Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 października 2017 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu, w sprawie z powództwa Ł. Ś. przeciwko M. Ś.

o zapłatę, w pkt. 1. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 352,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 października 2016 roku do dnia zapłaty; w pkt. 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt. 3. zasądził od powoda na rzez pozwanej kwotę 783,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia:

Strony zawarły związek małżeński w dniu 6 stycznia 2007 roku.

W dniu 14 marca 2008 roku Ł. Ś., M. Ś. i H. M. zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu (...) o numerze 203- (...). Na mocy tej umowy pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcom kredytu w wysokości 118.637,68 CHF, którego spłata miała nastąpić w 360 miesięcznych ratach . Z uzyskanych w ten sposób środków małżonkowie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położnego w Z. przy ul. (...) .

W dniu 19 maja 2010 roku Ł. Ś. oraz M. Ś. zawarli z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu „Kredyt hipoteczny (...) z oprocentowaniem zmiennym” o numerze (...). Na mocy tej umowy pożyczkodawca udzielił im kredytu na spłatę zobowiązań i dowolny cel w kwocie 54.722,50 zł, a spłata miała nastąpić w 300 miesięcznych ratach, płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca.

Dnia 13 grudnia 2012 roku Ł. Ś. i Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. zawarli umowę pożyczki o numerze (...), na mocy której Kasa udzieliła pożyczkobiorcy na jego wniosek pożyczki w kwocie 65.000,00 zł – na cele konsumpcyjne. Umowa została zawarta na okres od dnia 13 grudnia 2012 roku do dnia 10 grudnia 2022 roku. Pozwana M. Ś., jako małżonka pożyczkobiorcy oświadczyła, że zobowiązuje się do spłaty zobowiązania wynikającego z umowy, na wypadek gdyby jej ówczesny małżonek nie wykonał swojego zobowiązania .

Dnia 30 września 2013 roku Ł. Ś. i Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. zawarli umowę pożyczki o numerze (...). Na mocy tej umowy Kasa udzieliła powodowi pożyczki w kwocie 35.000,00 zł na cele konsumpcyjne, Umowa została zawarta do dnia 10 września 2023 roku. M. Ś., małżonka pożyczkobiorcy oświadczyła, że zobowiązuje się do spłaty zobowiązania wynikającego z tej umowy, na wypadek gdyby Ł. Ś. nie wykonał swojego zobowiązania.

Wyrokiem z dnia 20 maja 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi rozwiązał przez rozwód związek małżeński Ł. Ś. i M. Ś.. Wyrok uprawomocnił się w dniu 8 lipca 2016 roku.

Pomiędzy stronami nie toczyła się nigdy sprawa o podział majątku wspólnego.

Ł. Ś. spłacił łącznie kwotę 705,78 zł: w dniu 11 lipca 2016 roku kwotę 133,68 zł i 217,39 zł tytułem spłaty kapitału oraz odsetek z umowy numer (...); w dniu 11 października 2016 roku kwotę 135,81 zł 218,90 zł tytułem spłaty kapitału oraz odsetek z umowy numer (...).

W ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie pozwu w niewielkiej części, w pozostałym zakresie oddalając je jako nieudowodnione.

Sąd Rejonowy wywiódł, że nie ma przeszkód do orzeczenia w trybie procesowym w przedmiocie roszczeń pozwu obejmujących długi, które obciążały oboje małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, spłacone następnie przez jednego z nich już po ustaniu wspólności. Z treści art. 567 § 1 k.p.c., art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c. wynika, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami Sąd rozstrzyga m.in. o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Innymi słowy Sąd rozstrzyga o wzajemnych roszczeniach współmałżonków m.in. o spłaconych długach. W świetle treści przepisów art. 618 § 2 i § 3 k.p.c. mających zastosowanie także w sprawach o podział majątku poprzez odesłanie zawarte w art. 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c. nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby o roszczeniach tych orzekać także w drodze procesu przed wytoczeniem postępowania o podział majątku dorobkowego. Rozstrzygnięcie w przedmiocie długów oraz wydatków i ciężarów w procesie będzie miało tylko ten skutek, że sąd nie będzie już o nich orzekał w postępowaniu o podział majątku, jeżeli byli małżonkowie w przyszłości takie zainicjują. Nie można bowiem pozbawiać byłych współmałżonków, którzy nie są zainteresowani podziałem majątku dorobkowego, prawa do poddania pod rozstrzygnięcie Sądu sporu w przedmiocie ponoszenia przez nich wydatków związanych z utrzymaniem majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej, a przed zniesieniem jego współwłasności i kierować ich jedynie na drogę postępowania o podział majątku, by takich rozliczeń dokonać.

Podstawę materialno – prawną roszczeń dochodzonych w niniejszym procesie stanowi art. 207 k.c., mający odpowiednie zastosowanie poprzez art. 46 k.r.o., zgodnie z którym od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, stosuje się przepisy o dziale spadku, a więc przepisy art. 1035 k.c. i art. 1036 k.c. Zgodnie zaś z treścią art. 1035 k.c. do wspólności majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, tj. art. 207 k.c., a zatem pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Zgodnie zaś z obowiązującą w prawie rodzinnym zasadą - udziały byłych małżonków w majątku wspólnym są równe.

W umowie zawartej z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z dnia 19 maja 2010 roku wskazani byli oboje małżonkowie, zatem ich zobowiązanie było solidarne. Oznacza to, że każdy z byłych małżonków jest obowiązany do spłaty kolejnych rat kredytu w 1/2 części, bowiem taki przypada im udział (dopóki nie zostaną poczynione inne ustalenia) w majątku wspólnym.

Jak wynika ze złożonych potwierdzeń przelewów z kart 43 – 46 – Ł. Ś. przekazał (tytułem spłat kredytu numer (...)) kwotę 705,78 zł, a zatem pozwana winna zwrócić swojemu byłemu mężowi kwotę 352,89 zł i taką też kwotę Sąd zasądził od M. Ś. na rzecz Ł. Ś., a o odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c. zasądzając w miejsce żądanych odsetek ustawowych odsetki ustawowe za opóźnienie i oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

W zakresie żądania zwrotu kwoty odpowiadającej połowie spłaconych przez Ł. Ś. rat pozostałych zobowiązań, przedstawiony przez powoda materiał dowodowy nie był wystarczający dla uznania zasadności jego roszczeń.

Załączone do pozwu potwierdzenia przelewu z rachunku w Banku (...) S.A. (z którego miała następować spłata kredytu) nie wskazują, ażeby spłata dotyczyła tego kredytu. Wręcz przeciwnie – z potwierdzeń tych wprost wynika, że bank pobierał pieniądze tytułem spłaty kredytu o numerze (...), a zatem zupełnie innego niż ten, który zaciągnęli wspólnie Ł. Ś., M. Ś. oraz H. M., a powód nie udowodnił, iż zmiana numeru umowy (chociażby na skutek zmian organizacyjnych w dokumentacji banku) nastąpiła.

Nie bez znaczenia jest przy tym okoliczność podnoszona przez powoda w złożonym przez niego oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, że spłaca on trzy kredyty i trzy pożyczki gotówkowe zaciągnięte w Banku (...) S.A., a także dwie pożyczki i linię pożyczkową w (...)-u. Oznacza to, że Ł. Ś., poza tymi zobowiązaniami które – jak twierdzi zaciągnął wraz z byłą małżonką – posiada jeszcze liczne inne, własne zobowiązania. Z tego też względu niewystarczającym było złożenie potwierdzeń przelewów jakichkolwiek kwot na spłatę nieoznaczonych bliżej zobowiązań, ażeby żądanie powoda mogło zostać uwzględnione.

Podobnie rzecz się ma w przypadku potwierdzeń przelewów dokonywanych z rachunku powoda w (...)-u. O ile bowiem potwierdzenia z rachunku w (...) S.A. zawierają dane umożliwiające przypisanie konkretnej kwoty operacji do konkretnych zdarzeń to te ze (...)-u zawierają jedynie kwotę, datę, numer operacji i typ operacji (np. „rata kredytu – baza”) co w żaden sposób nie pozwala na uznanie (wobec posiadanych innych zobowiązań przez powoda) za udowodnioną wysokości spłaty zobowiązań wspólnych małżonków.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c.

Apelację od opisanego rozstrzygnięcia wywiodła pozwana, zaskarżając wyrok w części to jest w zakresie punktów 1 i 3 zarzucając :

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dokonanie

niewszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego i pominięcie faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie, w szczególności poprzez:

a)  ustalenie jedynie w oparciu o przesłuchanie powoda, że H. M. jedynie

pomogła małżonkom Ś. w uzyskaniu kredytu, zaś ustalenia stron zwalniały ją z solidarnej spłaty kredytu, co skutkowało nałożeniem na pozwaną obowiązku spłaty połowy uiszczonych przez powoda rat kredytu hipotecznego, podczas gdy jednocześnie Sąd I instancji w treści uzasadnienia stwierdza, że okoliczności tej powód nie udowodnił,

b)  pominięcie w rozważaniach sądu faktu, że pozwany w dalszym ciągu zamieszkuje w

lokalu będącym przedmiotem umowy kredytu, dzięki temu zaspokaja swoje potrzeby mieszkaniowe i może osiągać dochody tytułu najmu lokalu mieszkalnego stanowiącego jego majątek osobisty , pozwana zaś po opuszczeniu wspólnego mieszkania była zmuszona do wynajęcia lokalu dla siebie i dzieci i ponosiła z tego tytułu koszty, co winno mieć wpływ na treść wyroku z uwagi na fakt, że małżonków w równym stopniu obciążać mają koszty związane z rzeczą wspólną, ale i w równym stopniu uprawnieni są do korzystania z niej i osiągania pożytków;

2.  naruszenie art. 376 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że w stanie

faktycznym niniejszej sprawy powód może żądać od pozwanej spłaty w wysokości ½ zapłaconych rat kredytu hipotecznego oznaczonego numerem 203- (...), podczas gdy kredytobiorców jest trzech, a między współdłużnikami nie istnieje taki stosunek prawny, który umożliwia rozliczenie inne, aniżeli żądanie spełnienia świadczenia w częściach równych od pozostałych współdłużników.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę kwestionowanego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest bezzasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu (art. 227 k.p.c.) nie są obarczone błędem i znajdują oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Sąd Okręgowy przyjmuje zatem wskazanie ustalenia za własne, podzielając również ich ocenę jurydyczną, przeprowadzoną w zgodzie z dyrektywami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c.

Zarzuty apelacji należy uznać za całkowicie chybione, bo nakierowane na ustalenia faktyczne, które nie stanowiły podstawy zasądzonego roszczenia. W tym miejscu przypomnieć wypada, że Sąd Rejonowy zasądzając kwotę 352,89 zł, za podstawę faktyczną, udowodnioną przez powoda, przyjął zapłatę rat kredytu o numerze (...), który byli małżonkowie zaciągnęli w dniu 19 maja 2010 roku, zawierając umowę „Kredyt hipoteczny (...) z oprocentowaniem zmiennym” z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną. Kredyt ten w wysokości 54.722,50 zł, przeznaczony był na spłatę zobowiązań i dowolny cel, a spłata miała nastąpić w 300 miesięcznych ratach. Sąd Rejonowy ustalił nadto, że Ł. Ś. spłacił łącznie z tego tytułu kwotę 705,78 zł: w dniu 11 lipca 2016 roku kwotę 133,68 zł i 217,39 zł tytułem spłaty kapitału oraz odsetek z umowy numer (...); w dniu 11 października 2016 roku kwotę 135,81 zł 218,90 zł tytułem spłaty kapitału oraz odsetek z umowy numer (...).

W związku z powyższymi, niekwestionowanymi przez apelującą ustaleniami, Sąd I

instancji prawidłowo obciążył pozwaną połową zapłaconych przez powoda rat opisanego wyżej kredytu. Wywód prawny zaprezentowany w tym przedmiocie w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku zasługuje w pełni na aprobatę i nie wymaga powielenia, zwłaszcza, że zarzuty apelacji tej kwestii nie obejmują.

Tymczasem apelująca w wywiedzionym środku zaskarżenia zarzuty swe odnosi do innego kredytu, o numerze 203- (...), który był przedmiotem umowy z dnia 14 marca 2008 roku. Ł. Ś., M. Ś. i H. M. zawarli wówczas z (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną umowę kredytu hipotecznego (...), na mocy której pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcom kredyt w wysokości 118.637,68 CHF, a spłata miała nastąpić w 360 miesięcznych ratach . Z uzyskanych w ten sposób środków małżonkowie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położnego w Z. przy ul. (...) .

W świetle powyższego, wolno powiedzieć, że apelacja dotyczy kredytu hipotecznego, którego zapłaty żadnej z rat powód nie udowodnił, w związku z czym powództwo w tym zakresie zostało oddalone. W konsekwencji, chybione zarzuty skargi apelacyjnej, nakierowane na ustalenia, które stały się podstawą oddalenia roszczenia w tej części, należy uznać za nieporozumienie.

Z przedstawionych wyżej względów, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.