Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 marca 2015 roku Sąd Rejonowy dla
Ł. w Ł. oddalił powództwo J. W. i P. W. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w T. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w postaci ugody sądowej z dnia 28 maja 2012 roku w sprawie o sygn. akt I C 137/12, której mocą postanowienia z dnia 9 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Toruniu nadał klauzulę wykonalności.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w ugodzie sądowej z dnia 28 maja 2012 roku pozwani J. W. i P. W. zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz powoda (...) S.A. w T. kwoty 23.020,78 zł oraz skapitalizowanych odsetek za okres od 12 maja 2011 roku do dnia zawarcia ugody w kwocie 3.140,29 zł (pkt 1). Należność płatna była w ratach: I rata 5.232,21 zł w terminie do dnia 30 czerwca 2012 roku, II rata 5.232,21 zł w terminie do dnia 31 lipca 2012 roku, III rata 5.232,21 zł w terminie do dnia 31 sierpnia 2012 roku, IV rata 5.232,21 zł w terminie do dnia 30 września 2012 roku,
V rata 5.232,21 zł w terminie do dnia 31 października 2012 roku (pkt 2). Niezapłacenie
w terminie jakiejkolwiek raty powodowało, że cała niespłacona należność stawała się natychmiast wymagalna z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od dnia zawarcia ugody (pkt 3). Pozwani zobowiązali się solidarnie do zapłaty na rzecz powoda kwoty 1.200 zł tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego, a ugoda stanowiła całkowite rozliczenie między stronami należności objętej pozwem z dnia 11 sierpnia 2011 roku.

W dniu 30 października 2012 roku powodowie uiścili na rzecz pozwanego z tytułu opisanej ugody kwotę 2.000 zł, w dniu 25 września 2012 roku – kwotę 5.250 zł, w dniu
16 sierpnia 2012 roku – kwotę 3.250 zł, w dniu 21 sierpnia 2012 roku – kwotę 2000 zł,
w dniu 3 lipca 2012 roku – kwotę 5.250 zł.

W mailu z dnia 4 grudnia 2012 roku wysłanym przez H. K.
w nawiązaniu do wcześniejszej rozmowy telefonicznej wskazano, że w zakresie zobowiązań Apteki pod J.: „wpłynęło 24.000 zł – ostatnia wpłata z 30.10.2012 r., łączne zobowiązanie było na kwotę 27.361,07 zł zgodnie z zawartą umową, pozostało więc
3.361,07 zł”.

W dniu 1 stycznia 2013 roku powód uiścił na rzecz pozwanego kwotę 400 zł. W dniu 11 kwietnia 2013 roku powód uiścił na rzecz pozwanego kwotę 500 zł, w dniu 31 lipca 2013 roku powód uiścił kwotę 500 zł, w dniu 30 września 2013 roku powód uiścił kwotę 300 zł.

Pozwany pismem oznaczonym datą 17 stycznia 2014 roku wezwał powodów do zapłaty pozostałej kwoty wynikającej z ugody w wysokości 9.342,83 zł, na która składają się kwota w wysokości 6.711,07 zł jako należność główna zgodnie z pkt 1 ugody, kwota
1.431,76 zł tytułem odsetek od powyższej kwoty obliczona zgodnie z pkt 3 ugody i kwoty 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W odpowiedzi na to wezwanie powodowie w piśmie z dnia 4 lutego 2014 roku powołali się na treść w/w maila oraz dokonane po jego otrzymaniu wpłaty. Pomimo tego ta sama treść wezwania do zapłaty została powtórzona w piśmie pozwanej spółki z dnia 3 lutego 2014 roku, a następnie
w wezwaniu z dnia 7 kwietnia 2014 roku, na które powodowie zareagowali przesyłając ponownie treść pisma z dnia 4 lutego 2014 roku.

Postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2014 roku Sąd nadał na rzecz powoda przeciwko pozwanym klauzulę wykonalności ugodzie zawartej w dniu 28 maja 2012 roku.

W dniu 19 sierpnia 2014 roku pozwana złożyła wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego - ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie I C 137/12 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 28 maja 2012 roku w celu wyegzekwowania kwoty 6.711,07 zł tytułem niezapłaconej należności głównej z pkt 3 ugody, kwoty 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i kwoty 60 zł tytułem kosztów postępowania klauzulowego.

Postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu R. J. zawiadomił powodów o wszczęciu egzekucji oraz zawiadomił m.in. o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat, jak również o zajęciu wierzytelności z tytułu refundacji za leki i wyroby medyczne w (...) Oddziale Wojewódzkim (...). Egzekucja toczyła się pod sygnaturą KM 1253/14 .

W dniu 18 września 2014 roku powodowie złożyli w w/w postępowaniu egzekucyjnym wniosek m.in. o umorzenie postępowania egzekucyjnego z urzędu w części dotyczącej zajęcia 75% wierzytelności należnej dłużnikom od NFZ, powołując się na treść art. 831 § 1 pkt 7 k.p.c. Postanowieniem z dnia 16 października 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Świnoujściu oddalił w/w wniosek, na które to postanowienie dłużnicy wnieśli skargę, wnosząc o uchylenie tej czynności komornika oraz o uwzględnienie wniosku o umorzenie egzekucji z urzędu w części dotyczącej 75% wierzytelności należnych powodom od NFZ. Postępowanie ze skargi toczy się w Sądzie Rejonowym dla
Ł. w Ł. pod sygnaturą II 1 Co 7903/14.

Sąd pierwszej instancji zważył, że w przedmiotowej sprawie powodowie żądali pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w zakresie przekraczającym kwotę 1 661,07 zł, zatem podstawą prawna powództwa jest art. 840 k.p.c., który to przepis stwarza możliwość żądania przez dłużnika pozbawienia tytułu wykonawczego w całości lub w części albo jego ograniczenia. Skutek w postaci wygaśnięcia zobowiązania wywierają
w szczególności takie zdarzenia materialnoprawne, jak: wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia zgodnie z jego treścią, potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu, świadczenie w miejsce spełnienia ( datio in solutum), przelew powodujący zmianę wierzyciela (art. 509 k.c.), przejęcie długu powodujące zmianę dłużnika (art. 519 k.c.), następcza niemożliwość świadczenia (art. 475 k.c.). Sąd Rejonowy wskazał, że powodowie podnosili, iż w zawiadomieniu o wszczęciu egzekucji jako należność główna została wskazana kwota 6.711,07 zł, podczas gdy całkowita kwota zadłużenia pozwanych na dzień złożenia wniosku
egzekucyjnego wyniosła 1.661,07 zł. Powodowie opierali zatem swoje żądanie na przesłance wygaśnięcia zobowiązania po powstaniu tytułu egzekucyjnego poprzez jego spełnienie
w zakresie kwoty przewyższającej wartość 1 661,07 zł. Ponieważ jednak pozwana spółka nie przyznała tej okoliczności, wyraźnie jej zaprzeczając, na powodach spoczywał ciężar udowodnienia twierdzenia o spełnieniu świadczenia i wygaśnięciu zobowiązania
w zaskarżonym zakresie. W świetle treści art. 6 k.c. strona dochodząca roszczeń
w postępowaniu cywilnym powinna udowodnić fakty, z których wywodzi skutki prawne. To na powodach ciążył obowiązek wykazania przesłanek uzasadniających uwzględnienia ich roszczeń, a więc wykazania, że spełnili świadczenie wynikające z przedmiotowego tytułu wykonawczego po jego powstaniu w zakresie przewyższającym kwotę 1.661,07 zł. W ocenie Sądu Rejonowego powodowie nie podołali temu obowiązkowi, a ich twierdzenie uzasadniające pozew okazało się gołosłowne. Nie można bowiem uznać za dowód spełnienia świadczenia treści wiadomości e-mail, na którą powołują się powodowie. Po pierwsze wiadomość taką trudno zakwalifikować jako oświadczenie woli rodzące skutki prawne
w postaci wygaszenia zobowiązania. Można by je potraktować jako oświadczenie wiedzy, ale z takowym także nie wiążą się doniosłe dla powodów skutki prawne, poza tym brak jest dowodu na to, że osoba, która wysłała wiadomość miała upoważnienie do działania w tym zakresie w imieniu pozwanej spółki. Okoliczność ta wymagałaby konkretnego dowodu, czego powodowie nie przeprowadzili. Z samego faktu otrzymania zatem wiadomości e-mail o treści takiej jak przywołana w pozwie, nie wynikają skutki prawne w postaci wygaśnięcia zobowiązania w zakresie przewyższającym wysokość należności wynikającą z tej wiadomości. Takie skutki prawne wynikają z faktu zaspokojenia tej wierzytelności,
tj. spełnienia świadczenia (ewentualnie zajścia innych zdarzeń, powodujących taki skutek, wymienionych na wstępie rozważań, które jednak w świetle twierdzeń pozwu wydają się nie mieć zastosowania w niniejszej sprawie). Faktu takiego, choćby za pomocą potwierdzeń wcześniejszych przelewów, powodowie nie udowodnili, a po otrzymaniu w/w maila powodowie otrzymali co najmniej trzy wezwania do zapłaty na wyższą kwotę. Nie można zatem uznać, że zobowiązanie ponad kwotę 1.661,07 zł wygasło, a zatem żądanie powodów ograniczenia tytułu wykonawczego do tej kwoty na podstawie art. 840 § 1 pkt. 2 k.p.c. jest bezzasadne i powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Odnośnie dwóch pozostałych żądań, tj. ograniczenia egzekucji do 25% wartości refundacji z NFZ oraz umorzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie egzekucji 75% wartości tej refundacji Sąd pierwszej instancji wskazał, że nie są to żądania mieszczące się
w zakresie przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego przesłanek powództw przeciwegzekucyjnych. Nie zmierzają one bowiem do pozbawienia czy ograniczenia wykonalności tytułu wykonawczego w sensie pozbawienia czy ograniczenia możliwość egzekwowania wynikającego z tego tytułu świadczenia lub jego części, ale zmierzają raczej do modyfikacji sposobu prowadzonej egzekucji, stanowiąc w istocie czy to skargę na czynność komornika, czy też wniosek do organu egzekucyjnego – komornika o umorzenie egzekucji. Sąd w ramach powództw przeciwegzekucyjnych, a z takim wyraźnie wystąpili powodowie, co zostało jeszcze dodatkowo podtrzymane na rozprawie przez ich fachowego pełnomocnika, nie ma możliwości ograniczania komornika (i wierzyciela) w sposobach egzekwowania należności. Powództwo takie nie stwarza sądowi pola do badania czy komornik zasadnie czy niezasadnie dokonał jakiejś czynności, ani też czy zasadnie lub niezasadnie odmówił umorzenia postępowania. Środkiem służącym do osiągnięcia takiego celu są skargi na czynności komornika, a zatem w ramach powództwo przeciegzekucyjnego powodowie nie mają interesu ani podstawy prawnej żądania takiego rozstrzygnięcia. Co więcej, powodowie ze stosowną skargą wystąpili, (wyrok, k. 66; uzasadnienie, 67 – 69odw.).

Powodowie w apelacji od opisanego wyroku zaskarżyli go w całości, zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, polegające na bezzasadnym przyjęciu, że mail pełnomocnika pozwanego z dnia 4 grudnia 2012 roku nie stanowi wiarygodnego dowodu;
art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. z uwagi na nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego poprzez niedokonanie przez Sąd pierwszej instancji analizy zgromadzonego materiału dowodowego i w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że powodowie nie spełnili częściowo świadczenia wobec pozwanego, w sytuacji gdy powodowie załączyli do pozwu wydruki przelewów potwierdzających dokonanie przez nich zapłaty na kwotę 1.700 zł;
art. 831 § 1 pkt 7 w zw. z art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie wskazanych przepisów i bezzasadne przyjęcie, że brak jest podstaw do ograniczenia wykonalności tytułu wykonawczego w odniesieniu do wierzytelności, o której mowa w art. 831 § 1 pkt 7 k.p.c. – refundacji z NFZ. Ponadto Skarżący zarzucili naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. poprzez błędne zastosowanie przepisu polegające na przyjęciu, że powodowie nie udowodnili zasadności roszczenia, podczas, gdy zgromadzony materiał dowodowy w postaci wydruków przelewów kwoty 1.700 zł oraz mail pełnomocnika pozwanego z dnia 4 grudnia 2012 roku wskazuje na fakt, że powodowie spełnili świadczenie względem pozwanego. Skarżący wnieśli o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, (apelacja, k. 79 – 87).

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, (odpowiedź na apelację, k. 131 – 133).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację jako bezzasadną należało oddalić w całości.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Przeprowadzono prawidłowo postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonano istotnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń. Ustalenia te Sąd Okręgowy w Łodzi uznaje za prawidłowe i przyjmuje za własne. Należy bowiem przywołać utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie
z którym w postępowaniu apelacyjnym nie wymaga się dokonywania ustaleń na podstawie dowodów przeprowadzonych we własnym zakresie oraz ich samodzielnej oceny, jeżeli sąd odwoławczy nie dostrzega potrzeby ponowienia dowodów dopuszczonych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym oraz podziela ocenę ich wiarygodności wyrażoną przez sąd pierwszej instancji. Wówczas wystarczająca jest aprobata dla stanowiska przedstawionego w orzeczeniu sądu pierwszej instancji (zob. m.in. postanowienie SN z dnia 22 lipca 2010 r., sygn. I CSK 313/09, niepubl.; wyrok SN z dnia 16 lutego 2005 r., sygn. IV CK 526/04, niepubl.; wyrok SN z dnia 20 maja 2004 r., sygn. II CK 353/03, niepubl.). Sąd Okręgowy w Łodzi podziela przedstawiony pogląd.

Skarżący w treści apelacji zarzucili błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Należy zatem wskazać, że ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy jest prawidłowa. Stosownie do art. 233 § 1 k.p.c., sąd ma swobodę w ocenie zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie przyjmuje się, że zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. może tylko wtedy być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy lub
z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność ta występuje, w szczególności w sytuacji, gdy
z treści dowodu wynika, co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub
w dostatecznie potwierdzone, gdy sąd przyjął pewne fakty za nieudowodnione, mimo, że nie było ku temu podstawy. Ponadto trzeba podkreślić, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego udałoby się wysnuć wnioski odmienne (zob. postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. II CKN 572/99; wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Z zebranego materiału dowodowego Sąd pierwszej instancji wyprowadził wnioski logicznie poprawne, co doprowadziło do oddalenia powództwa w całości.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy i uznał, że strona powodowa nie udowodniła, stosownie z art. 6 k.c., iż dokonała zapłaty na rzecz pozwanego w kwocie wyższej niż 19.450 złotych. Sąd Rejonowy słusznie wskazał, iż nie można uznać za dowód spełnienia świadczenia treści wiadomości e-mail, na którą powołują się powodowie. Wiadomość ta nie jest oświadczeniem woli prowadzącym do wygaśnięcia zobowiązania, a jedynie oświadczeniem wiedzy. Z samego faktu otrzymania wiadomości
e-mail, w której podano, iż do zapłaty na rzecz pozwanego pozostała kwota 3.361,07 zł, nie wynikają skutki prawne w postaci wygaśnięcia zobowiązania w zakresie przewyższającym wysokość należności wynikającą z tej wiadomości. Takie skutki prawne wynikają z faktu zaspokojenia wierzytelności. Trzeba podkreślić, że po otrzymaniu przedmiotowej wiadomości e-mail powodowie otrzymali co najmniej trzy wezwania do zapłaty na wyższą kwotę. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy ocenił, że nie można uznać, iż zobowiązanie ponad kwotę 1.661,07 zł wygasło, a zatem żądanie powodów ograniczenia tytułu wykonawczego do tej kwoty na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. jest bezzasadne.

W powyżej przedstawionym stanie faktycznym sprawy nie sposób uznać, iż Sąd pierwszej instancji naruszył art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., gdyż strona powodowa nie udowodniła spełnienia świadczenia wobec pozwanego w kwocie przewyższającej kwotę 19.450 złotych. Zgodnie ze wskazanym przepisem, dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania
w sprawie. Do zdarzeń w rozumieniu art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zalicza się zjawiska i stany świata zewnętrznego oraz objawy wewnętrznego życia stron, z którymi przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązań albo które powodują niemożność egzekwowania świadczeń wynikających z tytułu egzekucyjnego. Do zdarzeń takich zalicza się między innymi wykonanie zobowiązania, odnowienie, niemożliwość świadczenia, a także przedawnienie, (zob. m.in. wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 lipca 2014 roku, I ACa 163/14). Sąd Okręgowy w pełni podziela powyższe stanowisko. Wobec nieudowodnienia przez powodów wygaśnięcia zobowiązania ponad kwotę 19.450 złotych, w świetle art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. powództwo podlegało oddaleniu.

Zważywszy na przedmiot niniejszego postępowania, tj. żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, całkowicie bezzasadny jest także zarzut naruszenia art. 831 § 1 pkt 7 w zw. z art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c. W przepisie art. 831 § 1 pkt 7 k.p.c. ustawodawca wprowadził przedmiotowe ograniczenie egzekucji polegające na wyłączeniu spod egzekucji wierzytelności przypadających dłużnikowi z budżetu państwa lub od Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Przepisy k.p.c. o ograniczeniu egzekucji (art. 829 – 839) znajdują zastosowanie w toku właściwego postępowania egzekucyjnego, a ewentualne ich naruszenie przez komornika sądowego podlega kontroli sądu rejonowego na skutek skargi na czynności komornika (art. 767 k.p.c.), a następnie sądu drugiej instancji w ramach zażalenia na postanowienie sądu rejonowego (art. 839 § 2 k.p.c.).

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł na podstawie
art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając je solidarnie od powodów jako strony przegrywającej postępowanie na rzecz pozwanego. Na koszty procesu strony pozwanej złożyła się kwota 600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego (§ 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, jedn. tekst Dz. U. z 2013, poz. 490 ze zm.).