Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łodzi

UZASADNIENIE

do punktu I.2. wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15 września 2022 r.

Wyrokiem zaocznym z dnia 1 czerwca 2021 r., w sprawie o sygn. akt I C 448/20, Sąd Rejonowy w Brzezinach oddalił powództwo toczące się z inicjatywy (...) S.A. z siedzibą w W. przeciwko M. P..

Powyższe rozstrzygnięcie zostało zaskarżone przez powoda w części oddalającej powództwo co do kwoty 798 zł, zatem co do kwoty jaka pozostała do spłaty z tytułu kwoty wypłaconej pozwanej pożyczki oraz w zakresie kosztów postępowania.

Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, a to:

1.  art 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie, polegającą na pominięciu okoliczności, iż zgodnie z treścią samej umowy spłata pożyczki miała odbywać się w miesięcznych ratach, a zatem upływ terminu spłaty ostatniej raty powodował, iż roszczenie wynikające z umowy pożyczki stawało się w całości wymagalne;

2.  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przez uznanie, iż roszczenie powoda jest niewymagalne, podczas gdy wniesienie pozwu zastępuje wypowiedzenie umowy pożyczki;

3.  art. 316 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie w niniejszej sprawie pomimo, że przepis ten stanowi, że po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, a na dzień wyrokowania całość należności wynikająca z umowy pożyczki była wymagalna.

Apelujący wniósł zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, a w konsekwencji zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Pozwana nie ustosunkowała się do treści wywiedzionego środka odwoławczego, a przede wszystkim nie podjęła skierowanej doń przesyłki sądowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda uległa uwzględnieniu.

Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, które stanowiły również podstawę do orzekania w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe zasadniczo w sposób prawidłowy. Dokonał jednakże wadliwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego w postaci treści umowy pożyczki, naruszając art 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny w zakresie pominięcia okoliczności, że roszczenie wynikające z umowy pożyczki stało się w całości wymagalne, niezależnie od oceny czy skutecznie doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki, a to wobec upływu terminu spłaty pożyczki. Przedmiotowej umowa została zawarta przez strony na okres 60 tygodni, spłata pożyczki miała odbywać się w tygodniowych ratach, a zatem upływ terminu spłaty ostatniej raty powodował, iż roszczenie wynikające z umowy pożyczki stało się w całości wymagalne.

Skuteczne apelujący postawił zatem zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c..

W kontekście powyższych rozważań, wobec przyjęcia, że roszczenie wynikające z umowy pożyczki stało się w całości wymagalne, wobec upływu terminu spłaty pożyczki zbędnym stało się odniesienie się do zarzutu apelującego naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów przez uznanie, iż roszczenie powoda jest niewymagalne, podczas gdy wniesienie pozwu zastępuje wypowiedzenie umowy pożyczki.

Zasadnie został także postawiony przez apelującego zarzutu naruszenia art. 316 k.p.c.. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu, po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Na dzień wyrokowania przez Sąd Rejonowy należności wynikające z umowy pożyczki była wymagalne.

Sąd Okręgowy, zmieniając zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 §1 k.p.c., uwzględnił roszczenie powoda co do kwoty 798 zł (punkt I.1. wyroku), oddalając powództwo w pozostałym zakresie (punkt I.2. wyroku), z uwagi, na okoliczność, że apelujący powód ograniczył wartość swojego żądania w wywiedzionej apelacji, zaskarżając wyrok zaoczny oddalający powództwo tyko w zakresie kwoty 798 zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia oznaczono na kwotę 798 zł, a zakres zaskarżenia został opisany przez apelującego jako zaskarżenie wyroku przez powoda „w części oddalającej powództwo co do kwoty 798 zł, zatem co do kwoty jaka pozostała do spłaty z tytułu kwoty wypłaconej pozwanej pożyczki oraz w zakresie kosztów postępowania”. Zakres zaskarżenia określony przez apelującego oznaczał, że wyrok zaoczny Sądu Rejonowego oddalający powództwo ponad kwotę zaskarżenia uprawomocnił się, a punkt I.2. Sądu Okręgowego stanowi tego odzwierciedlenie.

Zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji. Należy wskazać w tym miejscu także na przepis art. 321 k.p.c., który wyznacza granice wyrokowania, statuując zakaz orzekania ponad żądanie. Z przepisu tego wynika, że sąd nie może zasądzić czegoś innego od tego, czego żądał powód, ani też więcej, niż żądał. Co więcej, wykluczone jest zasądzenie tego, co żądał powód, ale na innej podstawie faktycznej, niż przez niego wskazana (orz. SN z 24 stycznia 1936 r., II C. 1770/35, niepubl.; wyr. SN z 12 lutego 2002 r., I CKN 902/99, Legalis; wyr. SN z 18 marca 2005 r., II CK 556/04, OSNC 2006, Nr 2, poz. 38, z glosą E. Łętowskiej, PiP 2005, Nr 10, s. 123 i n.).

Reasumując, biorąc pod rozwagę wartość przedmiotu zaskarżenia, Sąd Okręgowy jako Sąd drugiej instancji, nie mógł zatem dokonać zasądzenia na rzecz powoda pełnej kwoty dochodzonej pozwem przed Sądem pierwszej instancji, to jest kwoty ponad zaskarżone 798 zł.