Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 31 marca 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi:

1.  nakazał pozwanym T. J., I. J. i A. J. opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) wraz z mieniem;

2.  ustalił, że pozwanemu A. J. przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

3.  ustalił, że pozwanym T. J. i I. J. nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

4.  zasądził od T. J. i I. J. solidarnie na rzecz Miasta Ł. - Zarządu Lokali Miejskich w Ł. kwotę 440 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

5.  nie obciążył pozwanego A. J. obowiązkiem zwrotu powodowi kosztów postępowania;

6.  wstrzymał wykonanie pkt 1. wyroku w stosunku do pozwanego A. J. do czasu złożenia temu pozwanemu przez Gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

7.  ustalił, że w stosunku do I. J. i A. J. wyrok jest zaoczny.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie:

-

punktu drugiego ustalającego, że A. J. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

-

punktu czwartego w zakresie niezasądzonych od pozwanych na rzecz powoda kosztów doręczenia korespondencji przez komornika sądowego;

-

punktu szóstego wstrzymującego wykonanie eksmisji do czasu złożenia A. J. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną, w świetle zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, ocenę materiału dowodowego, co skutkowało:

a.  wadliwym uznaniem przez Sąd, iż sytuacja pozwanego A. J. uzasadnia przyznanie pozwanemu prawa do lokalu socjalnego, w sytuacji, gdy z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika, że:

-

pozwany pozostaje na utrzymaniu ojca T. J., T. J. prowadzi z synami I. J. i A. J. wspólne gospodarstwo domowe, a tym samym możliwość zapewnienia przez pozwanych T. J. i I. J. potrzeb mieszkaniowych na wolnym rynku powinna prowadzić do wniosku, że pozwanemu A. J. również nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

-

A. J. jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku co nie jest równoznaczne z posiadaniem statusu osoby bezrobotnej;

-

nieustalenia przez Sąd faktu istotnego dla sprawy, iż młody, zdrowy mężczyzna wyrażający rzeczywistą gotowość do podjęcia pracy znalazłby pracę w okresie od dnia rejestracji w Urzędzie Pracy do dnia wydania wyroku;

-

nieustalenia przez Sąd faktu istotnego dla sprawy, iż pozwany A. J. prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z ojcem i bratem, uzyskującymi średnie miesięczne dochody netto w wysokości 8.000 zł, nie spełnia kryterium dochodowego wskazanego w uchwale nr XL/1223/21 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 17 marca 2021 roku w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Miasta Ł. i ze względu na przekroczenie kryterium dochodowego nie mogłyby ubiegać się o zawarcie umowy najmu lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, a tym samym nie zachodzą podstawy do uznania, że pozwanemu przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

2)  art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i w konsekwencji nie zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów doręczenia korespondencji przez Komornika Sądowego w trybie art. 139 ¹ k.p.c., wynikających z postanowienia z dnia 2 lipca 2021 roku;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 14 ust. 1, 3 i 4 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. 2020.611 z późn. zm) zwana dalej u.o.p.l. poprzez jego błędną wykładnię, co skutkowało uznaniem przez Sąd, iż pozwanemu A. J. nie posiadającemu statusu osoby bezrobotnej przysługuje prawo do lokalu socjalnego, w sytuacji gdy Sąd I instancji orzekając o prawie do lokalu socjalnego powinien z urzędu ustalić czy sytuacja pozwanego wyczerpuje przesłanki ustawowe.

Wobec podniesionych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2. poprzez ustalenie, że pozwanemu nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, co wiąże się ze zmianą punktu 6. wyroku wstrzymującego wykonanie opróżnienia lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie pierwszym do czasu złożenia pozwanemu przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a także zmianę zaskarżonego postanowienia zawartego w punkcie 4. wyroku poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 500 zł. Apelujący wniósł również o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny sprawy należy poczynić następującą uwagę o charakterze formalnym.

Zgodnie z obowiązującym od dnia 2 lipca 2021 r. art. 15zzs ⁽¹⁾ ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1090), w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu (...)19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego. Zasada ta, zgodnie z art. 6 powołanej ustawy z dnia 28 maja 2021 r. znajduje zastosowanie do wszystkich spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie. Taki stan prawny, zważywszy na datę wydania niniejszego orzeczenia, uzasadniał rozpoznanie przedmiotowej sprawy w składzie jednego sędziego.

Apelacja okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy wskazać, iż Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne.

Zdaniem Sądu Okręgowego wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu i jako taki musi się ostać. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c.. Należy zatem mieć na uwadze, że - co do zasady - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd Rejonowy należycie ocenił zgromadzony materiał dowodowy, a w konsekwencji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje je, jako własne.

Sąd Rejonowy zasadnie uznał, iż sytuacja pozwanego A. J. uzasadnia przyznanie pozwanemu prawa do lokalu socjalnego. Wbrew przekonaniu skarżącego, ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, by pozwany pozostawał na utrzymaniu ojca i brata i prowadził wraz z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Jak bowiem wynika z zeznań T. J., mieszka w zajmowanym lokalu wraz z synami, ale I. J. ma już swoją rodzinę, partnerkę i syna, zatem trudno domniemywać, że pomimo wspólnego zamieszkiwania, prowadzi wraz z ojcem i bratem wspólne gospodarstwo domowe. Nie można zatem zgodzić się ze skarżącym, że osoba, która pomimo osiągniecia pełnoletności pozostaje na utrzymaniu ojca, mającego możliwość zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych na wolnym rynku, sama takowe potrzeby może zaspokoić we własnym zakresie.

Wbrew przekonaniu apelującego, zarejestrowanie w Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku w przypadku A. J. jest równoznaczne z posiadaniem statusu bezrobotnego. Art. 14 ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w pierwotnym brzmieniu stanowił, że obligatoryjnie prawo do lokalu socjalnego przyznaje się „bezrobotnemu”. Przeciwko takiemu rozwiązaniu podniosły się jednak głosy sprzeciwu, ponieważ było to pojęcie bardzo nieostre (mieściła się w nim teoretycznie każda osoba, która nigdy nie pracowała), a przy tym dające pole do wielu nadużyć (aby uchronić się przed eksmisją wystarczyło na dzień przed wydaniem wyroku eksmisyjnego rzucić pracę). Ostatecznie wyraz „bezrobotni” zastąpiono sformułowaniem „osoby posiadające status bezrobotnego”, co nawiązuje do przepisów art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Status bezrobotnego powinien zostać ustalony w postępowaniu na podstawie zaświadczenia wydanego przez urząd pracy (K. Osajda (red. serii), B. Lackoroński (red. tomu), Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2022).

Mając na względzie, że wobec A. J. wydano decyzję administracyjną o uznaniu go za osobę bezrobotną, a z treści uzasadnienia tej decyzji jasno wynika, iż pozwany spełnił warunki określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zatem jest osobą bezrobotną w rozumieniu tej ustawy.

Zarzucane Sądowi I instancji nieustalenie faktu istotnego dla sprawy, że młody, zdrowy mężczyzna wyrażający rzeczywistą gotowość do podjęcia pracy znalazłby pracę w okresie od dnia rejestracji w Urzędzie Pracy do dnia wydania wyroku nie może się ostać. Wbrew przekonaniu skarżącego, takowe ustalenie nie jest oczywiste i słusznie nie zostało poczynione w realiach niniejszej sprawy. Apelujący zwraca bowiem jedynie uwagę, iż pozwany A. J. jest młody i zdrowy, zatem winien szybko znaleźć pracę. Powód pomija jednakże okoliczność, iż pozwany ze względu na swój młody wiek nie ma żadnego doświadczenia zawodowego, a ponadto z uwagi na przerwanie nauki, nie posiada również wykształcenia i kwalifikacji. Okoliczności te stanowią poważną przeszkodę na rynku pracy i utrudniają szybkie znalezienie zatrudnienia. Zatem twierdzenie, iż pozwany od dnia rejestracji w Urzędzie Pracy do dnia wyroku winien był znaleźć prace nie może mieć wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Odnosząc się do ostatniego zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, że nie może się on ostać. Sytuację pozwanego A. J. należy bowiem oceniać w oderwaniu od dochodów osiąganych przez pozostałych pozwanych. Należy mieć na względzie, że pozwany jest osobą pełnoletnią i choć pozostaje na utrzymaniu ojca, stanowi to doraźną pomoc członka rodziny z uwagi na brak zatrudnienia i własnych dochodów. Tym bardziej dochody osiągane przez I. J. nie mogą mieć wpływu na uprawnienie pozwanego A. J. do otrzymania lokalu socjalnego, gdyż brat prowadzi odrębne gospodarstwo domowe, ma własną rodzinę i nie partycypuje w kosztach utrzymania pozwanego. Zatem A. J. pozostaje osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku, nie uzyskującą żadnych dochodów i pozostającą na utrzymaniu ojca.

Wobec wyżej wskazanej argumentacji, zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. ocenić należało jako nietrafne.

Zarzut naruszenia art. 14 ust. 1, 3 i 4 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 611 z późn. zm.) nie zasługiwał na uwzględnienie.

Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego nakłada na sąd obowiązek rozważenia z urzędu przesłanek uprawnienia osoby, która była lokatorem, do otrzymania lokalu socjalnego, oraz stosownego do wyniku tego badania orzeczenia w wyroku eksmisyjnym. Struktura regulacji zawartej w art. 14 tej ustawy wskazuje na to, że sąd w pierwszej kolejności powinien brać pod uwagę indywidualną sytuację danej osoby, a więc „dotychczasowy sposób korzystania z lokalu i szczególną sytuację materialną oraz rodzinną osób zobowiązanych do jego opróżnienia” (art. 14 ust. 3), z tym że nie może nie orzec o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego w stosunku do wymienionych w art. 14 ust. 4 kategorii osób. Takiego obowiązku sąd nie ma jedynie w pewnych, wyjątkowych okolicznościach, np. gdy uprawniony może zamieszkać w innym lokalu, gdy powodem eksmisji jest znęcanie się nad rodziną (art. 17) lub gdy zachodzi rażące wykraczanie przez pozwanego o eksmisję przeciwko porządkowi domowemu albo rażąco naganne postępowanie uniemożliwiające wspólne zamieszkiwanie (argument z art. 13) (tak uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. akt II Ca 503/1, LEX nr 1715517). Na uwagę zasługuje również pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 18 września 2012 r., sygn. akt III Ca 1644/10, który to tutejszy Sąd w pełni podziela, iż jeżeli osoba posiada status osoby bezrobotnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, to zgodnie z art. 14 ust. 4 pkt 5 ustawy o ochronie praw lokatorów Sąd obligatoryjnie orzeka wobec niej o uprawnieniu do lokalu socjalnego.

Przedkładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że A. J. posiada status osoby bezrobotnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, co potwierdza decyzja Prezydenta Miasta Ł. z dnia 7 października 2021 r., zatem jest osobą posiadającą status bezrobotnego, o której mowa w art. 14 ust. 4 pkt 5 ww. ustawy o ochronie praw lokatorów. Tym samym Sąd nie mógł orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego wobec pozwanego A. J.. Jednocześnie należy podkreślić, że w sprawie nie ujawniły się żadne szczególne okoliczności, które zwalniałyby Sąd z obowiązku wskazanego w art. 14 ust. 4 ww. ustawy.

Zarzut naruszenia art. 98 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy ocenił jako nietrafny.

Niewątpliwie koszty doręczenia korespondencji przez komornika sądowego w trybie art. 139 ¹ k.p.c. należą do kategorii kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Niemniej, podstawą zasądzenia wskazanych kosztów winno być prawomocne postanowienie komornika sądowego, stwierdzające faktyczne ich poniesienie przez powoda. Przedłożony przez powoda odpis postanowienia nie zawiera wzmianki o jego prawomocności. Ponadto należy wskazać, że wniosek o przyznanie wskazanych kosztów nie był przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy, zatem zgodnie z art. 108 ¹ k.p.c., postanowienie uzupełniające w przedmiocie tych kosztów winien wydać sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji.

W tym stanie rzeczy Sąd odwoławczy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.. Mając na uwadze, iż apelujący przegrał proces, a pozwany poniósł koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić mu żądane koszty. Na koszty te składały się koszty zastępstwa procesowego w sprawie w kwocie 180 zł, ustalone na podstawie § 7 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 z późn. zm.).