły jego wątpliwości, a zatem przy wydaniu wyroku zaocznego istnieją pełne podstawy do uznania ich za zgodne z prawdą.

Skarżący przy redagowaniu swojej apelacji zapomniał natomiast, że kwestia istnienia ważnego stosunku zobowiązaniowego między stronami procesu nie jest zagadnieniem dotyczącym sfery faktycznej sprawy, ale oceny skutków prawnych zaistniałych okoliczności, a – jak słusznie wskazuje autor apelacji z powołaniem się na poglądy orzecznictwa – wynikające z art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy nie zwalnia Sądu z dokonania prawidłowej oceny zasadności opartego na tych okolicznościach żądania pozwu z punktu widzenia prawa materialnego. Sąd I instancji ustalił, że powód zawarł z reprezentowanym przez przedstawiciela ustawowego pozwanym umowę, jednak – stosując do tego stanu faktycznego przepisy prawa materialnego – doszedł do wniosku, że fakt ten nie wykreował ważnego stosunku prawnego, z którego mogłoby wynikać zobowiązanie pozwanego odpowiadające roszczeniu opisanemu w pozwie. Rozumowanie Sądu przedstawione w uzasadnieniu opiera się na poglądzie, że zawarcie w imieniu małoletniego umowy rodzącej potencjalne ryzyko obciążenia jego majątku przekracza zakres zwykłego zarządu tym majątkiem, a tym samym taka czynność prawna – jeśli sąd opiekuńczy nie udzielił na jej dokonanie zezwolenia – jest bezwzględnie nieważna z mocy art. 101 § 3 k.r.o. w związku z art. 58 § 1 k.c. Oczywiście, nie było przeszkód, aby we wniesionym środku zaskarżenia podjąć polemikę z tym stanowiskiem, zarzucając w szczególności błędną wykładnię art. 101 § 3 k.r.o. i będące skutkiem tego zastosowanie w sprawie art. 58 § 1 k.c. mimo braku do tego podstaw – jednak zarzut taki w złożonej apelacji nie został postawiony. Model ograniczonej apelacji obowiązujący w postępowaniu uproszczonym pozostawia poza kognicją Sądu odwoławczego badanie prawidłowości zastosowania w sprawie przez Sąd meriti prawa materialnego, jeśli skarżący nie postawił orzeczeniu tego Sądu stosownego zarzutu.

Dla porządku wspomnieć należy, że dla Sądu II instancji – mimo kilkakrotnej uważnej lektury – nie są zrozumiałe wywody skarżącego zawarte w przedostatnim akapicie uzasadnienia apelacji. Nie jest jasne, dlaczego i na jakiej drodze Sąd miałby w toku postępowania wyjaśniać swoje „wątpliwości” „(…) co do słuszności i zasadności obciążenia pozwanego przez Powoda (…)” w sytuacji, kiedy powództwo zostało oddalone z uwagi właśnie na brak po stronie Sądu jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że przepisy materialnoprawne zastosowane do stanu faktycznego sprawy przedstawionego przez powoda i wynikającego z załączonych dowodów nie dają podstawy do uznania, że powodowi przysługuje dochodzone roszczenie. Z kolei twierdzenie, iż „(…) jeżeli zatem Sąd znalazł podstawy do wydania wyroku zaocznego, oznacza to, iż ustalenia przedstawione przez Powoda okazały się wystarczające dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy (…)” jest zwyczajną tautologią, tym bardziej, że w rozpoznawanej dla Sądu Rejonowego w istocie poczynione ustalenia były wystarczające dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy – polegającego na oddaleniu powództwa. Jakie miejsce w przedstawionym rozumowaniu mają figurujące tam art. 479 ¹⁸ § 2 k.p.c. i art. 479 ¹⁵ k.p.c., regulujące niegdyś postępowanie w sprawach gospodarczych, jest nie do pojęcia, a powoływanie przepisów uchylonych kilka lat temu na poparcie wniosków złożonego środka zaskarżenia prowadzi do niewesołych refleksji o jakości usług prawnych świadczonych swoim mocodawcom przez profesjonalnych pełnomocników reprezentujących ich przed sądami powszechnymi.

Powyższe rozważania uzasadniają oddalenie przedmiotowej apelacji w oparciu o art. 385 k.p.c. ze względu na nietrafność zarzutów podniesionych w środku zaskarżenia złożonym przez powoda.