Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2013 roku w połączonych do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawach z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w Ł. przeciwko (...) Publicznemu Szpitalowi (...) we W. o zapłatę kwoty 45.180,63 zł oraz o zapłatę kwoty 70.645,55 zł Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi oddalił oba powództwa w całości oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwoty odpowiednio 2.417 zł i 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił, że w ramach prowadzonej działalności pozwany Szpital (Zamawiający) zawarł z (...) sp. z o.o. (Wykonawcą) w dniu 6 maja 2011 r. umowę, której przedmiotem była dostawa produktów farmaceutycznych. W § 7 pkt 4 umowy Wykonawca zobowiązał się do niezawierania umów poręczenia, gwarancji za zobowiązania powstałe z niniejszej umowy, bez zgody Zamawiającego, wyrażonej na piśmie pod rygorem nieważności. W § 7 pkt 5 strony przewidziały, że Wykonawca nie może bez pisemnej zgody, pod rygorem nieważności, Zamawiającego przenosić wierzytelności wynikających z umowy na osoby trzecie, ani rozporządzać nią w jakiejkolwiek prawem przewidzianej formie.

Pozwany Szpital łączyła ze spółką (...) również kolejna umowa na dostawy sprzętu, zawarta w dniu 27 marca 2012 r. W umowie tej przewidziano w § 7 pkt 4 zakaz zawierania przez Wykonawcę umów poręczenia, jak i gwarancji z podmiotami trzecimi, za zobowiązania powstałe z tejże umowy, bez zgody Zamawiającego , wyrażonej na piśmie. W § 7 punkcie 5 strony przewidziały, że Wykonawca nie może bez pisemnej zgody, pod rygorem nieważności, Zamawiającego przenosić wierzytelności wynikających z umowy na osoby trzecie, ani rozporządzać nią w jakiejkolwiek prawem przewidzianej formie.

W wykonaniu tych umów wystawione zostały następujące faktury VAT o numerach wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia na łączną kwotę 43.205,73 zł.

Spółka (...) zawarła z powodem umowę gwarancyjną. Na mocy tej umowy powód zobowiązał się (§ 1 pkt 2) przeprowadzić w imieniu spółki (...) (Kontrahenta) wszelkie czynności prawne i faktyczne mające na celu odzyskanie wierzytelności wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie przysługujących Kontrahentowi w stosunku do Dłużników wskazanych w Załączniku nr 1, a więc m.in. w stosunku do pozwanego Szpitala, którego dług (należność główna) wynosił 43.205,73 zł, a wynikał z wyżej wymienionych faktur VAT. Powód zapewnił (§ 1 pkt 2 w zw. z Załącznikiem nr 1), że na skutek podjętych przez niego działań pozwany zapłaci swoje zobowiązanie na rzecz spółki (...) do dnia 27 września 2012 r. Obowiązkiem powoda była restrukturyzacja wierzytelności zmierzająca do spłaty zobowiązań pozwanego wraz z odsetkami za opóźnienie (§ 3 pkt 1). Strony ustaliły również, że jeżeli w terminie do dnia 27 września 2012 r. restrukturyzacja wierzytelności nie doprowadzi do spłaty w całości lub w części zobowiązań pozwanego, wówczas za niedopełnienie obowiązku terminowego spełnienia zobowiązania przez pozwanego odpowiada powód zgodnie z § 7 umowy. W § 7 umowy strony oświadczyły, że powód odpowiada wobec Kontrahenta do wysokości zobowiązań pozwanego określonych w punkcie 2 umowy. Ustalono, że powód zwolni się od obowiązku naprawienia szkody Kontrahenta, jaką poniósł związku z brakiem zapłaty przez pozwanego w uzgodnionym z powodem terminie, poprzez zapłatę równowartości zobowiązań pozwanego na dzień płatności pozwanego, co wyczerpuje w całości roszczenia Kontrahenta w stosunku do powoda. W § 8 umowy gwarancyjnej strony ustaliły, że po dokonaniu zapłaty na podstawie umowy i przepisów prawa cywilnego powód nabędzie roszczenie wobec pozwanego. Z tytułu podjęcia działań w celu restrukturyzacji wierzytelności powodowi należała się od Kontrahenta zapłata prowizji w wysokości 3.102,35 zł w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub przez potrącenie (§ 10).

Pismem z dnia 17 września 2012 r., nadanym na poczcie 18 września 2012 r., powód poinformował pozwanego o zawarciu w dniu 14 września 2012 r. umowy ze spółką (...). Jednocześnie powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 43.205,73 zł do dnia 26 września 2012 r. W dniu 27 września 2012 r. powód dokonał na rachunek (...) spółki (...) przelewu kwoty 273.781,07 zł podając w tytule operacji następującą treść „umowa gwarancyjna z dnia 14 września 2012 r.”

W połączonej sprawie z powództwa o zapłatę kwoty 70.646 zł powód przedstawił umowę gwarancyjną zawartą ze spółką (...) w dniu 18 maja 2012 r. Na mocy tej umowy powód zobowiązał się (§ 1 pkt 2) przeprowadzić w imieniu Kontrahenta ( spółki (...)) wszelkie czynności prawne i faktyczne mające na celu odzyskanie wierzytelności wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie przysługujących Kontrahentowi w stosunku do Dłużników wskazanych w Załączniku nr 1, a więc m.in. w stosunku do pozwanego Szpitala, którego dług (należność główna) wynosił 65.863,26 zł. Powód zapewnił (§ 1 pkt 2), że na skutek podjętych przez niego działań pozwany zapłaci swoje zobowiązanie na rzecz spółki (...) do dnia 30 maja 2012 r. Obowiązkiem powoda była restrukturyzacja wierzytelności zmierzająca do spłaty zobowiązań pozwanego wraz z odsetkami za opóźnienie (§ 3 pkt 1). Strony ustaliły również (§ 6), że jeżeli w terminie do dnia 30 maja 2012 r. restrukturyzacja wierzytelności nie doprowadzi do spłaty w całości lub w części zobowiązań pozwanego, wówczas za niedopełnienie obowiązku terminowego spełnienia zobowiązania przez pozwanego odpowiada powód zgodnie z § 7 umowy. W § 7 umowy strony oświadczyły, że powód odpowiada wobec Kontrahenta do wysokości zobowiązań pozwanego określonych w ustępie 2 umowy. W § 7 pkt 2 ustalono, że powód zwolni się od obowiązku naprawienia szkody Kontrahenta, jaką poniósł w związku z brakiem zapłaty przez pozwanego w uzgodnionym z powodem terminie, poprzez zapłatę równowartości zobowiązań pozwanego na dzień płatności pozwanego, co wyczerpuje w całości roszczenia Kontrahenta w stosunku do powoda. W § 8 umowy gwarancyjnej strony przewidziały, że po dokonaniu zapłaty na podstawie umowy i przepisów prawa cywilnego powód nabędzie roszczenie wobec pozwanego. Z tytułu podjęcia działań w celu restrukturyzacji wierzytelności powodowi należała się od Kontrahenta zapłata prowizji w wysokości 3.048,21 zł w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub przez potrącenie (§ 10). Umową gwarancyjną zostały objęte należności przysługujące spółce (...) za sprzedaż na rzecz pozwanego towarów na łączną kwotę 65.863,26 zł, potwierdzoną fakturami VAT o numerach wymienionych w uzasadnieniu orzeczenia.

Pismem z dnia 21 maja 2012 r., nadanym na poczcie 22 maja 2012 r., powód poinformował pozwanego o zawarciu w dniu 18 maja 2012 r. umowy ze spółką (...). Jednocześnie powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 65.863,26 zł do dnia 29 maja 2012 r. W dniu 30 maja 2012 r. powód dokonał na rachunek (...) spółki (...) przelewu na kwotę 264.116,29 zł podając w tytule operacji „umowa finansowania należności”.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji wskazał, że powód jako podstawę materialnoprawną swego roszczenia powołał art. 391 k.c. Przyrzeczenie dłużnika w umowie z art. 391 k.c. zawze rodzi zobowiązanie odszkodowawcze (gwarancyjne), którego treścią jest naprawienie szkody na wypadek braku świadczenia przez osobę trzecią. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią nie rodzi po stronie osoby trzeciej żadnych obowiązków. Wierzyciel (beneficjent gwarancji) także nie nabywa w stosunku do osoby trzeciej żadnych uprawnień. Umowa ta stanowi jedynie przyrzeczenie dłużnika (gwaranta), że osoba trzecia zaciągnie zobowiązanie lub spełni świadczenie, lecz osoby trzeciej nie zobowiązuje ani do zaciągnięcia zobowiązania, ani do spełnienia świadczenia. Ponieważ skutkiem zawarcia umowy gwarancyjnej jest powstanie zobowiązania dłużnika, gdzie świadczenie polega na naprawieniu szkody, jaką poniósł wierzyciel przez to, że osoba trzecia nie zachowała się tak, jak wedle zapewnienia dłużnika powinna się zachować - przyjmuje się, że dłużnik-gwarant nie odpowiada za osobę trzecią (nie spełnia zamiast niej świadczenia), ale spełnia własne świadczenie. Sytuację gwaranta określa się jako ponoszenie ryzyka naprawienia szkody lub pozostawanie w gotowości do jej naprawienia. Zachowanie osoby trzeciej ma jednak o tyle znaczenie, że stanowi podstawę odpowiedzialności gwaranta-dłużnika. Jeśli dłużnik naprawił szkodę lub spełnił świadczenie - wówczas rodzaj stosunku łączącego go z osobą trzecią (w niniejszej sprawie pozwanym Szpitalem) określa treść roszczeń regresowych do tej osoby. Jeśli taki stosunek nie występuje, w grę wchodzić może wyłącznie roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Gwarant wykonuje bowiem własne zobowiązanie, brak więc podstaw do stosowania subrogacji (art. 518 § 1 pkt 1 k.c.). Przepis art. 518 §1 pkt 1 k.c. odnosi się bowiem do sytuacji, w której osoba trzecia (gwarant) spłacając wierzyciela (beneficjenta) spłaca cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi, nie zaś do sytuacji, gdy spłaca własny dług. W ocenie Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie powód z podanych wyżej względów nie wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela. Spłacił on bowiem swój własny dług odszkodowawczy, do którego przepis art. 518 § 1 pkt 1 k.c. nie znajduje zastosowania. Zatem przepis art. 518 § 1 pkt 1 k.c. nie może być podstawą wstąpienia powoda w miejsce zaspokojonego wierzyciela spółki (...). Podstawą taką nie mogą być również postanowienia umowy gwarancyjnej, które są skuteczne wyłącznie pomiędzy stronami tej umowy, nie rodzą natomiast żądnych zobowiązań po stronie pozwanego Szpitala jako osoby trzeciej. Nadto, Sąd I instancji podkreślił, że w uzasadnieniu pozwu jak i odpowiedzi na sprzeciw powód ograniczył się jedynie do przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających roszczenie w świetle art. 391 k.c. Nie wskazał na art. 405 k.c. jako podstawę materialnoprawną odpowiedzialności pozwanego, nie podniósł też żadnych okoliczności faktycznych dla uzasadnienia roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Uniemożliwia to rozpatrzenie żądania powoda w świetle powołanego wyżej przepisu. Z tych przyczyn, wobec braku podstawy prawnej żądania powoda, powództwo w obu połączony sprawach podlegało oddaleniu.

Sąd Rejonowy wskazał również, że powód w żadnej z obu połączonych do rozpoznania spraw nie wykazał, aby spłacił całą należność główną wynikającą z załączonych do pozwu faktur VAT, a zatem kwotę 45.180,63 zł oraz kwotę 65.863,26 zł. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, wynika jedynie, że powód przelał na konto spółki (...) w dniu 30 maja 2012 r. kwotę 264.116,29 zł, zaś w dniu 27 września 2012 r. kwotę 273.781,07 zł. Nie ma natomiast żadnego dowodu, aby przelane pieniądze obejmowały wyżej wymienione kwoty długu obciążającego pozwanego. Nadto, złożona w sprawie I C 187/13 umowa gwarancyjna nie posiada żadnej daty, zatem nie ma pewności, iż przelew zatytułowany umowa gwarancyjna z dnia 14 września 2012 r.” dotyczy właśnie długów pozwanego objętych tą umową.

Zdaniem Sądu Rejonowego przedmiotowe roszczenie jest niezasadne również z tej przyczyny, że umowa gwarancyjna jest nieważna jako dotknięta wadą pozorności. Sąd I instancji podkreślił, że umowa o współpracy w zakresie zarządzania płynnością została zawarta przez wierzyciela z podmiotem profesjonalnie zajmującym się obrotem wierzytelnościami i pozasądową windykacją wierzytelności, a także podmiotem, którego przedmiotem działalności jest m.in. pośrednictwo pieniężne, udzielanie kredytów, a także badanie rynku finansowego. W ocenie Sądu powód w chwili zawierania z wierzycielem Szpitala umowy gwarancyjnej wiedział o zadłużeniach i to milionowych szpitali, gdyż okoliczność ta była i jest powszechnie znana. Wiedział też o umownym zakazie przelewu wierzytelności wynikających z umów o dostawy bez pisemnej zgody pozwanego Szpitala, jak również zakazie zawierania umów poręczenia i gwarancji. Treść § 8 obu umów gwarancyjnych wskazuje, że stosując konstrukcję opartą na art. 391 k.c. intencją stron było wywołanie takiego samego skutku, jaki wywarłby przelew wierzytelności. Podpisanie zaś umowy nazwanej gwarancyjną miało jedynie na celu ominięcie zastrzeżenia zawartego w umowie dotyczącego zakazu zawierania czynności prawnej prowadzącej do zmiany wierzyciela bez zgody pozwanego Szpitala.

Nieważna jest również, w ocenie Sądu Rejonowego, ukryta umowa przelewu wierzytelności. Zgodnie z art. 63 § 1 k.c., jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, osoba ta może wyrazić zgodę także przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonywające czynności albo po jego złożeniu. Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od jego daty. Powołany wyżej przepis nie wskazuje wyraźnie, jakie skutki dla czynności prawnej wywołuje brak wymaganej zgody osoby trzeciej. W braku odrębnego uregulowania tej kwestii w przepisach szczegółowych przyjmuje się, że od chwili dokonania czynności prawnej do czasu jej ewentualnego potwierdzenia przez osobę trzecią ma ona charakter czynności niezupełnej (negotium claudicans). Sankcją związaną z jej wadliwością (z brakiem wymaganej zgody osoby trzeciej) jest w tym czasie tzw. bezskuteczność zawieszona. Odmowa wyrażenia zgody lub nieważność oświadczenia woli o wyrażeniu zgody, a więc brak potwierdzenia dokonanej czynności prawnej, pociągnie za sobą jej nieważność. Brak zgody (podobnie jej odmowa) powoduje niespełnienie się koniecznej dla danej czynności prawnej przesłanki, w następstwie czego nie wywołuje ona wyznaczonych w jej treści skutków prawnych. Powód nie wykazał, aby uzyskał pisemną zgodę pozwanego Szpitala na dokonanie przelewu wierzytelności. Z treści sprzeciwu można wywieść, iż takiej pisemnej zgody pozwany nigdy nie wyraził. Skoro pozwany odmówił udzielenia zgody na przelew (co w realiach niniejszej sprawy jest oczywiste), ukryta czynność prawna przelewu wierzytelności jest nieważna z przyczyn podanych wyżej.

Zdaniem Sądu I instancji zawarcie umowy gwarancyjnej nosi również cechy działania sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, a więc jest nieważne na podstawie art. 58 § 2 k.c. Wierzyciel bowiem miał świadomość, że w przypadku opóźniania się przez pozwanego ze spełnieniem świadczenia i przy jednoczesnym spełnieniu tego świadczenia przez gwaranta nastąpi - bez udziału dłużnika głównego - skutek w postaci nabycia przez gwaranta roszczenia o zwrot spłaconej należności. Co więcej wierzyciel, zawierając z powodem umowę gwarancyjną naruszył ciążący na nim z mocy przepisów umów o dostawy obowiązek każdorazowego uzyskania pozwolenia pozwanego na zawarcie umowy poręczenia czy gwarancji. Takie działanie wierzyciela nie da się pogodzić z zasadą rzetelności i lojalności w wykonaniu zobowiązania względem kontrahenta, bowiem naruszało jego uzasadniony interes. Mając na uwadze powyższe Sąd powództwa o zapłatę kwoty 45.180,63 zł, jak i o zapłatę kwoty 70.645,55 zł, podlegały oddaleniu.

Dwie w zasadzie jednobrzmiące apelacje od powyższego orzeczenia wywiódł powód, zaskarżając rozstrzygnięcia co do obu powództw w całości i zarzucając im naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego sprawy poprzez pominięcie dowodu w postaci informacji powoda o spłacie zobowiązań odpowiednio z dnia 27 września 2012 r. i 1 czerwca 2012 r. oraz analogicznego pisma spółki (...) (powinno być G. P.) skierowanego do pozwanego odpowiednio w dniu 3 października 2012 r. i 21 września 2012 r. w konsekwencji czego Sąd uznał, że powód nie udowodnił, w jakiej wysokości spłacił za pozwanego jego zobowiązanie do kontrahenta,

- art. 233 § 1 w zw. z art. 230 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, to jest pominięcie pisma powoda i kontrahenta informującego o spłacie zobowiązań, w którym informowali, w jakiej wysokości spłacili zobowiązanie oraz którymi numerami faktur VAT była udokumentowana ta wierzytelność, jak również pominięcie dowodu w postaci faktur VAT o numerach wskazanych w informacji o spłacie zobowiązań oraz umowy nr (...) i w konsekwencji przyjęcie, że dowody zgromadzone w sprawie nie pozwalały na skontrolowanie prawdziwości twierdzeń powoda i niezastosowanie z tego powodu art. 230 k.p.c.,

- art. 6 § 2 w zw. z art. 230 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez zakwestionowanie faktu dokonania zapłaty przez powoda na rzecz G. pomimo, iż pozwany nie zakwestionował powyższego faktu i w związku z tym wobec braku zaprzeczenia przez pozwanego powód nie przytaczał już kolejnych okoliczności faktycznych i dowodów służących udowodnieniu faktu zapłaty, jak również poprzez niewskazanie, z jakich powodów Sąd odmówił wiarygodności dowodom przedłożonym przez powoda dotyczącym zapłaty,

- art. 227 w zw. z art. 228 k.p.c. poprzez bezpodstawne uznanie, że „wielomilionowe zadłużenie szpitali” dotyczy każdego szpitala w Polsce, w tym i pozwanego, a w związku z tym jest to fakt powszechnie znany, niewymagający dowodu oraz uznanie, że jest to fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,

- art. 217 w zw. z art. 207 § 1 w zw. z art. 187 § 1 k.p.c. poprzez odmowę rozstrzygnięcia, czy powodowi przysługuje roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, ponieważ ta podstawa materialnoprawna nie była podana w pozwie ani odpowiedzi na sprzeciw i nieuwzględnienie twierdzenia zgłoszonego przez pełnomocnika powoda na posiedzeniu poprzedzającym wydanie wyroku,

- art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez nierozstrzygnięcie, czy powodowi przysługuje roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia pomimo, że przedstawione w sprawie okoliczności faktyczne i materiał dowodowy były wystarczające do wydania rozstrzygnięcia, a także wobec powództwa o zasądzenie kwoty 45.180,63 zł poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego polegające na przyjęciu, że umowa gwarancyjna nie posiada daty, w której została podpisana, co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

- art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 509 § 1 k.c. oraz art. 83 § 1 k.c. poprzez błędne wyprowadzenie wniosku z zebranego materiału dowodowego, że rzeczywistym celem umowy gwarancyjnej zawartej przez powódkę z wierzycielem pozwanego był przelew wierzytelności na inny podmiot, pomimo iż pozwany nie podnosił takiego zarzutu i nie było to przedmiotem sporu,

- art. 65 § 2 k.c. poprzez błędne zastosowanie polegające na bezzasadnym dokonaniu wykładni treści umowy gwarancyjnej, w sytuacji gdy zamiar stron i cel umowy nie budził w wątpliwości,

- art. 57 § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że umowny zakaz cesji wiąże osoby trzecie niebędące stroną tej umowy,

- art. 5 k.c. poprzez błędne zastosowanie i bezzasadne przyjęcie, że roszczenie zgłoszone przez powoda nie zasługuje na uwzględnienie ponieważ powód narusza zasady współżycia społecznego,

- art. 518 k.c. poprzez jego niezastosowanie w stosunku do przysługującego powodowi roszczenia, co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

- art. 405 k.c. poprzez jego niezastosowanie w stosunku do przysługującego powodowi roszczenia regresowego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy.

- art. 5 k.c. i 83 § 1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie polegające na oddaleniu powództwa powołując te dwie podstawy prawne, podczas gdy są to dwie, wzajemnie wykluczające się przyczyny oddalenia powództwa, oraz żadna ze wskazanych podstaw nie ma zastosowania

W konkluzji do tak sformułowanych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództw w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i zasądzenie przez Sąd I instancji kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje.

Na podstawie art. 381 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹¹ k.p.c. apelujący wniósł również o przeprowadzenie dowodu z dokumentu zawierającego oświadczenie (...) sp. z o.o. na okoliczność tego, że kwota przekazana przelewem na rachunek (...) spółki (...) obejmowała również należność objętą niniejszym postępowaniem.

W odpowiedzi pozwany Szpital wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje.

Na terminie rozprawy apelacyjnej w dniu 9 kwietnia 2014 r. strony podtrzymały swe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Dodatkowo, Sąd odwoławczy – odmiennie niż to uczynił Sąd I instancji – uznał na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, że powód w sposób wystarczający wykazał, iż kwoty wypłacone przez niego na rzecz (...) zawierały również należności dochodzone w niniejszym postępowaniu.

W pierwszej kolejności rozważenia wymaga charakter prawny skutki zawarcia pomiędzy powodem a spółką (...), dostawcą pozwanego Szpitala, umów gwarancyjnych, a także ocena sytuacji gwaranta po spełnieniu świadczenia na rzecz beneficjenta umowy gwarancyjnej – spółki (...). Istotą sporu w niniejszej sprawie jest bowiem kwestia możliwości zastosowania art. 518 § 1 k.c. do sytuacji strony powodowej, po dokonaniu za Szpital płatności należności wynikających z przedstawionych przez powoda faktur, wskutek wykonania obowiązków z umów gwarancyjnych.

Umowa gwarancyjna jest czynnością prawną należącą do kategorii umów nienazwanych. Możliwość jej zawarcia została przewidziana w art. 353 ¹ k.c., który wprowadza zasadę swobody umów. Cechą umowy gwarancyjnej jest to, że gwarant przyjmuje w niej ryzyko związane z realizacją bądź niepowodzeniem określonego w umowie przedsięwzięcia. Jej istotą jest zatem gwarancja, że gwarant wykona zobowiązanie, gdyby dłużnik główny go nie wykonał. Do skuteczności umowy gwarancyjnej nie jest wymagana ani zgoda, ani wiedza dłużnika, gdyż zobowiązanie jest niezależne od umowy zawartej między dłużnikiem a beneficjentem. Z całą pewnością umowa gwarancyjna nie może być utożsamiana z umową przelewu wierzytelności, gdzie do zmiany wierzyciela dochodzi w drodze umowy zawartej przez niego z osobą trzecią (art. 509 k.c.). Podstawą funkcją gospodarczą umowy o świadczenie przez osobę trzecią jest ochrona, zabezpieczenie przed ryzykiem. Źródłem ryzyka jest zachowanie osoby trzeciej. Beneficjent przyrzeczenia zyskuje dodatkowe roszczenie odszkodowawcze. Zawarcie umowy o świadczenie przez osobę trzecią powoduje umocnienie odpowiedzialności dzięki powstaniu dodatkowej, bardzo surowej odpowiedzialności odszkodowawczej, ciążącej na przyrzekającym świadczenie, wykazującej podobieństwo do ubezpieczenia (tak System Prawa Prywatnego – Prawo zobowiązań, część ogólna pod red. Ewy Łętowskiej, t. 5, Legalis, § 48-50). Co do zasady gwarant może samodzielnie decydować o sposobie osiągnięcia zapewnionego skutku. Dopuszczalne jest stosowanie wszelkich legalnych działań faktycznych i prawnych, w szczególności samodzielne spełnienie świadczenia za dłużnika, skłonienie wierzyciela do zwolnienia dłużnika z długu albo skłonienie wierzyciela do zawarcia z dłużnikiem umowy o charakterze pactum de non petendo, skłonienie dłużnika do spełnienie świadczenia. W każdym wypadku gwarant doprowadza do wygaśnięcia długu ciążącego na dłużniku głównym, a zarazem do wygaśnięcia jego własnej powinności o charakterze gwarancyjnym (tak E. Ł., P. D., M. B.: Umowy odnoszące się do osób trzecich, Wyd. CH B., 2006, str. 76).

W tym miejscu należy zaznaczyć, że w doktrynie prezentowane są dwa stanowiska dotyczące konsekwencji spełnienia przez gwaranta świadczenia, a w szczególności odnośnie podstawy prawnej dla roszczeń regresowych wobec dłużnika, za którego gwarant dokonał zapłaty.

Wedle jednej grupy poglądów wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela na podstawie art. 518 § 1 k.c. nie wchodzi w grę, ponieważ gwarant, płacąc sumę gwarancyjną spłaca wobec wierzyciela (beneficjenta) swój, a nie cudzy dług, a tego wymaga analizowany przepis. Ponieważ gwarant występuje w roli osoby pozostającej poza głównym (podstawowym) stosunkiem prawnym, po spełnieniu świadczenia wstępuje on w prawa zaspokojonego wierzyciela, jeżeli działał za zgodą dłużnika wyrażoną w formie pisemnej pod rygorem nieważności (konwersja długu – art. 518 § 1 pkt 3 k.c.). Jeśli zgoda na konwersję długu nie zostanie skutecznie udzielona gwarant po spełnieniu świadczenia za dłużnika może kierować przeciw niemu roszczenia na podstawie art. 405 i nast. k.c. (tak E. Ł., P. D., M. B.: Umowy odnoszące się do osób trzecich, Wyd. CH B., 2006, str. 76).

W doktrynie prezentowane jest też stanowisko, wedle którego dług własny gwaranta jest jednocześnie długiem dłużnika głównego - a więc i „cudzym” w rozumieniu art. 518 § 1 pkt 1 k.c. Podkreśla się przy tym, że odrzucenie stosowalności art. 518 § 1 pkt 1 k.c. stworzyłoby ryzyko kreowania nieuzasadnionej premii dla dłużnika. Okoliczność, że gwarant spełnia świadczenie własne, sama w sobie nie oznacza, iżby równocześnie nie był to akt spłacenia długu cudzego. Zabezpieczenie wykonania świadczenia przez dłużnika jest celem i kauzą gwarancji. Istnienie związku zobowiązania gwarancyjnego z wierzytelnością zabezpieczoną przejawia się m.in. w tym, że ta ostatnia zostaje zaspokojona przez akt zapłaty sumy gwarancyjnej. Wygaśniecie zobowiązania podstawowego (w zakresie dokonanej zapłaty) jest więc w tym przypadku następstwem spłacenia przez gwaranta długu cudzego -choć odrębnego od jego własnego (tak w odniesieniu do umowy gwarancji bankowej System Prawa Prywatnego – Prawo zobowiązań-część szczegółowa pod red. Janiny Panowicz-Lipskiej, Wyd. CH Beck 2004, t. 8, rozdz. IX, § 59, tezy 114-116, str. 513-514). Należy podkreślić, że również prof. E. Ł. dopuszcza istnienie regresu gwaranta wobec dłużnika, który spełnił jego świadczenie w zależności od istnienia układu zleceń pomiędzy stronami (tak E. Ł., P. D., M. B.: Umowy odnoszące się do osób trzecich, Wyd. CH B., 2006, str. 52).

Wskazuje się także, że stosowanie przepisu art. 518 § 1 pkt 1 k.c. nie jest kwestionowane w odniesieniu do spełniającego dłużne świadczenie poręczyciela mimo, że część autorów jest zdania, iż poręczyciel spełnia swój dług, inni natomiast, że spełnia cudzy dług. Mając na uwadze, że sytuacja prawna spełniającego swoje świadczenie gwaranta i poręczyciela nie różni się z punktu widzenia interesów zasługujących na ochronę, należałoby uznać, że wykładnia funkcjonalna omawianego przepisu prowadzi do stwierdzenia, iż płacący sumę gwarancyjną gwarant wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela (tak System Prawa Handlowego pod red. St. Włodyki - Prawo umów handlowych, Legalis 2011, t. 5 Rozdział 4.6.6, teza 191)

Rozpoznając apelację Sąd odwoławczy przychyla się do drugiej grupy poglądów, dotyczących skutków spłacenia długu przez gwaranta długu własnego, ale także w istocie cudzego. W będącej przedmiotem rozpoznania sytuacji gwarant wskutek spłacenia długów pozwanego Szpitala wszedł w miejsce beneficjenta umowy gwarancyjnej, a zatem może skutecznie wystąpić z roszczeniem względem dłużnika głównego. Zmiana wierzyciela jest skutkiem umowy gwarancyjnej, która realizuje się w przypadku naruszenia warunków umowy łączącej dłużnika (pozwanego Szpitala) z beneficjentem ( spółką (...)) oraz w przypadku spłaty zobowiązania przez gwaranta (powoda). To z kolei pozwala na zastosowanie do roszczeń powoda art. 518 § 1 pkt 1 k.c.

W tym miejscu należy rozpatrzyć również kwestię ważności umów gwarancyjnych w świetle przepisów art. 53 ust. 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz. U. nr 14 z 2007 r., poz. 89 ze zm.) i odpowiadającego mu treścią art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112 z 2011 r., poz. 654 ze zm.). Spółka (...) realizowała dostawy produktów farmaceutycznych na rzecz pozwanego Szpitala w okresie obowiązywania wskazanych przepisów. Hipotezę tych norm wyczerpuje sytuacja, w której doszło do czynności prawnej oraz celem tej czynności prawnej jest zmiana wierzyciela w zakresie zobowiązań samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Zgodnie z brzmieniem art. 54 ust. 6 ustawy o działalności leczniczej skutkiem spełnienia tych przesłanek jest nieważność czynności prawnej objętej hipotezą powołanych przepisów.

Konstruując wskazane normy ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „czynności prawnych mających na celu zmianę wierzyciela”. To ogólne sformułowanie wskazuje, że będą to wszystkie czynności prawne, dotyczące zobowiązań samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, których celem jest zmiana wierzyciela. Istotne jest zatem z punktu widzenia określenia zakresu przedmiotowego tego pojęcia uwzględnienie charakteru danej czynności i jej celu. Chodzi zatem o takie czynności prawne istotą których samą w sobie jest zmiana wierzyciela. Ustawodawca położył nacisk na cel danej czynności prawnej, gdy tym ma być zmiana wierzyciela. Chodzi tu więc o tzw. czynność prawną kierunkową, istotą której jest zamiar bezpośredni, istniejący w chwili dokonywania czynności. Oznacza to, że immanentnym składnikiem czynności prawnej objętej treścią tego przepisu jest zamiar zmiany wierzyciela (ustawowo wskazany cel) i do tego ma wprost, bezpośrednio prowadzić dokonana czynność prawna. Taką czynnością nie są z pewnością umowy Od czynności prawnych podjętych w określonym celu, kierunkowych, odróżnić bowiem należy wszelkie czynności, których dalszym, ale nie bezpośrednim skutkiem może być zmiana wierzyciela, co może być następstwem dalszych zdarzeń prawnych, które mogą, ale nie muszą wystąpić.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma żadnych uzasadnionych podstaw do stwierdzenia, że umowy gwarancji zawarte pomiędzy (...) a powodem miały na celu zmianę wierzyciela. Ich treści odpowiadają bowiem treści umowy gwarancji, nie zaś umowie cesji wierzytelności regulowanej w przepisach art. 509 i nast. k.c. Bezsporne jest, że celem i istotą tychże umów nie była zmiana wierzyciela, ale zabezpieczenie wierzytelności przez udzielenie swego rodzaju gwarancji na wypadek, gdyby dłużnik swojego zobowiązania nie wykonał. Przedmiotowe umowy są jasne w swoim brzmieniu i nie wymagają wykładni. Powód poprzez zawarcie wskazanych umów ze spółką (...) stał się gwarantem wykonania zobowiązań pieniężnych pozwanego Szpitala i jego obowiązek zapłaty zobowiązania pozwanego urzeczywistniał się jedynie w sytuacji, gdy pozwany swojego zobowiązania nie zapłacił. Strony tychże umów potwierdziły swoim zachowaniem, że miały na celu jedynie zagwarantowanie spłaty zadłużenia pozwanego przez (...) S.A. w Ł.. Strona pozwana była informowana przez obie spółki o zawartych umowach gwarancji oraz wynikających z nich upoważnieniu dla spółki (...) do podjęcia działań, mających na celu odzyskanie należności za dostarczone produkty farmaceutyczne, a po dokonaniu zapłaty przez stronę powodową wezwana do spełnienia świadczenia. Należy więc podkreślić, że celem umowy gwarancyjnej nie była zmiana wierzyciela, lecz zmiana ta była skutkiem niewłaściwego zachowania się pozwanego Szpitala. Nie można też twierdzić, iż strony umów gwarancji dążyły do zmiany wierzyciela pozwanego Szpitala, zważywszy że w dacie ich zawarcia subrogacja nie jest pewna i nie zależy od woli stron tejże umowy. Dopiero bowiem niewywiązanie się dłużnika z umowy z kontrahentami aktualizuje po stronie poręczyciela obowiązek zapłaty gwarantowanego zobowiązania (tak np. w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 grudnia 2012 r., I ACa 938/12, niepubl. lub w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 października 2013 r., I ACa 352/13, niepubl.). Należy też podkreślić, że celem umów gwarancji było podjęcie przez spółkę (...) działań, zmierzających do spełnienia świadczenia przez osobę trzecią, tzn. pozwany Szpital, co faktycznie stanowiło zabezpieczenie spłaty wierzyciela ze stosunku podstawowego. Umowa miała na celu wzmocnić szanse wierzyciela na uzyskanie zaspokojenia jego wierzytelności, nie zaś jej przejęcie. Gwarant ma samodzielne roszczenie na skutek braku zapłaty za zobowiązania przez dłużnika ze stosunku podstawowego oraz zapłaty swojego zobowiązania. Na etapie podpisywania umowy gwarancyjnej to, czy powyższy skutek wystąpi jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym, zależnym od zachowania dłużnika, jeśli nie ureguluje on zobowiązania, gdyż dopiero wtedy aktualizuje się po stronie gwaranta obowiązek zapłaty, stanowiący jego dług. W przypadku umowy gwarancji nie można mówić, że jest to umowa zawarta w celu zmiany wierzyciela, gdy zgodnie z treścią powołanego art. 53 ust. 6 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, akcentującego cel danej czynności (a nie skutek), zamiar zmiany wierzyciela musi stanowić immanentny składnik danej czynności. W przypadku zwarcia umowy gwarancji, jak w sprawie niniejszej, strony zawierając umowy nie mogą w chwili składania oświadczeń woli jednoznacznie ocenić, czy zmiana wierzyciela poprzez podstawienie z mocy art. 518 § 1 pkt 1 k.c. w ogóle wystąpi.

Należy też zauważyć, że to strona pozwana, negując uprawnienie powoda do wstąpienia w miejsce zaspokojonego wierzyciela, powinna jednocześnie wykazać zamiar zmiany wierzyciela istniejący w datach poszczególnych umów gwarancyjnych, ponieważ zamiar taki jest immanentną przesłanką zastosowania art. 53 ust. 6 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej. Nie ulega wątpliwości, że pozwany Szpital nie zainicjował postępowania dowodowego w tym zakresie i nie udowodnił powyższych okoliczności.

Podsumowując, kwestionowane umowy poręczenia nie mogą być uznane za sprzeczne z unormowaniem powołanego przepisu po pierwsze dlatego, że nie mają na celu zmiany wierzyciela, lecz zabezpieczenie wierzytelności, a po drugie dlatego, że zmiana wierzyciela nie nastąpiła ostatecznie wskutek tychże czynności prawnych, ale z mocy prawa, po uiszczeniu przez powoda wymagalnego i niespełnionego dobrowolnie długu pozwanego.

Powyższe ustalenia skutkują także poważnymi wątpliwościami co do słuszności poglądu Sądu I instancji w przedmiocie pozorności przedmiotowych umów. Jak trafnie Sąd ten zauważył, pozorność polega na tym, że strony czynności prawnej za obopólną zgodą składają oświadczenia nieodpowiadające ich rzeczywistej woli, przy czym chcą w rzeczywistości wywołać inny skutek prawny albo w ogóle żadne skutki prawne ich wolą nie są objęte. Pozorność jest jednak okolicznością faktyczną i jako taka podlega ustaleniu przez Sąd w oparciu o zebrany materiał dowodowy, który powinna dostarczyć, stosownie do art. 6 k.c., strona, która powołuje się na fakt pozorności (tak np. w uzasadnieniu wyroku SN z dnia 24 kwietnia 2008 r., IV CSK 39/08, niepubl.). Wskazać należy, że stan faktyczny rozpoznawanej sprawy nie daje podstaw do wyciągnięcia takich wniosków. Trudno jest powiedzieć, na jakich faktach Sąd I instancji oparł swoje twierdzenie o pozorności złożonych oświadczeń. Brak takich ustaleń w części uzasadnienia wyroku dotyczącej stanu faktycznego sprawy; dopiero we fragmencie dotyczącym rozważań o zastosowaniu przepisów prawa do ustalonego stanu faktycznego pojawia się stanowisko, z którego wynika, że Sąd uważa za okoliczności notoryjne wiedzę powoda o umownym zakazie przelewu wierzytelności wynikającym z umów zawartych przez Szpital z (...) oraz milionowych zadłużeniach szpitali, i – jak się wydaje – na tym opiera swoją tezę o pozorności umowy. Po pierwsze jednak, drugie ze wskazanych ustaleń faktycznych można by prawidłowo sformułować jedynie w ten sposób, że notoryjną okolicznością jest, iż wiele zakładów opieki zdrowotnej ma znaczne zadłużenie. Natomiast to, czy zadłużenie takie ma także pozwany Szpital i czy powód taką wiedzę posiadał, okolicznością notoryjną nie jest i nie było też przedmiotem postępowania dowodowego. Po drugie, założenie przyjęte przez Sąd I instancji – w oparciu o powyższe ustalenia – prowadziłoby do wniosku, że dostawca towarów i usług dla zakładu opieki zdrowotnej w żadnym wypadku nie powinien zabezpieczać swoich wierzytelności, ponieważ notoryjną okolicznością jest, że zakłady takie - ze względu na kłopoty finansowe - swoich wierzytelności nie spłacają, a tym samym prędzej czy później dojdzie do zmiany wierzyciela naruszającej być może ustawowy zakaz, zaś jeśli mimo to, taką umowę zawiera, to oczywiste jest, że czyni to jedynie dla pozoru, mając od początku na uwadze zmianę wierzyciela. Zasady logicznego rozumowania nie pozwalają jednak na wyciągnięcie takiego wniosku w oparciu o tak kruche przesłanki. Oczywiście, nie jest wykluczone, że podmiot zajmujący się profesjonalnym obrotem wierzytelnościami zawrze umowę gwarancji jedynie dla pozoru, jednak dla stwierdzenia nieważności takiej czynności prawnej zawsze konieczne jest wykazanie takiego zamiaru stron umowy, a z tego obowiązku pozwany się nie wywiązał. Z pewnością nie jest tu wystarczająca wiedza stron umowy o złej kondycji finansowej dłużnika, która przede wszystkim może skłonić wierzyciela do zabezpieczenia swojej niepewnej wierzytelności, niekoniecznie zaś skutkować zamiarem jej zbycia.

Odnosząc się z kolei do twierdzeń o nieważności umowy poręczenia wierzytelności dostawcy pozwanego Szpitala wskutek jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego – ze względu na to, że dostawca ten skorzystał ze swoich praw wynikających z przedmiotowych umów gwarancji mimo zakazu czynności skutkujących zmianą wierzyciela wynikającego z umów zawartych z pozwanym Szpitalem, a z kolei powód spełnił swoje zobowiązanie umowne zaspokajając dług obciążający pozwanego, mimo świadomości, że dojdzie wówczas do zmiany wierzyciela – stwierdzić trzeba, że nie jest to pogląd zasadny. Nie jest bowiem naruszeniem tych zasad skutek w postaci wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela osoby, która spłaciła dług w wyniku umowy gwarancji, jeśli zważyć, że zmiana wierzyciela w żaden sposób nie pogorszyła sytuacji dłużnika, nie zmienił się bowiem zakres jego zobowiązania, a wierzyciel – zarówno poprzedni, jak i obecny – dysponują tymi samymi instrumentami egzekucji długu, że wierzyciel miał prawo zabezpieczyć swoją wierzytelność i że realizacja umowy poręczenia (prowadząca do zmiany wierzyciela) zależała wyłącznie od zachowania dłużnika. Nie można także odmówić zasadności twierdzeniu, że skoro strona pozwana sama narusza zasady współżycia społecznego, nie regulując wierzytelności i nie wykonując przyjętych na siebie w umowie zobowiązań, to nie może skutecznie żądać ochrony swoich praw. Sam fakt spełniania przez pozwanego świadczeń zdrowotnych szczególnego rodzaju, ratujących życie i zdrowie, nie może prowadzić do wniosku, że jego wierzyciele zmuszeni są ponosić skutki jego ewentualnej niewypłacalności, nie mogąc nawet zabezpieczyć swoich interesów poprzez zawarcie umowy poręczenia wierzytelności. Ocenianie w takim wypadku przez organy wymiaru sprawiedliwości postępowania wierzyciela jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego prowadziłoby do ochrony nierzetelnego dłużnika (tak np. w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 stycznia 2013 r., I ACa 989/12, niepubl., w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 października 2012 r., I ACa 747/12, niepubl. lub w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 listopada 2012 r., I ACa 885/12, niepubl.). Konkludując, fakt naruszenia postanowień umownych przez kontrahenta pozwanego Szpitala wskutek dokonania czynności skutkującej pośrednio zmianą wierzyciela, tzn. powiadomienia powoda, że pozwany opóźnia się z zapłatą, co obligowało go do spełnienia świadczenia powodującego z mocy prawa zmianę wierzyciela, z pewnością nie skutkuje nieważnością gwarancji, może uzasadniać jedynie roszczenia odszkodowawcze pozwanego Szpitala względem tegoż podmiotu, jeśli wskutek niewykonania umowy pozwany odniósł szkodę.

Mając na uwadze powyższe rozważania stwierdzić należy, że roszczenie powoda jest zasadne. Ustalenie ważności umów gwarancji, a następnie spłacenie długów pozwanego przez powoda skutkuje przyjęciem wstąpienia powoda w prawa zaspokojonego wierzyciela na podstawie art. 518 § 1 pkt. 1 k.c. Bezsporna w niniejszej sprawie pozostaje okoliczność, że pozwany Szpital nie spełnił świadczenia wobec (...) Sp. z o.o. Bezsporna jest także okoliczność, że (...) S.A. spłacił zobowiązanie szpitala. Z tej przyczyny Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił oba powództwa w całości oraz zasądził od pozwanego na rzecz (...) S.A. w Ł. kwoty 45.180,63 zł i 70.645.55 zł.

O odsetkach orzeczono myśl art. 481 § 1 k.c., przyznając powodowi odsetki odpowiednio od dnia 4 grudnia 2012 r. i 3 października 2012 r., tj. od dnia wytoczenia powództw.

Zmiana orzeczenia Sądu I instancji co do głównych przedmiotów sporu skutkuje również modyfikacją rozstrzygnięcia w zakresie kosztów postępowania. Pozwany przegrał spór w całości, co na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. uzasadnia obciążenie go obowiązkiem zwrotu stronie powodowej wszystkich kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego w kwotach po 4.677 zł i 7.150 zł, na które składają się odpowiednio:

- opłaty od pozwu w kwotach po 2.260 zł i 3.533 zł,

- wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwotach po 2.400 zł i 3.600 zł obliczone w oparciu o § 6 pkt 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490),

- opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwotach po 17 zł.

O kosztach postępowania przed Sądem II instancji orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c., zasądzając je na rzecz strony, której apelacja została uwzględniona. Na koszty te w łącznej wysokości 8.793 zł złożyły się opłaty od apelacji w kwotach 2.260 zł i 3.533 zł oraz koszty zastępstwa procesowego powoda w postępowaniu apelacyjnym w kwotach po 1.200 zł i 1.800 zł, obliczone w oparciu o § 6 pkt 5 i 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.