Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 grudnia 2015 roku Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wniosła o zasądzenie
od E. L. i B. L. kwoty 4 446,88 złotych wynikającej z umowy
o dostarczanie wody dla celów socjalno-bytowych i odprowadzanie ścieków socjalno-bytowych, wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 354,81 złotych od dnia 26 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty, 361,94 złotych od dnia 2 maja 2013 roku do dnia zapłaty, 264,79 złotych od dnia 3 lipca 2013 roku do dnia zapłaty, 267,17 złotych od dnia 18 września 2013 roku do dnia zapłaty, 308,34 złotych od dnia 7 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty, 313,23 złotych od dnia 19 lutego 2014 roku do dnia zapłaty, 246,13 złotych od dnia 29 kwietnia 2014 roku do dnia zapłaty, 508,45 złotych od dnia 12 września 2014 roku do dnia zapłaty, 236,17 złotych od dnia 11 listopada 2014 roku do dnia zapłaty, 257,23 złote od dnia 22 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty, 233,69 złotych od dnia 17 marca 2015 roku do dnia zapłaty, 295,90 złotych od dnia 20 maja 2015 roku do dnia zapłaty, 307,46 złotych od dnia 18 lipca 2015 roku do dnia zapłaty, 491,57 złotych od dnia 5 listopada 2015 roku do dnia zapłaty.

/pozew – k. 2-6/

Sąd Rejonowy w Skierniewicach w dniu 12 stycznia 2016 roku wydał nakaz zapłaty
w postępowaniu upominawczym.

/nakaz zapłaty – k. 57/

Sprzeciw od nakazu zapłaty złożyli oboje pozwani, którzy wnieśli o oddalenie powództwa
w całości, wskazując na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, przedawnienie roszczeń powódki wynikających z faktur VAT ze stycznia, kwietnia, czerwca, września oraz listopada 2013 roku. Pozwani podnieśli także, że umowa powoływana przez powódkę jako podstawa jej roszczeń była wadliwa, gdyż powoływała się na uchylone akty prawne, a ponadto oświadczenie woli powodów objęte tą umową dotknięte było błędem.

/sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 61-65/

Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne w całości.

Od powyższego wyroku apelację wywiedli oboje pozwani, którzy zarzucili mu:

1.  naruszenie przepisu prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocen materiału dowodowego i przyjęcie, że:

- urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne przebiegające przez działki gruntu o numerach 153/3 i 611 przy ul. (...) w S. są przyłączami do sieci powódki, gdy w rzeczywistości urządzenia te są sieciami pozwanych – odpowiednio: wodociągowymi i kanalizacyjnymi,

- woda jest dostarczana do nieruchomości pozwanych, ale z sieci powódki, podczas gdy woda sieci powódki dostarczana jest do nieruchomości pozwanych z sieci wodociągowej pozwanych, a nie z sieci powódki ,

- sieci są odprowadzane z nieruchomości pozwanych za pomocą ich przyłącza do sieci powódki, podczas gdy w rzeczywistości ścieki z nieruchomości pozwanych są odprowadzane do sieci kanalizacyjnej pozwanych, a nie do sieci powódki,

- oznacza to, że pozwani otrzymywali od strony powodowej wodę, a także za pośrednictwem strony powodowej odprowadzali ścieki, podczas gdy w rzeczywistości pozwani otrzymywali wodę i odprowadzali ścieki za pośrednictwem innego przedsiębiorstwa.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

a)  obraza przepisów prawa materialnego:

- art. 2 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (ustawy) – poprzez przyjęcie, że „urządzenia” pomiędzy nieruchomością pozwanych a sieciami strony powodowej w ul. (...) są przyłączami (odpowiednio: wodociągowym i kanalizacyjnym),

- art. 2 pkt 7 ustawy – poprzez nieprzyjęcie, że „urządzenia” w oparciu, o które pozwanym dostarczana jest woda i są odprowadzane ścieki są sieciami (odpowiednio: wodnymi i kanalizacyjnymi),

- art. 2 pkt 14 i 16 ustawy – poprzez zakwalifikowanie przyłączy, którymi pozwanym dostarczana była woda i odprowadzano ścieki, do kategorii urządzeń,

- art. 6 ust. 1 i 2, art. 33 ust. 2 ustawy – poprzez przyjęcie, że umowa nr (...) na dostawę wody-odprowadzanie ścieków z 15 lipca 1997 roku jest obowiązującą umową o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków i stanowi podstawę dochodzenia należności.

b)  zła subsumpcja, co przekłada się na naruszenie:

- art. 15 ust. 1 i art. 15 ust. 2 ustawy poprzez przerzucenie na pozwanych kosztów budowy i kosztów powstałych z obowiązku zapewnienia niezawodnego działania (utrzymania) sieci wodnej i kanalizacyjnej – obiektów wadliwie uznanych przez Sąd jako przyłącza,

- art. 2 pkt 20 ustawy – poprzez przyjęcie, że powód w ramach usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę samodzielnie i w pełnym zakresie wykonał świadczenie odprowadzania ścieków z nieruchomości pozwanych,

- art. 2 pkt 21 ustawy – poprzez przyjęcie, że powód w ramach usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę samodzielnie i w pełnym zakresie wykonał świadczenie dostarczania wody do nieruchomości pozwanych,

- art. 84 i art. 88 § 1 k.c. - poprzez jego niezastosowani szczególnie w sytuacji, kiedy niezgodność treści umowy ze stanem faktycznym jest oczywista, czego skutkiem jest nierozpoznanie wady umowy nr (...) na dostawę wody-odprowadzanie ścieków z 15 lipca 1997 roku,

- art. 53 § 2 i art. 55 § 1 i § 2 k.c. - poprzez jego niezastosowanie, czego skutkiem jest przyznanie stronie powodowej korzyści z niezrealizowanych przez nią samą nakładów na budowę i utrzymanie sieci wodnej i kanalizacyjnej, czego skutkiem jest nierozpoznanie zarzutu roszczenia nienależnego w postaci żądania zapłaty za świadczenie niezrealizowane przez stronę powodową w postaci przesyłu wody i ścieków rurociągami pozwanych na odcinku pomiędzy przyłączami pozwanych a sieciami powoda w ul. (...),

- art. 58 § 1 k.c. - poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy wszystkie akty prawa regulujące umowę między stronami zostały uchylone, a nowe akt prawa ustanowiony w to miejsce, przepisem art. 33 ust. 2 nakłada na stronę powodową obowiązek zawarcia umowy w trybie art. 6 ustawy.

c)  wybór złej normy prawnej stanowiącej podstawę rozstrzygnięcia – art. 118 k.c. - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w przypadku, gdy istnieją przepisy szczególne (art. 554 k.c. i art. 571 pkt 1 k.c.) określającego przedawnienie a dochodzone roszczenie wynika ze sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa powoda.

3.  Inne zarzuty

a)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału:

- przypisanie przez Sąd statusu urządzeń obiektom liniowym w postaci przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych zlokalizowanych pomiędzy nieruchomością pozwanych a siecią powódki w ul. (...) wyklucza status tych obiektów jako przyłączy

- zakwalifikowanie przez Sąd przedmiotowych „urządzeń” jako przyłączy pozostaje w sprzeczności z postanowieniem Sądu Rejonowego w Skierniewicach V Wydział Gospodarczy z dnia 1 lipca 2016 roku w sprawie o sygn. akt V GC 5/14, w którym to postanowieniu zostały one określonego jako sieć wodna i sieć kanalizacyjna

b)  niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy:

- dlaczego powódka po otrzymaniu oświadczenia pozwanych o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, zredagowała draft nowej umowy i wystąpiła o jej zawarcie?,

- jak się ma obowiązek powódki wynikający z art. 6 ust. 2 oraz art. 33 ust. 2 ustawy, skoro według Sądu umowa nr (...) z 1997 roku jest nadal tą uową, która wiąże strony?,

- jak się ma uprawnienie i obowiązek powódki do sprawowania zarządu urządzeniami w oparciu o § 3 ust. 4 w/w umowy w zakresie kosztów utrzymania, w odniesieniu do art. 61 Prawa budowlanego, skoro zdaniem Sądu przedmiotowe „urządzenia” to przyłącza?

- który przepis ustawy traktuje o zarządzie? Co to jest: zestaw wodomierzowy, zbędne podłączenie, przykanalik, zawór główny? Skąd uprawnienie pozwanej do wstępu do wszystkich pomieszczeń i miejsc wyposażonych w instalacje wodociągowe i kanalizacyjne?

W odpowiedzi na apelację, powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy uznaje za prawidłowe ustalenia dotyczące stanu faktycznego poczynione przez Sąd Rejonowy. Podziela także zapatrywania prawne Sądu Rejonowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie i podlegała oddaleniu.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych przez pozwanych w apelacji, Sąd stwierdził,
że wszystkie dopuszczalne zarzuty apelacyjne podniesione przez pozwanych mają charakter zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Zgodnie z dyspozycją art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c., apelację w postępowaniu uproszczonym można oprzeć wyłącznie na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Wobec powyższego, Sąd nie rozpoznał – jako niedopuszczalnych – zarzutów sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału oraz niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

Co do zarzutu naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocen materiału dowodowego, Sąd zważył, że wbrew nazwie nadanej temu zarzutowi przez pozwanych, jest on w istocie zarzutem naruszenia prawa materialnego, poprzez zastosowanie błędnej – zdaniem pozwanych – wykładni pojęć „sieć wodociągowa”, „sieć kanalizacyjna” i „przyłącze do sieci”.

Sąd Okręgowy zważył, że podstawa łączącego strony stosunku prawnego była zawarta
w dniu 15 lipca 1997 roku umowa o dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Fakt zawarcia tej umowy został w toku postępowania przyznany przez stronę pozwaną.

Umowa o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków jest umową nazwaną, regulowaną w art. 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę
i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (teks jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 139). Elementy obligatoryjne umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków wskazane zostały przez ustawodawcę w art. 6 ust. 3 ww. ustawy. Sąd ustalił, że umowa zawarta w dniu 15 lipca 1997 roku między powódką a pozwanymi jest umową o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków
w rozumieniu ww. ustawy. Zawiera ona bowiem wszystkie elementy konieczne takiej umowy, a jej nazwa oraz określenie obowiązków i praw stron jednoznacznie wskazują, że intencją tak powódki, jak i pozwanych, było zawarcie umowy, na podstawie której pozwanym miała być dostarczana przez powódkę woda oraz powódka miała odbierać od pozwanych ścieki.

Podkreśli należy, że z przepisów ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (teks jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 139) nie wynika, że warunkiem zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków jest, aby cała infrastruktura wykorzystywana dla realizacji obowiązków przez usługodawcę stanowiła jego własność.

Pozwani twierdzili, że pobierali wodę i odprowadzali ścieki korzystając z własnych wewnętrznych sieci: wodociągowej i kanalizacyjnej. Jednakże, na gruncie powołanej wyżej ustawy – zgodnie z art. 2 pkt 7 – siecią są przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem
i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące
w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Ustawa ta zatem w ogóle
nie posługuje się pojęciem „sieci wewnętrznej”. Skarżący używają pojęć sieci wewnętrznej
w odniesieniu do stanowiących ich własność wewnętrznych instalacji wodociągowych
i kanalizacyjnych. Owe instalacje służą z kolei jedynie pobieraniu czystej wody z sieci wodociągowej powódki i odprowadzaniu wody zużytej do sieci kanalizacyjnej powódki. Same
w sobie sieciami nie są. Pojęcie sieci należy bowiem rozumieć funkcjonalnie. (...) pozwanych służące do pobierania wody czystej stanowiłyby odrębną sieć wówczas, gdyby podłączone były bezpośrednio do ujęcia wody pitnej, a instalacje służące do odprowadzania ścieków byłyby odrębną siecią, gdyby woda była z nich odprowadzana bezpośrednio do oczyszczalni ścieków. Na gruncie tej sprawy nie sposób uznać, że instalacje pozwanych stanowią odrębne sieci, gdyż nie mogłyby one samodzielnie funkcjonować – bez sieci powódki. Pozwani czerpali czystą wodę
z sieci powódki i odprowadzali brudną do sieci powódki jedynie wykorzystując do tego stanowiące ich własność przyłącza kanalizacyjne i wodociągowe.

Pozwani podnieśli zarzut naruszenia art. 53 i art. 55 k.c. Zarzuty te są jednak całkowicie chybione, ponieważ nie odnoszą się w ogóle to przedmiotu tego procesu, który nie dotyczy uprawnienia do czerpania pożytków z rzeczy, lecz zobowiązań z umowy o dostarczenie wody
i odprowadzanie ścieków.

Pozwani zarzucali, że umowa z dnia 15 lipca 1997 była nieważna, ponieważ odnosiła się ona do aktów prawnych, które – w dacie wytoczenia powództwa – już nie obowiązywały. Zdaniem skarżących oznacza to, że umowa ta była sprzeczna z ustawą. Zarzut ten należy uznać za całkowicie chybiony. Okoliczność, że w umowie strony w ogóle odniosły się do aktów prawa powszechnie obowiązującego nie ma istotnego znaczenia. Zgodnie z treścią art. 56 k.c., czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Oznacza to, że wskazanie w umowie, że jakość usług świadczonych przez powódkę musi odpowiadać konkretnym przepisom było zbędne. Wskazywało bowiem na normy prawa powszechnie obowiązującego o charakterze bezwzględnym, które i tak miałyby zastosowanie – także bez ich przywoływania.

Z uwagi na powyższe, stwierdzić należy, że dla ważności czynności prawnej nie ma znaczenie okoliczność, że odwołuje się ona w swej treści do przepisów aktów prawa powszechnie obowiązującego, które zostały zmienione lub uchylone. Usługodawca nie jest bowiem zwolniony
z obowiązku świadczenia usług o jakości odpowiadającej co najmniej wymogom wynikającym
z prawa aktualnie obowiązującego.

Pozwani podnosili także, że w dniu 11 stycznia 2016 roku złożyli powódce oświadczenie
o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu. Pozwani
w oświadczeniu złożonym powódce wskazali, że błąd ich polegał na tym, iż postanowienia umowy wynikające z par. 1 pkt 1 i 2 nie odpowiadały stanowi faktycznemu, gdyż – wbrew ich treści – woda nie była dostarczana z sieci wodociągowej powódki, a ścieki nie były odprowadzane do jej sieci kanalizacyjnej. W świetle ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd, oświadczenie to nie mogło wywołać skutków prawnych jako oparte na nieprawdziwych twierdzeniach o faktach. Jak bowiem ustalono, pozwani czerpali czystą wodę z sieci powódki i odprowadzali brudną do sieci powódki jedynie wykorzystując do tego stanowiące ich własność przyłącza kanalizacyjne i wodociągowe. Wobec powyższego nie można uznać zarzutu naruszenia art. 84 i art. 88 k.c. za zasadny.

Pozwani podnosili zarzut przedawnienia roszczeń powódki stwierdzonych fakturami:
z 11 stycznia 2013 roku, 17 kwietnia 2013 roku, 18 czerwca 2013 roku, 3 września 2013 roku
i 22 listopada 2013 roku. Również ten zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie. Istotnie, zgodnie
z treścią art. 554 w zw. z art. 555 k.c. - roszczenia przedsiębiorcy z tytułu sprzedaży wody przedawniają się z upływem dwóch lat. Jednak, jak słusznie podniosła powódka, przepis
art. 555 k.c. uzyskał dzisiejsze brzmienie dopiero w dniu 25 grudnia 2014 roku w związku z wejście w życie ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz. U., poz. 827) – wcześniej przepis ten mówił jedynie o sprzedaży energii i praw, nie o sprzedaży wody. Zgodnie
z art. 51 powołanej ustawy, do umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy dotychczasowe. Wobec powyższego, do roszczeń powódki, które stały się wymagalne przed wejściem w życie tej ustawy, stosuje się ogólny termin przedawnienia wynikający
z art. 118 k.c., a więc termin trzyletni.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.
i obciążył nim w całości pozwanych. Na niezbędne koszty powódki złożyły się – zgodnie
z art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. – koszty zastępstwa procesowego. Ich wysokość została ustalona na podstawie § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U., poz. 1804)

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 kpc, orzekł jak w sentencji wyroku.