Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2021 r. Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie o sygn. akt I C 3256/16 z powództwa D. P. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą
w W., o zapłatę:

1.  umarzył postępowanie w zakresie kwoty 4 620,79 złotych;

2.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz D. P.:

a.  kwotę 389,21 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia
29 października 2019 r. do dnia zapłaty,

b.  odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 4 251,79 zł od dnia
29 października 2019 r. do dnia 26 listopada 2019 r.;

3.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądził od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz D. P. kwotę
2 417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  nakazał pobrać od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 927,99 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając wydane rozstrzygnięcie w części, tj. w zakresie punktów 2.a., 4. i 5. w całości.

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.  art. 227 §1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c. oraz art. 278 § 1 k.p.c. i art. 286 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku dowodowego strony pozwanej zawartego w odpowiedzi na pozew
w pkt II 4 o zobowiązanie powoda do przedłożenia faktur za naprawę pojazdu (k. 54) oraz z pisma z dnia 14 października 2020 r., (postanowienie z dnia 18 marca 2021 r. i z dnia 1 lutego 2021 r.)
w którym pozwana wnosiła o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego ds. napraw pojazdów na okoliczność ustalenia kosztów naprawy pojazdu w niniejszej sprawie
z uwzględnieniem przysługujących pozwanej rabatów, co skutkowało nieustaleniem okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia i zasądzeniem świadczenia przekraczającego wartość rzeczywiście poniesionej szkody;

b.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez niewszechstronną, nielogiczną, wybiórczą i fragmentaryczną ocenę materiału dowodowego, co skutkowało ogólną błędną oceną dowodów
i pominięciem okoliczności mających istotne znaczenie lub nienadaniem im odpowiedniej wagi, w szczególności poprzez:

-

pominięcie faktu, że uszkodzony samochód znajdował się poza okresem gwarancji i był w 5 roku użytkowania, który to fakt miał przełożenie na przyjęcie, iż naprawa pojazdu winna się odbyć na częściach O i Q, z przyjęciem przysługujących pozwanej rabatów;

-

pominięcie w ustaleniach faktu, iż naprawa mogła zostać przeprowadzona w ramach współpracy z pozwaną przez warsztat z zastosowaniem przysługujących pozwanej rabatów na części i lakierowanie, co doprowadziło do przyjęcia kosztów naprawy, nie leżących w adekwatnym związku przyczynowym z doznaną szkodą;

-

pominięcie, że poszkodowany realnie nie był zainteresowany wykonaniem naprawy powypadkowej pojazdu we współpracy z pozwaną, albowiem pomimo przesłania poszkodowanemu pisma, kalkulacji z informacją o zasadach organizacji naprawy przez pozwaną nie podjął żadnych kroków celem weryfikacji stanowiska i oferty pozwanej – w dalszym zaś zakresie powód nie wskazywał na jakiekolwiek okoliczności i pobudki, które kierowały poszkodowanym w zaniechaniu naprawy przy współpracy z pozwaną;

-

pominięcie okoliczności, że powód nie poinformował pozwanej o przyczynach, dla których nie chce skorzystać z naprawy we współpracy z pozwaną, co uniemożliwiło prawidłową likwidację szkody i przyczyniło się do zwiększenia jej rozmiarów;

-

nienadanie odpowiedniego znaczenia złożonej poszkodowanemu oferty znajdującej się w kalkulacji naprawy oraz decyzji pozwanej z dnia 23.10.2019 r. wraz z kalkulacją
z dnia 01.10.2019r., z której poszkodowany –należycie współpracujący z dłużnikiem w wykonaniu zobowiązania– winien był skorzystać i która to oferta winna wyznaczać zakres kosztów naprawy, na podstawie której Sąd zasądził odszkodowanie;

-

pominięcie w następstwie oddalenia wniosku dowodowego pozwanej o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego faktu, iż naprawa mogła zostać przeprowadzona
z zastosowaniem części jakości O i Q przy uwzględnieniu rabatów przysługujących pozwanej;

-

nienadanie odpowiedniego waloru dowodowego i dowolną ocenę dowodów z dokumentów w postaci porozumienia
z (...). D. J. K. sp.j. w G.,
w sytuacji gdy dowody te wskazywały na możliwość naprawy uszkodzonego pojazdu za mniejsze kwoty niż wynikają
z kalkulacji kosztów naprawy pojazdu wobec przysługiwania pozwanej rabatów i upustów na części i materiały lakiernicze;

-

art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie, że powód wywiązał się z obowiązku udowodnienia faktów, z których wywodzi dla siebie określone skutki prawne, tym samym wysokości powstałej w majątku poszkodowanego szkody,
a w konsekwencji należnego mu odszkodowania;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a.  art. 361 § 2 k.c., art. 822 § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie
i zasądzenie świadczenia przekraczającego wysokość rzeczywiście poniesionej szkody;

b.  art. 361 k.c. poprzez nieprawidłowe uznanie, że w granicach normalnego następstwa szkody mieszczą się koszty naprawy po stawkach znacznie wyższych niż koszty naprawy według stawki oferowanej przez pozwaną na mocy zawartych porozumień, podczas gdy zwiększenie szkody było wywołane nielojalnym i nieracjonalnym postępowaniem osoby poszkodowanej, która nie podjęła żadnych działań celem współpracy z pozwaną w ramach likwidacji szkody, jak również nie przedstawiła racjonalnego powodu dla tegoż zaniechania;

c.  art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowany nie był obowiązany współpracować z pozwanym
w procesie likwidacji szkody oraz pominięcie iż poszkodowany nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, w szczególności polegających na zapobieżeniu zwiększeniu się szkody, co skutkowało nieuzasadnionym zwiększeniem rozmiaru szkody jak również pominięcie i poszkodowany nie wskazał przyczyn, dla których nie korzysta z oferty pozwanej, w sytuacji przekazania przez pozwanego informacji o zasadach organizacji naprawy powypadkowej pojazdu;

d.  art. 436 § 1 i 2 w zw. z art. 363 § 2 w zw. z art. 361 § 2 w zw. z art. 822 § 1 k.c. i w zw. z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych:

-

poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że wartość poniesionej przez powoda szkody w związku ze zdarzeniem
z drogowym z 23-09-2019r. stanowi hipotetyczny koszt naprawy ustalony w oparciu o opinię biegłego przy użyciu części O i Q wynoszący 25 334,05 zł brutto bez uwzględnienia możliwości naprawy pojazdu we współpracy z pozwaną, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez zasądzenie od pozwanej kwoty przewyższającej poniesioną przez powoda szkodę;

-

poprzez obciążenie pozwanego odpowiedzialnością przekraczającą normalne następstwa szkody, w sytuacji której osoba poszkodowana wyrównała uszczerbek w swoim majątku doznany na skutek szkody w następstwie naprawy pojazdu.

W związku z tak postawionymi zarzutami skarżący wniósł, na podstawie art. 380 k.p.c., o rozpoznanie postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 18 marca 2021 r. w przedmiocie pominięcia wniosku pozwanej z pkt II 4 odpowiedzi na pozew oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 1 lutego 2021 r. o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego celem wykazania hipotetycznych kosztów naprawy przy współpracy z pozwaną w oparciu
o przysługujące pozwanej upusty i rabaty.

Ponadto skarżący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa
w zaskarżonej części oraz o zmianę orzeczenia w zakresie kosztów procesu
i kosztów sądowych stosownie do ostatecznego wyniku sprawy. Wreszcie pozwany wniósł o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Powód, w odpowiedzi na apelację przez pozwanego, wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego była bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podziela zarówno ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji,
i przyjmuje je jako własne, jak i dokonaną ocenę prawną.

Apelacja zawiera szereg zarzutów naruszenia procedury cywilnej i prawa materialnego, które koncentrują się wokół kwestii sposobu wyliczenia odszkodowania. Skarżący podnosił, że rzeczywiście poniesione koszty naprawy pojazdu limitują wysokość odszkodowania, a jeśli już poszukiwać wysokości szkody w hipotetycznych kosztach naprawy, to z uwzględnieniem rabatów, które wynegocjował ubezpieczyciel w sieci warsztatów z nim współpracujących
i kosztów części zamiennych o standardzie adekwatnym do kilkuletniego pojazdu. Poglądy te są błędne, nie odwołują się do właściwego rozumienia szkody
i sposobów jej naprawienia, gdy odpowiedzialność ubezpieczyciela nie jest modyfikowana w umowie (w niniejszej sprawie pozwany odpowiada z OC sprawcy szkody). W konsekwencji błędnych poglądów z zakresu prawa materialnego skarżący miał bezzasadne oczekiwania co do zakresu postępowania dowodowego.

Niezasadny okazał się zarzut apelującego dotyczący naruszenia art. 233 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c., gdyż nie zdołał on wykazać, że ocena zebranego
w sprawie materiału dowodowego została dokonana wbrew regułom logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego. Skarżący nie podjął próby wykazania takich błędów w ocenie dowodów. Wszystkie podniesione w tym kontekście zarzuty apelacji odnoszą się nie tyle do oceny dowodów, co sprowadzają się do oczekiwania apelującego wzięcia przez Sąd Rejonowy pod uwagę okoliczności nieistotnych z punktu widzenia wysokości szkody. W konsekwencji nie mogło także dojść do naruszenia art. 278 § 1 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Dowód z opinii biegłego, jak każdy inny dowód, przeprowadza się tylko na sporne okoliczności, które są istotne dla rozstrzygnięcia.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy dopuścił na wniosek stron dowód z opinii biegłego z zakresu mechaniki samochodowej. We wnioskach opinii biegły wskazał, że celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy przywracające pojazd F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) po zdarzeniu z dnia
23 września 2019 roku do stanu sprzed szkody wynoszą 25 334,05 zł (przy stawce za roboczogodzinę w wysokości 110 zł, zastosowaniu części zamiennych jakości O i Q i bez rabatów na części zamienne i materiały lakiernicze). Naprawa według kosztorysu sporządzonego przez apelującego nie gwarantowała przywrócenia stanu poprzedniego pojazdu, z uwagi na użycie w kosztorysie części zamiennych jakości P. Sąd I instancji miał wszelkie podstawy do uznania, że opinia ta została sporządzona rzetelnie i profesjonalnie z właściwą oceną faktów wskazujących na rozmiar szkody. Opinia ta pozwalała uznać, wbrew zarzutowi apelacji, że powód spełnił obowiązek z art. 6 k.c. i wykazał się odpowiednią do okoliczności sprawy inicjatywą dowodową. Rozumowanie to trzeba rozwinąć na gruncie stosowanego
w sprawie prawa materialnego.

Nie doszło do zarzucanej obrazy art. 361 § 2 k.c. i art. 822 § 1 k.c. oraz art. 363 § 2 k.c. w zw. z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U.
z 2019 r. poz. 2214 ze zm.), gdyż Sąd Rejonowy prawidłowo określił granice związku przyczynowego i wysokość szkody, która pozostaje w granicach odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c., obowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania,
z którego szkoda wynikła. Natomiast zgodnie z brzmieniem przepisu art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, a w sytuacji, w której przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe albo pociąga za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, wyłącznie przez świadczenie pieniężne. Odszkodowanie powinno zniwelować uszczerbek poniesiony przez poszkodowanego, a zatem musi odpowiadać rozmiarom szkody, zarazem nie mogąc jej przewyższać (art. 361 § 2 k.c.). Wielkość szkody najczęściej określa się przez porównanie stanu dóbr pokrzywdzonego w okresie przed jej wyrządzeniem i po jej wyrządzeniu,
a w wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie do stanu poprzedniego, osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, niezbędne do przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1972 r., II CR 425/72, L.).
W przypadku pojazdu mechanicznego przywrócenie poprzedniego stanu rzeczy dotyczy zarówno sprawności technicznej, zapewniającej bezpieczeństwo kierowcy i innych uczestników ruchu, jak też wyglądu sprzed wypadku.
W konsekwencji, na żądanie poszkodowanego, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego odszkodowania, obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części
i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu (por. uchwała
7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, III CZP 80/11, L., wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 lipca 2017 r., sygn. akt I ACa 172/17, L.). Podkreślenia wymaga zarazem, że bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy powstała szkoda rzeczywiście została naprawiona. Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody, niezależnie od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić (tak, słusznie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, L.).

Przekładając powyższe uwagi na stan rozpoznawanej sprawy, trzeba podkreślić, że żadnego znaczenia nie miała okoliczność, czy – a także ewentualnie za ile – poszkodowany naprawił pojazd. Poszkodowany może tolerować w swoim majątku pojazd uszkodzony lub naprawiony poniżej standardu pełnej naprawy. W takiej sytuacji poszkodowany dysponować będzie rzeczą
o niższej wartości, ale jego szkoda związana z zaistnieniem zdarzenia objętego odpowiedzialnością ubezpieczyciela zostanie w pełni wyrównana przez wypłatę odszkodowania. Odszkodowania tego nie można liczyć stosownie do wartości
z rabatami i upustami, które dla swoich klientów wynegocjował ubezpieczyciel. Celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu odpowiadają rynkowym kosztom usług i materiałów, które powinny być użyte w procesie pełnej i profesjonalnie wykonanej naprawy. Koszty te wyliczył biegły, a Sąd Rejonowy słusznie je uwzględnił i bardzo szeroko umotywował swoje stanowisko. Wywody Sądu I instancji na te okoliczności zasługują na pełną aprobatę Sądu odwoławczego i nie wymagają powtórzenia.

W kontekście zarzutów podniesionych w apelacji trzeba także podkreślić, że wynikający z art. 354 § 2 k.c. i art. 16 ust. 1 pkt 2 cyt. przywołanej wyżej ustawy z 2003 roku obowiązek współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem poprzez przeciwdziałanie zwiększeniu szkody i minimalizowanie jej skutków,
w żadnym razie nie może oznaczać ograniczenia jego uprawnień.
A w szczególności prawa wyboru sposobu naprawienia już istniejącej (od dnia zdarzenia) szkody oraz swobody decyzji co do wyboru warsztatu naprawczego (jeśli poszkodowany zdecyduje się uszkodzony pojazd naprawić). Nie ma obowiązku skorzystania z możliwości przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody w warsztacie współpracującym z pozwanym ani wymagania, aby
w każdym przypadku braku dostępności części uwzględnionych w kalkulacji pozwanego ubezpieczyciela we wskazanych tam cenach (z rabatem) zachodził obowiązek skontaktowania się z pozwanym. W ocenie Sądu Okręgowego, przypisanie poszkodowanemu naruszenia tego obowiązku można byłoby rozważać tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z usług podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco) w stosunku do występujących na lokalnym rynku, a następnie domagania się odszkodowania w zawyżonej wysokości na podstawie faktur za naprawę pojazdu ( in concreto), co jednak w niniejszej sprawie nie miało miejsca (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51). Współpraca wierzyciela z dłużnikiem, o której mowa w art. 354 § 2 k.c.,
w odniesieniu do szkód samochodowych ubezpieczeniowego stosunku odszkodowawczego, polega na uzgodnieniu spraw podstawowych, takich jak przesądzenie sposobu przywrócenia stanu sprzed wypadku (czy samochód nadaje się do naprawy, czy też celowe jest przeznaczenie go do skasowania) oraz stwierdzenie, czy zasadnicze podzespoły samochodu (np. silnik lub karoseria) będą podlegały wymianie, czy tylko naprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1466/99, L., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 r., III CZP 78/03, L., a także
Z. B., K. do art. 363 Kodeksu cywilnego [w:] K. P. [red.] Kodeks cywilny. T. K. do art. 1 – 449(10), C.H. B., 2018, L.). Nie budzi wątpliwości, że poszkodowany podjął współpracę z pozwanym we wskazanym wyżej zakresie, skutkującą wypłatą odszkodowania w łącznej kwocie 4 620,79 zł. Nie sposób zarzucić poszkodowanemu niedbalstwa czy wręcz celowego działania na niekorzyść pozwanego.

W konsekwencji powyższych twierdzeń o sposobie rozumienia szkody, Sądowi I instancji nie można skutecznie postawić zarzutu naruszenia art. 227 §1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. i art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c. oraz art. 278 § 1 k.p.c.
i art. 286 k.p.c. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że wnioski pozwanego
o zobowiązanie powoda do złożenia faktur za naprawę pojazdu, a także
o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia kosztu naprawy uszkodzonego pojazdu przy uwzględnieniu proponowanych przez pozwanego rabatów na części i materiały lakiernicze. Nie było potrzeby prowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie, bo wnioski nie dotyczyły dowodów na fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.). Z tej przyczyny pominięto także dowód zawarty w apelacji – art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił wniesioną przez pozwanego apelację, na podstawie art. 385 k.p.c., jako całkowicie bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął
w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 1) oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265), zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 120 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.