Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie o sygn. akt I C 1449/15 oddalił powództwo przeciwegzekucyjne oparte na art. 791 § 3 k.p.c. wniesione przez D. K. przeciwko A. A. (1), K. P., Ł. P. oraz P. P..

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości. Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego powód zarzucił naruszenie:

- art. 791 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię,

- art. 233 k.p.c. przez dowolną, sprzeczną z doświadczeniem życiowym ocenę materiału dowodowego przez przyjęcie, że powód zamieszkiwał na stałe w przedmiotowym lokalu dopiero od 2006 r. i uznanie, że na tę okoliczność nieprzydatne są zeznania świadków posiadających wiedzę od 2000 r.,

- art. 328 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. przez zamieszczenie w uzasadnieniu rozważań w przedmiocie przyznania powodowi lokalu socjalnego, mimo że w świetle pozwu nie było to przedmiotem procesu,

- art. 15 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, przez jego pominięcie w sytuacji, gdy Sąd zamierzał podjąć rozważania w zakresie praw do lokalu socjalnego,

- art. 61 k.c. przez przyjęcie, iż stosunek użyczenia wygasł mimo braku ustaleń złożenia przez pozwanych w jakikolwiek sposób oświadczenia zawierającego wypowiedzenie tego stosunku,

- niewyjaśnienie okoliczności istoty sprawy, w szczególności sytuacji życiowej powoda, mimo iż Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku wypowiedział się w kwestii możliwości przyznania prawa do lokalu socjalnego.

W konkluzji apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany K. P. wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, jak również w następstwie bezbłędnie zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Powyższej oceny nie zmienia postawiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c., bowiem apelujący nie zdołał wykazać, że ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego została dokonana wbrew regułom wynikającym z tego przepisu. Należy w tym miejscu podkreślić, że tylko w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego, może mieć miejsce skuteczne kwestionowanie swobody oceny dowodów. Tego rodzaju uchybień nie sposób się dopatrzyć w stanowisku Sądu Rejonowego. Zdaniem Sądu Okręgowego, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Rejonowy wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym.

Przede wszystkim Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż powód zamieszkiwał na stałe w spornym lokalu od 2006 r. Sąd I instancji, ustalając stan faktyczny, słusznie pominął zeznania G. S., A. S. oraz A. A. (2), gdyż świadkowie ci nie posiadali wiedzy o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W szczególności zaś ich zeznania nie odnosiły się do okoliczności zamieszkiwania przez powoda na stałe w spornym lokalu przed 2006 r.

Podnieść także należy, iż powyższy zarzut skarżącego nie mógł się okazać skuteczny nie tylko ze względu na jego niezasadność, ale także dlatego, że nawet ewentualne ustalenie przez Sąd Rejonowy zbyt później daty, od jakiej powód w przedmiotowym lokalu zamieszkuje, nie mogło mieć wpływu na treść zapadłego wyroku – co w uzasadnieniu apelacji wskazuje sam skarżący. Istotnym z punktu widzenia wytoczonego powództwa przeciwegzekucyjnego jest bowiem jedynie fakt, iż powód zamieszkiwał w lokalu przed wszczęciem postępowania, w którym wydano tytuł egzekucyjny, w związku z czym nie znajduje do niego zastosowania przepis art. 791 § 1 k.p.c. Powyższe postępowanie wszczęte zostało zaś dnia 29 marca 2009 r.

Nie okazał się skutecznym także zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 328 k.p.c. oraz art. 321 k.p.c.

Rację ma skarżący, iż rozważania Sądu Rejonowego poczynione w uzasadnieniu wyroku, a dotyczące przysługiwania powodowi prawa do lokalu socjalnego stanowiły zbyteczną część uzasadnienia. Powód nie opierał bowiem swojego żądania na twierdzeniu, iż przysługuje mu prawo do lokalu socjalnego, a zatem uprawnienie powoda do lokalu socjalnego nie było przedmiotem procesu. Jednakże powyższe uchybienie nie miało wpływu na wynik sprawy, gdyż nie wpłynęło na treść zapadłego rozstrzygnięcia. W zaskarżonym wyroku Sąd nie orzekł o uprawnieniu lub braku uprawnienia powoda do lokalu socjalnego. Tym samym Sąd Rejonowy nie naruszył art. 321 k.p.c., nie wyrokował bowiem co do przedmiotu nieobjętego żądaniem pozwu. W powyższym kontekście rozważania Sądu Rejonowego odnoszące się do spełnienia przesłanek posiadania przez powoda uprawnienia do lokalu socjalnego uznać należy za bezprzedmiotowe. Przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1610) nie były przez Sąd Rejonowy zastosowane, zaś okoliczność, czy powód spełnia przewidziane powyższymi przepisami przesłanki pozostawała bez znaczenia dla treści zapadłego orzeczenia.

Zawarcie w uzasadnieniu wyroku powyższych rozważań prawnych nie narusza także art. 328 § 2 k.p.c. Uzasadnienie Sądu Rejonowego zawiera wszystkie wymagane powyższym przepisem elementy. Ponadto nie tylko poddaje się ono kontroli instancyjnej, ale jest uzasadnieniem, w którym Sąd w sposób jasny i prawidłowy wskazał fakty, które uznał za udowodnione, dowody, na których się oparł, i przyczyny, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnił podstawę prawną wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Powyższej oceny uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie zmienia fakt, iż Sąd Rejonowy zawarł w nim dodatkowe rozważania prawne nieistotne dla zapadłego rozstrzygnięcia.

Ze wskazanych wyżej względów Sąd Rejonowy nie naruszył także art. 15 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów poprzez jego pominięcie. Zgodnie z powyższym przepisem w sprawie o opróżnienie lokalu sąd z urzędu zawiadamia gminę właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu w celu umożliwienia jej wstąpienia do sprawy. Przedmiotowa sprawa nie była sprawą o opróżnienie lokalu, przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów nie znalazły w niej zastosowania, zaś Sąd nie orzekał o uprawnieniu powoda do lokalu socjalnego. Brak było zatem podstaw do zastosowania tego przepisu i zawiadomienia właściwej gminy o toczącym się postępowaniu. Z tych samych powodów nie doszło do niewyjaśnienia przez Sąd istoty sprawy poprzez nieustalenie przez Sąd sytuacji życiowej powoda w kontekście możliwości przyznania mu prawa do lokalu socjalnego. Powyższe uprawnienie nie stanowiło bowiem przedmiotu orzekania w toczącym się postępowaniu, zatem dotyczące go okoliczności faktyczne nie stanowiły faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Za chybiony uznać należy także postawiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 791 k.p.c. Powód błędnie wywodzi, iż tytuł wykonawczy będący podstawą toczącego się postępowania egzekucyjnego nie upoważniał do prowadzenia egzekucji przeciwko niemu.

W odniesieniu do powoda zastosowanie znajduje bowiem art. 791 § 2 k.p.c. Powyższy przepis stanowi, iż tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości, statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do prowadzenia egzekucji nie tylko przeciw dłużnikowi, lecz także przeciwko jego domownikom, krewnym i innym osobom reprezentującym jego prawa. Powód z całą pewnością mieści się w powyższym katalogu osób, będąc synem (tj. krewnym) dłużniczki, a zatem Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż należał do kręgu osób, przeciwko którym mogła być prowadzona egzekucja na podstawie art. 791 § 2 k.p.c.

Zdaniem skarżącego Sąd Rejonowy dokonał także błędnej wykładni art. 791 § 3 k.p.c., zgodnie z którym przepis art. 791 § 2 k.p.c. nie wyłącza praw określonych przepisami o ochronie lokatorów oraz praw, które są skuteczne wobec wierzyciela. Według powoda, o skuteczności powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 791 § 3 k.p.c. decyduje sytuacja prawna w momencie powstania tytułu wykonawczego, w którym to momencie stosunek użyczenia pomiędzy powodem a pozwanymi nie został jeszcze wypowiedziany.

Nie sposób zgodzić się z powyższą argumentacją. Przy rozstrzyganiu sprawy z powództwa przeciwegzekucyjnego wniesionego w trybie art. 791 § 3 k.p.c. zastosowanie znajduje, jak w każdym procesie cywilnym, art. 316 § 1 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Nie budzi wątpliwości, iż w chwili zamknięcia rozprawy przez Sąd Rejonowy, jak również w chwili wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego, powód nie posiadał już skutecznego wobec wierzycieli prawa do władania rzeczą. Stosunek użyczenia został bowiem wypowiedziany poprzez skierowanie przeciwko D. K. egzekucji o wydanie nieruchomości.

Bez znaczenia pozostaje fakt, iż D. K., w chwili powstania tytułu egzekucyjnego posiadał skuteczne względem wierzyciela prawo do władania rzeczą, bowiem ustawa nie przewiduje szczególnej regulacji nakazującej oceniać, przy rozpoznawaniu powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 791 § 3 k.p.c., stan rzeczy istniejący w chwili powstania tytułu egzekucyjnego. Proponowana przez skarżącego wykładnia powyższego przepisu byłaby sprzeczna nie tylko z treścią ustawy, ale też z celem powyższej regulacji. Art. 791 § 3 k.p.c. przewiduje bowiem ochronę osób, którym skuteczne względem wierzyciela prawo władania rzeczą w rzeczywistości przysługuje. Przedstawiona w apelacji wykładnia powyższego przepisu pozbawiałaby ochrony dłużników, którzy takie prawo posiadają, lecz uzyskali je już po powstaniu tytułu egzekucyjnego, jak również prowadziła do nieuzasadnionej ochrony dłużników, którzy prawo takie utracili po wydaniu tytułu egzekucyjnego.

Powództwo podlegało zatem oddaleniu, gdyż, jak słusznie ustalił Sąd Rejonowy, powód nie posiadał w chwili orzekania tytułu prawnego do przedmiotowej nieruchomości skutecznego względem wierzyciela.

Na zakończenie odnieść należy się do zarzutu naruszenia przez Sąd art. 61 k.c. Sąd Rejonowy słusznie ustalił, iż do wypowiedzenia stosunku użyczenia doszło wskutek skierowania egzekucji o wydanie nieruchomości przeciwko D. K.. Nie sposób bowiem inaczej rozumieć powyższej okoliczności niż jako dorozumianego oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku użyczenia przez wierzycieli powoda, będących jednocześnie dającymi rzecz do użyczenia. Nie budzi także wątpliwości, iż powyższe oświadczenie woli skutecznie dotarło do powoda, skoro wniósł on przedmiotowe powództwo przeciwegzekucyjne. W związku z powyższym za bezzasadne należy uznać twierdzenie skarżącego, iż brak jest w niniejszej sprawie podstaw do uznania, iż doszło do wypowiedzenia stosunku użyczenia.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez pozwanego w tym postępowaniu złożyło się jedynie wynagrodzenie jego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, którego wysokość w kwocie 600 zł ustalono na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 poz. 1804).