Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 czerwca 2018 r. w sprawie I C 220/18 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo (...) Bank (...) S.A. przeciwko M. W. o zapłatę i nakazał pobranie od banku na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi kwotę 180 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

(wyrok – k. 78)

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 4 lutego 2015 pomiędzy M. W. jako pożyczkobiorcą, a (...) Bank (...) S.A. we W. została zawarta umowa pożyczki gotówkowej.
W umowie adres zamieszkania i adres korespondencyjny pożyczkobiorcy został określony jako Ł. ul. (...).

Bank udzielił pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej w kwocie 17 099,84 zł na okres od dnia 4 lutego 2015 roku do dnia 12 lutego 2019 roku włącznie (§ 1 ust. 1 umowy).
W treści umowy pożyczkobiorca upoważnił bank do pomniejszenia kwoty pożyczki
o prowizję za udzielenie pożyczki w kwocie 952,55 zł oraz opłatę za ochronę ubezpieczeniową, zaś do dyspozycji pożyczkobiorcy pozostała kwota 12 033,23 zł (§ 1 ust. 2 i 3 umowy).

Zgodnie z § 1 ust. 4 umowy oprocentowanie nominalne pożyczki wynosiło 8,21 %
w stosunku rocznym i było stałe w okresie obowiązywania umowy. Kwota naliczonych odsetek umownych od udzielonej pożyczki wynosiła 3 050,15 zł.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 31,56 % (§ 1 ust. 5 umowy). Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę ustalona na dzień zawarcia umowy wynosiła 20 150 zł i składały się na nią: całkowita kwota pożyczki w kwocie 12 033,23 zł, całkowity koszt pożyczki, na który składała się prowizja od udzielonej pożyczki w wysokości 962,65 zł, odsetki umowne w kwocie 3 060,16 zł i opłata za ochronę ubezpieczeniową
w kwocie 4 103,96 zł (§ 1 ust. 7 umowy).

W § 1 ust. 8 umowy pożyczkobiorca zobowiązał się do terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami w 48 ratach miesięcznych płatnych do dnia 12 każdego kolejnego miesiąca począwszy od 12 marca 2015 roku. Kwota miesięcznej raty pożyczki wynosiła 420 zł (§ 1 ust. 9).

Za okres opóźnienia w spłacie raty lub jej części Bank naliczał odsetki od zadłużenia przeterminowanego (odsetki karne). Stopa odsetek była zmienna. Na dzień zawarcia umowy wynosiła 12 % i była równa czterokrotności aktualnej na dany dzień wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (§ 1 ust. 15).

Zgodnie z § 1 ust. 17 umowy, w razie opóźnienia pożyczkobiorcy zapłacie dwóch pełnych rat bank miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia.

W § 3 ust. 4 pożyczkobiorca zobowiązał się niezwłocznie powiadomić Bank o zmianie nazwiska lub adresu.

W dniu 22 czerwca 2017 roku pracownik Banku sporządził wydruk - zestawienie wpłat dokonanych na rachunek kredytu/pożyczki dla kredytobiorcy M. W..

W piśmie z dnia 27 stycznia 2016 roku Bank wypowiedział umowę w związku
z zagrożeniem terminowej spłaty pożyczki z dnia 4 lutego 2015 roku z zachowaniem
30-dniowego okresu wypowiedzenia. W piśmie wskazano, że na dzień 27 stycznia 2016 roku wymagalne należności wynoszą: z tytułu odsetek od kapitału 1 001,98 zł, z tytułu kapitału
16 030,16 zł, z tytułu kosztów, opłat i prowizji - 340 zł, razem 17 372,14 zł. Pismo zostało wystane do M. W. na adres w Ł. przy ul. (...) listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Przesyłka wróciła do nadawcy awizowana.

W dniu 27 maja 2016 roku powód sporządził wyciąg z ksiąg banku określający wysokość zobowiązania z umowy pożyczki z dnia 4 lutego 2015 roku na dzień 27 maja 2016 roku na kwotę 15 383,40 zł.

Sąd Rejonowy wskazał w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego,
iż przedstawiony przez powoda wyciąg z ksiąg banku jako dokument prywatny w świetle
art. 249 k.p.c. jest jedynie dowodem tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w ich treści. Nie jest zaś dowodem tego, co w nim stwierdzono. Nie mógł zatem stanowić wystarczającego dowodu na istnienie zadłużenia pozwanej w wysokości wynikającej z tego wyciągu. Podobnie dokumenty w postaci wydruku zatytułowanego rozkład spłaty kredytu oraz zestawienie wpłat dokonanych na rachunek techniczny kredytu/pożyczki.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Sąd wyjaśnił, iż, zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, a według art. 232 k.p.c. strona w postępowaniu sądowym zobowiązana jest wskazywać fakty oraz dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń. W konsekwencji powód, który uzasadniając żądanie pozwu powoływał się
na skuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki oraz dochodził w związku z tym niespłaconego kapitału wraz z odsetkami umownymi od przeterminowanego zadłużenia, powinien był w pierwszej kolejności wykazać skuteczność wypowiedzenia umowy,
a następnie wysokość dochodzonego roszczenia. W ocenie Sądu Rejonowego, powód temu ciężarowi nie sprostał.

Zgodnie z umową pożyczki, warunkiem skutecznego wypowiedzenia umowy była zwłoka z zapłatą co najmniej dwóch pełnych rat, a następnie wypowiedzenie umowy
z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia (§ 1 pkt 17 umowy).

Sąd Rejonowy wskazał, iż zebrane w sprawie dowody nie pozwalały na ustalenie
czy w dacie dokonania wypowiedzenia powódka zalegała z zapłatą co najmniej dwóch pełnych rat pożyczki.

Sąd wyjaśnił następnie, że, wbrew treści umowy pożyczki, wypowiedzenie umowy
nie zostało wysłane na adres pożyczkobiorcy wskazany w umowie i wróciło awizowane.
Nie można wobec tego uznać, że zostało doręczone w sposób umożliwiający zapoznanie się
z treścią pisma. W konsekwencji nie doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki, a zatem roszczenie nie jest wymagalne.

Sąd Rejonowy wskazał następnie, iż wystarczającym dowodem istnienia i wysokości zadłużenia pozwanej nie mógł być wyciąg z ksiąg banku, który nie ma mocy prawnej dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym i podlega ocenie zgodnie z treścią art. 233 k.p.c. W istocie wyciąg z ksiąg rachunkowych banku zawiera oświadczenie wiedzy osób uprawnionych dotyczące danych zaksięgowanych w księgach rachunkowych. Jednocześnie prowadzenie ksiąg rachunkowych poddane jest regulacji ustawy z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330), rozporządzenia Min. Finansów z dnia
1 października 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (Dz. U. z 2013 r. poz. 329) oraz ustawy z 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U.
z 2016 r. poz. 1740. Wyciąg z ksiąg rachunkowych w zestawieniu z innymi dowodami, może wobec tego okazać się wystarczający dla stwierdzenia istnienia i wysokości dochodzonej należności. W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie, z uwagi na nieskuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki, dokonywanie ustaleń co do wysokości zadłużenia pozwanej w oparciu o wyciąg z ksiąg rachunkowych było jednakże wyłączone.

Sąd wskazał ponadto, iż bank nie wykazał, jakich wpłat na poczet spłaty pożyczki
i kiedy dokonywała pozwana. Uniemożliwiało to zweryfikowanie wysokości wierzytelności banku z rozbiciem na kapitał o odsetki, w tym odsetki wg stawki dla zadłużenia przeterminowanego.

(uzasadnienie – k. 83-85v)

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając wyrok
w całości. Powód podniósł, iż Sąd I instancji naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c., 245 k.p.c., 316 k.p.c., zasadę wyrażoną w art. 3 k.p.c. i 232 k.p.c.
i art. 6 k.c. Ponadto Sąd naruszył art. 207 k.p.c. i art. 5 k.c. Powód zarzucił także nieważność postępowania stosownie do art. 379 pkt 5 k.p.c. z uwagi na brak możliwości ustosunkowania się do zarzutów kuratora. Pismo kuratora zostało bowiem nadane przez Sąd po terminie wyznaczonej rozprawy i odebrane przez skarżącego po wydaniu wyroku w sprawie. Pozwana, stosownie do art. 6 k.c., nie udowodniła, aby spłaciła zobowiązanie. Powód podniósł,
iż skuteczne wypowiedzenie umowy nastąpiło w momencie doręczenia kuratorowi pozwanej odpisu pozwu z załącznikami. W oparciu o powyższe, skarżący wniósł o zmianę skarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

(apelacja – k. 87-90)

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja była zasadna, co skutkowało zmianą skarżonego orzeczenia.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu naruszenia art. 6 k.c., art. 232
i 233 k.p.c.

Stosownie do powołanego przepisu art. 233 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Stosownie do przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Art. 232 k.p.c. dotyczy ciężaru dowodu
w znaczeniu formalnym tj. kto powinien przedstawiać dowody, a art. 6 k.c. - ciężaru dowodzenia w znaczeniu materialnym tj. kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, LEX nr 200947).

Powód przedstawił w toku postępowania przed Sądem I instancji dokumenty prywatne w postaci wyciągu z ksiąg banku, umowy oraz zestawienia wpłat dokonanych na rachunek techniczny pożyczki, z których wynika wysokości dochodzonej pozwem kwoty. Sam fakt, iż wyciąg z ksiąg banku w postępowaniu sądowym przeciwko konsumentowi nie ma charakteru dokumentu urzędowego, nie oznacza, iż pozbawiony jest jakiejkolwiek mocy dowodowej, zwłaszcza w powiązaniu z innymi przedłożonymi w sprawie dowodami, w tym podpisaną przez pozwaną umową, co zresztą sam sąd I instancji przyznaje w swym uzasadnieniu. Pozwana, kwestionując zatem tę wysokość, zobowiązana była do przedstawienia dowodów na okoliczność wyższej niż uwzględniona przez bank wysokości wpłat stosownie do powołanego art. 6 k.c. i 233 k.p.c. Pozwana nie podołała przedmiotowemu ciężarowi, wobec czego należało uznać, iż bank prawidłowo wyliczył dochodzoną w niniejszej sprawie kwotę. Bank udowodnił także, iż pozwana zalegała ze spłatą co najmniej dwóch rat pożyczki w dacie wypowiedzenia umowy za pomocą ww. dokumentów. Pozwana, kwestionując tę okoliczność, winna by była przedstawić dowody na okoliczność spłaty rat w terminie. Należy jednakże zwrócić uwagę na fakt, iż pozwana poprzez reprezentującego ją nie zakwestionowała okoliczności faktycznych podnoszonych przez powoda.

W dalszej kolejności należy się odnieść do kluczowej w niniejszej sprawie kwestii skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki, gdyż determinuje ona dalsze rozważania
w niniejszej sprawie. Słusznie Sąd Rejonowy stwierdził, iż wypowiedzenie umowy zostało wysłane na inny adres niż wskazany w umowie pożyczki, tj. ul. (...), a nie jak wskazano w umowie ul. (...). Podnoszenie zatem w apelacji zarzutu,
iż kredytobiorca zobowiązany jest informować bank o zmianie swego miejsca zamieszkania, w tych okolicznościach pozbawione było sensu. Sąd Okręgowy podziela natomiast stanowisko strony powodowej wyrażone w apelacji, iż skuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki nastąpiło w momencie doręczenia kuratorowi pozwanej odpisu pozwu w niniejszej sprawie.

W dawniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmowano, iż wystąpienie z pozwem niewątpliwie świadczy o woli powoda rozwiązania umowy pożyczki i może być uznane za wypowiedzenie umowy (por. uchwała SN z 22 lutego 1967 r. III CZP 113/66, OSNCP 1967 nr 6, poz. 102; uchwała SN z 11 września 1997 r. III CZP 39/97, OSNC 1997 nr 12, poz. 191, str. 33, OSP 1998 nr 2, poz. 30, Wokanda 1997 nr 11, str. 2, MoP 1997 nr 12, str. 5).

Należy jednak mieć na względzie, iż oświadczenie o wypowiedzeniu umowy ma charakter oświadczenia materialnoprawnego. W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, wprawdzie głownie na gruncie oświadczeń o potrąceniu, przyjmuje się, iż przewidziany w art. 91 zakres umocowania z mocy ustawy w zasadzie nie uprawnia pełnomocnika procesowego do podejmowania czynności materialnoprawnych, (wyrok SN z dnia 20 października 2004 r., I CK 204/04, OSNC 2005, nr 10, poz. 176; postanowienie SN z dnia 12 października 2007 r., V CSK 171/07, LEX nr 485894 oraz wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2010 r., I PK 56/10, OSNP 2011, nr 23–24, poz. 295; wyrok SN z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 476/12, LEX nr 1314394 i wyrok SN z dnia 13 stycznia 2016 r., II CSK 862/14, LEX nr 1982400; por. także uzasadnienie uchwały SN z dnia 11 września 1997 r., III CZP 39/97, OSNC 1997, nr 12, poz. 191).

W orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się jednak niejednokrotnie, iż w przypadku zastępowania strony przez pełnomocnika procesowego założenie celowego działania mocodawcy w kierunku wygrania procesu pozwala przyjąć, że zakresem umocowania strona objęła także złożenie w jej imieniu określonego oświadczenia woli, jeśli jest to niezbędne w ramach obrony jej praw w procesie. ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11 października 2012 r. I ACa 722/12, Lex 1237430 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 października 2017 r. I ACa 75/17 EX nr (...).

Należy także zauważyć, iż nawet przy przyjęciu, iż pełnomocnik procesowy co do zasady nie jest umocowany do wypowiedzenia umowy, to zauważyć należy, iż pełnomocnik powoda działający w niniejszej sprawie posiada umocowanie m.in. do składania oświadczeń woli w imieniu powoda w zakresie wypowiadania umów kredytowych. Wynika to jednoznacznie z pełnomocnictwa na k. 13. Do pozwu doręczonego kuratorowi pozwanej załączone zostało oświadczenie banku z dnia 27 stycznia 2016 r. w przedmiocie wypowiedzenia umowy pożyczki, podpisane przez tego pełnomocnika. Pozwana, za pośrednictwem kuratora, otrzymała zatem wypowiedzenie przedmiotowej umowy w toku niniejszego postępowania oraz w dacie wydawania przez sąd I instancji wyroku upłynął 30-dniowy okres wypowiedzenia, określony w umowie, po upływie którego umowa została rozwiązana.

Wobec powyższego, odmiennie niż Sąd Rejonowy należało uznać, iż roszczenie stało się wymagalne w toku postępowania przed Sądem I instancji. Jak stanowi art. 316 § 1 k.p.c., po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący
w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi
na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Zarzut naruszenia ww. przepisu należało zatem uznać za zasadny.

W tym stanie faktycznym Sąd uwzględnił apelację stosownie do art. 386 § 1 k.p.c.,
co skutkowało zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Nie oznacza to jednak, iż roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w całości, a to z uwagi na istnienie w umowie szeregu niedozwolonych postanowień umownych.

W ocenie Sądu Okręgowego w szczególności żądanie zapłaty kwoty 4.103,96 zł z tytułu ochrony ubezpieczeniowej i 360 zł kosztów i prowizji stanowi takie niedozwolone klauzule umowne.

W myśl art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny,
przy czym jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. (§ 2). § 3 cytowanego przepisu stanowi zaś, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument
nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Klauzulą niedozwoloną jest zatem postanowienie umowy zawartej z konsumentem
(lub wzorca umownego), które spełnia (łącznie) wszystkie przesłanki określone w przepisie
art. 385 ¹ k.c. tj.:

1) nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie;

2) nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron;

3) kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powód zawierając masowo pożyczki z konsumentami posługuje się wzorcem umownym, na którego wpływ nie mają oni rzeczywistego wpływu. Tym samym spełniona w sprawie jest podstawowa przesłanka, warunkująca sądową kontrolę zgodności postanowień umownych z dobrymi obyczajami, a także pod kątem rażącego naruszenia interesów konsumenta.

Zapisy wiążącej strony umowy nie stanowią jednocześnie postanowień w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron. Do takich postanowień przy umowach nazwanych, a do takich należy umowa pożyczki, należą niewątpliwie ich essentialia negotii. Także w umowach nienazwanych, postanowienia określające elementy konstytutywne
dla danego typu czynności, pozwalające na jej identyfikację, uznać trzeba za postanowienia określające główne świadczenia stron. Do postanowień takich nie należą zapisy dotyczące obowiązku zapłaty dodatkowych opłat i prowizji (por. wyrok z dnia 30 września 2002 r. (XVII Amc 47/01, Dz. Urz. UOKiK z 2003 r. Nr 1, poz. 244) Sądu Antymonopolowego, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r. (I CK 472/03, Pr. Bank. 2004, nr 11, s. 21).

W piśmiennictwie oraz judykaturze dominuje pogląd, że klauzula dobrych obyczajów, nakazuje dokonać oceny w świetle norm pozaprawnych, przy czym chodzi o normy moralne
i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach
z konsumentem itp. Nie można abstrahować od ich treściowego i funkcjonalnego podobieństwa do zasad współżycia społecznego. Raczej jednak nie należy utożsamiać tych pojęć, gdyż zabieg taki stwarza więcej problemów interpretacyjnych, niż rozwiązuje. Stąd sprzeczność postanowień umowy z dobrymi obyczajami nie musi oznaczać nieważności umowy (art. 58 § 2 k.c.).

W stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość. Im powinny odpowiadać zachowania stron stosunku, także w fazie przedumownej. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta, nie pozwalając
na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Tak
w szczególności kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2006 r. (I CK 297/05, Wokanda 2006, nr 7–8, s. 18). Dla uznania klauzuli za niedozwoloną, zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 k.c., poza kształtowaniem praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, musi ona rażąco naruszać jego interesy. Nie jest więc wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta). Należy uwzględnić nie tylko interesy o wymiarze ekonomicznym, ale inne, zasługujące na ochronę dobra konsumenta,
jak jego zdrowie, czas, dezorganizacja zajęć, prywatność, poczucie godności osobistej
czy satysfakcja z zawarcia umowy o określonej treści.

W ocenie sądu zapisy umowy przewidujące obowiązek zapłaty 4.103,96 zł kosztów ubezpieczenia stanowiły niedozwolone klauzule umowne. Pożyczkobiorca otrzymał
do dyspozycji kwotę 12.033,23 zł, wobec czego sam koszt ubezpieczenia stanowił 34 % kwoty pożyczki. W umowie nie wskazano okoliczności, które uzasadniałyby tak rażąco wygórowany koszt ubezpieczenia, nadto do akt sprawy nie przedłożono samej umowy ubezpieczenia, z której wynikałaby wysokość składki ubezpieczeniowej. Nadto, zgodnie z postanowieniami dotyczącymi umowy ubezpieczeniowej, kwota ubezpieczenia w przypadku wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego (m.in. śmierć pożyczkobiorcy, niezdolność do pracy) wypłacana była bankowi jako uposażonemu. Pożyczkobiorca nie miał wpływu na treść umowy zawartej z ubezpieczycielem, nie był osobą uprawnioną do odebrania kwoty ubezpieczenia, a mimo to został w całości obciążony obowiązkiem zapłaty niebagatelnej kwoty 4.103,96 zł z tytułu ubezpieczenia. Takie działanie banku należało uznać jako rażąco naruszające interes konsumenta.

W umowie pożyczki przewidziano również opłaty za czynności windykacyjne w razie opóźnienia w zapłacie pożyczki. W Załączniku nr 1 do umowy – Tabeli opłat i prowizji wskazano, iż za monit telefoniczny pobierana jest opłata w wysokości 15 zł, za monit wysłany listem zwykłym – 15 zł, zaś za monit wysłany listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – 20 zł. Należy zauważyć, iż stosowanie stawek wynoszących prawie 3-krotność rzeczywistych kosztów wysłania listu, nie znajduje żadnego usprawiedliwienia faktycznego poza chęcią nieuczciwego wzbogacenia się kosztem konsumenta. Kwota 15 zł za połączenie telefoniczne również nie znajduje żadnego odniesienia do rzeczywistych stawek abonamentów telefonicznych. Z uwagi na wysokość tych opłat, takie działanie stanowi rażące naruszenie interesu pozwanego. Powód
nie sprecyzował, co konkretnie składa się na dochodzoną kwotę 360 zł z tytułu „kosztów, opłat i prowizji”, wobec czego Sąd zasądził kwotę 11,40 zł z tego tytułu jako równowartość dwóch listów poleconych według stawki Poczty Polskiej.

Powództwo zatem w zakresie kosztów ubezpieczenia oraz kosztów, opłat i prowizji ponad wskazaną powyżej kwotę podlegało oddaleniu.

Oddaleniu podlegało także powództwo w zakresie skapitalizowanych odsetek naliczonych do daty wytoczenia powództwa.

Wyliczając należną powodowi kwotę, należało mieć na uwadze, iż roszczenie stało się wymagalne w innej dacie niż wskazana w pozwie. Odpis pozwu wraz z załącznikami doręczony został kuratorowi pozwanej 19 kwietnia 2018 r. (k. 64). Powód wyliczył natomiast odsetki umowne i za opóźnienie w zapłacie pożyczki do dnia wystawienia wyciągu z ksiąg banku, tj. do dnia 27 maja 2016 r. Roszczenie powoda stało się jednakże wymagalne dopiero w dniu 20 maja 2018 r., zaś umowa pożyczki została zawarta na okres do dnia 12 lutego 2019 r. Pozwana dokonała przy tym dwóch wpłat na poczet spłaty pożyczki, które zostały zaliczone przez powoda na poczet spłaty poszczególnych należności wynikających z umowy. W tej sytuacji Sąd nie był w stanie samodzielnie wyliczyć odsetek za opóźnienie jak i odsetek umownych. Powództwo w tym zakresie należało zatem oddalić.

O obowiązku zapłaty dalszych odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.p.c., zasądzając odsetki od dnia wymagalności roszczenia, tj. 20 maja 2018 r. i oddalając powództwo w pozostałym zakresie..

Odnosząc się do pozostałych zarzutów sformułowanych w apelacji, za bezzasadny należało uznać zarzut nieważności postępowania. Kurator w sprawozdaniu wysłanym
do powoda po zamknięciu rozprawy nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie,
nie podnosząc przy tym żadnych zarzutów dotyczących żądania pozwu. Pomimo zatem doręczenia powodowi przedmiotowego sprawozdania po wydaniu wyroku, nie został on pozbawiony możności obrony swych praw.

Bezzasadny był również zarzut naruszenia art. 5 k.c. Brak zapłaty rat pożyczki
nie zwalnia bowiem powoda z obowiązku udowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia.

Chybiony był ostatecznie zarzut naruszenia art. 245 k.p.c. Sąd Rejonowy nie negował bowiem mocy dowodowej wyciągu z ksiąg banku jako dokumentu prywatnego.

O kosztach postępowania I-instancyjnego orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powód wygrał proces w 64 %. Poniósł koszty procesu w wysokości 770 zł opłaty sądowej, 154 zł opłaty sądowej od zażalenia, 720 zł zaliczki na poczet wynagrodzenia kuratora, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi poniósł tymczasowo 180 zł wynagrodzenia kuratora (k. 75). Stosownie do art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. należało nakazać pobranie 64 % z tej kwoty tj. 115,20 zł od pozwanej, a pozostałe 64,80 zł od powoda.

O kosztach postępowania przed Sądem Okręgowym orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powód poniósł 770 zł opłaty sądowej od apelacji, wobec czego na jego rzecz należało orzec 64 % z tej kwoty, tj. 492,80 zł.