Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt XVIII C 855/20 z powództwa (...) z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa przeciwko E. P., P. P. (1), K. D. o opróżnienie lokalu mieszkalnego Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia:

1.  nakazał E. P., P. P. (1) opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł., przy ul. (...) i wydanie go powodowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w Ł.;

2.  oddalił powództwo wobec K. D.;

3.  orzekł o braku uprawnienia wymienionych w pkt. 1 pozwanych do lokalu socjalnego;

4.  zasądził od E. P. i P. P. (1) solidarnie na rzecz (...) z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w Ł. kwotę 487 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

5.  zasądził od E. P. i P. P. (1) solidarnie na rzecz Miasta Ł. – Zarządu Lokali Miejskich w Ł. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana E. P., zaskarżając wyrok w zakresie punktu 3., zarzucając naruszenie:

1.  prawa materialnego j. art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, czego skutkiem była odmowa przyznania lokalu socjalnego;

2.  prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, wyciągnięcie z zebranego materiału wniosków niezgodnych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, także dokonanie błędnej oceny prawnej stanu faktycznego czego skutkiem było przyjęcie przez Sąd I instancji, iż sytuacja materialna pozwanej pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie – w sytuacji, gdy sytuacja materialna pozwanej uniemożliwia zaspokojenie takich potrzeb mieszkaniowych.

W konkluzji pozwana wniosła o zmianę wyroku poprzez przyznanie lokalu socjalnego, przeprowadzenie dowodu z załączonych dokumentów oraz o przesłuchanie pozwanej na okoliczność sytuacji majątkowej oraz braku możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanej E. P. w całości i utrzymanie w mocy wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi z dnia 15 kwietnia 2021 r. o sygn. XVIII C 855/20 oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Pozwana E. P. jest na emeryturze i otrzymuje świadczenie w wysokości 1.250 zł. Nie pracuje dodatkowo. Poszukiwała pracy ale nie otrzymała odpowiedzi z miejsc, do których dzwoniła. Emerytura to jedyne jej źródło utrzymania. Sytuacja zdrowotna pozwanej uległa zmianie, obecnie jest pod stałą opieką lekarza internisty i leczy się na serce. Pozwany P. P. (2) mieszka z pozwaną E. P.. Zawarł umowę o pracę 4 lipca 2022 roku na 2 lata w firmie meblarskiej z wynagrodzeniem ok. 3.010 zł brutto.

(oświadczenia pozwanych E. P. i P. P. (1) k. 176)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej E. P. okazała się zasadna, co skutkowało zmianą wyroku w zaskarżonej części.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, w części, w której nie pozostają one w sprzeczności z poczynionymi dodatkowo ustaleniami Sądu Odwoławczego, przyjmując je jako własne. Sąd Okręgowy nie podzielił jednak oceny prawnej dokonanej przez Sąd I instancji w zakresie uznania braku podstaw do orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego dla pozwanej E. P..

Za zasadny należało uznać zarzut apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.. Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

W ocenie Sądu Okręgowego pozwana E. P. sprostała niniejszym wymaganiom skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.. Trafnie apelująca podniosła, że Sąd I instancji w zakresie oceny materiału dowodowego, przy orzekaniu o uprawnieniu pozwanej do lokalu socjalnego, dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, wyciągając z zebranego materiału wnioski niezgodne z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, a także dokonał błędnej oceny prawnej stanu faktycznego, czego skutkiem było przyjęcie przez Sąd I instancji, iż sytuacja materialna pozwanej pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie – w sytuacji, gdy sytuacja materialna pozwanej uniemożliwia zaspokojenie takich potrzeb mieszkaniowych.

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd z urzędu orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Sąd I instancji w sposób błędny ocenił sytuację materialną i rodzinną pozwanej E. P.. Pozwana ma 68 lat, otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 1.250 zł i stanowi ono jej jedyne źródło utrzymania. Pogorszył się również jej stan zdrowotny. Pozwana leczy się na serce i pozostaje pod stałą opieką lekarza internisty.

Niniejsze okoliczności obejmujące sytuację materialną i rodzinną pozwanej wskazują na to, że nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych. W związku z czym, Sąd Okręgowy orzekł o uprawnieniu pozwanej E. P. do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku w punkcie 1. w stosunku do pozwanej do czasu dostarczenia przez Gminę Ł. lokalu socjalnego.

Niezasadny z kolei okazał się zarzut naruszenia art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Wskazany przepis zawiera katalog osób, wobec których Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, tj.:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 511 i 1000) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej,

3) obłożnie chorego,

4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

- chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Pozwana nie spełnia przesłanek określonych w ust. 4 przepisu art. 14 ww. ustawy. Pozwana E. P. ma uprawnienia do pobierania świadczenia emerytalnego, jednak nie spełnia kryteriów do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej. Nie była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie dla Pracy jako osoba bezrobotna, nie pobiera świadczenia dla bezrobotnych oraz nie była świadczeniobiorcą Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Przede wszystkim jednak Sąd Rejonowy trafnie podniósł, że powyższy przepis nie ma zastosowania w stosunku do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego. Natomiast w rozpoznawanej sprawie zastosowanie ma art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, zgodnie z treścią którego sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób (…), biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, dotychczasowy sposób korzystania przez pozwaną z lokalu oraz jej sytuacja materialna i rodzinna, uzasadniają przyznanie pozwanej prawa do lokalu socjalnego. Osiągane przez pozwaną dochody, sytuacja zdrowotna i rodzinna, nie pozwalają pozwanej na zaspokojenie jej potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Reasumując, wywiedziona przez pozwaną apelacja zawierała zarzuty, które podważyły rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w związku z czym, zaskarżony wyrok został zmieniony w oparciu o przepis art. 386 § 1 k.p.c..

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni w postępowaniu przed Sądem II instancji przez pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego D. D. Sąd orzekł na podstawie § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 3 w zw. z § 4 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz. 68).