Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2021 roku, wydanym w sprawie z powództwa S. K. przeciwko M. I. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1)  zasądził od M. I. na rzecz S. K. kwotę 45.312,89 zł z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 12 września 2019 roku do dnia zapłaty,

2)  oddalił powództwo w pozostałej części,

3)  nie obciążył pozwanej M. I. kosztami procesu,

4)  przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 2 952 zł brutto adwokatowi P. M. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi S. K. z urzędu,

5)  przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 2 952 zł brutto adwokatowi M. K. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. I. z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go
w części, tj. co do punktu 1. Skarżąca wydanemu orzeczeniu zarzuciła:

I.  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik

sprawy, to jest:

a) art. 246 k.p.c. w zw. z art. 720 § 2 k.c. oraz art. 74 § 2 k.c. poprzez przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka i przesłuchania stron na okoliczność dokonania czynności, dla której zastrzeżona jest forma pisemna dla celów dowodowych , a formy pisemnej nie zachowano;

b) art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów tj.:

- sprzeczności ustaleń Sądu z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego, wbrew zasadom doświadczenia życiowego i logicznego myślenia co skutkowało przyjęciem, że między stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki;

- uznaniem za wiarygodne twierdzeń powoda, które są wewnętrznie sprzeczne i niekonsekwentne;

- bezzasadnym uznaniu, że dokument przedłożony przez powoda w postaci notatek (k. 69) uprawdopodobnia fakt dokonania czynności prawnej i stanowi „początek dowodu na piśmie”;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 720 k.c. oraz art.

6 k.c. poprzez niewłaściwe ich zastosowanie i w konsekwencji uznanie, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki a okoliczność ta została wykazana przez powoda.

W konkluzji pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu pozwanej M. I. kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu apelacyjnym, według norm prawem przepisanych. Alternatywnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu pozwanej M. I. kosztów pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu apelacyjnym, według norm prawem przepisanych. Nadto wniosła o nieobciążanie pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów zastępstwa adwokackiego za drugą instancję według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej podlega oddaleniu jako niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, a także wywiedzione w oparciu o te ustalenia wnioski jurydyczne, które zostały odniesione do właściwie zastosowanych przepisów i czyni je integralną częścią swojego uzasadnienia.

Wbrew wywodom apelacji, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie jest trafny, jako, że Sąd Rejonowy ocenił materiał dowodowy w zgodzie z dyrektywami wskazanymi w przywołanej normie prawnej. Sąd ten prawidłowo obdarzył wiarą dowody osobowe oraz wszystkie dowody z dokumentów złożone przez strony.

Jednocześnie wskazać trzeba, że skonstruowanie zarzutów wadliwej oceny dowodów nie spełnia wymogów art 233 k.p.c., bowiem nie konkretyzuje jakim regułom oceny dowodów uchybił Sąd Okręgowy, podnosząc jedynie niewszechstronne rozważenie materiału dowodowego. Już samo takie sformułowanie zarzutów czyni je nieskutecznymi. W świetle zaś zasad logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i doświadczenia zawodowego, Sąd Rejonowy słusznie ocenił, że kwestionowanie tej okoliczności przez pozwaną jawi się jako zupełnie niewiarygodne, ostatecznie przyjmując, że doszło do przekazania przedmiotu umowy pożyczki przede wszystkim z uwagi na poparcie tego dokumentami (notatkami) oraz wypowiedziami stron. Gdyby przedmiot umowy pożyczki nie został pozwanej wydany, to pozwana nie dokonywałaby wpłat na rzecz powoda. Stąd też pomimo, że zeznania obu stron w tym zakresie nie były spójne, wersja podawana przez powoda jawi się jako wiarygodna (zresztą powód podawał, w jaki sposób przekazał pieniądze). Zeznania powoda są logiczne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.

Wbrew stawianym w apelacji zarzutom, za prawidłowe ocenić trzeba ustalenie Sądu pierwszej instancji, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki środków pieniężnych w kwocie 69.394,44 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego nie budzi wątpliwości, że pozwana przyznała szereg okoliczności potwierdzających zawarcie przedmiotowej umowy z powodem, przede wszystkim fakt, że spłacała pożyczkę, także po śmierci męża. Przyznała również, że była obecna, gdy powód przywiózł pieniądze do jej mieszkania. Fakty przyznane w rozumieniu art. 229 k.p.c., to fakty podane przez jedną stronę i potwierdzone – jako zgodne z prawdą – przez stronę przeciwną w drodze wyraźnego oświadczenia złożonego w toku postępowania. Nie oznacza to jednak, że musi być to oświadczenie rozpoczynające się słowami: ,,przyznaje, że (…)”. Skoro w niniejszej sprawie pozwana relacjonowała co do omawianych faktów zgodnie z twierdzeniami powoda, to oznacza, że je przyznawała. Co jednak istotne, okoliczność zawarcia umowy pożyczki kwoty 69.394,44 zł wynikała nie tylko z twierdzeń samej pozwanej oraz kwestionowanych w apelacji zeznań powoda, ale również z zeznań świadka J. I., który potwierdził, że brał udział w spotkaniu powoda w Banku w obecności brata zainteresowanego kredytem. W ocenie Sądu Okręgowego, całokształt materiału dowodowego, w tym zeznania powoda, potwierdzone zeznaniami świadka J. I. oraz twierdzenia stron w zakresie, w jakim były bezsporne, dawały podstawy do ustalenia, że strony zawarły umowę pożyczki, której przedmiotem była kwota 69.394,44 zł. Nadto, powyższe okoliczności znajdują potwierdzenie w przedstawionych dowodach z dokumentów, w tym w postanowieniu o umorzeniu dochodzenia wydanego na skutek powiadomienia przez powoda organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przez pozwaną przestępstwa na jego szkodę, dokumentach bankowych obrazujących historię spłat i wysokość zadłużenia oraz notatniku powoda obrazującego spłaty kwot do jego rąk przez powódkę i jej męża. Stanowisko pozwanej, że nie zawarła z powodem żadnej umowy jest nielogiczne w świetle całego zebranego materiału dowodowego i stanowi jedynie wyraz przyjętej linii obrony.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że wbrew twierdzeniom apelującej, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Pozostałe zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. dotyczące nadania określonego znaczenia ustalonym faktom i dokonania oceny tych okoliczności na etapie rozstrzygania sprawy odnosi się już do przyporządkowania (podciągnięcia) stanu faktycznego pod ogólną normę (regułę) prawną czyli subsumpcji określonej normy prawnej tj. stosowania prawa materialnego i nie ma żadnego związku ze stosowaniem do oceny wiarygodności i mocy dowodów (w kontekście dokonywanych ustaleń faktycznych) w/w przepisów. Wnioski wyciągnięte ze wskazanych ustaleń i kwestionowane przez skarżącą podlegają więc ocenie w kontekście zgłoszonych zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, których naruszenie skarżąca również zgłosiła w przedłożonej apelacji.

Zarzut naruszenia art. 246 k.p.c. w zw. z art. 720 § 2 k.c. oraz art. 74 § 1 k.c. także nie zasługuje na uwzględnienie. Naruszenia tego przepisu skarżąca upatruje w błędnym przyjęciu, iż fakt dokonania czynności został uprawdopodobniony za pomocą pisma, co uzasadniało – mimo niezachowania formy pisemnej do celów dowodowych – przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron. Zdaniem autora apelacji, takim dowodem uprawdopodobniającym fakt dokonania czynności nie mogą być notatki powoda, zawierające zapisy o rzekomych wpłatach przez pozwaną. W związku z tak sformułowanym zarzutem należy wskazać, że w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że tzw. początkiem dowodu na piśmie, czyli dokumentem wskazującym, iż czynność została dokonana, może być każdy dokument, którego treść bezpośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności. Nie jest konieczne, aby pismo pochodziło od strony, przeciwko której taki dowód będzie przeprowadzony, ani też aby było podpisane przez jedną ze stron. Może to być dokument prywatny albo urzędowy, wystarczy list, dowód wpłaty, wycinek prasowy, wydruk komputerowy, telefaksowy itp. (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z 24 kwietnia 2008 r. w sprawie IV CNP 6/08, opublikowanym w Systemie (...) Prawnej Lex nr 584768 i powołane tam orzecznictwo). Natomiast w wyroku z 14 października 2009 r. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że „pismo, o którym mówi art. 74 § 2 k.c. nie ma stanowić dowodu dokonania czynności prawnej, lecz jedynie stwarzać podstawy do przypuszczeń, że czynność nastąpiła. Sam fakt jej podjęcia ma być dopiero udowadniany zeznaniami świadków i stron, a zatem środkami przewidzianymi w katalogu dowodów” (w sprawie V CSK 109/09, opublikowany w Systemie (...) Prawnej Lex nr 688046). W tym kontekście nie może budzić wątpliwości, że udostępnione Sądowi pierwszej instancji notatki powoda z informacjami wpłat od pozwanej, mogły stanowić tzw. początek dowodu na piśmie. Wskazane notatki pozwalały na przypuszczenia, że przekazanie środków nastąpiło w wykonaniu zawartej pomiędzy stronami umowy pożyczki.

Sąd pierwszej instancji zatem prawidłowo ocenił opisane dokumenty, a tym samym – wbrew stanowisku skarżącej – spełniona została przesłanka z art. 74 § 2 k.c. w postaci uprawdopodobnienia faktu dokonania czynności za pomocą pisma. W konsekwencji Sąd ten władny był zastosować art. 74 § 2 k.c. i przeprowadzić dowód z zeznań świadków oraz dowód z przesłuchania stron.

W konsekwencji powyższego, również zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 720 k.c. w zw. z art 6 k.c. okazał się chybiony. W świetle ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy zastosowanie tego przepisu do stanu faktycznego ustalonego w sprawie nie budzi bowiem wątpliwości.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił niezasadną apelację.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi i pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono jak w pkt. 2 i 3 na podstawie § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 1 i 3, w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. Dz.U. 2019 poz. 18), przyznając na rzecz pełnomocników kwoty po 1 476 zł brutto.