Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2018 roku, w sprawie o sygn. akt XVIII C 3872/17, z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przeciwko M. O., o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XVIII Wydział Cywilny:

1. oddalił powództwo;

2. zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz M. O. kwotę 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych, które przedstawiają się następująco:

W dniu 31 sierpnia 2007 roku pozwana zawarła umowę z poprzednikiem prawnym powoda - Wyższą Szkołą (...) w Ł., na mocy której uczelnia zobowiązała się do prowadzenia zajęć dydaktycznych zgodnie z planem i programem studiów, zaś pozwana do zapłaty czesnego oraz opłat określonych w cenniku opłat. Czesne zostało rozłożone na raty miesięczne w wysokości 450 zł każda z rat, wymagalnych 10-go dnia każdego miesiąca.

Powód nabył w drodze umowy przelewu wierzytelność przysługującą Wyższej Szkole (...) w Ł. w stosunku do pozwanej z tytułu zaległych opłat czesnego za okres od stycznia 2009 roku do października 2009 roku.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo podlega oddaleniu, z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia.

Sąd wskazał, że stosownie do treści art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Sąd argumentował, że ogólny termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej bądź roszczenie jest okresowe lub związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - wówczas wynosi trzy lata (art. 118 k.c.).

W przedmiotowej sprawie dochodzone roszczenie wywodzi się z umowy, do której zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 roku, Nr 164, poz. 1365 ). Powód, jako uczelnia niepubliczna, zawarła bowiem z pozwaną - studentem umowę o kształcenie, w której określone zostały warunki odpłatności zgodnie z treścią art. 160 ust.3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.

Sąd Rejonowy wskazał, że ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym została znowelizowana ustawą z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1198), m.in. poprzez wprowadzenie z dniem 1 października 2014 roku nowego przepisu art. 160a, który w ustępie 7 stanowi, że roszczenia wynikające z umowy między uczelnią a studentem o warunkach pobierania opłat związanych z odbywaniem studiów lub opłat za usługi edukacyjne przedawniają się z upływem trzech lat. Ponadto w normie intertemporalnej zawartej w art. 32 ustawy nowelizującej wskazano, że nowy przepis art. 160a ust. 7 stosuje się do umów w sprawie warunków odpłatności za studia lub usługi edukacyjne zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a więc przed dniem 1 października 2014 roku.

Sąd meriti podkreślił, że stanowisko to potwierdził również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 74/17, wskazując, że art. 160a ust.7 ustawy o szkolnictwie wyższym, który wszedł w życie w dniu 1 października 2014 roku określa trzyletni termin przedawnienia roszczeń o opłatę za studia, wynikających z umów o warunkach odpłatności za studia, a art. 32 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1198, ze zm.), przewiduje, usuwając występujące w tym względzie wątpliwości, że w takim samym terminie roszczenia te przedawniały się też przed wejściem w życie art. 160a ust. 7 prawa o szkolnictwie wyższym; tym samym, z związku z wejściem w życie art. 160a ust. 7 prawa o szkolnictwie wyższym, wyłączone jest stosowanie normy intertemporalnej wyrażonej w art. XXXV pkt 2 ustawy – Przepisy wprowadzające kodeks cywilny.

Sąd Rejonowy podkreślił, że wprawdzie powód powoływał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2015 roku (III CZP 67/15) wskazującą na 10- letni termin przedawnienia, ale uchwała ta nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Otóż bowiem w pytaniu prawnym skierowanym do Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt III CZP 67/15, na stronie 7 uzasadnienia pytania, wskazano jednak, iż uregulowanie art. 32 ustawy zmieniającej prawo o szkolnictwie wyższym nie rozstrzyga „kolizji terminów przedawnienia w razie ich skrócenia bądź przedłużenia odnośnie roszczeń wymagalnych przed 1.10.2014 r.”. Nadto uchwała dotyczyła jedynie uczelni publicznej (co wynika z treści uzasadnienia), a zatem nie zbywcy wierzytelności jako uczelni niepublicznej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwana skutecznie po upływie terminu przedawnienia uchyliła się od zaspokojenia roszczenia głównego ( art. 117 § 2 k.c.). Wobec tego powództwo w zakresie należności głównej należało oddalić. Przedawnienie obejmuje również roszczenie odsetkowe wynoszące kwotę 4.074,02 zł. Sąd argumentował, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia roszczenia głównego ( tak też Sąd Najwyższy w wyroku dnia 24 maja 2005 r., V CK 655/04). Dalsze zaś odsetki nie biegną po terminie przedawnienia roszczenia, bowiem ustaje dotychczasowy stan opóźnienia (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 października 1995 r. I CRN 175/95). Nadto roszczenie odsetkowe, jako roszczenie okresowe, przedawnia się z upływem trzech lat ( art. 118 k.c.). Z tych względów roszczenie powoda o zapłatę należności ubocznych także podlega oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o przepis art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wskazując, że pozwanej należy się zwrot kosztów w wysokości 1.817 zł (wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika według stawek minimalnych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając orzeczenie w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi apelujący zarzucił obrazę prawa materialnego tj. art. 32 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1198) w zw. z art. XXXV pkt 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Przepisy wprowadzające kodeks cywilny poprzez uch błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że nowy, 3-letni termin przedawnienia roszczeń o zapłatę opłat związanych z odbywaniem studiów (o którym mowa w art. 160a ust. 7 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym) należy liczyć od dnia wymagalności roszczenia, przez co przedawniło się ono przed dniem wniesienia pozwu, bez uwzględnienia instytucji analogia legis do art. XXXV pkt 2. Przepisów wprowadzających kodeks cywilny, podczas gdy art. 32 noweli nie reguluje wyczerpująco wszystkich kwestii intertemporalnych, a za zastosowaniem instytucji analogia legis opowiada się także sam ustawodawca (wykładnia autentyczna), co wynika ze stanowiska Sejmu RP zaprezentowanego w sprawie P 125/15 przed Trybunałem Konstytucyjnym, przez co termin przedawnienia powinien upłynąć po 10 latach od daty wymagalności roszczenia pod warunkiem jednak, że jego koniec przypada przed dniem wejścia w życie art. 32 ustawy zmieniającej lub w okresie 3 lat od tego dnia, jeżeli zaś upływ wspomnianego 10-letniego terminu przypadałby po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, do przedawnienia dojdzie z uwzględnieniem tego skróconego obecnie terminu liczonego od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku tj. od dnia 1 października 2014 roku.

W konsekwencji zgłoszonych zarzutów apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 8.556,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nadto apelujący wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymaga, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, w związku z czym Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹⁰ § 1 i § 2 k.p.c. rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

Zaznaczyć należy również, że w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. apelację można oprzeć tylko na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Natomiast stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego, znajdujących pełne oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i trafnie określił wynikające z nich konsekwencje prawne.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia nie były kwestionowane w apelacji i mają podstawę w przywołanych w uzasadnieniu wyroku wiarygodnych źródłach dowodowych.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego jest prawidłowa i Sąd odwoławczy ją podziela (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1935r., III C 473/34, ZB. Urz. 1935r. nr 12, poz. 496).

Powód dochodzi w przedmiotowej sprawie nieuiszczonych przez pozwaną miesięcznych opłat za studia za okres od stycznia 2009 roku do października 2009 roku oraz skapitalizowanych odsetek od tych opłat za okresy od daty ich wymagalności do dnia wytoczenia powództwa.

Dochodzone należności wynikają z umowy zawartej przez pozwaną z Wyższą Szkołą (...) w Ł. w dniu 31 sierpnia 2007 roku o świadczenie usług edukacyjnych, uregulowanej w ustawie z dnia 27 lipca 2005 rou Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 1842 z późn. zm.) i zarówno w judykaturze jak i w doktrynie prawa występowały wątpliwości, w oparciu o jaką regulację i co za tym idzie w jakim terminie ulegają one przedawnieniu (czy zastosowanie ma regulacja art. 751 pkt 1 lub 2 k.c. – przewidująca dwuletni termin przedawnienia roszczeń, czy też regulacja art. 118 k.c. przewidująca termin trzyletni właściwy dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub roszczeń o świadczenia okresowe, czy też regulacja art. 118 k.c. - przewidująca ogólny dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń).

Jakkolwiek w dotychczasowym orzecznictwie przeważał pogląd, zgodnie z którym przy dochodzeniu tych roszczeń zastosowanie ma przewidziany w art. 118 k.c. ogólny dziesięcioletni termin przedawnienia roszczeń, to musi on zostać zrewidowany.

W ostatnim bowiem czasie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie III CZP 74/17 (EX nr (...)) ostatecznie opowiedział się za zastosowaniem do omawianych roszczeń obowiązującej od dnia 1 października 2014 roku regulacji art. 160a ust. 7 powyższej ustawy przewidującej trzyletni termin ich przedawnienia i do chwili obecnej pogląd ten nie został zakwestionowany w kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego, przez co należy uznać go za utrwalony. Sąd Okręgowy w całości pogląd ten podziela.

Z tej przyczyny – wbrew temu co zarzuca apelacja – w sprawie nie mają zastosowania normy intertemporalne - przewidziane w art. XXXV pkt 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Przepisy wprowadzające kodeks cywilny – wobec czego dochodzone roszczenia główne przedawniły się z upływem trzyletnich terminów biegnących od daty ich wymagalności. Upłynęły one jeszcze przed wniesieniem pozwu w sprawie, co podniesiony przez pozwaną zarzut ich przedawnienia czyni skutecznym. Dotyczy to także dochodzonych w sprawie odsetek za opóźnienie pozwanej w zapłacie należności głównych, które stosownie do dominującego obecnie poglądu prawnego przedawniają się z chwilą przedawnienia roszczeń głównych (uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 26 stycznia 2005r., III CZP 42/04).

Podniesienie przez pozwaną skutecznego zarzutu przedawnienia dochodzonych roszczeń powoduje, że skutecznie uchyliła się ona od ich zaspokojenia (art. 117 § 2 k.c.), przez co powództwo jest nieuzasadnione.

Znalazło to prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym wyroku, stąd też apelacja jako bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.