Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi w sprawie z wniosku M. W. z udziałem D. W. o podział majątku wspólnego:

I.  ustalił, że w skład majątku wspólnego M. W. i D. W. wchodziły następujące składniki:

1)  własność nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...), o wartości 233.171 złotych;

2)  lodówka o wartości 200 złotych,

3)  telewizor telefunken o wartości 400 złotych

4)  telewizor o wartości 800 złotych,

5)  firanki o wartości 600 złotych,

6)  sztućce o wartości 150 złotych,

7)  czajnik elektryczny o wartości 50 złotych,

8)  robot kuchenny o wartości 150 złotych,

9)  2 ławy i komplet wypoczynkowy o wartości 1500 złotych,

10)  kuchenka mikrofalowa o wartości 50 złotych,

11)  odkurzacz o wartości 200 złotych,

12)  szafa łazienkowa o wartości 1000 złotych,

13)  lustro łazienkowe o wartości 400 złotych,

14)  pralka ardo o wartości 200 złotych,

15)  kamera sony o wartości 1500 złotych,

16)  2 lampy i 2 kinkiety w salonie o wartości 800 złotych,

17)  firanki w salonie o wartości 600 złotych,

18)  komoda o wartości 300 złotych,

19)  stół i 4 krzesła o wartości 300 złotych,

20)  wypoczynek o wartości 300 złotych,

21)  łóżko w sypialni o wartości 500 złotych,

22)  stół i 4 krzesła w kuchni o wartości 1200 złotych,

23)  szafki kuchenne o wartości 4000 złotych,

24)  kuchenka gazowa o wartości 500 złotych,

25)  karnisze i firanki o wartości 400 złotych,

26)  kombiwar o wartości 200 złotych,

27)  komplet garnków o wartości 200 złotych,

28)  lampa wisząca w kuchni o wartości 100 złotych,

29)  komplet mebli młodzieżowych o wartości 2000 złotych,

30)  tapczan o wartości 800 złotych,

31)  drukarka i kserokopiarka o wartości 1500 złotych,

32)  lampa wisząca o wartości 100 złotych,

33)  dywan niebieski o wartości 250 złotych,

34)  3 szafy o wartości 300 złotych,

35)  komplet mebli młodzieżowych o wartości 1500 złotych,

36)  tapczan o wartości 800 złotych,

37)  lampa wisząca o wartości 100 złotych,

38)  lampa stojąca o wartości 300 złotych,

39)  dywan żółto- niebieski o wartości 250 złotych;

40)  pawilon handlowy położony w Ł. przy ulicy (...) o wartości 38.600 złotych;

41)  udział ½ w pawilonie handlowym położonym w Ł. przy ulicy (...) o wartości 15.850 złotych;

II.  dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznał:

1)  wnioskodawczyni składniki opisane w punktach: I. 2), 3) i 41);

2)  uczestnikowi postępowania składniki opisane w punktach: I. 1), 4)- 39) i 40);

III.  zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni tytułem spłaty i wzajemnych rozliczeń kwotę 116.802,50 złotych płatną w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia;

IV.  oddalił żądanie wnioskodawczyni rozliczenia z tytułu: nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny w postaci spłaty rat kredytu; wynagrodzenia za korzystanie przez uczestnika z nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...);

V.  oddalił żądanie uczestnika postępowania z tytułu: nakładów z majątku osobistego uczestnika w postaci prac budowlanych, remontu fundamentu i dachu domu, bojlera oraz kosztów ogrzewania poczynionych na majątek wspólny- nieruchomość położoną w Ł. przy ulicy (...); nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni- nieruchomość położoną w miejscowości S.; czynszu najmu za lokal numer (...) położony w Ł. przy O. 67;

VI.  zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 500 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania i ustalił, że w pozostałej części wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

VII.  zwrócił uczestnikowi postępowania z środków Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi kwotę 1000 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki;

VIII.  obciążył, na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi, wnioskodawczynię i uczestnika postępowania kwotami po 8.567,69 złotych tytułem tymczasowo wyłożonych wydatków.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o ustalenie, że w 1987 roku uczestnik otrzymał lokal numer (...) przy ul. (...) jako służbowe. Wnioskodawczyni i uczestnik zawarli związek małżeński w dniu 23 czerwca 1990 roku. Z dniem 18 lutego 2004 roku wyłączyli wspólność. Małżeństwo zostało rozwiązane wyrokiem prawomocnym od dnia 5 stycznia 2005 roku.

W dniu 21 marca 2002 roku wnioskodawczyni i uczestnik kupili nieruchomość przy ul. (...), część ceny 50.000 zł (20%) zapłacili gotówką, zaś 200.000 zł (80%) pokryli z kredytu w (...) Bank (na którego zabezpieczenie ustanowiona została hipoteka kaucyjna na kwotę 360000 zł). Wysokość kredytu ustalono na 200000 zł, lecz w walucie wymienialnej ( (...)). Dla nieruchomości Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą (...).

Wnioskodawczyni była zatrudniona u uczestnika w okresie 1 lutego- 15 października 2005 roku na pełen etat, jako sprzedawca z wynagrodzeniem 850 zł brutto.

W oświadczeniu z 16 października 2005 roku wskazano, że do dnia 30 września 2004 roku cały czynsz z najmu lokalu przy ul. (...), zajmowanego przez firmę (...) otrzymywał uczestnik oraz że ¼ czynszu będzie wypłacana wnioskodawczyni (366 zł). W oświadczeniu z 21 kwietnia 2009 roku E. C. (1), właścicielka cukierni wynajmującej lokal przy ul. (...) wskazała, że wnioskodawczyni otrzymywała do rąk własnych ¼ czynszu za lokal od 18 lutego 2004 roku. W dniu 18 maja 2009 roku E. C. (1) złożyła pisemne oświadczenie, że prostuje oświadczenie z 21 kwietnia 2009 roku, gdyż sporządzając je nie miała odpowiednich dokumentów. Nadto za oświadczeniem z 16 października 2005 roku wskazała, że wnioskodawczyni otrzymuje do rąk własnych ¼ czynszu od 1 października 2005 roku. W dniu 15 maja 2007 roku wnioskodawczyni wystawiła Cukierni (...) E. C. fakturę za najem lokalu przy ul. (...) na kwotę 366 zł brutto (300 zł netto).

W dniu 24 września 2007 roku wnioskodawczyni i uczestnik zawarli z Miastem Ł. umowy dzierżawy nieruchomości położone w Ł. przy ul. (...) na czas określony do 30 września 2010 roku. Umowy nie regulują (i nie regulowały) zagadnień związanych z posadowionymi na nich budynkami sklepowymi, które są zgłoszone w sprawie do podziału.

Wartość nieruchomości przy ul. (...) wynosi 498.600 zł. Wartość nakładów uczestnika na tę nieruchomość, obejmujących jedynie remont i malowanie ścian, dokonanych po ustaniu wspólności majątkowej wynosi 15.925 zł. Wartość pawilonu przy R. 15g wynosi 38.600, zaś udziału w pawilonie przy R. 15j wynosi 19.300 zł.

Wartość pawilonu przy ul. (...) wynosi 38.600 zł, wartość pawilonu przy ul. (...) wynosi- przy uwzględnieniu ceny sprzedaży ½ tego pawilonu przez uczestnika, stanowiącego jego majątek osobisty za kwotę 12.200 zł- wynosi 31.700 zł, a więc udział ½ wynosi 15850 zł. Wartość nakładów uczestnika na nieruchomość przy ul. (...) przy przyjęciu nakładów twierdzonych przez uczestnika, jako poniesionych przez niego po ustaniu wspólności wynosi 108.200 zł. Wartość płyty tarasowej to 11.500 zł.

Wartość nieruchomości przy ul. (...) wynosi 413.600 zł, zaś nakładów uczestnika na tę nieruchomość, obejmujących jedynie remont i malowanie ścian, dokonanych po ustaniu wspólności majątkowej wynosi ok. 16.000 zł.

Wartość nieruchomości przy ul. (...) wynosi 372.000 zł, zaś nakładów uczestnika na tę nieruchomość, obejmujących jedynie remont i malowanie ścian, dokonanych po ustaniu wspólności majątkowej wynosi ok. 16.000 zł.

Wartość nieruchomości przy ul. (...) wg stanu z daty ustania wspólności i cen aktualnych na datę wyceny wynosi: przy uwzględnieniu, że budynek garażowo- gospodarczy był częściowo niewykończony wewnątrz (otynkowany na zewnątrz, z oknami, bramą garażową, z wykończonym pomieszczeniem garażowym) - wg stanowiska wnioskodawczyni wynosi 381.293 zł; przy uwzględnieniu, że w.w budynek nie był wykończony wewnątrz i na zewnątrz (brak tynków, okien i bramy)- wg stanowiska uczestnika wynosi 367.067 zł.

Wartość samochodu C. (...) według stanu z daty ustania wspólności a cen aktualnych z daty wyceny wynosi 29.620 zł (29600 zł) według stanu i cen z daty wyceny 7.900 zł. Samochód został sprzedany przez uczestnika w dniu 3.10.2005 roku za kwotę 20.000 zł.

W dniu 26 września 2001 roku wnioskodawczyni i uczestnik nabyli 50% udziałów w pawilonie przy ul. (...) j. W dniu 31 stycznia 2005 roku uczestnik nabył dalsze 50%, który zbył w dniu 19 lutego 2010 roku. Udział wnioskodawczyni przez cały okres nie uległ zmianom i wynosił 25%. Czynsz należny wnioskodawczyni z tego lokalu w okresie: od lutego 2004 roku do września 2005 roku 6.000 zł (20 m- cy x 300 zł); od lutego 2010 roku do lipca 2012 roku 7500 zł (30 m- cy x 250 zł); od sierpnia 2012 roku do 30 czerwca 2013 roku 2750 zł (11 m- cy x 250 zł). Łącznie za ten okres czynsz należny wnioskodawczyni to 16250 zł. Czynsz należny wnioskodawczyni za lokal przy ul. (...) w okresie od lutego 2004 do grudnia 2009 roku to 42600 zł (przyjmując 71 m- cy x 600 zł, skoro wnioskodawczyni ma udział 50%) oraz od stycznia 2010 roku do czerwca 2013 roku to 21000 zł (przyjmując 42 m- ce x 500 zł, skoro wnioskodawczyni ma udział 50%, a cały czynsz miesięczny to 1000 zł). Łącznie 63600 zł.

W okresie od listopada 2008 roku września 2013 roku uczestnik spłacił raty kredytu w kwocie 83.430 zł oraz podatek za pawilony przy ul. (...) w kwocie 3.384 zł i R. 15j w wysokości 1.692 zł. Uczestnik nie przekazywał wnioskodawczyni żadnych kwot za lokal przy ul. (...). Uczestnik przekazał wnioskodawczyni tytułem części czynszu za lokal przy ul. (...) (1/4) w 2010 roku w (za dany miesiąc): czerwcu 100 zł, lipcu 100 zł, sierpniu 100 zł, wrześniu 100 zł, październiku 100 zł, listopadzie 100 zł; w 2011 roku w: styczniu 100 zł, lutym 250 zł, marcu 250 zł, kwietniu 250 zł, maju 250 zł, czerwcu 250 zł, listopadzie 250 zł, grudniu 250 zł; w 2012 roku w: styczniu 250 zł, lutym 250 zł, marcu 250 zł, kwietniu 250 zł, maju 250 zł, czerwcu 250 zł, październiku 100 zł, listopadzie 100 zł, grudniu 100 zł; w 2013 roku w: styczniu 100 zł, lutym 150 zł, marcu 250 zł, wrześniu 100 zł; październiku 250 zł, w listopadzie 250 zł, w grudniu 250 zł, w 2014 roku w: styczniu 250 zł, w lutym 250 zł, marcu 250 zł, kwietniu 250 zł, maju 250 zł, czerwcu 250 zł, lipcu 250 zł, sierpniu 250 zł, wrześniu 250 zł, październiku 250 zł, listopadzie 250 zł, grudniu 250 zł; w 2015 roku w: styczniu 250 zł, lutym 250 zł, marcu 250 zł, kwietniu 250 zł, maju 250 zł, czerwcu 250 zł, lipcu 250 zł, sierpniu 250 zł; w 2016 roku w: lutym 250 zł, marcu 250 zł, kwietniu 250 zł; w 2018 roku w: styczniu 250 zł, lutym 250 zł.

Lokal nr (...) położony przy ul. (...), nie należy do zasobu Miasta Ł., lecz stanowi własność KS (...) w Ł.. Na dzień 4 lutego 2016 roku do spłaty kredytu zaciągniętego na sfinansowanie części ceny nieruchomości przy ul. (...) (nr umowy (...)) pozostała kwota 45201,70 CHF kapitału i 43,77 CHF odsetek. We wrześniu, październiku i listopadzie 2016 roku uczestnik zapłacił raty kredytu w kwotach po 1600 zł. Podatek od nieruchomości przy ul. (...) wynosił za rok: 2010 - 285 zł, 2011- 295 zł i 2012- 309 zł. Uczestnik zapłacił 3 raty podatku za 2010 rok w kwocie łącznej 213 zł, 2 raty podatku za 2011 roku w kwocie łącznej 145 zł oraz 1 ratę podatku za 2012 rok w kwocie 77 zł. Uczestnik zapłacił składki po 250 zł za ubezpieczenie kredytu za 2014, 2015 i 2016 rok. Uczestnik nabywał olej opałowy (grzewczy) w latach 2014- 2016.

Koszt ogrzania nieruchomości przy ul. (...) konieczne celem utrzymania nienaruszonej substancji domu za okres od lutego 2004 roku do 4 października 2016 roku to 23.000 zł. Uczestnik poniósł koszt naprawy fundamentów i dachu domu przy ul. (...) oraz bojlera w wysokości 3638 zł.

Wysokość czynszu najmu możliwego do osiągnięcia z nieruchomości przy ul. (...) za okres od sierpnia 2008 roku do 11 maja 2016 roku wynosi 291.020 zł.

Na koniec marca 2018 roku, po spłacie raty kredytu za marzec 2018 roku, do spłaty pozostaje 37.473,37 CHF kapitału. Uczestniczka ma zawartą umowę o pracę na czas nieokreślony z wynagrodzeniem netto 2017 zł. Ponadto uczestnik przekazuje jej co jakiś czas kwoty po 250 zł tytułem udziału w pawilonie przy ul. (...). Innych źródeł dochodu wnioskodawczyni nie ma. Ma oszczędności około 20.000 zł. Nie ma innego majątku poza tym, który jest objęty sprawą o podział majątku.

Jeżeli chodzi o dochody uczestnika, to ich źródłem jest działalność gospodarcza, średnio w miesiącu uczestnik z tego tytułu uzyskuje ok. 3000 zł. Ponadto uczestnik uzyskuje dochód z wynajmu lokalu przy ul. (...) j. Innych źródeł dochodu nie ma, nie ma oszczędności. Uczestnik wydaje tyle ile ma, czasem od kogoś pożycza. Nie ma innych, ani kredytów poza związanym z nieruchomością przy ul. (...). Poza zgłoszonym w tej sprawie, nie ma innego majątku.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności ustalił skład i wartość majątku wspólnego (art. 684 k.p.c.). Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą Sąd ustala skład i stan majątku wspólnego na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, zaś według cen obowiązujących w chwili orzekania. Sąd bierze pod uwagę stan sprawy z daty zamknięcia rozprawy.

Zgodnie z art. 45 § 1 k. r. o każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności (§2). Jak stanowi §3 przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.

Zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają w stosunku do współwłaścicieli w stosunku do ich udziałów, w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Jak stanowi art. 206 k.c., każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

W sytuacji gdy jeden z małżonków otrzymuje w wyniku podziału majątku wspólnego składniki tego majątku o większej wartości aniżeli drugi małżonek wówczas od pierwszego z tych małżonków należy zasądzić na rzecz drugiego małżonka dopłaty mające wyrównać ich udziały (art. 212 § 1 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 46 k. r. o).

Jeszcze przed przejściem do konkretnych rozważań należy wskazać, że Sąd stoi na stanowisku, że w przypadku żądań zgłoszonych przez wnioskodawczynię i uczestnika postępowania związanych z rozliczeniem nakładów, wydatków i pożytków w postanowieniu działowym należy rozstrzygnąć negatywnie te z nich, które są z jakichś przyczyn niezasadne (zamieszczają rozstrzygnięcie o ich oddaleniu), zaś tym, które podlegają uwzględnieniu dać wyraz poprzez ich skompensowanie, w jednym punkcie rozstrzygnięcia. Daje to większą jego czytelność.

Jeżeli chodzi o nieruchomość przy ul. (...), została ona nabyta w 20% z środków małżonków, a w 80% z środków z kredytu (w wysokości 200000 zł, udzielonego w (...)) i zabezpieczonego hipoteką kaucyjną do kwoty 360000 zł. Do spłaty według stanu na koniec marca 2018 roku, zgodnie ze złożonym na ostatniej rozprawie zaświadczeniem, pozostaje 37473,37 CHF (wg kursu (...) na dzień zamknięcia rozprawy 3,5731 zł/ 1 CHF jest to kwota 133896 zł), przy czym chodzi o kapitał (bez odsetek, a więc o tę kwotę, która pokrywała 80% ceny). Jednocześnie wartość nieruchomości (bez powyższego obciążenia) została określona według ostatniej opinii na kwotę 367067 zł, tj. w oparciu o stan według twierdzeń uczestnika, który podnosił, że budynek garażowo- gospodarczy, na datę ustania wspólności, nie był wykończony wewnątrz i na zewnątrz, tj. brak było otynków, okien i bramy. Skoro wnioskodawczyni podnosiła, że ten budynek był wykończony (wówczas wartość według powyższej opinii wynosiłaby 381293 zł), winna to udowodnić, jako okoliczność pozytywną, zgodnie z art. 6 kc. Nie uczyniła tego. W postępowaniach działowych, w razie podziału rzeczy obciążonej, ustala się jej wartość bez obciążenia, gdyż w wyniku podziału przyznaje się rzecz o czystej wartości. W rachubę wchodziło pomniejszenie wartości (bez obciążenia) albo o wysokość hipoteki, albo o wysokość kapitału do spłaty według stanu z daty zamknięcia rozprawy. W ocenie Sądu pierwsza koncepcja jest niewłaściwa, gdyż hipoteka przewyższała wysokość udzielonego kredytu, a tylko ten pokrywał 80% części ceny. Miarodajne jest zastosowanie drugiego podejścia, gdyż jakkolwiek cała nieruchomość jest obciążona hipoteką o określonej wysokości, to jednak nieruchomość ma wartość niższą o tę część kredytu (z którego sfinansowano 80% części ceny nieruchomości), która nie została jeszcze spłacona. Różnica między kwotami 367.067 zł a 133.896 zł to 233.171 zł i to jest czysta wartość nieruchomości. Uczestnik, który otrzymuje nieruchomość (co do sposobu podziału tego składnika ostatecznie nie było sporu), winien zatem spłacić wnioskodawczynię ½ tej kwoty czyli kwotą 116.585,50 zł (pomijając w tym miejscu dalsze rozliczenia). Uczestnik żądał od wnioskodawczyni rozliczenia się z dokonywanych przez niego spłat kredytu, przy czym pełnomocnik uczestnika wskazał, że żądanie to winno być dokonane przez Sąd na datę zamknięcia rozprawy. Jednocześnie ostatecznie wnioskodawczyni nie kwestionowała, że uczestnik spłaca raty przez cały okres od ustania wspólności, w pełnych wysokościach. Uczestnik złożył zestawienie spłat na luty 2016 roku włącznie oraz oświadczył, że dalsze raty wynoszą 1600 zł. Złożone także zostały dowody wpłata rat w takich wysokościach za okres po lutym 2016 roku. Suma rat spłaconych przez uczestnika od lutego 2004 roku do marca 2018 roku to 285400 zł (na luty 2016 roku 245400 zł- rozliczenie k. 780) oraz od marca 2016 roku do marca 2018 roku 40000 zł (25 miesięcy po 16000 zł). Stąd wnioskodawczyni winna zwrócić uczestnikowi kwotę 142700 zł. Sąd nie uznał za wiarygodne i udowodnione, aby kwoty wynagrodzenia wnioskodawczyni za pracę u uczestnika miały być i zostały przekazane na spłatę rat kredytu. Jest to wyłącznie twierdzenie wnioskodawczyni, zaprzeczone przez uczestnika. Jedyny dowód na tę okoliczność to zeznania świadka J. K. (1) (k. 333 i 334), która podała że według jej wiedzy pieniądze te miały być na spłatę kredytu. Jest to zbyt mało, aby ustalić, że tak było, zwłaszcza, że jednocześnie wnioskodawczyni i jej pełnomocnicy przy okazji ustalania, czy okolicznością niesporną jest, że uczestnik płacił wszystkie raty od ustania wspólności, przyznawali tę okoliczność. Co więcej, budzi wątpliwość, że wnioskodawczyni nie chciała zabezpieczyć się poprzez sporządzenie dokumentu na taką okoliczność i nie wskazywała jednocześnie w toku postępowania, dlaczego tego nie uczyniła. Z tych względów oddaleniu podlegało także żądanie - obejmujące kwoty z wynagrodzeń - rozliczenia nakładu wnioskodawczyni z jej majątku osobistego na wspólny. Sąd Rejonowy podkreślił, że jedną kwestią jest ustalenie wartości nieruchomości (i związanej z tym spłaty), a inną rzeczą jest okoliczność spłaty rat (i związanego z tym żądania rozliczenia, zgłoszonego przez uczestnika), które to raty w świetle umowy kredytu obciążały wnioskodawczynię i uczestnika postępowania, w sytuacji, w której uczestnik jednocześnie jest osobą, która rzecz otrzyma, i która do tej pory spłacała raty. Skutkuje to, w układzie tej sprawy, poprawnością metody rozliczenia polegającej na tym, że z jednej strony należy zasądzić od wnioskodawczyni ½ spłaconego przez uczestnika kredytu (kapitał i odsetki), a z drugiej strony uczestnik musi spłacić wnioskodawczyni ½ wartości nieruchomości, która jest czystą wartością, czyli już spłaconą. W konsekwencji dojdzie do skompensowania się (w zakresie spłaconego w ratach kapitału) żądania uczestnika rozliczenia spłaconego przez niego kredytu, z obowiązkiem spłaty z jego strony, skoro uczestnik dostaje rzecz (jej część, mającą już czystą wartość, bo spłaconą), którą już spłacił „za siebie” i „za uczestniczkę”.

Kontynuując wątek nieruchomości przy ul. (...) należy Sąd Rejonowy odniósł się do żądania uczestnika rozliczenia nakładów poczynionych na tę nieruchomość (wymienionych w zestawieniu na k. 187- 189, a obejmujących prace budowlane), zgłoszonego w piśmie jego pełnomocnika z 16 czerwca 2010 roku (k. 247, 248). Żądanie wnioskodawcy rozliczenia poczynionych przez niego prac budowlanych na nieruchomości przy ul. (...), poczynionych po ustaniu wspólności podlegało oddaleniu. Podstawowym i wystarczającym powodem takiego rozstrzygnięcia jest to, że uczestnik otrzymuje tę nieruchomość, a więc „otrzymuje” wraz z nią te nakłady, poczynione przez siebie po ustaniu wspólności. Sąd przyjął bowiem wartość nieruchomości według stanu przed ustaniem wspólności, a więc przed poczynieniem tych nakładów (według stanowiska uczestnika - co już opisano wyżej), co skutkuje obowiązkiem rozliczenia się przez uczestnika z wartości nieuwzględniającej tych nakładów.

Co do ruchomości, zostały zgłoszone we wniosku, nadto uczestnik zgłosił do rozliczenia dalsze ruchomości w piśmie z 27 października 2008 roku, przy czym na rozprawie 28 marca 2018 roku sprecyzował w ramach zeznań, że kamera jednak była, były łącznie 2, a nie 3 telewizory, co mogłoby wynikać z jego pisma z 27 października 2008 roku gdzie wskazał 1 telewizor ponad te 2 jakie wskazała wnioskodawczyni, wreszcie był jeden komplet garnków (odpowiednio k. 2, 3 i 31, 32, 1089 i 1093). Ostatecznie zgodnie przyjęto, że wartości ruchomości są takie, jakie podał uczestnik (przy czym uczestnik zakwestionował tylko część wartości), zatem Sąd przyjął wartości z wniosku tych ruchomości, których wartości uczestnik nie zakwestionował, zaś pozostałych ruchomości takie, jakie wskazał w w.w. piśmie uczestnik. Uczestnik zarzucał, że część ruchomości została nabyta wraz z domem i zapłacono za nie w cenie domu, zatem nie powinny być rozliczane. W ocenie Sądu nie jest to stanowisko zasadne. Po pierwsze ruchomości podlegają podziałowi jako odrębne od nieruchomości rzeczy. Po drugie nieruchomość została wyceniona odrębnie od wartości tych ruchomości. Wreszcie byli małżonkowie nabyli ich własność w trakcie trwania wspólności. Z tych przyczyn podlegały one ustaleniu jako rzeczy wspólne, do podziału. Niezasadny jest też zarzut uczestnika, że meble w pokojach dzieci stanowiły darowizny dla nich. Niewątpliwie rzeczy nabyli byli małżonkowie, zatem na moment zakupu stanowiły ich własność. Uczestnik nie wykazał, aby doszło do czynności polegającej na darowaniu dzieciom tych rzeczy (kiedy, w jakich okolicznościach to miało miejsce). Co więcej, rzeczy te są nadal przy ul. (...), nie zmieniły swojej lokalizacji mimo opuszczenia domu przez oboje dzieci, co także świadczy o tym, że są własnością byłych małżonków. Wreszcie zgodny był wniosek o to, aby rzeczy podzielić według stanu posiadania. Analiza wniosku, pisma z 27 października 2009 roku oraz zeznań wnioskodawczyni i uczestnika wskazuje, że co do tego, kto posiada część ruchomości strony były zgodne. Jeżeli strona twierdziła, że rzecz nie znajduje się (już) przy ulicy (...) lub że już w ogóle nie istnieje, winna to wykazać. Punktem wyjścia jest bowiem to, że rzeczy istniały (stanowiąc majątek wspólny) i znajdowały się przy ul. (...) w chwili ustania wspólności, gdyż tam byli małżonkowie mieszkali. Osobą, która podniosła, że część ruchomości została zabrana z ul. (...) (przez wnioskodawczynię) był uczestnik; tak samo podnosił, że pewnych rzeczy już nie ma/ rzecz uległa zniszczeniu. Wnioskodawczyni przyznała jedynie, że zabrała 1 telewizor telefunken i lodówkę. Co do pozostałych rzeczy, co do których był spór, czy są nadal na ul. (...), uczestnik nie wykazał, aby rzeczy zostały zabrane, zatem należało przyjąć, że są nadal w jego posiadaniu oraz że wszystkie rzeczy zgłoszone przez oboje byłych małżonków istnieją. Nieprzydatne w tym zakresie okazały się zeznania A. G. (1) i T. M. (k. 216), gdyż wiedza świadków co do ruchomości była ogólnikowa nadto dotyczyła zaledwie kilku rzeczy ruchomych, nadto w zakresie których nie występowały omawiane problemy. Pościel została zabrana przez obie strony, więc nie podlegała już podziałowi. Reasumując należało przyjąć, że w skład majątku wspólnego wchodziły następujące ruchomości o następujących wartościach, znajdujące się w posiadaniu a więc podlegające przyznaniu następującym byłym małżonkom: wnioskodawczyni: 1) lodówka 200 zł, 2) telewizor telefunken 400 zł i uczestnik: 3) telewizor 800 zł, 4) firanki 600 zł, 5) sztućce 150 zł, 6) czajnik elektryczny 50 zł, 7) robot kuchenny 150 zł, 8) 2 ławy i komplet wypoczynkowy 1500 zł, 9) kuchenka mikrofalowa 50 zł, 10) odkurzacz 200 zł, 11) szafa łazienkowa 1000 zł, 12) lustro łazienkowe 400 zł, 13) pralka ardo 200 zł, 14) kamera sony 1500 zł, 15) 2 lampy i 2 kinkiety w salonie 800 zł, 16) firanki w salonie 600 zł, 17) komoda 300 zł, 18) stół i 4 krzesła 300 zł, 19) wypoczynek 300 zł, 20) łóżko w sypialni 500 zł, 21) stół i 4 krzesła w kuchni 1200 zł, 22) szafki kuchenne 4000 zł, 23) kuchenka gazowa 500 zł, 24) karnisze i firanki 400 zł, 25) kombiwar 200 zł, 26) komplet garnków 200 zł, 27) lampa wisząca w kuchni 100 zł, 28) komplet mebli młodzieżowych 2000 zł, 29) tapczan 800 zł, 30) drukarka i kserokopiarka 1500 zł, 31) lampa wisząca 100 zł, 32) dywan niebieski 250 zł, 33) 3 szafy 300 zł, 34) komplet mebli młodzieżowych 1500 zł, 35) tapczan 800 zł, 36) lampa wisząca 100 zł, 37) lampa stojąca 300 zł, 38) dywan żółto- niebieski 250 zł. Łączna wartość tych ruchomości to 24500 zł. Z tego każde z byłych małżonków w naturze winno otrzymać 12250 zł, a wnioskodawczyni otrzymała 600 zł, zatem uczestnik winien ją spłacić z tych ruchomości kwotą 11650 zł.

Jeżeli chodzi o samochód c. (...), nie było sporu, że wchodził w skład majątku wspólnego i że został zbyty przez uczestnika za 20.000 zł w dniu 3.10.2005 roku bez uzgodnienia z wnioskodawczynią, nadto nie rozliczył się z ceny z wnioskodawczynią. Wartość pojazdu według biegłego to 29600 zł (jest to wartość zaokrąglona przez biegłego z kwoty 29620 zł, którą to zaokrągloną wartość przyjęła pełn. wnioskodawczyni k. 645). W ocenie Sądu uczestnik winien zwrócić wnioskodawczyni połowę wartości ustalonej przez biegłego. Skoro sprzedał auto za ceną nieuzgodnioną z wnioskodawczynią decydująca z punktu widzenia rozliczeń jest bowiem wartość ustalona w opinii. Uczestnik nie wykazał, aby z jakichś przyczyn miał się rozliczyć z ceny sprzedaży (np. nie było możliwości sprzedaży za cenę rynkową wynikającą z opinii), nie wykazał także, aby przeznaczył cenę sprzedaży na majątek wspólny, co więcej, aby to uzgodnił z wnioskodawczynią. Ponieważ samochód został zbyty, nie stanowi już przedmiotu podziału, natomiast uczestnik winien zapłacić wnioskodawczyni kwotę 14800 zł tytułem połowy wartości sprzedanego samochodu. Zatem kwota ta podlega rozliczeniu w ramach łącznego rozliczenia byłych małżonków.

Jeżeli chodzi o lokal nr (...) przy ul. (...) ustalono, że stanowi własność (...) W. i jest użyczany wnioskodawcy; nawet gdyby stanowił przedmiot najmu, gdzie najemcą byłby uczestnik, skoro nie jest to lokal komunalny, prawo najmu i tak nie podlegałoby wycenie, gdyż tylko w przypadku lokali o czynszu regulowanym można mówić o wartości najmu.

Co do (ewentualnej) wierzytelności przysługującej byłym małżonkom w związku z dokonaniem nakładów z majątku wspólnego na nieruchomość w S., to po pierwsze została ona pierwotnie zgłoszona (przez pełnomocnika uczestnika) jako żądanie rozliczenia nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni. Po złożeniu zeznań przez brata wnioskodawczyni T. M. (k. 216), który zeznał nieruchomość w S. należała do ich dziadka i została prawdopodobnie odziedziczona przez jego dzieci (a nie m.in. wnioskodawczynię- wnuczkę), pełnomocnik uczestnika oświadczyła, że z uwagi na niemożność ustalenia, kto jest właścicielem nieruchomości i przeciwko komu przysługuje wierzytelność (bo nie przeciwko wnioskodawczyni, zatem nie jest to nakład z majątku wspólnego na osobisty jednego z małżonków) nie wnosi o rozliczenie takiego nakładu. Mimo to, następnie oświadczyła, że popiera żądanie rozliczenia nakładu (z majątku wspólnego na osobisty wnioskodawczyni)- odpowiednio protokoły rozpraw z 24.10.2010 roku i 30.05.2012 roku k. 216/ k. 371. W świetle powyższego nie można przyjąć, że poczyniony został nakład na majątek osobisty wnioskodawczyni, gdyż nie zostało wykazane, że nieruchomość w chwili czynienia nakładu stanowiła własność wnioskodawczyni (w przypadku roszczeń o zwrot nakładów, przysługują one wobec osoby, która była właścicielem w chwili ich dokonywania). Jeżeli zaś chodzi o nakład jako ewentualną wierzytelność przysługującą małżonkom, nie zostało wykazane, czyją własność nieruchomość stanowiła w chwili dokonywania nakładów; jedynie z zeznań brata wnioskodawczyni i oświadczeń wnioskodawczyni wynika, że prawdopodobnie (ale nie na pewno) do ich dziadka. Nie zostały złożone dokumenty celem wykazania tej okoliczności (księga wieczysta, akt notarialny nabycia nieruchomości), zatem nie było możliwe prowadzenie dalszego postępowania, nakierowanego na ustalenie wartości nakładu, jako nakładu na majątek osobisty albo jako wierzytelności przeciwko osobie trzeciej. Nakłady nie podlegały zatem ani uwzględnieniu jako składnik majątku wspólnego (wierzytelność małżonków wobec osoby trzeciej), ani jako nakład z ich majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni.

Co do pawilonów handlowych, nie są one trwale związane z gruntem, a zatem stanowią ruchomość. Wartość ich była ostatecznie niesporna (strony zgodnie przyjęły wartości podane przez biegłego). Niesporne było też to, że uczestnik cały czas prowadzi działalność w lokalu przy R. 15g. Skoro - w sytuacji gdy nie jest możliwy podział fizyczny - drugim w kolejności sposobem podziału jest przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, w ocenie Sądu uzasadnione było przyznanie jednego z lokali (R. 15g) uczestnikowi, skoro prowadzi tam działalność, zaś udziału w drugim lokalu wnioskodawczyni. Jakkolwiek to uczestnik zajmował się wszystkimi kwestiami związanymi z tym lokalem przez wiele lat, nie jest to argument, który uzasadniałby odstąpienie od przyznania udziału w tym lokalu wnioskodawczyni, gdyż spowodowałoby nierównowagę między stronami w zakresie uzyskania z majątku wspólnego składników w takiej samej proporcji. Uczestnik winien spłacić wnioskodawczynię z kwoty 19300 zł ( (...)), zaś wnioskodawczyni uczestnika z kwoty 7925 zł ( (...)). Zatem ostatecznie w ramach rozliczeń wartości tych lokali, uczestnik winien spłacić wnioskodawczynię kwotą 11375 zł.

Pozostając przy lokalach położonych przy ul. (...), należy odnieść się do żądania wnioskodawczyni rozliczenia przez uczestnika z pobranych pożytków. Jak już we wstępie wskazano, każdy współwłaściciel ma prawo do pożytków stosownie do udziałów. Co do R. 15g każde z byłych małżonków winno więc otrzymać po ½ całych pożytków, a z lokalu przy R. 15j po ¼ całych pożytków. Uczestnik nie zaprzeczał, że nie rozliczał się w ogóle z pożytków z lokalu (...)g, winien zatem rozliczyć się z ½ całych pożytków. Co do R. 15j podnosił, że czasem (przez pewne okresy) przy braku pożytków (dochodu) za te okresy ponosił wydatki, stąd przez następne okresy, kiedy już taki dochód był, przekazywał wnioskodawczyni niższe kwoty, niż ¼ całych pożytków. Uczestnik tego jednak nie udowodnił, tzn. nie wykazał, aby w okresach, w jakich w ogóle nie przekazywał żadnych kwot albo przekazywał niższe, ponosił wydatki o tyle (odpowiednio) obniżające dochód. Wysokość pożytków wyliczał biegły (za okres dalszy, niż ten za jaki opiniował biegły, Sąd oparł się na stawkach z okresu jak w opinii, gdyż nie zostały złożone żadne dokumenty ani zaproponowane inne dowody, które umożliwiałyby przyjęcie innych stawek). Tak wyliczone kwoty podlegały następnie obniżeniu o kwoty, jakie uczestnik zapłacił wnioskodawczyni, nadto w takim zakresie, w jakim to udowodnił dowodami zapłaty. Co do opinii biegłego należy wskazać, że pełnomocnik wnioskodawczyni wniosła na pewnym etapie postępowania- tzn. już po sporządzeniu opinii przez biegłego księgowego (na których to opiniach Sąd się ostatecznie oparł) - o wycenę pożytków przez biegłego z zakresu czynszów, następnie wniosek ten jednak cofnęła i wniosła o uzupełnienie opinii przez tego samego biegłego (tj. biegłego z zakresu księgowości, który sporządzał wcześniejsze opinie). Wniosek ten oddalono, gdyż pełnomocnik uczestnika podniósł, że stawki, w oparciu o jakie były sporządzane opinie przez biegłego księgowego nie uległy zmianie (nie zostało to twierdzenie zaprzeczone przez pełnomocnika wnioskodawczyni na rozprawie ani później- k. 846), a nadto jak wskazano nie złożono żadnych dowodów, że stawki te były inne. Należy zwrócić uwagę, że przy sporządzaniu opinii, biegły z zakresu księgowości napotykał na przeszkody w zdobyciu dokumentów celem wyliczenia stawek pożytków (możliwego do uzyskania czynszu), gdyż tylko jeden z podmiotów najmujących lokal te dokumenty udostępniły; pozostałe nie przedstawiły takich dokumentów. Spowodowało to, iż sporządzenie opinii było bardzo długotrwałe i w efekcie biegły opierał się przy ustalaniu stawek jedynie fakturami wystawionymi temu najemcy i pojedynczymi fakturami cukierni (...). Biegły nie był w stanie ustalić innych parametrów, w oparciu o które mógłby wycenić pożytki. Należy podkreślić, że przy takich problemach z uzyskaniem materiału stanowiącego podstawę opinii, przy braku miarodajnych, wiarygodnych dowodów, jakie zostałyby złożone po tych opiniach, a które pozwalałyby zmienić wnioski opinii za okres dalszy, niż opiniowany, niecelowe było dopuszczanie biegłego celem ustalenia pożytków za ten dalszy okres. Biegły sporządził łącznie kilka opinii, były to opinie pisemne ale i ustne, biegły starał się opinie uzupełniać. Łączny okres ich sporządzania trwał wiele miesięcy. Jednocześnie biegły określił stawki w sposób logiczny, Biegły za okres od lutego 2004 roku do września 2005 roku przyjął- i to prawidłowo za R. 15j- stawkę czynszu w wysokości 300 zł za udział ¼ (bo za ten okres były faktury 300 zł za udział ¼), zaś za pozostały okres 250 zł za ¼. Na zasadzie analogii obliczył czynsz za lokal (...)g, gdyż nie miał innego materiału. Co do lokalu R. 15g (udział wnioskodawczyni ½), jak wskazano uczestnik w ogóle się z niego nie rozliczał. Żądanie zostało ostatecznie zgłoszone do marca 2018 roku. Za okres objęty opinią (tj. do czerwca 2013 roku) według opinii to 63600 zł. Za dalszy okres od lipca 2013 roku do marca 2018 roku to kwota 28500 zł (57 mcy x 500 zł). Łącznie z lokalu R. 15g uczestnik winien zatem rozliczyć się z wnioskodawczynią z kwoty 92100 zł. Jeżeli chodzi o R. 15j (udział wnioskodawczyni ¼), za okres objęty opinią czynsz pożytki należne wnioskodawczyni to 16250 zł, a za okres dalszy od lipca 2013 roku do marca 2018 roku to 14250 zł (57 mcy x 250 zł). Łącznie z lokalu R. 15j uczestnik winien zatem rozliczyć się z wnioskodawczynią z kwoty 30500 zł. Jednak uczestnik zapłacił wnioskodawczyni z tego lokalu łącznie kwotę 11850 zł, zatem ostatecznie uczestnik winien z tego lokalu rozliczyć się kwotą 18650 zł. Łącznie z obu lokali uczestnik winien zatem rozliczyć się z wnioskodawczynią kwotą 110750 zł.

Co do żądania wnioskodawczyni ustalenia, że w skład majątku wspólnego wchodzi kwota wynikającej z remanentu firmy uczestnika, nie zostało udowodnione, aby składnik taki istniał w majątku wspólnym (wymagało to udowodnienia, skoro zostało to zakwestionowane przez uczestnika już w odpowiedzi na wniosek). Zatem Sąd nie ustalił takiego składnika w postanowieniu. Co do żądania uczestnika rozliczenia czynszu najmu za lokal przy ul. (...), podlegało ono oddaleniu, gdyż po pierwsze lokal nie stanowi własności uczestnika, ale (...) W., zatem nie może on żądać należności za korzystanie z lokalu (bezumownie). Jeżeli żądanie dotyczyło zwrotu poniesionych przez uczestnika kosztów lokalu (media), to uczestnik nie wykazał, jaka to była kwota i za jaki okres. Po trzecie wreszcie, takie żądanie nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu o podział majątku, gdyż jest to ew. żądanie podlegające rozliczeniu pomiędzy majątkami osobistymi, a nie wspólnymi i osobistym jednego z byłych małżonków.

Uczestnik udowodnił, że poniósł koszt podatku za pawilony przy ul (...) w łącznej kwocie 5076 zł, zatem wnioskodawczyni winna zwrócić mu połowę tej kwoty a więc 2538 zł. Co do żądania uczestnika rozliczenia należności za podatek od nieruchomości przy ul. (...) w kwocie 3240 zł (12 lat x 270 zł) oraz ubezpieczenie kredytu hipotecznego w kwocie 3000 zł (12 lat x 250 zł), podlegało ono uwzględnieniu, zatem wnioskodawczyni winna zapłacić uczestnikowi połowę sumy tych kwot, tj. 3120 zł. Są to wydatki konieczne, a więc podlegające zwrotowi na podstawie art. 226 zd. 3 kc. Jakkolwiek uczestnik nie złożył dowodów wpłat powyższych należności za cały dochodzony okres, a jedynie kilka z nich (k. 794 i nast.), to przy jednoczesnym braku twierdzeń wnioskodawczyni, że za jakiś okres (w ramach powyższego okresu) nie były w ogóle regulowane należności z tego tytułu albo że płaciła je wnioskodawczyni, należy przyjąć, że poniósł je uczestnik. Skoro nie doszło do podziału quoadusum nieruchomości, obowiązek zapłaty podatku obciąża oboje współwłaścicieli. Co do ubezpieczenia kredytu, jest on związany ze zobowiązaniem zaciągniętym przez oboje byłych małżonków.

Z kolei oddaleniu podlegało- w oparciu o przytoczony w poprzednim akapicie przepis- żądanie uczestnika rozliczenia wydatków na remont fundamentu i dachu domu oraz bojler (kwota 3638 zł). Po pierwsze nie zostało wykazane przez uczestnika, że są to nakłady konieczne- a konieczność ich dokonania została zakwestionowana przez wnioskodawczynię. Po drugie, niezależnie od tego, czy była to czynność zwykłego zarządu, czy przekraczająca zwykły zarząd konieczna była zgoda wnioskodawczyni, jako drugiego współwłaściciela (art. 201 i 199 kc). Wnioskodawczyni zaprzeczyła, aby wyrażała zgodę na takie prace.

Niezasadne było również żądanie uczestnika rozliczenia kosztów ogrzania domu na nieruchomości przy ul. (...). Zostało ono zakwestionowane przez wnioskodawczynię. Uczestnik w drodze opinii jedynie wykazał, jaki jest hipotetyczny koszt ogrzania domu. Nie wykazał jednak, aby poniósł taki koszt jak w opinii. Co więcej złożone przez niego dokumenty na okoliczność poniesionych przez niego kosztów ogrzewania nie uzasadniają żądania, skoro są wystawione na firmę uczestnika, a nie na uczestnika jako osobę fizyczną, co rodzi zasadnicze wątpliwości co do przeznaczenia materiałów opałowych do ogrzania domu. Podniosła to wnioskodawczyni, która nadto zarzuciła, że możliwe jest, iż uczestnik rozliczył te koszty w ramach kosztów prowadzonej działalności, co dodatkowo wyklucza możliwość przyjęcia rachunków jako uzasadniających żądanie uczestnika.

Oddaleniu podlegało żądanie wnioskodawczyni zasądzenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy przez uczestnika z wyłączeniem wnioskodawczyni. Jak się przyjmuje, współwłaściciel może dochodzić od innego współwłaściciela takiego wynagrodzenia (w oparciu o art. 224§2 lub 225 kc), jeżeli ten drugi korzysta z rzeczy z naruszeniem art. 206 kc, w sposób wykluczający współposiadanie. W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wykazała, aby- przez okres objęty żądaniem- uczestnik w powyższy sposób korzystał z nieruchomości. Miała zaś taki obowiązek, skoro uczestnik zaprzeczył takiemu twierdzeniu. Jeżeli chodzi o dowody, to wnioskodawczyni zaoferowała wyłącznie własne zeznania, a nadto złożone zostały dokumenty z akt sprawy o przywrócenie posiadania, ale lokalu położonego przy ul. (...), a nie przedmiotowej nieruchomości (koperta k. 691). Załączone do akt wyroki sądów I i II instancji dotyczą przywrócenia posiadania lokalu przy ul. (...). W ramach przesłuchania stron Sąd ustalił, że w sprawie o przywrócenie posiadania nieruchomości przy ul. (...) z powództwa wnioskodawczyni nie zapadło orzeczenie merytoryczne, lecz postępowanie zostało umorzone z uwagi na cofnięcie pozwu, gdyż byli małżonkowie się porozumieli w ten sposób, że uczestnik udostępnił wnioskodawczyni lokal przy ul. (...). Brak jest zatem możliwości oparcia twierdzenia o wykluczeniu wnioskodawczyni przez uczestnika z posiadania nieruchomości przy ul. (...) na orzeczeniu sądowym. Nie złożono żadnych dokumentów z akt sprawy o naruszenie posiadania nieruchomości przy ul. (...) na uzasadnienie trafności omawianego żądania. Nie sposób także wnioskować o zasadności żądania z faktu porozumienia się przez strony w sprawie o przywrócenie posiadania, ani z faktu, że w innej sprawie, toczącej się kilka lat później, w wyniku wyroku sądu II instancji wnioskodawczyni przywrócono posiadanie lokalu przy ul. (...). Ponadto, zeznania złożone przez byłych małżonków na rozprawie 28 marca 2018 roku prezentują dokładnie odmienny przebieg zdarzeń, uczestnik zeznał, że wnioskodawczyni sama opuściła nieruchomość zabierając część rzeczy i dopiero po tej sytuacji wymienił jeden zamek, z kolei wnioskodawczyni wskazała, że została do tego zmuszona zachowaniem uczestnika, który m.in. wymienił zamek. Brak jest innych dowodów, aby twierdzone przez wnioskodawczynię okoliczności miały miejsce, a to na niej spoczywał ciężar udowodnienia. Co więcej, jak zasygnalizowane wnioskodawczyni powinna wykazać, że w okresie objętym żądaniem miała miejsce taka sytuacja, że uczestnik pozbawił ją posiadania. Nie wykazała tego, skupiając się wyłącznie na momencie opuszczenia nieruchomości, co miało miejsce w 2005 roku, a żądanie zostało zgłoszone za okres do zamknięcia rozprawy (wg stanowiska wyrażonego przez pełn. wnioskodawczyni, zapis w piśmie procesowym o żądaniu za okres „do chwili obecnej” połączony z poparciem żądania na rozprawie, oznacza objęcie żądaniem okresu do chwili jego poparcia na rozprawie włącznie, zatem należało przyjąć, że żądanie z tego tytułu zgłoszone w piśmie z 11 maja 2016 roku, w którym zakreślono okres żądania sformułowaniem „do chwili obecnej”, zgodnie z wolą wyrażoną na rozprawie 28 marca 2018 roku obejmuje okres do marca 2018 roku).

Zdaniem Sądu Rejonowego uczestnik winien zapłacić wnioskodawczyni tytułem spłaty i wzajemnych rozliczeń kwotę łączną 265.160,50 zł ( (...),50+ (...)+ (...)+ (...)+ (...)). Wnioskodawczyni uczestnikowi z kolei kwotę 148.358 zł ( (...)+ (...)+ 3120). Ostatecznie uczestnik winien zapłacić wnioskodawczyni kwotę 116.802,50 zł (265.160,50 - 148.358). Sąd ustalił termin zapłaty tej kwoty na 3 miesiące od uprawomocnienia się postanowienia mając na uwadze interesy uczestnika jako zobowiązanego do zapłaty, a wnioskodawczynię jako uprawnioną, a także okoliczność, że z jednej strony uczestnik winien liczyć się ze spłatą od wielu lat (czas trwania postępowania), jednak uwzględniając przy tym okoliczności w postaci jego sytuacji materialnej a także szereg zgłoszonych wzajemnie roszczeń, co uniemożliwiało pewne ustalenie przez uczestnika, czy i w jakiej kwocie ostatecznie będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz wnioskodawczyni.

Jeżeli chodzi o koszty postępowania, Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. Na koszty wnioskodawczyni złożyły się opłata od wniosku 1.000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika i opłata od pełnomocnictwa, zaś na koszty uczestnika postępowania wynagrodzenie pełnomocnika. Jakkolwiek- co do zasady- w postępowaniu o podział majątku wnioskodawca i uczestnik postępowania są tak samo zainteresowani podziałem majątku i mają wspólny interes w postaci wyjścia ze współwłasności, o tyle przebieg postępowania, stanowiska i postawy wnioskodawcy i uczestnika postępowania mogą przemawiać za odejściem od zasady z art. 520 § 1 k.p.c. i stosunkowe rozdzielenie kosztów w oparciu o przytoczony § 2 art. 520 k.p.c. Tak w ocenie Sądu jest w tej sprawie. Sąd uznał, że wnioskodawczyni i uczestnik winni pozostać przy kosztach pełnomocników, natomiast uczestnik postępowania winien zwrócić wnioskodawczyni połowę opłaty od wniosku, aby wyrównać koszty między nimi.

Sąd Rejonowy zwrócił uczestnikowi postępowania niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 1000 zł na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Jeżeli chodzi o koszty sądowe, Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 83 w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 2 k.p.c. Koszty wyłożone tymczasowo przez Skarb Państwa na wydatki biegłych były bardzo wysokie i wyniosły 17.135,38 zł. Mimo możliwości porozumienia się przez ponad 10 lat postępowania i uniknięcia generowania dalszych kosztów, wnioskodawczyni i uczestnik postępowania tego nie uczynili, co więcej brnąc od pewnego etapu postępowania w spór poprzez występowanie wzajemnie z kolejnymi roszczeniami nie ukrywając, że czynią to niejako tytułem „odwetu” za to, że druga strona występuje z określonym żądaniem (albo nadal popiera uprzednio zgłoszone). Doprowadziło to do konieczności dopuszczania kolejnych biegłych (sąd w sprawie działowej ma obowiązek ustalania stanu i wartości majątku oraz nakładów majątku wspólnego), co nadto powodowało przeterminowanie (także kolejnych) opinii biegłych ds. wyceny nieruchomości. W ocenie Sądu, w takiej sytuacji, mimo sytuacji materialnej wnioskodawcy i uczestnika nie było podstaw do nieobciążania ich nawet w części kosztami wyłożonymi przez Skarb Państwa, gdyż dla zastosowania art. 102 w zw. z 13§2 kpc oprócz sytuacji materialnej konieczne jest wystąpienia innych okoliczności (związanych z postępowaniem lub leżących poza nim). Sytuacja, w której strony brną w spór generując przez to często bardzo znaczne koszty a następnie po ich powstaniu wnoszą o ich nieobciążanie z uwagi na sytuacje materialną nie powinna skutkować dobrodziejstwem, jakie daje art. 102 kpc. Trzeba pamiętać, że tymczasowo wyłożone wydatki są finansowane ze Skarbu Państwa i winny być temu podmiotowi zwrócone przez osoby, które toczą ze sobą postępowanie i nie starają się do ich ograniczenia. Na koszty sądowe złożył się następujące wydatki na biegłych (zł): (...),10 (k. 244), (...),90 (k. 310), 96,18 (k. 337), 457,56 (k. 358), (...),71 (k. 455), 95,91 (k. 556), (...),26 (k. 588), 447,58 (k. 650), (...),84 (k. 719), (...),21 (k. 889), 2394,29 zł (k. 974) i (...),84 (k. 1049).

Apelację od powyższego postanowienia złożyła wnioskodawczyni zaskarżając punkt I.1, III, IV postanowienia. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu skarżąca zarzuciła naruszenie:

1) przepisów postępowania:

- art. 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez niepełną ocenę materiału dowodowego i pominięcie przy ustalaniu stanu nieruchomości przy ul. (...) w Ł., dopuszczonych na tę okoliczność (postanowienie Sądu z 25.11.2011 roku) zeznań świadków - A. G. oraz J. K., co miało istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem doprowadziło do przyjęcia, iż nieruchomość przy ul. (...) w Ł. posiada wartość 367 067 zł, podczas gdy przyjmując stan nieruchomości opisywany przez w/w osoby, powinna mieć ona wartość 381 293 zł;

- art. 618 § 3 w zw. z art. 688 i art. 567 § 3 k.p.c. poprzez odjęcie od wartości nieruchomości przy ul. (...), kwoty kapitału kredytu hipotecznego pozostałego do spłaty i przyjęcie do dalszych rozliczeń tak obliczonej wartości „czystej” nieruchomości, podczas gdy sąd w postępowaniu o dział majątku wspólnego nie może dokonywać podziału długów, a jedynie aktywów majątkowych, sam fakt obciążenia nieruchomości zabezpieczeniem w postaci hipoteki nie wpływa na zmniejszenie wartości nieruchomości, wreszcie pomimo podziału, wnioskodawczym nadal będzie solidarnie zobowiązana do zapłaty zobowiązań kredytowych na rzecz banku (vide postanowienie SN z 26.01.2017 r. I CSK 54/17);

- 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez niepełną ocenę materiału dowodowego i pominięcie przy ustaleniach dotyczących nakładu wnioskodawczym na majątek wspólny w postaci jej wynagrodzenia przeznaczanego na poczet spłaty wspólnie zaciągniętych zobowiązań zeznań świadka A. G., która potwierdziła, że takie ustalenia miały miejsce, zaś wnioskodawczym nie otrzymała z tego tytułu żadnego wynagrodzenia;

- 233 § 1 k.p.c., art. 229 k.p.c. art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez wybiórczą ocenę materiału dowodowego i przyjęcie, że wnioskodawczyni nie udowodniła, jakoby została bezprawnie pozbawiona posiadania nieruchomości przy ul. (...) w Ł. przez uczestnika, podczas gdy okoliczność wszczęcia postępowania o przywrócenie posiadania w/w nieruchomości została przyznana przez uczestnika i nie budziła wątpliwości; przyznana przez uczestnika została również okoliczność, iż w wyniku tej sprawy udostępnił on do zamieszkania lokal przy ul. (...) w Ł., zaś z akt sprawy o przywrócenie posiadania przy ul. (...) wynika, iż uczestnik bezprawnie pozbawił posiadania wnioskodawczynię;

- art. 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez oparcie się w zakresie ustaleń faktycznych o zeznania uczestnika złożone w toku sprawy, bez dokonania jakiejkolwiek ich oceny, w szczególności w kontekście oczywistej ich sprzeczności z dokumentami (wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi nakazującym przywrócenie posiadania, zdjęciami dokumentującymi stan nieruchomości przy ul. (...) wskazującymi na stałe zamieszkiwanie na niej) oraz zasadami doświadczenia życiowego (nieprzebywanie w domu przy ul. (...) z ówczesną partnerką i jej dzieckiem);

2) przepisów prawa materialnego:

- art. 206 k.c. w zw. z art. 224 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie i oddalenie wniosku o zasądzenie od uczestnika wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, podczas gdy uczestnik swoim zachowaniem wytworzył sytuację, w której wspólne zamieszkiwanie na nieruchomości przez strony nie było możliwe i zmusiło wnioskodawczynię do znalezienia innego miejsca pobytu dla siebie i swoich dzieci;

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez: w punkcie 1.1. poprzez podwyższenie wskazanej tam wartości nieruchomości z kwoty 233 171 złotych do kwoty 381 293 złotych; w punkcie III poprzez podwyższenie zasądzonej od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłaty z kwoty 116 802,50 zł do kwoty 343 923,50 złotych oraz uchylenie punktu IV w całości;

Apelację od powyższego postanowienia wniósł również uczestnik D. W., zaskarżając orzeczenie w zakresie pkt. 2, 3, 5. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

1) przepisów postępowania:

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez dowolną, w miejsce swobodnej oceny materiału dowodowego, w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, polegającą na niesłusznym uznaniu przez Sąd I instancji, iż poczynione przez uczestnika wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny stron związane z utrzymaniem nieruchomości w postaci prac budowlanych, remontu fundamentu, dachu domu, zakupu bojlera nie stanowią nakładów koniecznych, które co do zasady powinny podlegać rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku, poprzez dowolną, w miejsce swobodnej oceny materiału dowodowego, wbrew doświadczeniu życiowemu wobec bezzasadnego oddalenia żądania uczestnika w zakresie rozliczenia kosztów ogrzewania domu poczynionych na majątek wspólny, nieruchomość położoną w Ł. przy ul. (...), pomimo udowodnienia przez uczestnika poniesionych w tym zakresie kosztów przy pomocy dowodu z opinii biegłego oraz dowodów z dokumentów, poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji przy dokonywaniu rozliczeń pomiędzy stronami przyszłych odsetek od kredytu hipotecznego, którymi obciążony został jedynie uczestnik postępowania, błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia polegający na nieprawidłowym wyliczeniu przez Sąd I instancji kwoty, jaką wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi tytułem dokonywanych przez niego spłat kredytu wobec przyjęcia, iż M. W. winna zwrócić D. W. kwotę 142700 zł, w sytuacji gdy różnica sum spłaconych przez uczestnika rat od lutego 2004 r. do marca 2016 r. - 285400 zł oraz od marca 2016 roku do marca 2018 roku - 40000 zł wynosi 325.400 zł, a zatem wnioskodawczym powinna zwrócić uczestnikowi kwotę 162.700 zł,

2) przepisów prawa materialnego:

- art. 207 k.c. w zw. z art. 45 § 1 k. r. o. poprzez jego bezzasadne zastosowanie i uwzględnienie żądania wnioskodawczyni w zakresie rozliczenia czynszu za pawilon przy ul. (...) g w Ł. w wysokości 92.100 zł w sytuacji, gdy uczestnik postępowania nie czerpał żadnych dochodów z czynszu za ww. pawilon, a jedynie prowadził w nim działalność gospodarczą, stanowiącą de facto jedyne źródło dochodu, a tym samym utrzymania stron, a które to dochody zostały w całości zużyte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, w tym dwojga małoletnich dzieci stron, poprzez dokonanie błędnej wykładni przepisu art. 207 k.c., który nie obejmuje swoją hipotezą korzyści osiąganych przez współwłaściciela z tytułu korzystania z pawilonu handlowego, korzyści te bowiem nie polegają na czerpaniu pożytków lub innych przychodów, lecz na zaoszczędzeniu wydatków,

- art. 207 k.c. w zw. z art. 45 § 1 i 2 k. r. o. poprzez ich niezastosowanie i nierozliczenie przez Sąd I instancji wydatków, jakie poczynił uczestnik D. W. z majątku osobistego na majątek wspólny stron związany z utrzymaniem nieruchomości w postaci prac budowlanych, remontu fundamentu, dachu domu, zakupu bojlera oraz kosztów ogrzewania domu poczynionych na majątek wspólny - nieruchomość położoną w Ł. przy ul. (...),

- art. 226 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie przez Sąd I instancji żądania uczestnika rozliczenia nakładów koniecznych poniesionych na nieruchomość położoną przy ul. (...) w Ł. w postaci remontu fundamentu, dachu domu oraz bojlera o wartości 3638 zł.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez dokonanie podziału majątku wspólnego w ten sposób, że przyznać wnioskodawczyni składniki opisane w punktach I 2), 3), uczestnikowi postępowania składniki opisane w punktach: I 1), 4)- 41), zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania tytułem spłaty i wzajemnych rozliczeń kwoty 2.065,50 zł płatne w terminie 30 dni, od dnia uprawomocnienia się postanowienia, uwzględnienie żądania uczestnika postępowania z tytułu nakładów z majątku osobistego uczestnika w postaci prac budowlanych, remontu fundamentu i dachu domu, bojlera oraz kosztów ogrzewania poczynionych na majątek wspólny - nieruchomość położoną w Ł. przy ul. (...) ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni uczestnik wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację uczestnika wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestnika postępowania, zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje są niezasadne.

Sąd I instancji w niniejszej sprawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy podziela, przyjmując za własne, oraz dokonał prawidłowej, oceny dowodów, w oparciu o którą wyprowadził trafne wnioski jurydyczne.

W doktrynie i judykaturze panuje zgoda co do tego, że z uwagi na przyznaną sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie wtedy, gdy podstawą rozstrzygnięcia uczyniono rozumowanie sprzeczne z zasadami logiki bądź wskazaniami doświadczenia życiowego. Dlatego w sytuacji, gdy na podstawie zgromadzonych dowodów możliwe jest wyprowadzenie konkurencyjnych wniosków co do przebiegu badanych zdarzeń, dla podważenia stanowiska orzekającego sądu nie wystarcza twierdzenie skarżącego o wadliwości poczynionych ustaleń odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie jakich to konkretnie uchybień w ocenie dowodów dopuścił się orzekający sąd naruszając w ten sposób opisane wyżej kryteria, wiążące w ramach swobodnej oceny dowodów (tak np. K. F. - G. w: Kodeks postępowania cywilnego , pod red. A. Z., W. 2006, tom I, s. 794, 795, por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008r., I ACa 205/08, L., w którym stwierdzono: „Fakt, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego, nie oznacza naruszenia art. 233 § 1 KPC. Ocena dowodów należy bowiem do sądu orzekającego i nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez sąd, nie dochodzi do naruszenia art. 233 § 1 KPC”; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005r., III CK 314/05, Orzecznictwo w Sprawach (...)/, w którego tezie stwierdzono, że: „Do naruszenia przepisu art. 233 § 1 KPC mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów”.

Odnosząc powyższe do stanowiska skarżących uznać trzeba, iż nie sprostali oni opisanym wymogom formułowania analizowanego zarzutu, a ich stanowisko jest wyrazem polemiki z dokonaną przez Sąd Rejonowy nawet nie oceną dowodów a oceną prawną i nie uwzględnieniem ich żądań w zakresie poczynionych nakładów na majątek wspólny.

Jeżeli zaś chodzi o apelację wnioskodawczyni to wbrew jej twierdzeniom Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wartość nieruchomości przy ulicy (...) w Ł., opierając się na zeznaniach uczestnika, które były wiarygodne w tym zakresie i nie budziły żadnych wątpliwości Sądu oraz oparł się dowodzie z opinii biegłego z zakresu szacunku nieruchomości. Sądowi Rejonowemu przysługuje swoboda w ocenie zgromadzonego materiału dowodowego. Zeznania przywołanych w apelacji przez wnioskodawczynię świadków były lakoniczne i mało precyzyjne co do stanu nieruchomości i jej wykończenia .

Słusznie również Sąd Rejonowy nie uznał za udowodnione, twierdzeń wnioskodawczyni, że kwoty jej wynagrodzenia za pracę u uczestnika miały być i zostały przekazane na spłatę rat kredytu. Powołani na tę okoliczność świadkowie J. K. i A. G. zeznali, że ostatecznie nie wiedzą czy faktycznie należności z wynagrodzenia za pracę były rozliczane na poczet kredytu. Świadek J. K. (1) zeznała, że jej się wydaje, że wynagrodzenie wnioskodawczyni było przeznaczane na spłatę kredytu a świadek A. G. (1) zeznała, że nie wie czy to było rozliczane. Jednocześnie na rozprawie w dniu 28 marca 2018 roku wnioskodawczyni nie kwestionowała, że kredyt jest spłacany przez cały czas wyłącznie przez uczestnika w pełnych wysokościach rat.

Prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił, że wnioskodawczyni nie udowodniła aby uczestnik korzystał z nieruchomości przy ul. (...) z wyłączeniem wnioskodawczyni. Postępowanie sądowe, na które skarżąca powołuje się w apelacji dotyczyło przywrócenia posiadania nieruchomości przy ul. (...) a nie przy ul. (...). Natomiast w sprawie o przywrócenie posiadania nieruchomości przy ul. (...) postępowanie zostało umorzone z uwagi na cofnięcie pozwu przez uczestniczkę. Zdaniem Sądu Okręgowego fakt stałego zamieszkiwania przez uczestnika przy ul. (...), wbrew twierdzeniom skarżącej, nie świadczy o korzystaniu z nieruchomości z wyłączeniem wnioskodawczyni. Wskazuje jedynie, że uczestnik realizował przysługujące mu prawo do nieruchomości. Wnioskodawczyni nie wskazała, że uczestnik pozbawił ją prawa współposiadania opisanej nieruchomości. Okoliczność, że małżonkowie na tle sprawy o przywrócenie posiadania lokalu przy ul. (...) porozumieli się co do posiadania nieruchomości przy ul. (...) wskazuje na to, że małżonkowie jako współwłaściciele realizowali swoje prawa co do tej nieruchomości.

Z charakteru współwłasności wynika uprawnienie do współposiadania w zakresie nie wyłączającym pozostałych współwłaścicieli (art. 206 k.c.). Uprawnienie to wynika z prawa współwłasności, jako prawa własności przysługującego niepodzielnie kilku osobom (art. 195 k.c.). Prawo to cechuje jedność przedmiotu własności, wielość podmiotów i niepodzielność samego prawa. Niepodzielność prawa wyraża się w tym, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy. Posiadanie rzeczy przez współwłaściciela jest zatem posiadaniem właścicielskim i samoistnym, stanowi bowiem realizację jego niepodzielnego prawa do rzeczy. Oznacza to, że z faktu posiadania rzeczy przez współwłaściciela wynika jedynie, iż korzysta on z tej rzeczy zgodnie z przysługującym mu prawem. Niewykonywanie prawa posiadania przez innego współwłaściciela nie uprawnia do wniosku, że współwłaściciel posiadający przejął rzecz w samoistne posiadanie w zakresie jego uprawnień. (postanowienie SN z dnia 6 listopada 2015 r, II CSK 774/14, Lex).

Z uwagi na to, że wnioskodawczyni nie udowodniła faktu, że uczestnik korzystał z nieruchomości przy ul. (...) z wyłączeniem wnioskodawczyni Sąd Rejonowy prawidłowo nie zastosował art. 206 k.c. w zw. z art. 224 § 1 k.c. i oddalił wniosek o zasądzenie od uczestnika wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Ponadto wnioskodawczyni nie udowodniła, że uczestnik czerpał dochody z wynajmu tejże nieruchomości i się nimi nie podzielił z wnioskodawczynią. Również wnioskodawczyni nie udowodniła, że na skutek pozbawienia jej przez uczestnika możliwości korzystania z tejże nieruchomości zmuszona była ponieść koszty wynajmu lokalu dla siebie i dzieci. Dlatego też prawidłowe jest rozstrzygniecie Sądu Rejonowego o oddaleniu wniosku wnioskodawczyni o zasądzenie od uczestnika wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przy ul. (...).

Niezasadny jest podniesiony przez wnioskodawczynię zarzut naruszenia art. 618 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. i art. 567 § 3 k.p.c. Wbrew twierdzeniom skarżącej Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął do rozliczenia w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków wartość nieruchomości przy ul. (...) niższą o tę część kredytu, która nie została jeszcze spłacona. Metoda ta jest zgodna z wypracowana linią orzeczniczą wedle, której w sprawach działowych sąd - przydzielając jednemu z uczestników nieruchomość obciążoną hipoteką - powinien określić wartość tej nieruchomości z uwzględnieniem obciążenia hipotecznego (Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 kwietnia 2011 r. I CSK 661/10, L.). Dzięki oszacowaniu wartości „czystej” nieruchomości Sąd nie dokonał podziału długu obciążającego nieruchomość, bowiem odjął go od wartości nieruchomości nieobciążonej. Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie przyjmuje się, że przy określaniu wartości nieruchomości w celu ustalenia spłat należy uwzględnić jej realną wartość rynkową (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.02.1998 r., I CKN 489/97).Należy podnieść, że na skutek przyjęcia wartości „czystej „nieruchomości już przy podziale majątku wspólnego doszło do rozliczenia między małżonkami obowiązków związanych ze spłatą zadłużenia związanego z nieruchomością. Skutkiem przyjętej formuły rozliczeń jest to, że spłata długów uwzględnionych przy ustalaniu wartości nieruchomości poprzez umniejszenie jej wartości, dokonana z osobistego majątku przez stronę, której dany składnik przypadł w wyniku podziału, nie rodzi roszczenia wobec drugiej strony, mimo że dług obciążał oboje małżonków. Czym innym jest bowiem odpowiedzialność osobista małżonków wobec wierzyciela, na którą podział majątku nie ma wpływu, czym innym natomiast zasady rozliczenia między nimi wydatków z majątku osobistego jednego z małżonków z tytułu spłaty wspólnego długu. Jeżeli, ze względu na istnienie odpowiedzialności rzeczowej, dług „ciąży” na rzeczy i obniża jej wartość, jego spłata przez stronę, która w wyniku podziału majątku otrzymała obciążoną rzecz oszacowaną z uwzględnieniem tego długu, stanowi realizację zasady, że obowiązany do spłaty jest ten, któremu rzecz ta została przyznana. Za jego trafnością przemawia przede wszystkim wzgląd na istotę hipoteki, jako ograniczonego prawa rzeczowego, związanego z oznaczoną wierzytelnością i służącego do jej zabezpieczenia. Ustanowienie hipoteki rodzi odpowiedzialność rzeczową, polegającą na tym, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia w wysokości jego wartości. Owszem wnioskodawczyni nadal pozostaje dłużnikiem osobistym względem banku jednakże uczestnik odpowiada za dług hipoteczny osobiście i rzeczowo.

Jeżeli chodzi apelację uczestnika to zarzut naruszenia przez Sąd I Instancji art. 233§1 k.p.c. jest niezasadny, bowiem Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie poniesionych przez uczestnika wydatków na nieruchomość stron w postaci prac budowlanych, remontu fundamentu, dachu domu, zakupu bojlera, kosztów ogrzewania domu i pomimo podniesienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. uczestnik ustaleń tych nie kwestionował. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Rejonowy również dokonał ustaleń w zakresie odsetek od zaciągniętego kredytu hipotecznego.

Sformułowane w tym zakresie zarzuty apelacji uczestnika odnosiły się do oceny prawnej dokonanej przez Sąd Rejonowy nie zaś do ustaleń faktycznych. Również nie ustaleń faktycznych a oceny prawnej dotyczy zarzut nieprawidłowego wyliczenia kwoty, jaką wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi tytułem dokonywanych przez niego spłat kredytu. Sąd Okręgowy rozważania w tym zakresie przedstawi w dalszej części uzasadnienia.

Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji Sąd Rejonowy nie naruszył art. 207 k.c. w zw. z art. 45 § 1 i 2 k.r.o., art. 226 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie i oddalenie żądania uczestnika rozliczenia nakładów poniesionych przez niego na nieruchomość położoną przy ul. (...) w Ł. w postaci remontu fundamentu, dachu domu oraz bojlera, Nakłady te nie były nakładami koniecznymi, albowiem uczestnik nie udowodnił, że bez tych nakładów nieruchomość z istoty swej nie mogłaby służyć swemu przeznaczeniu. Nakłady te zaś służyły normalnemu korzystaniu z rzeczy a uczestnik nieruchomość tę zamieszkiwał. Ponadto nakłady te na skutek przyznania nieruchomości uczestnikowi pozostały przy nim. Jeżeli zaś chodzi o nakład uczestnika w postaci kosztów ogrzewania domu, to również prawidłowo Sąd ustalił, że uczestnik nie udowodnił rzeczywistych kosztów poniesionych na ogrzewanie. Rację ma Sąd I instancji, że opina biegłego wskazywała hipotetyczne koszty ogrzewania budynku, zaś załączone faktury na zakup opału nie były wystawione na uczestnika. Jednakże nie może ujść uwadze okoliczność, że to uczestnik korzystał z całej nieruchomości, mieszkał na niej z nową rodziną i w ten sposób zaspokajał swoje potrzeby mieszkaniowe, zaś ogrzewanie nieruchomości było mu niezbędne do zamieszkiwania. Uczestnik nie ponosił tylko kosztów ogrzewania nieruchomości w celu utrzymania substancji budynku ale w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych. Dlatego też Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że przy podziale majątku nie podlegają te nakłady rozliczeniu. Sąd Rejonowy zasadnie uwzględnił żądanie wnioskodawczyni do rozliczenia uczestnika z tytułu posiadania i korzystania wyłącznie przez niego z pawilonu przy ul. (...). Uczestnik nie udowodnił, że należności z tego tytułu przekazał wnioskodawczyni. Podstawą zaś rozliczeń wzajemnych roszczeń z tytułu posiadania rzeczy jest art. 618 § 1 k.p.c., odpowiednio stosowany poprzez art. 567 § 3 k.p.c w sprawie o podział majątku wspólnego. Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony orzecznictwie Sądu Najwyższego zgodnie z którym okoliczność, że właściciel rzeczy nie posiada ani nie realizuje w drodze roszczenia swojego uprawnienia do współposiadania rzeczy lub posiadania wyodrębnionej części rzeczy, nie stanowi przeszkody do domagania się przez tego współwłaściciela partycypowania w przychodach z rzeczy, jeżeli przynosi ona dochody (post. SN z 21.9.2006 r., I CSK 128/06, L.; wyr. SN z 21.2.2008 r., III CSK 274/07, L.; post. SN z 17.11.2011 r., IV CSK 93/11, L.). Artykuł zaś 207 Kc dotyczy rozliczeń między współwłaścicielami jedynie z niektórych tytułów, a mianowicie pożytków lub innych przychodów z rzeczy wspólnej oraz poniesionych na nią wydatków lub innych ciężarów. Nie może więc stanowić kompleksowej podstawy do dokonania wszelkich rozliczeń między współwłaścicielami z tytułu posiadania rzeczy i korzystania z niej (post. SN z 14.10.2011 r., III CSK 288/10, L.). Rozliczenie zaś stron z tytułu posiadania przez wnioskodawcę pawilonu handlowego położonego w Ł. przy ul (...) winno zostać dokonane w oparciu art. 206 w zw. z art. 224 § 2 lub art. 225 KC. Uczestnik zajmował na prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą cały lokal przy ul (...), czerpał z prowadzonej w tym lokalu działalności zyski, lokal przynosił dochody. Uczestnik nie rozliczył się z wnioskodawczynią z tego tytułu, że posiadał przedmiotowy lokal ponad swój udział. Sposób oszacowania wynagrodzenia za korzystanie z pawilonu w postaci możliwego do uzyskania na rynku czynszu z wynajmu pawilonu również nie budzi zastrzeżeń, bowiem patrząc na czynsz jaki strony uzyskiwały z tytułu najmu udziału w pawilonie handlowym położonym przy ul (...), należy stwierdzić, że czynsz oszacowany przez biegłego był możliwy do uzyskania na rynku, w przypadku gdyby wnioskodawczyni zechciała wynająć swój udział w przedmiotowym pawilonie. Twierdzenia zaś uczestnika, że otrzymane dochody z lokalu przeznaczał na alimenty dla dzieci nie ma żadnego wpływu na rozliczenia małżonków przy podziale majątku. Strony wtedy nie stanowiły rodziny. Również nie jest prawdą, że Sąd w rozliczeniach nie uwzględnił ciężarów jakie poniósł uczestnik z majątku osobistego na utrzymanie pawilonu położonego przy ul (...). Sąd I instancji ustalił w oparciu o zaprezentowane przez uczestnika dowody, że uczestnik poniósł koszt podatku za pawilony przy ul (...) w łącznej kwocie 5076 zł i w rozliczeniach pomiędzy małżonkami obciążył wnioskodawczynię połową tej kwoty. Tak więc w rozliczeniach pomiędzy małżonkami został uwzględniony koszt utrzymania tegoż pawilonu i kosztami tymi stosownie do swojego udziału została obciążona wnioskodawczyni.

Również niezasadna jest apelacja uczestnika w zakresie w jakim kwestionuje ona sposób podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie wnioskodawczyni udziału w pawilonie handlowym położonym przy ul. (...). Sąd dokonując podziału majątku dorobkowego nie naruszył art. 211-212 k.c. Wnioskodawczyni była bowiem zainteresowana otrzymaniem tego składnika majątkowego, Sąd zaś jeżeli jest to możliwe winien dążyć do podziału w taki sposób, aby ewentualne spłaty pomiędzy małżonkami były jak najmniejsze. Ponadto przy takim sposobie zniesienia współwłasności Sąd meriti wziął pod uwagę interesy obu stron, zarówno bowiem uczestnik jak i wnioskodawczyni otrzymali po składniku majątkowym, który przynosi dochody.

Wbrew zarzutom apelacji uczestnika postępowania prawidłowe są wyliczenia Sądu Rejonowego w zakresie rozliczenia spłaconych przez uczestnika rat kredytu. Suma rat spłaconych przez uczestnika od lutego 2004 roku do marca 2018 roku wynosiła 285.400 zł (w tym na luty 2016 roku wynosiła kwotę 245.400 zł). Uczestnik w apelacji nie wskazał jakich kwot za jaki okres Sąd nie uwzględnił. Ponadto należy podnieść, że uczestnik skoro zgłaszał wniosek o rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci rozliczenia spłaconych przez uczestnika rat kredytu to winien uczynić to w piśmie procesowym odpowiadającym treści pozwu, w którym wskazana byłaby kwota podlegająca odliczeniu. Jedynym zaś pismem procesowym złożonym na tę okoliczność jest pismo uczestnika znajdującego się na k. 779 akt. Zarówno w apelacji jak i na rozprawie pełnomocnik uczestnik nie wskazał za jakie okresy Sąd nie uwzględnił spłaconych rat z tytułu kredytu. Sąd Rejonowy przyjął przy wyliczeniach, że uczestnik złożył zestawienie spłat na luty 2016 roku włącznie oraz oświadczył, że dalsze raty wynoszą 1600 zł. Suma rat spłaconych przez uczestnika od lutego 2004 roku do marca 2018 roku to 285400 zł (na luty 2016 roku 245400 zł - rozliczenie k. 780) oraz od marca 2016 roku do marca 2018 roku 40000 zł (25 miesięcy po 16000 zł). Stąd wnioskodawczyni winna zwrócić uczestnikowi kwotę 142700 zł, którą Sąd uwzględnił w rozliczeniach.

Jeżeli zaś chodzi o zarzut nieuwzględnienia w rozliczeniach przyszłych odsetek od kredytu, to zarzut ten nie może odnieść zamierzonego skutku, bowiem odsetki te nie zostały spłacone a Sąd przy podziale majątku nie dokonuje podziału długów. Ponadto powstanie tych odsetek i ich wysokość jest zmienna i zależna od wielu czynników i nie sposób było dokonać chociażby ich wyliczenia.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił obie apelacje jako bezzasadne.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2. postanowienia na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. W realiach niniejszej sprawy, z uwagi na brak sprzeczności interesów uczestników oraz równy stopień ich zainteresowania wyrażający się w dążeniu do wyjścia ze wspólności majątkowej i uregulowania wzajemnych stosunków majątkowych, nie zachodziły bowiem podstawy do odstąpienia od podstawowej zasady rozliczenia kosztów postępowania nieprocesowego. Apelacje wnioskodawczyni i uczestnika były zrozumiałe ze względów życiowych, choć nie obroniły się w kontekście uregulowań prawnych dotyczących tego przypadku. Trudno zatem w tej sprawie mówić o sprzeczności interesów lub zawinieniu w rozumieniu § 2 lub § 3 art. 520 k.p.c.